1.

2 Fungsi Statistika dan Grafik

1.2.1. Tujuan
a. Mampu menggunakan dan memahami fungsi statistik biasa Mean, Median,
Modus, Average, Averageifs, Count, Countif, Counta, Intercept, Slope, dan
Stdev.
b. Mampu mengolah data statistik sederhana.
c. Mampu menggunakan fitur Sort dan Filter pada Microsoft Excel.
d. Mampu menginput data grafik dalam Microsoft Excel.
e. Mampu menggunakan fitur grafik tipe Column, Bar, Line, dan Scatter dalam
Microsoft Excel.
f. Mampu mengoperasikan tampilan grafik Microsoft Excel.
g. Mampu mengolah data grafik dengan skala logaritma.
h. Mampu mengolah data grafik dengan menggunakan Primary dan Secondary
Line.
i. Mampu menggunakan menu Values in Reserve Order dalam Microsoft Excel.
j. Mampu membaca dan mencari informasi yang tersedia dari grafik yang dibuat
dalam Microsoft Excel.
1.2.2. Soal
a. Soal 1
Diketahui data klimatologi Tahun 2008 adalah sebagai berikut.
Tabel 1.1 Data kecepatan angin 2008 (Sumber :BMKG, 2019)
BULAN
TANGG
AL Fe Ma Ap Me Ju Ag Se Ok No De
Jan Jul
b r r i n s p t v s
11. 17. 13. 11. 22. 32. 32.
1 8.7 6.2 2.1 4.8 7.8
3 4 8 2 2 1 1
11. 15. 14. 10. 10.
2 9.5 8.9 9.1 9.7 3.0 7.0 8.4
7 6 5 8 9
10. 21. 17. 14. 26. 20. 10.
3 8.0 6.4 4.2 6.4 7.8
1 2 1 3 7 8 1
11. 14. 18. 12.
4 3.8 9.3 9.1 9.1 9.9 9.0 2.0 1.2
3 9 4 0
12. 19. 13. 13. 12. 21. 13. 11.
5 9.8 4.3 0.7 0.4
6 4 6 0 5 9 1 1
15. 14. 14. 10. 10. 15.
6 7.6 6.2 7.3 2.0 6.1 7.5
4 8 6 7 8 2
14. 12. 13. 10. 14.
7 6.9 5.5 5.6 1.2 6.6 9.4 2.7
2 2 3 5 8
42. 14. 10. 25. 14. 22.
8 8.2 2.1 9.9 3.0 5.6 5.9
5 1 3 6 3 2
10. 17. 14. 17. 16. 13. 13. 11. 11.
9 7.4 7.2 2.8
3 6 2 8 4 6 4 0 4
19. 15. 10. 10. 10. 17.
10 2.7 9.8 8.9 5.8 8.4 5.6
2 8 0 2 9 8
12. 10. 22. 16. 31. 13.
11 2.3 9.4 6.2 1.3 7.7 6.2
7 2 0 3 0 3
13. 19. 11. 11. 15. 23. 14. 10.
12 6.7 9.8 9.6 7.2
6 7 0 6 7 5 0 1
11. 12. 22. 13. 14. 13. 11. 12.
13 7.5 8.3 2.6 8.9
2 5 5 1 1 2 2 5
10. 19. 52. 10. 11.
14 5.3 9.3 8.9 2.6 6.1 8.9 6.5
3 6 2 8 9
15. 21. 21. 12. 20. 14. 16. 12.
15 7.1 9.6 6.2 7.0
6 8 3 1 0 2 4 6
19. 32. 10. 18. 11. 15.
16 5.9 9.2 0.8 7.4 6.8 4.9
5 6 3 1 5 5
21. 15. 14. 11. 21. 22.
17 5.1 7.2 4.3 2.1 8.1 6.9
3 4 6 0 3 8
14. 11.
18 2.9 9.8 6.3 5.6 7.6 9.9 6.6 1.4 2.5 8.4
5 1
16. 14. 28. 11. 22.
19 6.5 9.8 8.2 0.9 8.3 6.5 4.9
8 7 0 6 0
16. 25. 13. 25. 13. 11. 14.
20 8.8 7.9 0.9 8.6 8.6
2 6 6 6 7 2 3
12. 14. 15. 12. 14.
21 5.1 5.7 4.7 8.4 6.9 2.3 6.7
6 8 6 9 8
29. 46. 14. 16. 14. 16. 14. 54. 15. 10.
22 5.4 6.3
3 2 4 3 2 0 5 0 0 1
35. 12. 16. 10. 26. 18.
23 4.7 2.7 9.3 1.2 7.5 4.4
1 4 5 4 0 4
17. 12. 19. 13. 13. 14. 12. 14.
24 3.1 7.4 5.8 6.4
9 5 6 9 5 2 0 3
10. 11. 10. 14.
25 5.4 1.4 6.5 2.3 6.9 9.4 3.3 8.2
8 0 6 0
14. 20. 19. 14. 13. 18. 11. 14.
26 7.8 8.0 4.6 9.9
5 9 7 3 8 4 6 3
27 2.3 18. 23. 3.9 4.0 7.2 11. 10. 14. 12. 10. 5.2
 3 0 4 6 2 1 8
12. 10. 15. 15. 19. 14. 13. 18.
28 9.7 8.3 3.0 9.7
1 4 4 9 9 6 3 8
11. 11. 61. 32.
29 3.8 7.0 3.9 2.7 8.0 3.2 4.9 9.5
7 2 7 1
15. 15. 18. 13.
30 8.0 9.6 9.0 3.0 3.3 8.9 6.8 4.6
6 4 2 2
14. 14.
31 8.7 8.7 8.9 8.1 9.0 2.1 9.0 8.4 8.7 7.9
6 2

Tabel 1.2 Data kelembapan udara 2008 (Sumber : BMKG, 2019)

BULAN
TANG J F A J J A S O N D
GAL M M
a e p u u g e k o e
ar ei
n b r n l s p t v s
9 9 9 8 8 9 9 9 9 9 8 8
1
3 4 8 9 8 8 9 4 1 0 9 8
8 8 9 8 9 9 9 9 9 8 9 8
2
9 9 8 4 4 8 6 4 3 7 4 9
8 8 8 9 9 9 9 9 9 9 9 8
3
8 9 7 6 6 2 7 7 8 5 7 9
8 8 8 9 9 9 9 9 9 9 9 9
4
9 2 8 6 4 6 0 8 5 5 8 6
9 8 8 9 9 9 9 9 9 9 9 9
5
0 6 9 5 8 6 6 3 6 5 3 6
9 8 9 9 9 9 8 9 8 8 9 9
6
8 9 5 2 8 2 6 8 9 4 8 3
9 9 8 9 9 9 8 9 9 8 9 8
7
6 4 6 8 8 5 7 6 2 6 6 9
8 9 9 7 9 9 9 9 9 9 9 8
8
6 2 8 3 8 5 7 6 6 3 6 9
9 9 9 9 9 9 8 9 9 9 9 9
9
5 3 5 8 6 3 9 8 8 5 8 6
8 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9
10
5 8 8 5 6 8 5 8 5 5 8 4
9 8 9 9 9 9 9 8 9 9 8 9
11
2 5 6 8 8 5 5 9 5 6 9 2
8 8 9 9 9 9 9 9 9 8 9 8
12
7 9 8 5 8 6 6 6 6 9 6 9
9 8 8 9 8 8 8 9 9 9 9 9
13
5 5 8 8 9 9 9 6 6 5 6 6
8 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9
14
7 5 8 8 6 2 5 2 4 2 2 7
9 8 8 9 9 9 9 9 9 9 9 9
15
5 9 9 8 6 6 2 6 2 6 6 5
9 9 9 9 9 9 9 9 9 8 9 9
16
5 5 6 6 2 8 6 3 6 6 3 3
9 9 9 9 9 9 8 9 9 8 9 8
17
5 5 8 5 6 5 6 3 6 7 3 9
 8 9 8 9 9 9 8 9 9 9 9 8
18
4 6 6 8 3 5 7 5 3 7 5 9
8 8 9 9 9 9 9 9 8 8 9 9
19
6 6 6 8 3 6 7 6 9 9 6 6
9 9 9 9 9 9 8 9 8 9 9 9
20
3 2 8 6 5 6 7 6 9 5 6 6
9 7 8 9 9 9 8 9 9 9 9 9
21
5 8 4 6 6 4 9 6 6 5 6 3
9 8 9 9 9 9 9 9 9 9 9 8
22
5 6 2 8 6 2 6 6 6 6 6 9
9 9 9 9 9 9 9 9 9 8 9 8
23
6 5 5 8 6 6 5 2 3 9 2 9
8 9 9 8 9 9 9 8 8 9 8 9
24
9 5 5 5 6 6 6 1 9 5 1 6
9 9 9 8 9 9 9 9 9 9 8 9
25
5 5 1 8 2 3 7 5 0 2 9 0
8 9 9 8 8 8 8 9 8 9 9 9
26
7 1 7 7 1 9 7 2 8 6 4 8
8 9 9 9 9 8 8 9 8 8 9 8
27
9 2 0 9 8 8 5 9 7 6 2 9
8 9 8 9 9 8 9 9 8 8 9 9
28
6 9 9 7 9 9 5 1 9 8 1 6
8 8 8 9 8 8 9 9 9 9 9 8
29
8 8 8 8 6 7 7 0 0 7 9 7
9 9 8 9 8 9 9 8 9 9 8 9
30
8 0 7 8 8 1 0 7 1 4 9 0
9 9 9 8 8 8 9 8 8 9 8 9
31
1 1 9 8 7 7 9 8 6 7 5 1

1) Mean
2) Median
3) Nilai rata-rata lebih dari nilai median (averageif)
4) Nilai rata-rata diantara nilai mean dan nilai maksimum (averageifs)
5) Modus
6) Count (count, counta, countif kurang dari nilai modus)
7) Nilai maksimum dan minimum

Ketentuan :
Untuk tabel 1.1 = nim ganjil
Untuk tabel 1.2 = nim genap

b. Soal 2

Carilah data mengenai hasil pengujian gradasi butiran tanah kemudian buatlah
grafiknya dalam skala logaritma dengan ketentuan
 Sumbu x = ukuran butiran atau saringan
Sumbu y = jumlah persen lolos saringan (%)
Tabel 1.3 Gradasi butiran (Sumber: Dara ,2020)
Berat Persen
Nomor Persen
Ukuran Tertahan Lolos
Saringan Tertahan Pada
Butir (mm) Pada Saringan
ASTM Saringan (%)
Saringan (g) (%)
#4 4.74 0 0 100
No. 10 2.000 0 0 100.00
No. 20 0.85 2.22 4.41 95.59
No. 40 0.425 1.2 2.39 93.20
No. 60 0.25 0.63 1.25 91.95
No. 140 0.105 2.45 4.87 87.08
No.200 0.075 1.4 2.78 84.30
Wadah (pan) <0.075 42.41 84.3 0.00
Berat Butiran<0,075mm,(B₂) 42.41
Jumlah berat tanah tertahan
50.31
(W)

Grafik harus mengandung komponen minimal

1) Title
2) Axes title (sumbu x dan y)
3) Legend

c. Soal 3
Buatlah diagram scatter dari data berikut.
Tabel 1.4 Grafik Saturation Vapour Pressure
Temperatur
ea y
x
0 6.2
1 6.7
2 7.3
3 7.7
 4 8.3
5 8.8
6 9.5
7 10.1
8 10.9
9 11.7
10 12.5

Keterangan : Temperatur sumbu x

ea pori sumbu y
Grafik harus mengandung komponen minimal
1) Title
2) Axes title (sumbu x dan y)
3) Legend
4) Garis Regresi

d. Soal 4
Dengan menggunakan data sondir buatlah grafik uji sondir dengan
menggunakan 2 sumbu axis dalam satu grafik. Dengan ketentuan

1) Sumbu x1 = qf
Sumbu x2 = ft
Sumbu y = kedalaman (cm)

Tabel 1.5 Data Uji Sondir

Kedalama
qc lf qf Fs ft Rf
n (cm)
0 0 0 0 0 0 0.0000
20 45 65 2 40 40 4.4444
40 70 80 1 20 60 1.4286
60 65 70 0.5 10 70 0.7692
80 55 60 0.5 10 80 0.9091
100 35 60 2.5 50 130 7.1429
120 25 30 0.5 10 140 2.0000
140 19 20 0.1 2 142 0.5263
160 19 21 0.2 4 146 1.0526
180 15 18 0.3 6 152 2.0000
200 12 18 0.6 12 164 5.0000
220 25 27 0.2 4 168 0.8000
240 25 30 0.5 10 178 2.0000
260 25 40 1.5 30 208 6.0000
280 32 70 3.8 76 284 11.8750
300 60 75 1.5 30 314 2.5000