Anda di halaman 1dari 14

1

PENILAIAN
DOKUMEN SEKOLAH
SUMATIF
SANGAT RAHASIA BAHASA JAWA

PEMERINTAH KABUPATEN SEMARANG


DINAS PENDIDIKAN, KEBUDAYAAN, KEPEMUDAAN, DAN OLAHRAGA
SEKOLAH DASAR NEGERI …………………….

PENILAIAN SUMATIF
TAHUN PELAJARAN 2022/2023
LEMBAR SOAL
MATA PELAJARAN : BAHASA JAWA

WAKTU PELAKSANAAN
Hari/Tanggal : …………………….
Jam : 08.00 – 10.00

PETUNJUK UMUM :
1. Tulislah lebih dahulu nomor pesertamu pada kolom di lembar jawaban yang
disediakan.
2. Periksa dan bacalah soal-soal sebelum menjawabnya.
3. Laporkan kepada Pengawas Penilaian Sumatif kalau terdapat tulisan yang
kurang jelas, rusak atau jumlah soal kurang.
4. Jumlah soal sebanyak 40 butir soal pilihan ganda
5. Dahulukan menjawab soal-soal yang kamu anggap mudah.
6. Kerjakan pada lembar jawaban yang disediakan, dengan bolpoin/bulpen yang
bertinta hitam atau biru.
7. Apabila ada jawaban yang kamu anggap salah dan kamu ingin memperbaikinya,
coretlah dengan dua garis lurus mendatar pada jawabanmu yang salah,
kemudian berilah tanda silang (X) pada huruf yang kamu pilih.

Contoh : Pilihan semula A B C D

Dibetulkan : A B C D
8. Mintalah kertas buram kepada Pengawas Penilaian Sumatif jika diperlukan.
9. Periksalah pekerjaan sebelum diserahkan kepada Pengawas Penilaian Sumatif.

SELAMAT BEKERJA

PENILAIAN SUMATIF BAHASA JAWA/2023


2

Wenehana tandha ping (X) ing aksara A, B, C dan D sangarepi wangsulan


kang bener !

1. Sesorah utawa pidato iku sarana ngandharake gagasan ing sangarepe wong
akeh kanthi tujuan kang gumathok. Sesorah iku mbutuhake latihan sing
tenanan. Matur ana ngarepe wong akeh iku ora gampang. Beda karo omongan
lumrah menawa jagongan kara kanca.
Sing diarani sesorah utawa pidhato yaiku …
A. nglairake gagasan kanthi basa tulis ana ngarepe wong akeh
B. ngairake panguneg-uneg ana ngarepe wong liyo men lega atine
C. nglairake gagasan kanthi lesan ana ing ngarepe wong akeh
D. nglairake gagasan utawa uneg-uneg ana ing sakiwa tengene wong

2. Kepareng kula badhe matur wonten ngarsanipun panjenegan sami. Ingkang


rumiyin, sumangga kula dherekaken … ingkang sampun paring nikmat lan
kanugrahan dhumateng kula lan panjenengan. Saengga saget makempal
wonten ing papan panggenan menika.
Ukara kang trep kanggo ngganepi teks pidato ana ing nduwur yaiku ….
A. maos pandungo sesarengan
B. ngunjuk lan dhahar rumiyin
C. ngonjukaken syukur dumateng Allah
D. pinarak wonten lenggahan ingkang sae

3. Ukara isi sesorah perpisahan kelas enem kang bener yaiku ….


A. mangga sesarengan kita ngonjukaken puji syukur dhateng ngarsanipun gusti
allah
B. kula sakanca ngaturaken agunging panuwun amargi sampun nggulawentah
wonten ing pawiyatan
C. mboten kesupen kula sakanca ugi nyuwun pangapunten, awit kula sakanca
mboten nate ndadosaken bapak ibu guru duka lan kuciwa
D. wasana cekap semanten atur kula, menawi kathah kalepatan atur saha soalah
bawa ingkang mboten mranani.

4. Wacanen kanthi patitis!


Isine sesorah sing bakal diwedharake jumbuh karo wigatine acara. Upamane yen
acara perpisahan iku sing pokok pamitan. Ing sajroning pamitan, ngeling-
ngeling lelakon kang wus kawuri. Metani sing becik lan sing ala. Sing becik
dikandhakake lan dialembana wurih gawe senenge sing nglakoni. Dene sing ala
ora perlu disebut-sebut maneh.
Sesorah perpisahan kelas enem bisa ngemu isi kang trep yaiku ….

PENILAIAN SUMATIF BAHASA JAWA/2023


3

A. ngucapke salam marang para rawuh, pamitan marang bapak ibu guru,
ngalem labete guru
B. pakurmatan marang para rawuh, janji tansah mbangun turut pituture wong
tuwa lan guru, ngucapke salam penutup
C. ngucapke salam marang para rawuh, ngalem labete guru, ngucapke salam
penutup
D. pamitan marang bapak ibu guru, ngalem labete guru, janji tansah mbangun
turut pituture wong tuwa lan guru

5. Kula sakanca ugi tansah nyuwun donga pangestu dhumateng Bapak Ibu Guru.
Mugi-mugi sasampunipun lulus saking SD Margosari 03 punika sageta
nglajengaken sekolah wonten ing tataraning sekolah ingkang langkung inggil lan
sae. Kula sakanca saged nggayuh cita-cita kula sedaya kanthi rancag ugi tebih
saking sambikala.
Pokok isine pidato ing nduwur yaiku ….
A. bisa neruske sekolah
B. saget nggayuh cita-cita
C. tebih saking sambikala
D. nyuwun donga pangestu

6. Gatekna teks pidhato ngisor iki!


1) Assalamualaikum Warahmatullahibarakatuh.
2) Bapak Kepala Sekolah ingkang kinurmatan, Bapak/lbu ingkang kula urmati,
rencang- rencang saha adhik-adhik ingkang kula tresnani.
3) Sumangga kula dherekaken ngonjukaken puji syukur dhumateng Gusti
Ingkang Maha Agung, ingkang sampun paring rahmad lan kanugrahan
dhumateng kita sedaya.
4) Bapak/lbu Guru tuwin adhik-adhik ingkang satuhu kula urmati, sekedhap
malih kula sarencang ninggalaken pawiyatan punika. Awrat anggen kula
matur kados pundi raosipur nilar Bapak/lbu Guru saha adhik-adhik. Namung
kawontenan kedah mekaten, pramila kapeksa kula sakanca nilaraken
Bapak/lbu saha adhik-adhik kelas sedaya.
5) Bapak/lbu Guru kula sakanca ngaturaken panuwun, lan nyuwun pamit saha
nyuwun donga pangestu mugi saged nglajengaken ngangsu kawruh wonten
ing pawiyatan sanginggilipun. Mboten kesupen kula sakanca tansah memuji
mugi-mugi Bapak/ibu Guru saha adhik-adhik pikantuk rahmating Pangeran.
6) Wasana cekap semanten anggen kula matur, mbok bilih wonten kalepatan
saha kekirangan anggen kula atur nyuwun pangapunten
7) Wassalamualaikum Warahmatullahibarakatuh.

Nomor lan keterangan cengkorongan pidato kang trep yaiku ….


A. 1) salam pembuka, 3) surasa, 6 panutup
B. 2) pambuka, 4) surasa, 6) panutup
PENILAIAN SUMATIF BAHASA JAWA/2023
4

C. 3) surasa, 4) isi, 5) panutup


D. 4) pambuka, 5) surasa, 6) panutup

7. Wacanen ukara ing ngisor kanti permat!


1. Kulo sarencang mboten saget bales namung saget memuji, supados sedaya
amal Bapak lan Ibu Guru sedaya pikantuk piwales saking Gusti Allah ingkang
Maha Agung.
2. Mboten kasupen kulo sakrencang nyuwun agunge samudra pangaksami
dumateng Bapak lan Ibu Guru sedaya.
3. Menawi wonten pawiyatab menika sampun asring ndamel Bapak lan Ibu Guru
kuciwa lan duka.
4. Saha tansah pinaringan kasarasan kawilujengan lan katentreman satemah
saged nglanjengaken nggulawentah adik-adik sedaya.
Urutan sesorah ing nduwur kang trep yaiku ….
A. 1-3-4-2
B. 2-1-3-4
C. 1-4-2-3
D. 3-2-1-4

8. Gatekna tabel ing ngisor iki!

1 Nulis teks pidhato kanthi jangkep


2 Nentokake busana kang wangun
3 Nemtokake tema lan judul pidhato
4 Nyusun cengkorongan pidhato
5 Maca teks pidhato

Urut-urutane cara pidhato sing trep yaiku ….


A. 1,3,5
B. 2,1,3
C. 3,4,1
D. 4,2,5

9. Wacanen kanti permat!


(1) isi/ surasa
(2) purwaka
(3) panutup
(4) salam panutup
(5) salam pambuka

Urutane perangan sesorah kang bener yaiku ...


PENILAIAN SUMATIF BAHASA JAWA/2023
5

A 5-2-4-3-1
B 2-5-1-3-4
C 5-2-1-3-4
D 2-5-1-3-4

10. Wacanen kanti permat!


Bapak/lbu Guru tuwin adhik-adhik ingkang satuhu kula urmati, sekedhap malih
kula sarencang ninggalaken pawiyatan punika. Awrat anggen kula matur kados
pundi raosipun nilar Bapak/lbu Guru saha adhik-adhik. Namung kawontenan
kedah mekaten, pramila kapeksa kula sakanca nilaraken Bapak/lbu saha adhik-
adhik kelas sedaya.
Paugeran sing trep miturut teks pidato ing nduwur yaiku ….
A. siswa kelas enem arep ninggalake sekolah amarga wes lulus
B. adhik kelas ora lila dening siswa kelas enem ninggalake sekolah
C. bapak ibu guru nggondeli kelulusane siswa kelas enem
D. tamu undangan pada sedih amarga kelas enem pada ninggal

11. Wacanen kanti permat!


Bapak/lbu Guru tuwin adhik-adhik ingkang satuhu kula urmati, sekedhap malih
kula sarencang ninggalaken pawiyatan punika. Awrat anggen kula matur kados
pundi raosipun nilar Bapak/lbu Guru saha adhik-adhik. Namung kawontenan
kedah mekaten, pramila kapeksa kula sakanca nilaraken Bapak/lbu saha adhik-
adhik kelas sedaya.
Sapa sing sesorah miturut wacan ing nduwur?
A. kepala sekolah
B. bapak/ibu guru
C. siswa kelas 6
D. adik kelas
12. Ing ngriki kula minangka sulih salira saking kanca-kanca. Tegese tembung sulih
sarira yaiku ….
A. kanca
B. murid
C. ketua
D. wakil

13. Nalika maca teks pidhato kudu nggatekake ekspresi, yaiku ....
A. intonasi utawa lagune pangucap kudu pas lan trep
B. polatan lan solah bawa sing jumbuh karo isine pidhato
C. swara kang dihasilke kudu jelas lan banter
D. lafal utawa pangucape tembung kang cetha

PENILAIAN SUMATIF BAHASA JAWA/2023


6

14. Nila entuk tugas makili pidato perpisahan kelas enem. Nila wes nduwe naskah
pidato ananging ndeweke bisa lali apa sing disampekake dening micara ngarepe
wong akeh.

Metode pidato sing pas digunake Nila yaiku ….


A. impromptu
B. ekstemporan
C. mawa teks utawa naskah
D. ngapalake naskah pidhato
15. Wonten ngriki kula badhe maringi pirsa dumateng para rawuh. Tembung sing
ora trep yaiku … saenipun diganti ….
A. kula, kawula
B. badhe, ajeng
C. maringi, ngaturi
D. pirsa, pamirsa
16. Wacanen pacelathon ing ngisor iki!
Pak Joko : “Krisna, geneya esuk-esuk kowe kok turon ning kelas?”
Krisna : “Inggih Pak, amargi wau ndalu mboten saged tilem?”
Pak Joko : “Loh ko kora iso turu, ana apa?
Krisna : “Amargi nengga Ibu gerah wonten griya sakit.”

Miturut pacelathon ing nduwur, Krisna ngantuk amarga ….


A. sinau pacelatohon bahasa jawa
B. nggarap tugas nggawe pacelathon
C. ngancani bapake gerah ing rumah sakit
D. nunggu ibune gerah ing rumah sakit

17. Wacanen pacelathon ing ngisor iki!

Pak Joko : “Krisna, geneya esuk-esuk kowe kok turon ning kelas?”
Krisna : “Inggih Pak, amargi wau ndalu mboten saged tilem?”
Pak Joko : “Loh ko kora iso turu, ana apa?
Titan : “Tiyose amargi nengga Ibunipun gerah wonten griya sakit,
Pak Guru.”
Pak Joko : “Bener sing dikandakake Titan, Kris”
Krisna : “ Nggih, leres mekaten Pak.”

Paraga ing pacelathon ing nduwur yaiku ….


A. Krisna, Titan, Pak Guru
B. Krisna, Titan, Pak Joko
C. Krisna, Pak Joko, Ibu
D. Krisna, Titan, Ibu
PENILAIAN SUMATIF BAHASA JAWA/2023
7

18. Wacanen pacelathon ing ngisor iki!


Pak Joko : “Krisna, geneya esuk-esuk kowe kok turon ning kelas?”
Krisna : “Inggih Pak, amargi wau ndalu mboten saged tilem?”
Pak Joko : “Loh ko kora iso turu, ana apa?
Titan : “Tiyose amargi nengga Ibunipun gerah wonten griya sakit,
Pak Guru.”
Pak Joko : “Bener sing dikandakake Titan, Kris”
Krisna : “ Nggih, leres mekaten Pak.”

Basa sing digunakake paraga ing pacelathon ing nduwur yaiku ….


A. Pak Joko: ngoko, Krisna: krama inggil, Titan: krama inggil
B. Pak Joko: krama inggil, Krisna: krama inggil, Titan: krama inggil
C. Pak Joko: ngoko, Krisna: ngoko, Titan: ngoko
D. Pak Joko: krama inggil, Krisna: ngoko, Titan: ngoko
19. Wacanen pacelathon ing ngisor iki!

Titan : “Krisna, Ngapa esuk-esuk kowe kok ngantuk?”


Krisna : “Iya Tan, amarga membengi aku ora bisa turu?”
Titan : “Loh ko kora iso turu, ana apa?
Krisna : “Amargo nunggu ibuku ning rumah sakit.”
Titan : “ Oh ibumu gerah? Lah ibumu gerah apa Kris?”
Krisna :…
Wangsulane Krisna kang trep yaiku ….
A. “Inggih Tan, ibu kula gerah.”
B. “Iya Tan, ibuku gerah tipes.”
C. “Ora lara mung masuk angin.”
D. “Ora gerah, sing gerah bapakku.”

20. Wacanen pacelathon ing ngisor iki!

Pak Tejo : “Kris, aku ko kora weruh Bapakmu. Bapakmu ana ngendi?”
Krisna : “Bapak durung mulih, Pak.”

Wangsulane Krisna iku ora trep, sing trep miturut ungah ungguhing basa yaiku
….
A. “Bapak durung kundur, Pak.”
B. “Bapak dereng wangsul, Pak.”
C. “Bapak dereng kundur, Pak.”
D. “Bapak mboten kundur, Pak.”
21. Gatekna pacelathon ing ngisor iki!

Bapak : “Anang, mrenea! Rewangono Bapak ngresiki plapon iki!”

PENILAIAN SUMATIF BAHASA JAWA/2023


8

Anang : “Nggih, Pak! Kula mendhet sapu panjang rumiyin.”


Bapak : “Nang, njupukna andha kanggo ngranggeh panggonan sing reged
Anang : “Nggih, Pak…, menika andhanipun.”
Bapak : “Kene… kene, kae lo regete kaya ngana.”
Anang : “Nggih-nggih Pak! Saenipun seminggu sepisan dipunresiki kok Pak!”
Bapak : “Pancen kudune ngono Nang, mulo suk minggu kerja bakti maneh.”
Anang : “Nggih Pak, benjing kula rencangi!”
Pacelathon ing dhuwur ngemu topik ....
A. gawe omah
B. ndandani omah
C. reresik omah
D. mageri omah
22. Basa kang biasane digunakake marang wong kang lagi tetepungan yaiku ....
A. Ngoko
B. krama alus
C. ngoko alus
D. krama lugu
23. Gatekno pacelathon ing ngisor iki!

Pak Guru:”Bocah-bocah sapa sing durung nggarap PR?”


Bambang :”Kulo Pak, kulo kesupen menawi wonten PR”
Pak Guru:”…”
Ukara kang trep kanggo ngganepi pacelathon ing dhuwur yaiku ….
A. ora popo bijimu wis apik
B. kowe pancen bocah sregep
C. kok kowe malah bali
D. kok kowe iso lali
24. Supaya ancase kang bakal dikandhakake ana sajroning pacelathon isa ditampa
kanthi cetha, rembugan kudu ....
A. ngambra-ambra
PENILAIAN SUMATIF BAHASA JAWA/2023
9

B. jumbuh karo bab kang diomongake


C. ngayawara
D. milih-milih sapa kang diajak rembugan
25. Menawa nulis teks pacelathon, antarane tokoh/lakon Ian ukara pacelathon
diwenehi tandha
A. titik loro ( : )
B. titik ( . )
C. titik koma ( ; )
D. pitakon (?)
26. Nalika pacelathon kaliyan kanca sapantaran nggunakake basa...
A. krama madya
B. krama Alus
C. ngoko Lugu
D. ngoko alus
27. Pacelathon kang nggunakake basa ngoko lugu yaiku ....
A. adhi marang kangmas
B. wong tua marang anak
C. marang wong kang diajeni banget
D. anak marang wong tuo

28. Gatekno pacelathon ing ngisor iki!


“Diutus Ibu Blanja”
Ibu : “Ri,tulung tukokne gula lan teh menyang warunge Bu Dhini!”
Sari: “Nggih, Ibu.”.
Ibu : “Tuku gulane sak kilo wae, ya? Iki takgawani duwit rong puluh ewu”.
Sari : “Nggih, Ibu! Lajeng tehipun tumbas pinten?”
Ibu : “Gula sak kilo Rp 14.000,00. Teh sak bungkus regane Rp. 5.000,00. dadi
teh entuk sak bungkus”.
Sari : “Nggih bu”.
PENILAIAN SUMATIF BAHASA JAWA/2023
10

Pacelathon iki irah-irahane yaiku ....


A. diutus ibu blanja
B. diutus bude blanja
C. blanja menyang warung
D. blanja gulo karo teh
29. Gatekna pacelathon ing ngisor iki!

Ibu : "Beni, deloken jam tembok nang omah kae!"


Beni: “Nggih bu!” (Beni ndeleng jam ing tembok) “Wah! Jarum mboten obah,
Bu!”
Ibu : “terus piye ?”
Beni : “batrene kedah di ganthos , Bu!”
Ibu : “ Beni arep ganti batre ?
Beni : “Nggih bu!” (Beni munggah andha).
Ibu : "Ati-ati, Ben!"
Beni : “Nggih bu!” (Nalika njipuk jam tembok, Beni ora ngati-ati).
Ibu : “Wah, jame pecah.”
Beni : “Nuwun sewu, Bu! Beni mboten ngati-ati mendet jam temboke, dados
jame dawah."
Ibu : “ora popo,sesuk meneh ojo kesusu lan kudu ngati-ati.”
Amanat pacelathon ing dhuwur sing bisa kanggo patuladhan ing panguripan
yaiku ....
A. nek didawuhi ibu lek ndang mangkat
B. yen ngrampungke pagawean aja grusa-grusu
C. senengo tetulung marang sapa wae sing mbutuhake
D. dadi bocah kuwi kudu seneng dikongkon
30. Gatekna pacelathon ing ngisor iki!

Bapak : “Anang, mrenea! Rewangono Bapak ngresiki plapon iki!”


Anang : “Nggih, Pak! Kula mendhet sapu panjang rumiyin.”
PENILAIAN SUMATIF BAHASA JAWA/2023
11

Bapak : “Nang, njupukna andha kanggo ngranggeh panggonan sing reged


Anang : “Nggih, Pak…, menika andhanipun.”
Bapak : “Kene… kene, kae lo regete kaya ngana.”
Anang : “Nggih-nggih Pak! Saenipun seminggu sepisan dipunresiki kok Pak!”
Bapak : “Pancen kudune ngono Nang, mulo suk minggu kerja bakti maneh.”
Anang : “Nggih Pak, benjing kula rencangi!”

Pacelathon ing dhuwur ngemu topik ....


A. gawe omah
B. ndandani omah
C. reresik omah
D. mageri omah
31. Tembung “mangan nanas” yen ditulis ngango aksara jawa yaiku…
A. ꦩꦔꦤ꧀ꦤꦤꦱ꧀
B. ꦩꦔꦤ꧀ꦩꦁꦒ
C. ꦩꦶꦤꦸꦩ꧀ꦲꦼꦱ꧀
D. ꦩꦶꦤꦸꦩ꧀ꦏꦺꦴꦥꦶ
32.

Yen di tulis ngango aksara latin yaiku….


A. Pak Bambang gerah waja
B. Pak Bambang gerah
C. Pak Bambang gerah mustaka
D. Pak Bambang gerah padharan

33. Kang diarani aksara pengkal yaiku….


A.
B.
C.

D.
34. Aksara jawa kang ora kena di pepet yaiku….
PENILAIAN SUMATIF BAHASA JAWA/2023
12

A. aksara ha lan la
B. aksara ha lan ra
C. aksara la lan ra
D. aksara la lan pa
35. Jumlahe aksara jawa legena yaiku….
A. 15
B. 20
C. 25
D. 30
36. Aksara jawa legena iso diarani uga…
A. aksara Carakan
B. aksara Sriwedari
C. aksara Cirikan
D. aksara Blambangan
37. Gatekno aksara jawa iki!

Tegese Aksara Jawa “Ka” lan “Dha” yaiku …


A. Karsaningsun memayuhayuning bawana
Hana hurip wening suci
B. Rasaingsun handulusih
Lir handaya paseban jati
C. Guru sejati sing muruki
Papan kang tanpa kiblat
D. Karsaningsun memayuhayuning bawana
Dhuwur wekasane endek wiwitane

PENILAIAN SUMATIF BAHASA JAWA/2023


13

38.

Miturut ing wacan, satria kang di critakake asale saka….

A. Madukara
B. Sawojajar
C. Jodhipati
D. Ngastina
39.Sakwise … , larahane kudu di dibuwang

40
.

Tembung kang trep kanggo ngisi titik-titik yaiku….

A.dolan

B.pamit

C.umbah-umbah

D.mangan

PENILAIAN SUMATIF BAHASA JAWA/2023


14

PENILAIAN SUMATIF BAHASA JAWA/2023

Anda mungkin juga menyukai