KALKULUS LANJUT
Disusun Oleh:
Syahrina Anisa P, M.Pd
i
DAFTAR ISI
Halaman
KATA PENGANTAR....................................................................................ii
DAFTAR ISI.................................................................................................iii
ATURAN PERKULIAHAN.........................................................................iv
BAB 1 BENTUK-BENTUK INTEGRAL TAK TENTU..........................1
A. Integral Bentuk Aljabar..................................................................1
B. Integral Bentuk Trigonometri.........................................................2
C. Integral Bentuk Fungsi Lain...........................................................4
BAB 2 TEKNIK PENGINTEGRALAN....................................................6
A. Integral Substitusi I........................................................................6
B. Integral Parsial................................................................................7
C. Integral Substitusi II......................................................................8
D. Integral Substitusi III...................................................................12
E. Integral Fungsi Rasional dengan Fraksi Parsial...........................13
BAB 3 APLIKASI INTEGRAL...............................................................17
A. Integral Tentu...............................................................................17
B. Luas Suatu Daerah........................................................................17
C. Volume Benda Putar....................................................................18
BAB 4 INTEGRAL TAK WAJAR..........................................................21
A. Integral Tak Wajar Jenis I (Selang Tak Terhingga)....................21
B. Integral Tak Wajar Jenis II (Integran Tak Kontinu).....................21
C. Uji Perbandingan untuk Integral Tak Wajar................................22
BAB 5 PENGANTAR PERSAMAAN DIFERENSIAL..........................24
BAB 6 PENGANTAR INTEGRAL LIPAT.............................................27
A. Integral Lipat Dua........................................................................27
B. Integral Lipat Tiga........................................................................29
DAFTAR PUSTAKA...................................................................................31
ii
BAB 1
BENTUK-BENTUK INTEGRAL TAK TENTU
x ay a x
n
ab anbn
n
a
an
b
n
b
Latihan 1
1) x7 5x 2012dx
3
6
2
4
2) x 20x 1000 dx
5
7
3) x 3 x5 dx
x 5
x
4) dx
x 10
x
7 x 3 x8
10
x x2x 2010 dx
5) x5
7) 2x
x x 4 2 x dx
2
1
8) 3x 2x3 5x 6 dx
x2
9) x x x dx
10) 2
x dx
x x 5
1
B. INTEGRAL BENTUK TRIGONOMETRI
Formula:
Untuk a 0 :
1) sin xdx cos x c
1
2) sin axdx cos ax c
a
3)
cos xdx sin1 x c
4)
cos axdx c asin ax
5)
tan xdx ln sec x c ln cos x c
6) 1 1
tan axdx a ln sec ax c a
ln cos ax c
7)
cot xdx ln sin x c
8) 1
cot axdx a ln sin ax c
9)
sec xdx ln sec x tan x c
1
10) sec axdx ln sec ax tan ax c
a
11) csc xdx ln csc x cot x c
1
12) csc axdx ln csc ax cot ax c
a
13) sec2 xdx tan x c
1
14) sec2 axdx tan ax c
a
15) csc
xdx cot x c
2
2 1
16) csc axdx cot ax c
a
17)sec xtan x dx sec 1x c
18) sec axtan ax dx sec ax c
a
19) csc xcot x dx csc1x c
20) csc axcot ax dx csc ax c
1 1 ax
21)
1
dx tan c
2 2
x a a a
1
dx tan x c
1
22)
x2 1
2
1 1 x
23) dx sin c
a2 x2 a
24) 1
dx sin1 x c
1 x2
Catatan:
sin x
tan x
cos x
cot x 1 cos x
tan x sin x
1
sec x cos x
1
csc x sin x
sin2 x cos2 x 1 (persamaan identitas)
sin 2x 2sin x cos x
cos 2x 2 cos2 x 1
1 2sin2 x
cos2 x sin2 x
tan2 x 1 sec2 x
cot2 x 1 csc2 x
sinx sin x
cosx cos x
Latihan 2
1) sin 10x 55 cos 7x tan 2x dx
2) 7 sin 8x cos5x 2 tan 3x dx
8
3) 10 cot 10x sec 9x csc
2
12x dx
4) 2 cot 19x 4 sec8x csc15x dx
3 7
5) sec2 2x csc2 x sin 4x dx
5
1
6) 2sec2 x csc2 3x cos5x dx
2
7)
sec 2x tan 2x csc 3x cot 3x 4sin x cos xdx
sec 5x tan 5x 2 cos x 1 dx
8) 2
3
9)
8 10
dx
x 2
81 36 x2
2 3
10) dx
5x2 144 9 4x2
3) e dx e
x x
c
1
4) eaxdx eax c
x a1 x
5) a dx a c, a 1
ln a
Latihan 3 1
7x
1) e 5 dx
5x
8 2 10 x 5
2) e dx
7x 5 7
2x1
3) 8x x dx
7
x2
4) 5
dx
8 x1
2x x
3 5
5) x dx
2
4
TUGAS TERSTRUKTUR 1
a 2
dx
5) b 3 c 5
2
x b 2
6) c 7 sec b 8 x tan b 8 x a 10 csc 2 x dx
c 8
b 9 c 6
7) c 5 tan2 x csc x cosc 25 x dx
a b 2
c 5 a2
b3 x x
8) a b c dx
e
b 3 4
x
bc 58
xb2
9) xa5dx
a 52 xc1 b 3 xb2
10) dx
c
xa3
6
5
Catatan:
SELAMAT MENGERJAKAN
Nilai a, b, dan c diambil dari 3 digit terakhir NPM Anda. Contoh: 20114150035,
maka nilai a = 0, b = 3, dan c = 5.
6
7