*Bumi Kenyalang (Sarawak) mempunyai

27 etnik besar.

*Bilangan penduduk Melanau – 119,897

orang

*Penempatan utama - Sungai Rajang,

Igan, Mukah, Dalat, Oya dan Bintulu.

*Pekerjaan - menangkap ikan dan

*Melanau Liko - orang animistik
yang percaya bahawa dunia ini
dikawal oleh ipok

*Islam dan Kristian

*Upacara Kaul bermotifkan
penyembahan makhluk halus
iaitu Ipok Kala.

*Tujuan – mewujudkan
kedamaian dan meningkatkan
rezeki pada tahun akan datang
*
*

*Untuk mengetahui persepsi

masyarakat moden

*Untuk mengkaji komitmen pihak

kerajaan, media massa dan
masyarakat untuk mengekalkan
upacara tradisional ini
*Mengkaji persepsi masyarakat
Melanau terhadap upacara Kaul.

*Mengkaji cadangan untuk

mengekalkan upacara Kaul.
*Pengoperasian Konsep : Persepsi, penyesuaian,
cadangan

*Reka Bentuk Kajian : Pendekatan kuantitatif dan

kaedah tinjauan

*Persampelan : 30 orang responden

*Instrumentasi Kajian : Kaedah soal selidik,
pemerhatian, temu bual, rujukan arkib

*Tatacara Penganalisaan Data

*Soal selidik ini dijawab oleh 30
orang responden yang terdiri
daripada penduduk Bahagian
Mukah. Huraian analisis latar
belakang responden melibatkan
aspek jantina dan agama yang
dipersembahkan dalam bentuk
jadual dan grafik.
*
Jantina Bilangan (orang) Peratusan (%)
Lelaki 15 50
Perempuan 15 50
JUMLAH 30 100

Jadual 5.1.1 : Jantina Responden

Sumber : Borang Soal Selidik

JANTINA RESPONDEN

50% 50% Lelaki

Perempuan

Rajah 1 : Jantina Responden

Sumber : Borang Soal Selidik
Pengkaji telah memilih responden
lelaki dan perempuan yang sama
jumlahnya untuk mendapat hasil
kajian yang lebih logik dan tepat dari
segi persepsi dan pemikiran mereka.
*
Agama Bilangan (orang) Peratusan (%)
Kristian 14 46.67
Islam 13 43.33
Lain-lain 3 10.00
JUMLAH 30 100

Jadual 5.1.2 Agama Responden

Sumber : Borang Soal Selidik

AGAMA RESPONDEN

10 %

46.67 % Kristian
43.33 % Islam
Lain-lain

Rajah 2 : Agama Responden

Sumber : Borang Soal Selidik
*Peratusan responden yang beragama
Kristian dan Islam adalah lebih kurang
sama iaitu 46.67% dan 43.33%.

*3 orang responden (10%) yang

memilih agama lain-lain menyatakan
bahawa agama mereka sebagai ‘Liko’,
iaitu ‘people of the river’.
5. 2 Analisis Persepsi Responden terhadap Upacara Kaul
5 4 3 2 1
Sangat
Bil Penyataan Sangat Tidak Tidak Min Pk
Setuju Tidak
Setuju Pasti Setuju
Setuju
11 7 9 3 0
1 Memupuk integrasi sosial 3.87 2
36.67% 23.33% 30.00% 10.00% 0.00%
8 13 5 1 3
2 Menarik pelancong asing dengan perayaan bercorak tempatan 3.73 4
26.67% 43.33% 16.67% 3.33% 10.00%
Mempromosikan masyarakat Melanau pada peringkat 9 13 2 5 1
3 3.80 3
Kebangsaan 30.00% 43.33% 6.67% 16.67% 3.33%
Menambahkan sumber pendapatan peniaga kecil semasa Pesta 2 17 7 2 2
4 3.50 5
Kaul 6.67% 56.67% 23.33% 6.67% 6.67%
Menjadi platform untuk menghidangkan satu manifestasi 15 7 3 5 0
5 4.07 1
khazanah budaya kaum Melanau 50.00% 23.33% 10.00% 16.67% 0.00%
0 9 13 4 4
6 Meningkatkan kadar jenayah 2.90 8
0.00% 30.00% 43.33% 13.33% 13.33%
5 6 12 2 5
7 Membawa pencemaran alam sekitar 3.13 6
16.67% 20.00% 40.00% 6.67% 16.67%
2 3 10 8 7
8 Mengamalkan kepercayaan animisme 2.50 10
6.67% 10.00% 33.33% 26.67% 23.33%
3 7 6 10 4
9 Mengharapkan rezeki (balasan) tanpa usaha 2.83 9
10.00% 23.33% 20.00% 33.33% 13.33%
Melibatkan perbelanjaan yang tinggi dan tenaga kerja yang 0 11 10 6 3
10 2.97 7
ramai 0.00% 36.67% 33.33% 20.00% 10.00%
PURATA MIN 3.33
N = 30 Pk – Pangkatan
JADUAL 5.3.1 Persepsi Masyarakat Melanau terhadap Upacara Kaul
Sumber : Borang Soal Selidik
Graf 1 : Persepsi Masyarakat Melanau terhadap Upacara Kaul
Sumber : Borang Soal Selidik
* Keunikan warisan budaya dipamerkan kepada
khalayak ramai.
* “Pesta Kaul disertai oleh semua lapisan
masyarakat dan pelbagai kaum untuk
menyaksikan kepelbagaian khazanah budaya
kaum. (Malaysia Year of Festival 2015)
* Meningkatkan rasa kebanggaan dan
seterusnya melahirkan semangat juang untuk
mempertahankan warisan.
*Shamsul Amri (2007)
mendefinisikan integrasi sebagai
satu proses bagi mewujudkan satu
identiti nasional dalam kalangan
kumpulan yang terpisah dari segi
budaya, sosial dan lokasi dalam
sesebuah unit politik.

*Mengekalkan identiti kaum

Melanau dan membolehkan
* Pesta Kaul Mukah berjaya menambat hati
pengunjung - dari dalam negara dan luar
negara.
* Dr Jenir Amir dalam buku “Kaul Suatu
Interpretasi Sosiobudaya” (2001) menyatakan
apabila Kaul dimasukkan ke dalam Kalender
Pelancongan Sarawak, maka upacara yang suatu
ketika dahulu hanya diraikan oleh kaum
Melanau, kini mula menarik minat dan perhatian
luar biasa kaum-kaum lain, malah pelancong
asing. Kaul berpotensi menjadi produk
pelancongan yang dapat meletakkan Mukah
 Bilangan Peratusan
Cadangan
(orang) (%)
Membangunkan kemudahan tempatan bagi
10 33.33
menarik pelancong
Membina sebuah muzium untuk
11 36.67
mempamerkan sejarah dan peralatan Kaul
Membuat filem atau dokumentari tentang
9 30.00
sejarah dan prosedur upacara ini
JUMLAH 30 100

Jadual 5.4.1 : Peranan pihak kerajaan dalam mengekalkan Upacara Kaul

Sumber : Borang Soal Selidik
 PERANAN KERAJAAN
40.00%
36.67%
35.00% 33.33%
30.00%
30.00%
Peratusan

25.00%

20.00%

15.00%

10.00%

5.00%

0.00%
Membangunkan Membangunkan Membuat filem atau
kemudahan tempatan bagi kemudahan tempatan bagi dokumentari tentang
menarik pelancong menarik pelancong sejarah dan prosedur
upacara ini
Cadangan

Graf 2 : Peranan pihak kerajaan dalam mengekalkan Upacara Kaul

Sumber : Borang Soal Selidik
• Muzium menjadi pusat hiburan untuk
mendidik serta menyediakan pengalaman
sosial dan kerohanian. (Susan, 1999)

• Mengekalkan wajah budaya dan citra

bangsa (Othman, 2005).

• Jabatan Muzium Malaysia - menjalankan

kerja-kerja pengumpulan, pemuliharaan
dan pengekalan sejarah, budaya dan alam
semulajadi negara serta menyebarkan ilmu
pengetahuan melalui aktiviti pameran,
program-program pendidikan dan
 Bilangan Peratusan
Cadangan
(orang) (%)
Melancarkan siaran langsung
6 20.00
upacara ini di televisyen
Memaparkan iklan dalam saluran
9 30.00
media massa perdana
Menyebarkan maklumat untuk
aktiviti sempena Pesta Kaul
15 50.00
melalui media cetak dan media
elektronik
JUMLAH 30 100

Jadual 5.4.2 : Peranan pihak media massa dalam mengekalkan Upacara Kaul
Sumber : Borang Soal Selidik
 PERANAN MEDIA MASSA

60.00%
50.00%
50.00%

40.00%
Peratusan

30.00%
30.00%
20.00%
20.00%

10.00%

0.00%
Melancarkan siaran langsung
upacara ini di televisyen
Memaparkan iklan dalam Menyebarkan maklumat untuk
saluran media massa perdana aktiviti sempena Pesta Kaul
melalui media cetak dan
media elektronik
Cadangan

Graf 3 : Peranan pihak media massa dalam mengekalkan Upacara Kaul

Sumber : Borang Soal Selidik
*Perkembangan teknologi telah
meningkatkan saiz, kepantasan dan
kecekapan media tradisional serta
melahirkan bentuk-bentuk media baru
khususnya yang bersifat digital dan
elektronik (Md Sidin Ahmad Ishak, 2006:8).
*Laman web rasmi menyebarkan maklumat
tentang Pesta Kaul.
(http://www.kaulmukah.com/)
*Masyarakat Melanau turut mengemaskini
maklumat Pesta Kaul melalui internet
Cadangan Bilangan (orang) Peratusan (%)

Mengambil bahagian dalam

11 36.67
upacara

Mengamalkan sikap liberal

7 23.33
terhadap upacara ini
Memperkenalkan pakej promosi
12 40.00
pengangkutan dan kediaman
JUMLAH 30 100

Jadual 5.4.3 : Peranan pihak masyarakat dalam mengekalkan Upacara Kaul

Sumber : Borang Soal Selidik
 PERANAN MASYARAKAT
45.00%
40.00%
40.00%
36.67%
35.00%
30.00%
Peratusan

25.00% 23.33%
20.00%
15.00%
10.00%
5.00%
0.00%
Mengambil bahagian dalam Mengamalkan sikap liberal Memperkenalkan pakej
upacara terhadap upacara ini promosi pengangkutan dan
kediaman
Cadangan

Graf 4 : Peranan pihak masyarakat dalam mengekalkan Upacara Kaul

Sumber : Borang Soal Selidik
*Dalam kajian “Hubungan sektor
pelancongan dengan masyarakat
tempatan” oleh Ahmad Nazrin Aris Hj.
Anuar, beliau menyatakan “untuk menarik
segmen berpendapatan tinggi, kita perlu
menambah baik, meningkatkan tawaran
dan perkhidmatan pelancongan serta
meningkatkan kesalinghubungan kepada
pasaran yang diberi keutamaan.”

*Pengusaha perhotelan dan pengangkutan

*Persepsi :
1. menjadi platform untuk
menghidangkan satu manifestasi
khazanah budaya (min=4.07).
2. memupuk integrasi sosial
(min=3.87)
3. mempromosikan masyarakat
Melanau pada peringkat
Kebangsaan (min=3.80)
*Cadangan :
1. Pihak kerajaan - membina
sebuah muzium untuk
mempamerkan sejarah dan
peralatan Kaul
2. Pihak media massa -
menyebarkan maklumat tentang
aktiviti sempena Pesta Kaul