PNEUMONIA
Masalah pneumonia di
Indonesia pada
anak usia < 5 tahun
Morbiditas 10-20 %
Mortalitas 5 / 1000
Pneumonias kill
50.000 / a year
12.500 / a month
416 / a day = passengers
of 1 jumbo jet plane
17 / an hour
1 / four minutes
Masalah kesehatan utama di negara berkembang
Penyebab utama kematian dan kesakitan
Kematian oleh karena sistem pernapasan (pneumonia )
27,6% (bayi)
22,8% (Balita)
Faktor risiko
BBLR, Bayi, System imun , ASI , malnutrisi, defisiensi vit A, kolonisasi
kuman patotogen di nasofaring , polusi
Definisi
Virus :
RSV, virus influenza, adenovirus dan virus
parainfluenza
Bakteri
Streptococcus pneumoniae
Hemophilus influenzae
Staphylococcus aureus
Streptococcus group A B
Klebsiella pneumoniae
Pseudomonas aeruginosa
Chlamydia sp
Mycoplasma pneumoniae
Patogenesis
Aspirasi kuman/penyebaran langsung kuman dari saluran
respiratorik atas.
Normal respiratorik bawah sublaring-alveoli steril
Paru terlindung dr infeksi krn mekanisme :
filtrasi partikel di hidung
pencegahan aspirasi dengan refleks epiglotis
ekspulsi benda asing melalui refleks batuk
pembersihan ke arah kranial oleh selimut mukosilier
fagositosis kuman oleh makrofag alveolar
netralisasi kuman oleh substansi imun lokal
drainase melalui sistem limfatik
Patogenesis (2)
Paru-paru
Prolif kuman
Penyebaran kuman
Oedema
konsolidasi
PML, fibrin, ery, cairan, kuman dl alu
Hepatisasi merah
Deposisi fibrin, PML, selfagositosis
Hepatisasi kelabu
Makrofag , DEF cell, fibrin menipis,
Kuman & debris menghilang
resolusi
Stafilococus aureus
Pada neonatus / bayi kecil toksin dan enzim (hemolisin, stafilokinase,
koagulase)
Necrose
Perdarahan
kavitasi
Manifestasi klinis
Gejala Umum
Demam
Sakit kepala
Gelisah
Malaise
Nafsu makan
Kelainan gastrointestinal
Gejala dan gangguan
respiratorik
Batuk
Gejala utama
Sesak
Retraksi
Takipnoe
Napas cuping hidung
Merintih
sianosis
Tanda Klinis Pneumonia (WHO)
Napas cepat
< 2 bulan = > 60 x/mnt
2 bln 1 thn = > 50 x/mnt
1 5 thn = > 40 x/mnt
Chest Indrawing
(subcostal retraction)
Pemeriksaan fisik
Perkusi pekak
Suara napas melemah
Ronki (neonatus & bayi kecil tidak
selalu jelas)
Gambaran Radiologis
1. Pneumonia interstitials / alveolar (perubahan pada
interalveolar dan perivaskular)
2.Bercak-bercak infiltrat luas Bronkopneumonia
(inflamasi parenkim & sal. Respiratorik)
3. Pneumonia lobaris
(konsolidasi pada atu lobus)
4.Lesi abses, kavitas atau pneumatokel
(pada pasien imunokompromais)
Laboratorium
SUPORTIF
1. Rawat rumah sakit
2. Oksigenasi
3. Akses intravena utk cairan dan nutrisi
4. Atasi kelainan elektrolit
5. Atasi komplikasi & penyakit penyerta
Aliran Konsentrasi
1 L / menit 24 %
2 L / menit 28 %
3 L / menit 32 %
4 L / menit 36 %
5 L menit 40 %
6 L / menit 44 %
Sungkup oksigen biasa
Penilaian klinik
sistem kardiovaskular
sistem respirasi
Pulse oxymeter
Analisis gas darah (PaO2, PaCO2)
Komplikasi
Efusi Pleura (empyema)
Piopneumotoraks
Pneumotoraks
Pneumomediastinum
Pneumonia pada neonatus /
bayi kecil
Gambaran umum
Infiltrat interstitial
Corakan bronkovaskular & peribronkial hiperaerasi
Infiltrat alveolus
Konsolidasi
airbronkogram
Bronkopneumonia gambaran diffuse merata pada ke dua
paru
infiltrat luas dengan corakan peribronkial
Diagnosis
Berdasarkan
Gambaran klinis
Radiologis
Pedoman diagnosis WHO
Napas cepat
Sesak (ada tarikan dinding dada)
Ada tanda bahaya
< 2 bl :
Malas minum
Kejang
Kesadaran
Stridor
Mengi
Perubahan suara napas
2 bl 5 th
Tidak bisa minum
Kejang
Kesadaran
Stridor
Gizi buruk
Pneumonia anak umur 2-5
tahun
Pneumonia berat
Sesak napas
Harus dirawat di RS
Pneumonia
Tidak sesak
Ada napas cepat :
2 12 bl ( RR > 50 x/menit)
1 5 th ( RR > 40 x/menit)
Bukan pneumonia
Napas cepat (-)
Sesak (-)
Tidak perlu dirawat
Pneumonia anak umur < 2 bl
Atelectasis Consoli-
dation
Lung volume loss Marked Not
significant
Compensatory ++ -
emphysema
Endogenous ARDS
Intra thoracic
Mucus plugs
Pneumothorax
Life threatening???
YES NO
Immediate Elective
Antibiotics
Imaging
Bronchodilators
Bronchoscopy Medications
Physiotherapy
Bronchoscopy