B. FUNGSI KOMPOSISI
Jika diketahui fungsi f(x) dan g(x), maka dapat disusun fungsi baru, yaitu:
a. (f ○ g) (x) = f(g(x))
b. (g ○ f) (x) = g(f(x))
C. FUNGSI INVERS
Jika y = f(x) dan x = g(y), maka g merupakan invers dari f dan f invers dari g. Invers dari
f(x) ditulis dengan f –1 (x).
6. amx 1
a
log xm
7. a
log x ax
F. RUMUS PRAKTIS
1. f(g(x)) = h(x)
f(x) = h(g-1(x))
2. f(x) = a
f-1(a) = x
3. f-1(x) = a
f(a) = x
Contoh
4x 7 5
f (x) ; x invers dari f adalah
1. Diketahui f 1(x) (UN D.11 2007/2008)
3x 5 3
5x 7 4 5x 7 4 5x 7 4 5x 7 3
a. ;x b. ;x c. ;x d. ;x
3x 4 3 3x 4 3 3x 4 3 4x 3 4
7x 5 3
e. ;x
4x 3 4
Jawaban
Rumus: ax inversnya dx
b cx b cx
d a
4x 7 5
f (x) ;x
3x 5 3
1
f (x) = 5x 7 4 ( angka 4 dan 5 pindah posisi & ganti tanda +/- ) ( B )
;x
3x 4 3
2. Diketahui fungsi
f (x) 3x 1 g(x) 2x2 3 . Nilai dari komposisi fungsi (gof )(1) =
dan
Jawaban
(gof )
(1) = g(f(1))
= g(3∙1 – 1)
= 2∙22 + 3 = 11 ( C )
3. Perhatikan gambar grafik fungsi eksponen berikut ini ! Persamaan grafik fungsi invers
pada gambar adalah …. (UN D-10 2009 – 2010 B)
a. y 2 log x 1 b. y 2
log x g 1
c. y 2
d. y log e. y log x
2lo x x 2
Jawaban
Jawaban
Rumus: f(g(x)) = h(x) → f(x) = h(g-1(x))
(f g)(x) = x2 – 14x + 53
g(x) = x – 6 → g-1(x) = x + 6
f(x) = (x + 6)2 – 14 (x + 6) + 53
= x2 + 12x + 36 – 14x – 84 + 53
= x2 – 2x + 5 ( D )
SOAL LATIHAN
1.Diketahui fungsi f(x) = x + 6 dan g(x) = x2
– 1, maka
Tentukan nilai (f g)(x) =
2. Diketahui f(x) = x2 + 2x – 5 dan g(x) = x – 2
Bila (f g)(x) = 3, maka
Tentukan nilai x =…….
3. Diketahui f : R R; g : R R dengan rumus f(x) = x – 3 dan g(x) = 2x2 – 5x + 2
Jika (f g)(x) = -3, maka nilai x =
4. Diketahui f(x) = x2 + 4x - 5 dan g(x) =2x-1.
Hasil dari fungsi komposisi (g of) (x) adalah
5. Diketahui f(x) = 2x + 4; g(x) = 2x 5 dans h(x) = (g f -1) (x). dimana f –1 adalah invers fungsi f.
Jika h-1 adalah invers fungsi h,
Tentukan rumus fungsi h-1(x) adalah