OSTEOMIOLOGI
SUPERIOR - INFERIOR
DEPARTEMEN ANATOMI
FKUPN’’VETERAN’’ JAKARTA
Dr. Miftahudin
OSTEOLOGI
SKELETUM TRUNCI
• DEFINISI :
Skeletum : ( rangka)
Trunci : (badan)
Tulang Yang membentuknya
1. Columna Vertebralis (tulang Belakang)
2. Costae (tulang Iga)
3. Sternum (tulang dada)
1. COLUMNA VERTEBRALIS
a. 7 Ruas Tulang leher (CERVICAL)
b. 12 ruas tulang punggung (TORAKAL)
c. 5 ruas tulang pinggang (LUMBAL)
d. 5 ruas tulang kelangkang (SAKRUM)
e. 4-5 ruas tulang tungging (COCCYGEUS)
Costae vertebrae
sternalis I - VII
Costae verae
Costae spuriae
Costae spurie
flucuantes :
XI - XII
COSTAE
Bagian-bagian Costae
☻Capitulum costae ☻Tuberculum costae
☻ Facies articularis ☻Facies articularis
☻ capituli costae ☻Tuberculi costae
superior bersendi dg proc.
☻Facies articularis transversi vertebrae
☻capituli costae thoracales
inferior ☻ Angulus costae
☻Crista capituli costae ☻ Corpus costae
☻Collum costae ☻ Sulcus costae yg
☻Crista colli costae ditempati A/V/N
intercostalis
Costae I
☻ Lebar, gepeng, paling pendek, paling
melengkung, dipermukaan kranial costa I tdp 2
alur :
1. Sulcus arteriae subclavia di bagian proximal
ditempati oleh: arteriae subclavia
1. Os. Brachium/humerus
Os. Clavicula Os. Scapula 2. Ossa Antebrachii
a. Os. Radius
b. Os Ulnae
3. Ossa Manus
Ossa Ossa Digiti
Ossa Carpalia
Metacarpalia Manus
• PARS CARPALIA • Palanx Proximal
• Os Naviculare • Palanx Medial
• Os. Lunatum • Phalanx Distal
• Os. Triquentrum
• Os. Pisiforme
• PARS DIGITALIS
• Os. Multangulum
mayus
• Os. Multangulum
minus
• Os. Capitatum
• Os. Hamatum
Skeletal Extremitas Superior
Os. Clavicula
• Bentuk spt huruf S dgn bagianya:
1. Extremitas Sternalis berhub dgn sternum
2. Extremitas Acromialis berhub dgn acromian
3. Facies superior et inferior (Permukaan atas
lebih halus dr bwh)
4. Impressio Ligamenti
Costoclavicularis/tuberositas costalis, yg
diikat di sini adl A/V subclavia
• Sulcus subclavius tempat melekatnya
musculus subclavius
• TUBEROSITAS CORACOIDEA/TUBRCULUM
CONOIDEUM, dgn ikat yg melekat disini adl
ligamentum coracoclvicularis
• Facies articularis acromialis
• Facies articularis sternalis
• Corpus clvicula
• Linea trpezoidea
Os. Clvicula
Os. Scapula
• Tepi-tepi Os. Scapula
Margo vertebralis/Medialis Scapulae
Margo superior Scapulae
Margo Axillaris/Lateralis scapulae
• Sudut-sudut Scapulae
Angulus Superior/Medialis Scapulae
Angulus Inferior scapulae
Angulus Lateralis Scapulae
Angulus Acromii Scapulae
• Cavitas glenoidalis bersendi dgnligamentum
glenohumeralia & OS Humerus
• Tuberculum Supraglenoidalis sbg tempat asal caput
longum m. Biceps Brachii
• Tuberculum Infraglenoidalis sbg tempat asal caput
longum m. triceps Brachii
• Incisura Scapulae dihub oleh ligamentum
transversum scapulae superior, di tempat itu
terdapat A/Vsubscapula
• Proc. Coracoideus
• Fossa subscapularis tempat melekat m .
Subscapularis
• Spina scapula
• Trigonum spina scapulae
• Acromion
• Facies articularis acromii
• Fossa supraspinata tempat m. Supraspinata
• Fossa infraspinata, tempat m. Infraspinata
• Incisura spinaglenoideus
HUMERUS
• Caput humeri • Tuberositas deltoridea
• Collum anatomicum tempat melekat m.
• Tuberculum mayus Deltoidea
• Sulcus intertubercularis • Sulcus n. Radialis/sulcus
dilalui o: m biceps spiralis dilalui o: N.
brachii caput longum Radialis & A. Profunda
pd ujung distal humerus
• Tuberculum minus
• Margo lateralis et
• Collum chirurgicum medialis
• Crista tuberculi majoris • Facies posterior
et minoris
• Pars articularis Fossa olecrani humeri
Capitulum humeri bersendi dgn olecranon
bersendi dgn focvea Crista supra
capituli radii epicondylaris medialis
Trochlea humeri et lateralis
bersed]ndi dgn incisura Sulcus Nn. Ulnaris yg
semilunaris ulnae dialalui N. Ulnaris
Pars Nonarticularis:
Epicondylus lateralis et
medialis humeri
Fossa coronoidea
humeri
Catatan.....
• Utk membedakan humerus detra dengan
sinistra amati:
1. Fossa Olecranii (belakang)
2. Fossa Coronoidea (depan)
3. Epicondylus medialis
4. Capitulum humeri
5. Sulcus N. Ulnaris (belakang)
Os. Radius
Os. Ulnae
Catatan
• Incisusemilunaris (incisura Throclearis) ulnae
• Tuberositas Ulnae (tempat lekat M. Brachialis)
• Pd diaphysis ulna terbentuk segi tiga dan
terdapat crista (margo) Intersossea ulnae
Ossa Carpalia
Proximalis Distal
Os. Tarsalia
• Baris Proximal --- talus & Calcaneus
• Baris Medial --- Naviculare pedis
• Baris Distal ---Cuneiforme medial ,
intermedius, Lateralis, cuboideum
Os. Metatarsalia I- V
Os. Coxae
Lanjut...
OS. Femur
Os. Patella
• Basis : tebal
• Apex patella: runcing
(tempat lekat patella)
• Facies anterior Patella:
cenbung & kasar
• Facies posterior punya 2
permukaan sendi:
Facies Articularis laterali
patellae: lebih besar
Facies Articularis Medialis
Patellae: lebih kecil
Catatan
• Bila patella diletakan pd articularisnya dgn
apex menunjuk ke depan pemeriksa mk patll
jatuh ke sisi lateral yg lebih berat, jika jatuh ke
kanan berarti -- patella kanan
Os. Tibia (tiulang kering)
Os. Fibula
(splinter bone/tulang betis)
Ossa Tarsalia
Os. Talus & Calcaneus