5
PENGGUNAAN OBAT RASIONAL
PENILAIAN
KONDISI
PASIEN
TEPAT WASPADA
ESO
KEPATUHAN
PASIEN
Polypharmacy
Penggunaan antibiotik secara tidak tepat
dosis dan indikasinya
Penggunaan injeksi yang berlebihan
Pemberian resep yang tidak sesuai dengan
indikasi klinis dan diagnosis
Swamedikasi yang tidak tepat
STRATEGI PENINGKATAN
POR
EDUKASI
REGULASI/KEBIJAKAN
MANAJERIAL
FINANSIAL
8
UPAYA UNTUK MENDORONG POR
1. STRATEGI REGULASI
Menyusun pedoman/standar klinis
Menyusun Daftar Obat Esensial
Nasional (DOEN)
Menyusun peraturan/legislasi yang
tepat dan dilaksanakan secara
konsisten
UPAYA UNTUK MENDORONG POR
2. STRATEGI EDUKASI
Informasi tentang obat yang diberikan
secara independen dan transparan.
1600
1592
1400
1200
1000 1022
800 2008
834
505 2009
600
400 404
200
0
0
Nakes Kader Masyarakat
KEGIATAN METODE CBIA
UPAYA UNTUK MENDORONG POR
3. STRATEGI MANAJERIAL
Membangun sistem : lintas program
dan lintas sektoral untuk
mengkoordinasikan kebijakan POR
Membentuk komite farmasi dan terapi
di rumah sakit dan tingkat kabupaten
Supervisi, audit dan umpan balik
Mengurangi praktik pemberian insentif
berlebihan kepada petugas kesehatan
UPAYA UNTUK MENDORONG POR
4. STRATEGI FINANSIAL
Analisis Biaya POR di Puskesmas
Cost Effectivienes obat di Rumah Sakit
PENGGUNAAN AB YANG TIDAK RASIONAL
NASIONAL SARANA YANKES MASYARAKAT INDIVIDU
Lemahnya Lemah
monitoring thd Pelatihan POR # pengawasan &
indikator mengubah perilaku sangsi hkm
(-) kerjasama
lintas sektor Biaya kes Faktor
relatif tinggi ekonomi masy
PENGGUNAAN OBAT ESENSIAL
NASIONAL SARANA YANKES MASYARAKAT INDIVIDU
Konsepsi
KONAS OE jarang OE tidak lengkap
terbatas diresepkan nakes di IFRS & Aptk
pd birokrat
Sosialisasi &
implementasi
SPM belum
optimal Komiitmen Pemda tdk
berpihak pd pelayanan Obat NE dipromosi
(health care) tetapi pd dg gencar (detailing)
sumber PAD (revenue)
Bentuk dan kontribusi Informasi
Obat terhadap POR
1. Komunikasi/informasi ke media cakupan luas,
meningkatkan pddkan, kesadaran thdp resiko
Penggunaan obat yg irrasional , resistensi obat, efek
samping obat masyarakat dsb.
TENAGA
KESEHATAN
INFORMASI PASIEN/
OBAT MASYARAKAT
PENGAMBIL
KEPUTUSAN
REKAPITULASI PROFIL PENGGUNAAN
OBAT GENERIK DI 10 PROPINSI (2006)
80% 73% 73% 74% 72%
69%
70% 65% 65%
60%
60% 56%
50% 44%
40%
40% 35% 35%
31%
27% 27% 26% 28%
30%
20%
10%
0%
1026 1058
884 935
1000 813 847 813
701 656
626 552
483 550
405
500
% OE dalam Formularium
terhadap DOEN
I
I
I
T
T
K
B
N
%
A
A
Ka
b. K
Pa ab
10
15
20
25
30
35
40
45
50
0
5
da . A
n g ga
m
P
5.77
Ka aria
Ka b. m
b. Pa an
Pa s
17.69
sa am
Ka ma an
8.7
b. n
Ta B a
20.09
na ra t
h
Ka Da
b. ta
50 r
15.89
K
Ka Ka ot a
9.33
b. b.
Ka So So
lo lo
b. k
Sa k S
e
12.29
w
Ka ah lata
b. lu n
D nt
o/
S
17.65
Ka har
b. m jjg
Pe as
s i Ra
si ya
r
22.6
Ka Se
TAHUN 2008
b. la
M tan
e
BULAN
46.42
Ko nt
Ko t a aw
ta Bu ai
Pa
23.29
ki
da ti
n g ngg
i
16
46.42
Ko Pan
t ja
Ko a P n
ta ar g
19.89
Pa iam
ya an
Realisasi
ku
m
38.49
K bu
h
10.07
Ko ot
ta a
So
Sa l
w ok
PERSENTASE PENGGUNAAN ANTIBIOTIKA PER KAB/KOTA
ah
6.65
Ko l un
ta to
Pa
Target
5.97
da
ng
DATA MONITORING POR DI SUMATERA BARAT
22.08
PERSENTASE INJEKSI
Ka
b. K
Pa ab
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0
da . A
n g ga
Pa m
K
0.1 0.06
Ka ab ria
b. . P ma
Pa as n
s a
Ka am ma
b . an n
Ta B a
na ra
t
Ka h D
b . ata
50 r
Ka K Ko
b ab t a
0.1
Ka . S . S
b . ol o ol
Sa k ok
S
0.05
Ka wa ela
b . hl u ta
D nt n
0.45
Ka ha o/S
b . rm jjg
0.3
Pe as
s i Ra
s
Ka ir S ya
0.65
b . el a
TAHUN 2008
M t
K en an
KAB/KOTA
o
0.59
Ko t
t a t a awa
Pa Bu i
0.47
da kiti
n g ng
g
Ko Pa i
n
Ko t a P j an
ta a g
Pa riam
ya a
ku n
m
Ko Ko bu
h
Realisasi
ta ta
Sa o S
w l ok
PERSENTASE PENGGUNAAN INJEKSI PER KAB/KOTA
a
Ko hl u
t a nto
0
Pa
DATA MONITORING POR DI SUMATERA BARAT
da
Target
ng
Ka
b.
Pa Ka
da b . JUMLAH R/ PERLEMBAR
n g Ag
P a
Ka Ka ar m
3.05
b . b . iam
Pa Pa an
s s
2.82.78
Ka am am
b . an an
Ta B
2.16
na ara
Ka h D t
2.99
b . at
50 ar
3.33
Ka K Ko
Ka b . S ab . t a
2.26
b . ol So
S ok l o
Ka awa S e k
2.15
b . hl lat
u a
Ka Dha nto n
3.22
b . rm /S
Pe as jjg
si
s R
Ka ir S a ya
b . el
3.26 3.17
M a
Ko Ko en tan
2.3
t a t a taw
KAB/KOTA
Pa Bu a
da ki i
3.27
n g ti n
g
TAHUN 2008
Ko Pa gi
2.18
Ko t a nj a
t a Pa ng
Pa ria
ya m a
ku n
3.51 3.5
Ko Ko m b
t a t a uh
2.26
Sa So
w lo
3.7
Ko ahl k
t a unt
RATA2 R/ PERLEMBAR RESEP PER KAB/KOTA
Pa o
2.68
da
ng
2.42
2.8 2.8 2.8 2.8 2.8 2.8 2.8 2.8 2.8 2.8 2.8 2.8 2.8 2.8 2.8 2.8 2.8 2.8
Realisasi
DATA MONITORING POR DI SUMATERA BARAT
Target
DATA PERESEPAN DI KABUPATEN OKU
SUMSEL (2009)
80
70
60
50
40 Antibiotika (%)
Injeksi (%)
30
20
10
0
Januari Februari Maret
25
PROFIL POR DI PUSKESMAS
(2009) 100 100 99.47
100.00
90.00 84.96
81.56
80.00
70.00
58.11
60.00
PERSENTASE
50.00
40.00
30.00
20.00
10.00
0.00
SUKADIRI (KAB. SETU (KAB. BALIKPAPAN KARANG ASAM SINGGANI MOKAU (KOTA
TANGERANG) TANGERANG) (KOTA (KOTA (KOTA PALU) KENDARI)
BALIKPAPAN) BALIKPAPAN)
% ANTIBIOTIK % 32.63 69.47 52.45 62.26 19.92 16.31
% INJEKSI % 0 0 0 0 0.00 0.00
% OBAT GENERIK % 100 100 58.11 81.56 84.96 99.47
PROFIL POR DI PUSKESMAS
(2009)
JML RATA-RATA ITEM OBAT
4.50
4.00
3.50
3.00
2.50
2.00
1.50
1.00
JML RATA-RATA ITEM OBAT @
0.50
0.00
KESIMPULAN