Anda di halaman 1dari 45

{\rtf\ansi\deff0\ansicpg1252

{\fonttbl
{\f0\froman times new roman;}{\f1 georgia;}{\f2 cambria;}{\f3 calibri;}}
{\colortbl\red0\green0\blue0;\red34\green31\blue32;\red54\green52\blue53;}
{\info{\author skimpi}}
\jexpand\viewkind1\viewscale100
\paperw11893\paperh16826\margl666\margr133\margt666\margb666
\pard\li4426\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li4426\ri0\sl-213\slmult0 \fs
18\cf0\par\pard\li4426\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li4426\ri0\sl-213\s
lmult0 \fs18\cf0\par\pard\li4426\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li4426\ri
0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li4426\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard
\li4426\ri0\sl-213\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {Kata Pengantar }\b0 \pa
r\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-373\slmult0 \f
s22\cf1\f1\charscalex100 {Segala puji bagi Allah SWT, Tuhan Yang Maha Pengas
ih dan Penyayang, sehingga }\par\pard\li733\ri0\sl-320\slmult0 \fs20\cf1\f1\c
harscalex100 {penyusunan buku}{ }\fs20\cf1\f1\charscalex100 {\uc1\u8220X}\fs20\c
f1\f1\charscalex100 {Mengenal Kasus-kasus Endokrin Anak}\fs20\cf1\f1\charscalex1
00 {\uc1\u8221X}\fs20\cf1\f1\charscalex100 { dapat diselesaikan. Buku ini disusu
n }\par\pard\li733\ri0\sl-253\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {sebagai salah
satu upaya memperkenalkan kasus-kasus di bidang endokrinologi anak. Upaya ini }\
par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {dilakukan karena s
elama ini kasus-kasus endokrin anak relatif belum dikenal luas termasuk di }\par
\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {kalangan medis baik d
okter spesialis, dokter umum, maupun tenaga medis lain. Di samping itu }\par\par
d\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {pengenalan kasus-kasus e
ndokrin anak ini juga untuk memberikan gambaran bahwa ilmu }\par\pard\li733
\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {endokrinologi itu tidak sulit
dipahami. Bahwa ada aspek-aspek genetik maupun biologi }\par\pard\li733\ri0\
sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {molekuler pada ilmu ini, juga tidak m
embuat ilmu ini otomatis sulit dimengerti karena memang }\par\pard\li733\ri0\sl293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {perkembangan ilmu dan teknologi kedokter
an sekarang sangat pesat. }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\char
scalex100 {Akhirnya, semoga penyusunan buku ini bermanfaat bagi yang membaca da
n }\par\pard\li733\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {mempergunakann
ya dalam praktek sehari-hari. Kekurangan dan ketidaksempurnaan buku ini }\p
ar\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {sangat mungkin dit
emui. Untuk itu masukan, kritik dan saran akan kami terima untuk }\par\pard
\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {perbaikan lebih lanjut. }\
par\pard\li5373\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li5373\ri0\sl-373\slmult0
\fs20\cf1\f1\charscalex100 {Surakarta, 14 Agustus 2011 }\par\pard\li5373\ri0\sl213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li5373\ri0\sl-373\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex
100 {Penyusun }\par\pard\sect\sectd\sbkpage
{\shp{\*\shpinst\shpleft2066\shptop14666\shpright10533\shpbottom14720\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2028\shpz0\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 8467}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 54}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,53);(8453,53);(8453,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}

{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}


{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft2066\shptop14733\shpright10533\shpbottom14746\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2029\shpz1\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 8467}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(8453,13);(8453,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn13
3\margtsxn666\margbsxn440\pard\li5320\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li53
20\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li5320\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par
\pard\li5320\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li5320\ri0\sl-213\slmult0 \fs
18\cf0\par\pard\li5320\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li5320\ri0\sl-213\s
lmult0 \fs18\cf0\par\pard\li5320\ri0\sl-213\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b
{BAB I }\b0 \par\pard\li2653\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2653\ri0\s
l-373\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {MENGENAL DIABETES MELITUS TIPE 1 PAD
A ANAK }\b0 \par\pard\li4253\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li4253\ri0\sl
-360\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Annang Giri Moelyo, dr, SpA, MKes }\par
\pard\li3040\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Bagian/SMF Ilmu Kese
hatan Anak Fakultas Kedokteran UNS }\par\pard\li4773\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf
1\f1\charscalex100 {annang.gm@fk.uns.ac.id }\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0
\fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-373\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {Penda
huluan }\b0 \par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Peny
akit diabetes pertama kali dideskripsikan pada masa Mesir kuno lebih dari }\par
\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {3500 tahun yang lalu
. Saat itu p}\fs22\cf1\f1\charscalex100 {enyakit ini digambarkan sebagai \uc1\u8
216Xsangat banyak buang }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charsc
alex100 {air kecil\uc1\u8217X. Sekitar 2000 tahun lalu,}{ }\fs20\cf1\f1\charscal
ex100 {terdapat laporan dari Turki yang juga menyebutkan }\par\pard\li1440\ri0\s
l-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {penyakit ini sebagai }{ }\fs22\cf1\f0
\charscalex100\i {kehausan yang sangat}\i0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 { serta
}{ }\fs22\cf1\f0\charscalex100\i {kencing yang banyak}\i0 \fs22\cf1\f1\charsc
alex100 {. Pada tahun }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charsca
lex100 {1900, Stobolev di Rusia dan Opie di USA, pada waktu yang hampir be
rsamaan, }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {menyeb
utkan bahwa diabetes mellitus terjadi akibat destruksi dari pulau-pulau }\p
ar\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Langerhans kelenja
r pancreas (Brink SJ, dkk. 2010). }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx580
0\fs22\cf1\f1\charscalex100 {Diabetes melitus secara definisi}\tab \fs22\cf1\
f1\charscalex100 {adalah keadaan hiperglikemia kronik. }\par\pard\li1440\ri0\
sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Hiperglikemia ini dapat disebabkan
oleh beberapa keadaan, di antaranya adalah }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmul
t0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {gangguan sekresi hormon insulin, gangguan ak
si/kerja dari hormon insulin atau }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\c
f1\f1\charscalex100 {gangguan kedua-duanya (Weinzimer SA, Magge S. 2005). }\par\
pard\li2133\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Pada makalah ini akan
dibahas gambaran umum tentang diabetes mellitus tipe 1, }\par\pard\li1440\ri0\s

l-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {karena insidennya lebih banyak pad


a anak. Sedangkan diabetes mellitus tipe yang }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\sl
mult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {lainnya (tipe 2, gestasional ataupun tipe lain
) tidak dibahas secara rinci. }\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par
\pard\li1440\ri0\sl-373\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {Epidemiologi }\b0
\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Angka kejadian
diabetes di USA adalah sekitar 1 dari setiap 1500 anak
(pada }\par\pa
rd\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {anak usia 5 tahun) d
an sekitar 1 dari setiap 350 anak (pada usia 18 tahun). Puncak }\par\pard
\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {kejadian diabetes adalah
pada usia 5-7 tahun serta pada masa awal pubertas seorang }\par\pard\li1440\
ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {anak. Kejadian pada laki dan pere
mpuan sama (Weinzimer SA, Magge S. 2005). }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \
fs22\cf1\f1\charscalex100 {Insiden tertinggi diabetes mellitus tipe 1 terja
di di Finlandia, Denmark serta }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f
1\charscalex100 {Swedia yaitu sekitar 30 kasus baru setiap tahun dari setiap 100
.000 penduduk. Insiden }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charsca
lex100 {di Amerika Serikat adalah 12-15/100 ribu penduduk/tahun, di Afrika
5/100.000 }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {pendu
duk/tahun, di Asia Timur kurang dari 2/100 ribu penduduk/tahun (Weinzimer }
\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {SA, Magge S. 200
5). }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Insiden di
Indonesia sampai saat ini belum diketahui. Namun dari data registri }\par\p
ard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {nasional untuk penyaki
t DM pada anak dari UKK Endokrinologi Anak PP IDAI, terjadi }\par\pard\li1440\ri
0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {peningkatan dari jumlah sekitar
200-an anak dengan DM pada tahun 2008 menjadi}\par\pard\li1440\ri0\sl-293\s
lmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {sekitar 580-an pasien pada tahun 2011. San
gat dimungkinkan angkanya lebih tinggi }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0
\fs20\cf1\f1\charscalex100 {apabila kita merujuk pada kemungkinan anak denga
n DM yang meninggal tanpa }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\c
harscalex100 {terdiagnosis sebagai ketoasidosis diabetikum ataupun belum semua
pasien DM tipe 1 }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscale
x100 {yang dilaporkan. Data anak dengan DM di Subbagian endokrinologi anak
IKA FK}\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {UNS/RSUD
Dr. Moewardi Surakarta tahun 2008-2010 adalah sebanyak 11 penderita }\par\p
ard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\cols2\col
no1\colw9226\colsr-0\colno2\colw1866\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\pa
r\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \f
s22\cf1\f2\charscalex100 {Annang Giri Moelyo,dr, SpA, MKes }\fs22\cf1\f2\charsca
lex100 {\uc1\u8211X}\fs22\cf1\f2\charscalex100 { Fakultas Kedokteran UNS }\par\c
olumn\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs1
8\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-266\slmult0 \fs22\cf1\f2\charscalex100 {Page 1 }\par\p
ard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\pard\sect
\sectd\sbkpage
{\shp{\*\shpinst\shpleft2066\shptop14666\shpright10533\shpbottom14720\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2030\shpz0\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 8467}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 54}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,53);(8453,53);(8453,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}

{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}


{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft2066\shptop14733\shpright10533\shpbottom14746\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2031\shpz1\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 8467}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(8453,13);(8453,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}{\shp
{\*\shpinst
\shpleft6173\shptop6813\shpright6426\shpbottom7080
\shpfhdr0\shpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2034\shpz2\shpbxpage\shpbypage
\absh16826\absw11893{\sp{\sn shapeType}{\sv 75}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn pibFlags}{\sv 2}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn fEditedWrap}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn pib}{\sv {\pict
\jpegblip
FFD8FFE000104A46494600010100000100010000FFDB004300080606070605080707070909080A0C
140D0C0B0B0C1912130F141D1A1F1E1D1A1C1C20242E2720222C231C1C2837292C30313434341F27
393D38323C2E333432FFDB0043010909090C0B0C180D0D1832211C21323232323232323232323232
3232323232323232323232323232323232323232323232323232323232323232323232323232FFC0
001108000E000D03012200021101031101FFC4001F00000105010101010101000000000000000001
02030405060708090A0BFFC400B5100002010303020403050504040000017D010203000411051221
31410613516107227114328191A1082342B1C11552D1F02433627282090A161718191A2526272829
2A3435363738393A434445464748494A535455565758595A636465666768696A737475767778797A
838485868788898A92939495969798999AA2A3A4A5A6A7A8A9AAB2B3B4B5B6B7B8B9BAC2C3C4C5C6
C7C8C9CAD2D3D4D5D6D7D8D9DAE1E2E3E4E5E6E7E8E9EAF1F2F3F4F5F6F7F8F9FAFFC4001F010003
0101010101010101010000000000000102030405060708090A0BFFC400B511000201020404030407
05040400010277000102031104052131061241510761711322328108144291A1B1C109233352F015
6272D10A162434E125F11718191A262728292A35363738393A434445464748494A53545556575859
5A636465666768696A737475767778797A82838485868788898A92939495969798999AA2A3A4A5A6
A7A8A9AAB2B3B4B5B6B7B8B9BAC2C3C4C5C6C7C8C9CAD2D3D4D5D6D7D8D9DAE2E3E4E5E6E7E8E9EA
F2F3F4F5F6F7F8F9FAFFDA000C03010002110311003F00F5FD3FC46F7DACA5A081045235DA821BE7
4F225F2896F50C43631D31DF9C7415CA78774A370B1DDCF302B67AAEA32C31AAE0EE6B8993E639E4
619B8C0E4FB5757401FFD9}
}}}}{\shp
{\*\shpinst
\shpleft7333\shptop8293\shpright7573\shpbottom8560
\shpfhdr0\shpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2035\shpz3\shpbxpage\shpbypage
\absh16826\absw11893{\sp{\sn shapeType}{\sv 75}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}

{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}


{\sp{\sn pibFlags}{\sv 2}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn fEditedWrap}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn pib}{\sv {\pict
\jpegblip
FFD8FFE000104A46494600010100000100010000FFDB004300080606070605080707070909080A0C
140D0C0B0B0C1912130F141D1A1F1E1D1A1C1C20242E2720222C231C1C2837292C30313434341F27
393D38323C2E333432FFDB0043010909090C0B0C180D0D1832211C21323232323232323232323232
3232323232323232323232323232323232323232323232323232323232323232323232323232FFC0
001108000E000D03012200021101031101FFC4001F00000105010101010101000000000000000001
02030405060708090A0BFFC400B5100002010303020403050504040000017D010203000411051221
31410613516107227114328191A1082342B1C11552D1F02433627282090A161718191A2526272829
2A3435363738393A434445464748494A535455565758595A636465666768696A737475767778797A
838485868788898A92939495969798999AA2A3A4A5A6A7A8A9AAB2B3B4B5B6B7B8B9BAC2C3C4C5C6
C7C8C9CAD2D3D4D5D6D7D8D9DAE1E2E3E4E5E6E7E8E9EAF1F2F3F4F5F6F7F8F9FAFFC4001F010003
0101010101010101010000000000000102030405060708090A0BFFC400B511000201020404030407
05040400010277000102031104052131061241510761711322328108144291A1B1C109233352F015
6272D10A162434E125F11718191A262728292A35363738393A434445464748494A53545556575859
5A636465666768696A737475767778797A82838485868788898A92939495969798999AA2A3A4A5A6
A7A8A9AAB2B3B4B5B6B7B8B9BAC2C3C4C5C6C7C8C9CAD2D3D4D5D6D7D8D9DAE2E3E4E5E6E7E8E9EA
F2F3F4F5F6F7F8F9FAFFDA000C03010002110311003F00F5FD3FC46F7DACA5A081045235DA821BE7
4F225F2896F50C43631D31DF9C7415CA78774A370B1DDCF302B67AAEA32C31AAE0EE6B8993E639E4
619B8C0E4FB5757401FFD9}
}}}}{\shp
{\*\shpinst
\shpleft8373\shptop11813\shpright8626\shpbottom12080
\shpfhdr0\shpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2036\shpz4\shpbxpage\shpbypage
\absh16826\absw11893{\sp{\sn shapeType}{\sv 75}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn pibFlags}{\sv 2}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn fEditedWrap}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn pib}{\sv {\pict
\jpegblip
FFD8FFE000104A46494600010100000100010000FFDB004300080606070605080707070909080A0C
140D0C0B0B0C1912130F141D1A1F1E1D1A1C1C20242E2720222C231C1C2837292C30313434341F27
393D38323C2E333432FFDB0043010909090C0B0C180D0D1832211C21323232323232323232323232
3232323232323232323232323232323232323232323232323232323232323232323232323232FFC0
001108000E000D03012200021101031101FFC4001F00000105010101010101000000000000000001
02030405060708090A0BFFC400B5100002010303020403050504040000017D010203000411051221
31410613516107227114328191A1082342B1C11552D1F02433627282090A161718191A2526272829
2A3435363738393A434445464748494A535455565758595A636465666768696A737475767778797A
838485868788898A92939495969798999AA2A3A4A5A6A7A8A9AAB2B3B4B5B6B7B8B9BAC2C3C4C5C6
C7C8C9CAD2D3D4D5D6D7D8D9DAE1E2E3E4E5E6E7E8E9EAF1F2F3F4F5F6F7F8F9FAFFC4001F010003
0101010101010101010000000000000102030405060708090A0BFFC400B511000201020404030407
05040400010277000102031104052131061241510761711322328108144291A1B1C109233352F015
6272D10A162434E125F11718191A262728292A35363738393A434445464748494A53545556575859
5A636465666768696A737475767778797A82838485868788898A92939495969798999AA2A3A4A5A6
A7A8A9AAB2B3B4B5B6B7B8B9BAC2C3C4C5C6C7C8C9CAD2D3D4D5D6D7D8D9DAE2E3E4E5E6E7E8E9EA
F2F3F4F5F6F7F8F9FAFFDA000C03010002110311003F00F5FD3FC46F7DACA5A081045235DA821BE7
4F225F2896F50C43631D31DF9C7415CA78774A370B1DDCF302B67AAEA32C31AAE0EE6B8993E639E4
619B8C0E4FB5757401FFD9}
}}}}{\shp
{\*\shpinst
\shpleft5640\shptop12133\shpright5920\shpbottom12400
\shpfhdr0\shpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2037\shpz5\shpbxpage\shpbypage
\absh16826\absw11893{\sp{\sn shapeType}{\sv 75}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}

{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}


{\sp{\sn pibFlags}{\sv 2}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn fEditedWrap}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn pib}{\sv {\pict
\jpegblip
FFD8FFE000104A46494600010100000100010000FFDB004300080606070605080707070909080A0C
140D0C0B0B0C1912130F141D1A1F1E1D1A1C1C20242E2720222C231C1C2837292C30313434341F27
393D38323C2E333432FFDB0043010909090C0B0C180D0D1832211C21323232323232323232323232
3232323232323232323232323232323232323232323232323232323232323232323232323232FFC0
001108000E000E03012200021101031101FFC4001F00000105010101010101000000000000000001
02030405060708090A0BFFC400B5100002010303020403050504040000017D010203000411051221
31410613516107227114328191A1082342B1C11552D1F02433627282090A161718191A2526272829
2A3435363738393A434445464748494A535455565758595A636465666768696A737475767778797A
838485868788898A92939495969798999AA2A3A4A5A6A7A8A9AAB2B3B4B5B6B7B8B9BAC2C3C4C5C6
C7C8C9CAD2D3D4D5D6D7D8D9DAE1E2E3E4E5E6E7E8E9EAF1F2F3F4F5F6F7F8F9FAFFC4001F010003
0101010101010101010000000000000102030405060708090A0BFFC400B511000201020404030407
05040400010277000102031104052131061241510761711322328108144291A1B1C109233352F015
6272D10A162434E125F11718191A262728292A35363738393A434445464748494A53545556575859
5A636465666768696A737475767778797A82838485868788898A92939495969798999AA2A3A4A5A6
A7A8A9AAB2B3B4B5B6B7B8B9BAC2C3C4C5C6C7C8C9CAD2D3D4D5D6D7D8D9DAE2E3E4E5E6E7E8E9EA
F2F3F4F5F6F7F8F9FAFFDA000C03010002110311003F00F6F4D734D92E23816E94C92CAD0C4369C4
8EBBB70538C3636B671D31CD68573B6DE1636B77612C57C44560F2B4111881C2C8D9604E7938E011
8C0CE739CD745401FFD9}
}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft2626\shptop6786\shpright10586\shpbottom6813\shpfhdr0\shp
wr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2032\shpz6\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 7960}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(7960,26);(7960,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 3487031}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft2613\shptop12733\shpright10586\shpbottom12773\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2033\shpz7\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 7973}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 40}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(7973,26);(7973,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 3487031}}

{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}


{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn13
3\margtsxn666\margbsxn440\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li14
40\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par
\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs
18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\s
lmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs22\cf2\f1\charscalex100 {
DM dengan rincian 4 meninggal karena KAD (semuanya DM tipe 1). Sedangkan 6 anak
}\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf2\f1\charscalex100 {yang hidup seba
gai penderita DM terdiri dari 3 anak DM tipe 1 serta 4 anak DM tipe 2. }\par\par
d\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-373\slmult0 \fs22\c
f2\f0\charscalex100\b {Klasifikasi }\b0 \par\pard\li2066\ri0\sl-280\slmult0 \fs2
0\cf2\f0\charscalex100\i {International Society of Pediatric and Adolescence Di
abetes}\i0 \fs20\cf2\f1\charscalex100 { dan WHO }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\s
lmult0 \fs20\cf2\f1\charscalex100 {merekomendasikan klasifikasi DM berdasarkan
etiologi (Tabel 1). DM tipe 1 terjadi }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult
0 \fs22\cf2\f1\charscalex100 {disebabkan oleh karena kerusakan sel \uc1\u94
6X}\fs22\cf2\f1\charscalex100 {-pankreas. Kerusakan yang terjadi dapat }\par\p
ard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf2\f1\charscalex100 {disebabkan oleh pros
es autoimun maupun idiopatik. Pada DM tipe 1 sekresi insulin }\par\pard\li1
440\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf2\f1\charscalex100 {berkurang atau terhenti. Seda
ngkan DM tipe 2 terjadi akibat resistensi insulin. Pada DM }\par\pard\li1440\ri0
\sl-293\slmult0 \fs20\cf2\f1\charscalex100 {tipe 2 produksi insulin dalam jum
lah normal atau bahkan meningkat. DM tipe 2 }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\sl
mult0 \fs22\cf2\f1\charscalex100 {biasanya dikaitkan dengan sindrom resisten
si insulin lainnya seperti obesitas, }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \f
s20\cf2\f1\charscalex100 {hiperlipidemia, akantosis nigrikans, hipertensi atau
pun hiperandrogenisme ovarium }\par\pard\li1440\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf2\f1\
charscalex100 {(Rustama DS, dkk. 2010). }\par\pard\li2066\ri0\sl-213\slmult0 \fs
18\cf0\par\pard\li2066\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2066\ri0\sl-213\s
lmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2066\ri0\sl-240\slmult0 \fs22\cf2\f1\charscalex100 {
Tabel 1. Klasifikasi DM berdasarkan etiologi (ISPAD 2009). }\par\pard\sect\sectd
\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\cols2\colno1\colw3120\c
olsr-0\colno2\colw7973\pard\li2413\ri0\sl-346\slmult0 \fs22\cf2\f1\charscalex100
{I.}\par\pard\li2413\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2413\ri0\sl-213\sl
mult0 \fs18\cf0\par\pard\li2413\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2413\ri0
\sl-226\slmult0 \fs22\cf2\f1\charscalex100 {II.}\par\column\pard\li0\ri0\sl-346\
slmult0 \fs22\cf2\f1\charscalex100 {DM Tipe-1 (destruksi sel- ) }\par\pard\li0\
ri0\sl-293\slmult0 \*\tx346\fs22\cf2\f0\charscalex100\i {a.}\i0 \tab \fs22\cf2\f
0\charscalex100\i {Immune mediated }\i0 \par\pard\li0\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx34
6\fs22\cf2\f1\charscalex100 {b.}\tab \fs22\cf2\f1\charscalex100 {Idiopatik }\par
\pard\li0\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf2\f1\charscalex100 {DM tipe-2 }\par\pard\se
ct\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\pard\li2413\ri0
\sl-293\slmult0 \*\tx3120\fs22\cf2\f1\charscalex100 {III.}\tab \fs22\cf2\f1\char
scalex100 {DM Tipe lain }\par\pard\li3120\ri0\sl-320\slmult0 \*\tx3466\fs22\cf2\
f1\charscalex100 {a.}\tab \fs22\cf2\f1\charscalex100 {Defek genetik fungsi pankr
eas sel }\fs22\cf2\f1\charscalex100 { }\par\pard\li3120\ri0\sl-293\slmult0 \*\t
x3466\fs22\cf2\f1\charscalex100 {b.}\tab \fs22\cf2\f1\charscalex100 {Defek genet
ik pada kerja insulin }\par\pard\li3120\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx3466\fs22\cf2\f1
\charscalex100 {c.}\tab \fs22\cf2\f1\charscalex100 {Kelainan eksokrin pankreas }
\par\pard\li4080\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx5573\*\tx7973\*\tx9266\fs22\cf2\f1\char
scalex100 {Pankreatitis; }\tab \fs22\cf2\f1\charscalex100 {Trauma/pankreatomi;}\
tab \fs22\cf2\f1\charscalex100 {Neoplasia;}\tab \fs22\cf2\f1\charscalex100 {Kist
ik }\par\pard\li4080\ri0\sl-280\slmult0 \fs20\cf2\f1\charscalex100 {fibrosis; Ha
emokhromatosis; Fibrokalkulus pankreatopati; }\par\pard\li4080\ri0\sl-293\slmult
0 \fs22\cf2\f1\charscalex100 {Dan lain-lain }\par\pard\li3120\ri0\sl-293\slmult0
\*\tx3466\fs22\cf2\f1\charscalex100 {d.}\tab \fs22\cf2\f1\charscalex100 {Ganggu

an endokrin }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\ma
rgrsxn133\cols4\colno1\colw5746\colsr-0\colno2\colw1333\colsr-0\colno3\colw1346\
colsr-0\colno4\colw2666\pard\li4080\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf2\f1\charscalex10
0 {Akromegali;}\par\column\pard\li0\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf2\f1\charscalex10
0 {Sindrom}\par\column\pard\li0\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf2\f1\charscalex100 {C
ushing;}\par\column\pard\li0\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf2\f1\charscalex100 {Gluk
agonoma; }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margr
sxn133\cols2\colno1\colw3120\colsr-0\colno2\colw7973\pard\li2413\ri0\sl-213\slmu
lt0 \fs18\cf0\par\pard\li2413\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2413\ri0\s
l-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2413\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li
2413\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2413\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\p
ar\pard\li2413\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2413\ri0\sl-213\slmult0 \
fs18\cf0\par\pard\li2413\ri0\sl-386\slmult0 \fs22\cf2\f1\charscalex100 {IV.}\par
\column\pard\li960\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx3000\*\tx4960\fs22\cf2\f1\charscalex1
00 {Feokromositoma; }\tab \fs22\cf2\f1\charscalex100 {Hipertiroidisme; }\tab \fs
22\cf2\f1\charscalex100 {Somatostatinoma; }\par\pard\li960\ri0\sl-293\slmult0 \f
s22\cf2\f1\charscalex100 {Aldosteronoma; Dan lain-lain }\par\pard\li0\ri0\sl-293
\slmult0 \*\tx346\fs22\cf2\f1\charscalex100 {e.}\tab \fs22\cf2\f1\charscalex100
{Terinduksi obat dan kimia }\par\pard\li973\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx4000\fs20\c
f2\f1\charscalex100 {Vakor; Pentamidin; Asam}\tab \fs20\cf2\f1\charscalex100 {
Nikotinik; Glukokortikoid; }\par\pard\li960\ri0\sl-306\slmult0 \*\tx4706\fs20\c
f2\f1\charscalex100 {Hormon tiroid; Diazoxid; Agonis }\tab \fs20\cf2\f1\chars
calex100 {-adrenergik; Tiazid; }\par\pard\li960\ri0\sl-320\slmult0 \fs22\cf2\f1
\charscalex100 {Dilantin; -interferon; Dan lain-lain }\par\pard\li0\ri0\sl-293\
slmult0 \fs22\cf2\f1\charscalex100 {Diabetes mellitus kehamilan }\par\pard\sect\
sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\pard\li2133\ri0\sl
-320\slmult0 \fs22\cf2\f1\charscalex100 {Sumber: ISPAD Clinical Practice Consens
us Guidelines 2009. }\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li14
40\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par
\pard\li1440\ri0\sl-226\slmult0 \fs22\cf2\f0\charscalex100\b {Kriteria Diagnosis
}\b0 \par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf2\f1\charscalex100 {Diabetes m
elitus ditegakkan berdasarkan ada tidaknya gejala. Bila dengan gejala }\par\pard
\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf2\f1\charscalex100 {(polidipsi, poliuria, pol
ifagia), maka pemeriksaan gula darah abnormal satu kali sudah }\par\pard\sec
t\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\cols2\colno1\col
w9226\colsr-0\colno2\colw1866\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\
li1440\ri0\sl-360\slmult0 \fs22\cf2\f2\charscalex100 {Annang Giri Moelyo,dr, SpA
, MKes }\fs22\cf2\f2\charscalex100 {\uc1\u8211X}\fs22\cf2\f2\charscalex100 { Fak
ultas Kedokteran UNS }\par\column\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard
\li0\ri0\sl-333\slmult0 \fs22\cf2\f2\charscalex100 {Page 2 }\par\pard\sect\sectd
\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\pard\sect\sectd\sbkpage
{\shp{\*\shpinst\shpleft2066\shptop14666\shpright10533\shpbottom14720\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2038\shpz0\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 8467}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 54}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,53);(8453,53);(8453,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}

{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}


{\shp{\*\shpinst\shpleft2066\shptop14733\shpright10533\shpbottom14746\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2039\shpz1\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 8467}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(8453,13);(8453,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn13
3\margtsxn666\margbsxn440\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li14
40\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par
\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs
18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\s
lmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {
dapat menegakkan diagnosis DM. Sedangkan bila tanpa gejala, maka diperlukan pali
ng }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {tidak 2 kali
pemeriksaan gula darah abnormal pada waktu yang berbeda (Rustama DS, }\par\pard
\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {dkk. 2010; ISPAD Clinical
Practice Consensus Guidelines 2009). }\par\pard\li2133\ri0\sl-213\slmult0 \fs18
\cf0\par\pard\li2133\ri0\sl-360\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Kriteria has
il pemeriksaan gula darah abnormal adalah: }\par\pard\li2306\ri0\sl-293\slmult0
\*\tx2840\fs22\cf1\f1\charscalex100 {1.}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Kadar g
ula darah sewaktu >200 mg/dl atau }\par\pard\li2306\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx2840
\fs22\cf1\f1\charscalex100 {2.}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Kadar gula darah
puasa >126 mg/dl atau }\par\pard\li2306\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx2840\fs22\cf1\f
1\charscalex100 {3.}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Kadar gula darah 2 jam post
prandial >200 mg/dl. }\par\pard\li2133\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li
2133\ri0\sl-373\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Untuk menegakkan diagnosis
DM tipe 1, maka perlu dilakukan pemeriksaan }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slm
ult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {penunjang, yaitu C-peptide <0,85 ng/ml. C-pep
tide ini merupakan salah satu penanda }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs
22\cf1\f1\charscalex100 {banyaknya sel }{ }\fs22\cf1\f1\charscalex100 {\uc1\u94
6X}\fs22\cf1\f1\charscalex100 {-pankreas yang masih berfungsi. Pemeriksaan lai
n adalah adanya }\par\pard\li1440\ri0\sl-280\slmult0 \*\tx3493\*\tx6853\fs22\c
f1\f1\charscalex100 {autoantibodi, yaitu}\tab \fs22\cf1\f0\charscalex100\i {Isl
et cell autoantibodies}\i0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 { (ICA),}\tab \fs22\cf1\f
0\charscalex100\i {Glutamic acid decarboxylase }\i0 \par\pard\li1440\ri0\sl-293
\slmult0 \*\tx4226\fs20\cf1\f0\charscalex100\i {autoantibodies}\i0 \fs20\cf1\f1\
charscalex100 { (65K GAD),}\tab \fs20\cf1\f0\charscalex100\i {IA2}\i0 \fs20\cf
1\f1\charscalex100 { ( dikenal sebagai ICA 512 atau tyrosine posphatase) }
\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\i {autoantibodies
}\i0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 { dan }\fs22\cf1\f0\charscalex100\i {Insulin aut
oantibodies}\i0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 { (IAA). Adanya autoantibodi mengkonf
irmasi }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {DM tipe
1 karena proses autoimun. Sayangnya pemeriksaan autoantibodi ini relatif
}\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {mahal (Rustama
DS, dkk. 2010; ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines 2009) }\par\pard\li1
440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-373\slmult0 \fs22\cf1\f0

\charscalex100\b {Perjalanan penyakit }\b0 \par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \


fs22\cf1\f1\charscalex100 {Perjalanan penyakit ini melalui beberapa periode menu
rut ISPAD Clinical }\par\pard\li1440\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex1
00 {Practice Consensus Guidelines tahun 2009, yaitu: }\par\pard\sect\sectd\sbkno
ne\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\cols2\colno1\colw2840\colsr-0
\colno2\colw8253\pard\li2133\ri0\sl-333\slmult0 \fs22\cf1\f3\charscalex100 {-}\p
ar\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f3\charscalex100 {-}\par\pard\li2133
\ri0\sl-306\slmult0 \fs20\cf1\f3\charscalex100 {-}\par\pard\li2133\ri0\sl-293\sl
mult0 \fs20\cf1\f3\charscalex100 {-}\par\column\pard\li0\ri0\sl-306\slmult0 \fs2
2\cf1\f1\charscalex100 {Periode pra-diabetes }\par\pard\li0\ri0\sl-293\slmult0 \
fs22\cf1\f1\charscalex100 {Periode manifestasi klinis diabetes }\par\pard\li0\ri
0\sl-306\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Periode}{ }\fs22\cf1\f0\charscalex1
00\i {honey-moon}\i0 \par\pard\li0\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100
{Periode ketergantungan insulin yang menetap }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgws
xn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\pard\li1786\ri0\sl-213\slmult0 \fs18
\cf0\par\pard\li1786\ri0\sl-346\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100\ul {Periode p
ra-diabetes}\ul0 \fs22\cf1\f1\charscalex100\ul { }\ul0 \par\pard\li2133\ri0\sl-2
93\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Pada periode ini gejala-gejala klinis d
iabetes belum nampak karena baru ada }\par\pard\li1786\ri0\sl-293\slmult0 \*\t
x4000\fs22\cf1\f1\charscalex100 {proses destruksi sel }\tab \fs22\cf1\f1\charsc
alex100 {\uc1\u946X}\fs22\cf1\f1\charscalex100 {-pankreas. Predisposisi geneti
k tertentu memungkinkan }\par\pard\li1786\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\char
scalex100 {terjadinya proses destruksi ini. Sekresi insulin mulai berkurang
ditandai dengan }\par\pard\li1786\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100
{mulai berkurangnya sel }\fs22\cf1\f1\charscalex100 {\uc1\u946X}\fs22\cf1\f1\cha
rscalex100 {-pankreas yang berfungsi. Kadar C-peptide mulai menurun. }\par\pard\
li1786\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Pada periode ini autoantib
odi mulai ditemukan apabila dilakukan pemeriksaan }\par\pard\li1786\ri0\sl-29
3\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {laboratorium. }\par\pard\li1786\ri0\sl-213
\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1786\ri0\sl-373\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100
\ul {Periode manifestasi klinis}\ul0 \fs22\cf1\f1\charscalex100\ul { }\ul0 \par\
pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Pada periode ini, gej
ala klinis DM mulai muncul. Pada periode ini sudah terjadi}\par\pard\li1786\ri0\
sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {sekitar 90% kerusakan sel }{ }\fs20
\cf1\f1\charscalex100 {\uc1\u946X}\fs18\cf1\f1\charscalex100 {-pankreas. Karena
sekresi insulin sangat kurang, maka }\par\pard\li1786\ri0\sl-293\slmult0 \f
s20\cf1\f1\charscalex100 {kadar gula darah akan tinggi/meningkat. Kadar gula dar
ah yang melebihi 180 mg/dl }\par\pard\li1786\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\cha
rscalex100 {akan menyebabkan diuresis osmotik. Keadaan ini menyebabkan terja
dinya }\par\pard\li1786\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {pengeluar
an cairan dan elektrolit melalui urin (poliuria, dehidrasi, polidipsi). Karena }
\par\pard\li1786\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {gula darah tida
k dapat di-}\fs20\cf1\f0\charscalex100\i {uptake}\i0 \fs20\cf1\f1\charscalex10
0 { ke dalam sel, penderita akan merasa lapar }\par\pard\li1786\ri0\sl-293\s
lmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {(polifagi), tetapi berat badan akan semaki
n kurus. Pada periode ini penderita }\par\pard\li1786\ri0\sl-293\slmult0 \fs2
2\cf1\f1\charscalex100 {memerlukan insulin dari luar agar gula darah di-}\fs22\c
f1\f0\charscalex100\i {uptake}\i0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 { ke dalam sel. }\p
ar\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\cols2
\colno1\colw9226\colsr-0\colno2\colw1866\pard\li1440\ri0\sl-400\slmult0 \fs22\cf
1\f2\charscalex100 {Annang Giri Moelyo,dr, SpA, MKes }\fs22\cf1\f2\charscalex100
{\uc1\u8211X}\fs22\cf1\f2\charscalex100 { Fakultas Kedokteran UNS }\par\column\
pard\li0\ri0\sl-373\slmult0 \fs22\cf1\f2\charscalex100 {Page 3 }\par\pard\sect\s
ectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\pard\sect\sectd\sbk
page
{\shp{\*\shpinst\shpleft2066\shptop14666\shpright10533\shpbottom14720\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2042\shpz0\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}

{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}


{\sp{\sn geoRight}{\sv 8467}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 54}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,53);(8453,53);(8453,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft2066\shptop14733\shpright10533\shpbottom14746\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2043\shpz1\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 8467}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(8453,13);(8453,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft3146\shptop9040\shpright4600\shpbottom9053\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2046\shpz4\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1454}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(1453,13);(1453,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft3146\shptop10200\shpright7306\shpbottom10213\shpfhdr0\sh
pwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2047\shpz5\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}

{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}


{\sp{\sn geoRight}{\sv 4160}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(4160,13);(4160,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft3146\shptop11373\shpright4386\shpbottom11386\shpfhdr0\sh
pwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2048\shpz6\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1240}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(1240,13);(1240,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft3146\shptop12826\shpright4386\shpbottom12840\shpfhdr0\sh
pwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2049\shpz7\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1240}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 14}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(1240,13);(1240,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft3146\shptop13413\shpright4413\shpbottom13426\shpfhdr0\sh
pwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2050\shpz8\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}

{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}


{\sp{\sn geoRight}{\sv 1267}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(1266,13);(1266,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn13
3\margtsxn666\margbsxn440\pard\li1786\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li17
86\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1786\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par
\pard\li1786\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1786\ri0\sl-213\slmult0 \fs
18\cf0\par\pard\li1786\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1786\ri0\sl-213\s
lmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1786\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1786\ri
0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1786\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard
\li1786\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1786\ri0\sl-240\slmult0 \fs22\cf
1\f1\charscalex100\ul {Periode}\ul0 { }\fs22\cf1\f0\charscalex100\i \ul {honey-m
oon}\i0 \ul0 \par\pard\li2133\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Per
iode ini disebut juga fase remisi parsial atau sementara. Pada periode ini sisa}\par\pard\li1786\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {sisa sel }{ }\f
s22\cf1\f1\charscalex100 {\uc1\u946X}\fs22\cf1\f1\charscalex100 {-pankreas akan
bekerja optimal sehingga akan diproduksi insulin dari }\par\pard\li1786\ri0
\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {dalam tubuh sendiri. Pada saat ini k
ebutuhan insulin dari luar tubuh akan berkurang }\par\pard\li1786\ri0\sl-293\slm
ult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {hingga kurang dari 0,5 U/kg berat badan/hari.
Namun periode ini hanya }\par\pard\li1786\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\char
scalex100 {berlangsung sementara, bisa dalam hitungan hari ataupun bulan, seh
ingga perlu }\par\pard\li1786\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {ad
anya edukasi pada orang tua bahwa periode ini bukanlah fase remisi yang }
\par\pard\li1786\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {menetap. }\par\p
ard\li1786\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1786\ri0\sl-360\slmult0 \fs22
\cf1\f1\charscalex100\ul {Periode ketergantungan insulin yang menetap}\ul0 \fs22
\cf1\f1\charscalex100\ul { }\ul0 \par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f
1\charscalex100 {Periode ini merupakan periode terakhir dari penderita DM.
Pada periode ini }\par\pard\li1786\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100
{penderita akan membutuhkan insulin kembali dari luar tubuh seumur hidupnya. }\
par\pard\li1786\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1786\ri0\sl-373\slmult0
\fs22\cf1\f0\charscalex100\b \i {Pitfall}\b0 \i0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {
dalam diagnosis }\b0 \par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex
100 {Diagnosis diabetes seringkali salah, disebabkan gejala-gejala awalnya
tidak }\par\pard\li1786\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {terlalu k
has dan mirip dengan gejala penyakit lain. Di samping kemiripan gejala }\
par\pard\li1786\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {dengan penyakit
lain, terkadang tenaga medis juga tidak menyadari kemungkinan }\par\pard\li17
86\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {penyakit ini karena jarangny
a kejadian DM tipe 1 yang ditemui ataupun belum }\par\pard\li1786\ri0\sl-29
3\slmult0 \fs18\cf1\f1\charscalex100 {pernah menemui kasus DM tipe 1 pada a
nak. Beberapa gejala yang sering menjadi }\par\pard\li1786\ri0\sl-293\slmult0
\fs22\cf1\f0\charscalex100\i {pitfall}\i0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 { dalam di
agnosis DM tipe 1 pada anak di antaranya adalah: }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\sl
mult0 \*\tx2480\fs22\cf1\f1\charscalex100 {1.}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {S
ering kencing}\fs22\cf1\f1\charscalex100 {: kemungkinan diagnosisnya
adalah
infeksi saluran kemih }\par\pard\li2480\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\char
scalex100 {atau terlalu banyak minum (selain DM). Variasi dari keluhan ini

adalah }\par\pard\li2480\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {adanya


enuresis (mengompol) setelah sebelumnya anak tidak pernah }\par\pard\li2480
\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {enuresis lagi. }\par\pard\li2133
\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx2480\fs22\cf1\f1\charscalex100 {2.}\tab \fs22\cf1\f1\ch
arscalex100 {Berat badan turun atau tidak mau naik:}\fs22\cf1\f1\charscalex100
{ kemungkinan diagnosis adalah }\par\pard\li2480\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1
\f1\charscalex100 {asupan nutrisi yang kurang atau adanya penyebab organik la
in. Hal ini}\par\pard\li2480\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {dis
ebabkan karena masih tingginya kejadian malnutrisi di negara kita. Sering}\par\p
ard\li2480\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {pula dianggap sebagai
salah satu gejala tuberkulosis pada anak. }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \
*\tx2480\fs22\cf1\f1\charscalex100 {3.}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Sesak n
afas:}\fs22\cf1\f1\charscalex100 { kemungkinan diagnosisya adalah bronkopnem
onia. Apabila }\par\pard\li2480\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {d
isertai gejala lemas, kadang juga didiagnosis sebagai malaria. Padahal gejala }\
par\pard\li2480\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {sesak nafasnya
apabila diamati pola nafasnya adalah tipe Kusmaull (nafas }\par\pard\li24
80\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx3213\*\tx5333\*\tx6173\*\tx9373\fs22\cf1\f1\charscale
x100 {cepat}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {dan dalam) yang}\tab \fs22\cf1\f1
\charscalex100 {sangat}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {berbeda dengan tipe n
afas}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {pada}\par\pard\li2480\ri0\sl-293\slmult0 \
fs22\cf1\f1\charscalex100 {bronkopnemonia. Nafas Kusmaull adalah tanda dari keto
asidosis. }\par\pard\li2133\ri0\sl-280\slmult0 \*\tx2480\fs22\cf1\f1\charscalex1
00 {4.}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Nyeri perut:}\fs22\cf1\f1\charscalex100
{ seringkali dikira sebagai peritonitis atau apendisitis. Pada}\par\pard\li2
480\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {penderita DM tipe 1, nyeri pe
rut ditemui pada keadaan ketoasidosis. }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \*\t
x2480\fs22\cf1\f1\charscalex100 {5.}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Tidak sada
r: keadaan ketoasidosis dapat dipikirkan pada kemungkinan }\par\pard\li2480\r
i0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {diagnosis seperti malaria sereb
ral, meningitis, ensefalitis, ataupun cedera }\par\pard\li2480\ri0\sl-293\slmul
t0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {kepala (Brink SJ, dkk. 2010) }\par\pard\sect\sect
d\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\cols2\colno1\colw9226\
colsr-0\colno2\colw1866\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440
\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\p
ard\li1440\ri0\sl-373\slmult0 \fs22\cf1\f2\charscalex100 {Annang Giri Moelyo,dr,
SpA, MKes }\fs22\cf1\f2\charscalex100 {\uc1\u8211X}\fs22\cf1\f2\charscalex100 {
Fakultas Kedokteran UNS }\par\column\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\
pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\
par\pard\li0\ri0\sl-346\slmult0 \fs22\cf1\f2\charscalex100 {Page 4 }\par\pard\se
ct\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\pard\sect\sectd
\sbkpage
{\shp{\*\shpinst\shpleft2066\shptop14666\shpright10533\shpbottom14720\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2051\shpz0\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 8467}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 54}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,53);(8453,53);(8453,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}

{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}


{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft2066\shptop14733\shpright10533\shpbottom14746\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2052\shpz1\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 8467}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(8453,13);(8453,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn13
3\margtsxn666\margbsxn440\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li14
40\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par
\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs
18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\s
lmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b
{Pilar-pilar Manajemen DM Tipe 1 }\b0 \par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs20
\cf1\f1\charscalex100 {Tatalaksana pasien dengan DM tipe 1 tidak hanya me
liputi pengobatan berupa }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\char
scalex100 {pemberian insulin. Ada hal-hal lain selain insulin yang perlu d
iperhatikan dalam }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex1
00 {tatalaksana agar penderita mendapatkan kualitas hidup yang optimal dala
m jangka }\par\pard\li1440\ri0\sl-280\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {pendek
maupun jangka panjang (Rustama DS, dkk. 2010; ISPAD Clinical Practice }\
par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Consensus Guideli
nes. 2009) }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Terd
apat 5 pilar manajemen DM tipe 1, yaitu: }\par\pard\li1866\ri0\sl-293\slmult0 \*
\tx2306\fs22\cf1\f1\charscalex100 {1.}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Insulin }
\par\pard\li1866\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx2306\fs22\cf1\f1\charscalex100 {2.}\tab
\fs22\cf1\f1\charscalex100 {Diet }\par\pard\li1866\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx2306
\fs22\cf1\f1\charscalex100 {3.}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Aktivitas fisik/
}\fs22\cf1\f0\charscalex100\i {exercise}\i0 \par\pard\li1866\ri0\sl-293\slmult0
\*\tx2306\fs22\cf1\f1\charscalex100 {4.}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Edukasi
}\par\pard\li1866\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx2306\fs22\cf1\f1\charscalex100 {5.}\t
ab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Monitoring kontrol glikemik }\par\pard\li1786\ri0
\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1786\ri0\sl-360\slmult0 \*\tx2133\fs22\cf1\
f0\charscalex100\b {1.}\b0 \tab \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {Insulin }\b0 \par\
pard\li2840\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Insulin merupakan t
erapi yang mutlak harus diberikan pada penderita }\par\pard\li2133\ri0\sl-293
\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {DM Tipe 1. Dalam pemberian insulin perl
u diperhatikan jenis insulin, dosis }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22
\cf1\f1\charscalex100 {insulin, regimen yang digunakan, cara menyuntik serta
penyesuaian dosis yang }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charsc
alex100 {diperlukan. }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx2480\fs22\cf1\f1\
charscalex100 {a.}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Jenis insulin: kita mengenal
beberapa jenis insulin, yaitu insulin kerja cepat, }\par\pard\li2480\ri0\sl-293\
slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {kerja pendek, kerja menengah, kerja panjang,
maupun insulin campuran }\par\pard\li2480\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\cha
rscalex100 {(campuran kerja cepat/pendek dengan kerja menengah). Penggunaan

jenis }\par\pard\li2480\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {insulin i


ni tergantung regimen yang digunakan. }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx
2480\fs22\cf1\f1\charscalex100 {b.}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Dosis insuli
n: dosis total harian pada anak berkisar antara 0,5-1 unit/kg berat }\par\pard\l
i2480\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {badan pada awal diagnosis
ditegakkan. Dosis ini selanjutnya akan diatur }\par\pard\li2480\ri0\sl-293\
slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {disesuaikan dengan faktor-faktor yang ad
a, baik pada penyakitnya maupun}\par\pard\li2480\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\
f1\charscalex100 {penderitanya. }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx2480
\fs22\cf1\f1\charscalex100 {c.}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Regimen: kita m
engenal dua macam regimen, yaitu regimen konvensional }\par\pard\li2480\ri0\s
l-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {serta regimen intensif. Regimen ko
nvensional/}\fs22\cf1\f0\charscalex100\i {mix-split regimen}\i0 \fs22\cf1\f1\cha
rscalex100 { dapat}\par\pard\li2480\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex1
00 {berupa pemberian dua kali suntik/hari atau tiga kali suntik/hari. Sedangkan
}\par\pard\li2480\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {regimen intensi
f berupa pemberian regimen basal bolus. Pada regimen basal }\par\pard\li2480\ri0
\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {bolus dibedakan antara insulin yang
diberikan untuk memberikan dosis basal }\par\pard\li2480\ri0\sl-293\slmult0 \fs2
2\cf1\f1\charscalex100 {maupun dosis bolus. }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult
0 \*\tx2480\fs22\cf1\f1\charscalex100 {d.}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Cara
menyuntik: terdapat beberapa tempat penyuntikan yang baik dalam hal }\par\pard\l
i2480\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {absorpsinya yaitu di daerah
abdomen (paling baik absorpsinya), lengan atas, }\par\pard\li2480\ri0\sl-293\sl
mult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {lateral paha. Daerah bokong tidak dianjurka
n karena paling buruk}\par\pard\li2480\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charsca
lex100 {absorpsinya. }\par\pard\li2133\ri0\sl-280\slmult0 \*\tx2480\fs22\cf1\f1\
charscalex100 {e.}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Penyesuaian dosis: Kebutuhan
insulin akan berubah
tergantung dari }\par\pard\li2480\ri0\sl-293\slmult0
\fs22\cf1\f1\charscalex100 {beberapa hal, seperti hasil monitor gula darah
, diet, olahraga, maupun usia }\par\pard\li2480\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx4773\*\t
x8080\*\tx9333\fs22\cf1\f1\charscalex100 {pubertas (terkadang}\tab \fs22\cf1\f1
\charscalex100 {kebutuhan meningkat hingga}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {2
unit/kg}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {berat }\par\pard\li2480\ri0\sl-293\slm
ult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {badan/hari), kondisi stress maupun saat sakit.
}\par\pard\li1786\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1786\ri0\sl-373\slmult
0 \*\tx2133\fs22\cf1\f0\charscalex100\b {2.}\b0 \tab \fs22\cf1\f0\charscalex100\
b {Diet }\b0 \par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\ma
rgrsxn133\cols2\colno1\colw9226\colsr-0\colno2\colw1866\pard\li1440\ri0\sl-213\s
lmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri
0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f2\charscalex100 {Annang Giri Moelyo,dr, SpA, MKes }\
fs22\cf1\f2\charscalex100 {\uc1\u8211X}\fs22\cf1\f2\charscalex100 { Fakultas Ked
okteran UNS }\par\column\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\
sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-266\slmult0 \fs22\cf1\f2\charscalex
100 {Page 5 }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\ma
rgrsxn133\pard\sect\sectd\sbkpage
{\shp{\*\shpinst\shpleft2066\shptop14666\shpright10533\shpbottom14720\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2053\shpz0\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 8467}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 54}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,53);(8453,53);(8453,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}

{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}


{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft2066\shptop14733\shpright10533\shpbottom14746\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2054\shpz1\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 8467}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(8453,13);(8453,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn13
3\margtsxn666\margbsxn440\pard\li2840\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li28
40\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2840\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par
\pard\li2840\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2840\ri0\sl-213\slmult0 \fs
18\cf0\par\pard\li2840\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2840\ri0\sl-213\s
lmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2840\ri0\sl-213\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {
Secara umum diet pada anak DM tipe 1 tetap mengacu pada upaya untuk }\par\pard\l
i2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {mengoptimalkan proses pertu
mbuhan. Untuk itu pemberian diet terdiri dari 50-}\par\pard\li2133\ri0\sl-293\sl
mult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {55% karbohidrat, 15-20% protein dan 30% le
mak. Pada anak DM tipe 1 asupan }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf
1\f1\charscalex100 {kalori perhari harus dipantau ketat karena terkait dengan
dosis insulin yang }\par\pard\li2133\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charsca
lex100 {diberikan selain monitoring pertumbuhannya. Kebutuhan kalori perhari
}\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {sebagaimana ke
butuhan pada anak sehat/normal. Ada beberapa anjuran }\par\pard\li2133\ri0\sl
-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {pengaturan persentase diet yaitu 20% ma
kan pagi, 25% makan siang serta 25% }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs
22\cf1\f1\charscalex100 {makan malam, diselingi dengan 3 kali snack masing-masin
g 10% total kebutuhan }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscal
ex100 {kalori perhari. Pemberian diet ini juga memperhatikan regimen yang diguna
kan.}\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Pada regime
n basal bolus, pasien harus mengetahui rasio insulin:karbohidrat }\par\pard
\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {untuk menentukan dosis pe
mberian insulin. }\par\pard\li1786\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1786\
ri0\sl-360\slmult0 \*\tx2133\fs22\cf1\f0\charscalex100\b {3.}\b0 \tab \fs22\cf1\
f0\charscalex100\b {Aktivitas fisik/}\b0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b \i {exerci
se}\b0 \i0 \par\pard\li2840\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Anak
DM bukannya tidak boleh berolahraga. Justru dengan berolahraga }\par\pard\li2133
\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {akan membantu mempertahankan
berat badan ideal, menurunkan berat badan }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult
0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {apabila menjadi obes serta meningkatkan percaya di
ri. Olahraga akan membantu }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\cha
rscalex100 {menurunkan kadar gula darah serta meningkatkan sensitivitas tubu
h terhadap }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {ins

ulin. }\par\pard\li2840\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Namun p


erlu diketahui pula bahwa olahraga dapat meningkatkan risiko }\par\pard\li2133
\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {hipoglikemia maupun hiperglikemi
a (bahkan ketoasidosis). Sehingga pada anak }\par\pard\li2133\ri0\sl-280\slmult0
\fs22\cf1\f1\charscalex100 {DM memiliki beberapa persyaratan yang harus dipen
uhi untuk menjalankan }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscal
ex100 {olahraga, di antaranya adalah target gula darah yang diperbolehkan
untuk }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {olahrag
a, penyesuaian diet, insulin serta monitoring gula darah yang aman. }\par\pard\
li2840\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Apabila gula darah sebelum
olahraga di atas 250 mg/dl serta didapatkan }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult
0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {adanya ketonemia maka dilarang berolahraga. Ap
abila kadar gula darah di }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\c
harscalex100 {bawah 90 mg/dl, maka sebelum berolahraga perlu menambahkan die
t }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {karbohidrat u
ntuk mencegah hipoglikemia. }\par\pard\li1786\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\p
ard\li1786\ri0\sl-360\slmult0 \*\tx2133\fs22\cf1\f0\charscalex100\b {4.}\b0 \tab
\fs22\cf1\f0\charscalex100\b {Edukasi }\b0 \par\pard\li2840\ri0\sl-293\slmult0
\fs20\cf1\f1\charscalex100 {Langkah yang tidak kalah penting adalah edukasi
baik untuk penderita }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx3893\*\tx4800\*
\tx5866\*\tx8613\fs22\cf1\f1\charscalex100 {maupun orang}\tab \fs22\cf1\f1\chars
calex100 {tuanya.}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Keluarga}\tab \fs22\cf1\f1\ch
arscalex100 {perlu diedukasi tentang}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {penyakitn
ya,}\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {patofisiolog
i, apa yang boleh dan tidak boleh pada penderita DM, insulin }\par\pard\
li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {(regimen, dosis, cara me
nyuntik, lokasi menyuntik serta efek samping }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\sl
mult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {penyuntikan), monitor gula darah dan juga
target gula darah ataupun HbA1c }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1
\f1\charscalex100 {yang diinginkan. }\par\pard\li1786\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\c
f0\par\pard\li1786\ri0\sl-360\slmult0 \*\tx2133\fs22\cf1\f0\charscalex100\b {5.}
\b0 \tab \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {Monitoring kontrol glikemik }\b0 \par\par
d\li2840\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Monitoring ini menjadi e
valuasi apakah tatalaksana yang diberikan sudah }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slm
ult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {baik atau belum. Kontrol glikemik yang baik a
kan memperbaiki kualitas hidup }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f
1\charscalex100 {pasien, termasuk mencegah komplikasi baik jangka pendek mau
pun jangka }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {pan
jang. Pasien harus melakukan pemeriksaan gula darah berkala dalam sehari.}\par\p
ard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Setiap 3 bulan memer
iksa HbA1c. Di samping itu, efek samping pemberian }\par\pard\sect\sectd\sbk
none\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\cols2\colno1\colw9226\colsr
-0\colno2\colw1866\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\
sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f2\charsca
lex100 {Annang Giri Moelyo,dr, SpA, MKes }\fs22\cf1\f2\charscalex100 {\uc1\u8211
X}\fs22\cf1\f2\charscalex100 { Fakultas Kedokteran UNS }\par\column\pard\li0\ri0
\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0
\ri0\sl-266\slmult0 \fs22\cf1\f2\charscalex100 {Page 6 }\par\pard\sect\sectd\sbk
none\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\pard\sect\sectd\sbkpage
{\shp{\*\shpinst\shpleft2066\shptop14666\shpright10533\shpbottom14720\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2055\shpz0\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 8467}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 54}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,53);(8453,53);(8453,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457

7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft2066\shptop14733\shpright10533\shpbottom14746\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2056\shpz1\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 8467}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(8453,13);(8453,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft2800\shptop3280\shpright4520\shpbottom3306\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2057\shpz2\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1720}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 26}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(1720,26);(1720,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft4520\shptop3280\shpright4546\shpbottom3306\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2058\shpz3\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 26}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 26}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(26,26);(26,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457

7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft4546\shptop3280\shpright5826\shpbottom3306\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2059\shpz4\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1280}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 26}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(1280,26);(1280,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft5826\shptop3280\shpright5853\shpbottom3306\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2060\shpz5\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 27}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 26}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(26,26);(26,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft5853\shptop3280\shpright7066\shpbottom3306\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2061\shpz6\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1213}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 26}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(1213,26);(1213,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457

7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft7066\shptop3280\shpright7093\shpbottom3306\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2062\shpz7\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 27}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 26}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(26,26);(26,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft7093\shptop3280\shpright8253\shpbottom3306\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2063\shpz8\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1160}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 26}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(1160,26);(1160,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft8253\shptop3280\shpright8280\shpbottom3306\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2064\shpz9\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 27}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 26}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(26,26);(26,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457

7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft8280\shptop3280\shpright9293\shpbottom3306\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2065\shpz10\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1013}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 26}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(1013,26);(1013,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft2800\shptop3893\shpright4520\shpbottom3920\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2066\shpz11\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1720}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(1720,26);(1720,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft4520\shptop3893\shpright4546\shpbottom3920\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2067\shpz12\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 26}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(26,26);(26,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457

7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft4546\shptop3893\shpright5826\shpbottom3920\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2068\shpz13\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1280}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(1280,26);(1280,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft5826\shptop3893\shpright5853\shpbottom3920\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2069\shpz14\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 27}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(26,26);(26,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft5853\shptop3893\shpright7066\shpbottom3920\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2070\shpz15\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1213}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(1213,26);(1213,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457

7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft7066\shptop3893\shpright7093\shpbottom3920\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2071\shpz16\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 27}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(26,26);(26,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft7093\shptop3893\shpright8253\shpbottom3920\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2072\shpz17\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1160}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(1160,26);(1160,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft8253\shptop3893\shpright8280\shpbottom3920\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2073\shpz18\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 27}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(26,26);(26,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457

7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft8280\shptop3893\shpright9293\shpbottom3920\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2074\shpz19\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1013}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(1013,26);(1013,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft2786\shptop5386\shpright4520\shpbottom5413\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2075\shpz20\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1734}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(1733,26);(1733,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft4506\shptop5386\shpright4533\shpbottom5413\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2076\shpz21\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 27}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(26,26);(26,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457

7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft4533\shptop5386\shpright5826\shpbottom5413\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2077\shpz22\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1293}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(1293,26);(1293,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft5813\shptop5386\shpright5840\shpbottom5413\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2078\shpz23\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 27}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(26,26);(26,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft5840\shptop5386\shpright7066\shpbottom5413\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2079\shpz24\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1226}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(1226,26);(1226,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457

7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft7053\shptop5386\shpright7080\shpbottom5413\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2080\shpz25\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 27}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(26,26);(26,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft7080\shptop5386\shpright8253\shpbottom5413\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2081\shpz26\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1173}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(1173,26);(1173,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft8240\shptop5386\shpright8266\shpbottom5413\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2082\shpz27\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 26}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(26,26);(26,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457

7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft8266\shptop5386\shpright9293\shpbottom5413\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2083\shpz28\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 1027}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 27}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,26);(1026,26);(1026,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn13
3\margtsxn666\margbsxn440\pard\li2133\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li21
33\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2133\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par
\pard\li2133\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2133\ri0\sl-213\slmult0 \fs
18\cf0\par\pard\li2133\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2133\ri0\sl-213\s
lmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2133\ri0\sl-213\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {
insulin, komplikasi yang terjadi, serta pertumbuhan dan perkembangan perlu}\
par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {dipantau }\par\p
ard\li2133\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li2133\ri0\sl-373\slmult0 \fs22
\cf1\f1\charscalex100 {Tabel 2. Target kontrol metabolik pada anak dengan DM tip
e 1 }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn13
3\cols4\colno1\colw3960\colsr-0\colno2\colw1306\colsr-0\colno3\colw1240\colsr-0\
colno4\colw4586\pard\li2240\ri0\sl-320\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {Tar
get }\b0 \par\pard\li2240\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {metab
olik }\b0 \par\column\pard\li0\ri0\sl-320\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {
Baik}\b0 \par\pard\li0\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {sekali }
\b0 \par\column\pard\li0\ri0\sl-320\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {Baik
}\b0 \par\column\pard\li0\ri0\sl-320\slmult0 \*\tx1186\fs22\cf1\f0\charscalex100
\b {Sedang }\b0 \tab \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {Kurang }\b0 \par\pard\sect\se
ctd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\cols4\colno1\colw526
6\colsr-0\colno2\colw1240\colsr-0\colno3\colw1186\colsr-0\colno4\colw3400\pard\l
i2240\ri0\sl-333\slmult0 \*\tx3960\fs22\cf1\f0\charscalex100\b {Preprandial }\b0
\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {<120 }\par\pard\li3960\ri0\sl-280\slmult0 \fs2
2\cf1\f1\charscalex100 {mg/dL }\par\pard\li2240\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx3960\fs2
2\cf1\f0\charscalex100\b {Postprandial }\b0 \tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {<14
0 }\par\pard\li2240\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx3960\fs22\cf1\f0\charscalex100\b {Ur
in reduksi }\b0 \tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {- }\par\column\pard\li0\ri0\sl333\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {<140 }\par\pard\li0\ri0\sl-280\slmult0 \
fs22\cf1\f1\charscalex100 {mg/dL }\par\pard\li0\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\
charscalex100 {<200 }\par\pard\li0\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100
{- }\par\column\pard\li0\ri0\sl-333\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {<180 }\
par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-360\slmult0 \fs22\

cf1\f1\charscalex100 {<240 }\par\pard\li0\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charsc


alex100 {+ - }\par\column\pard\li0\ri0\sl-333\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100
{>180 }\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-360\slmul
t0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {>240 }\par\pard\li0\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\
f1\charscalex100 {>+ }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\margl
sxn666\margrsxn133\cols5\colno1\colw3960\colsr-0\colno2\colw1306\colsr-0\colno3\
colw1240\colsr-0\colno4\colw1186\colsr-0\colno5\colw3400\pard\li2240\ri0\sl-293\
slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {HbA1c }\b0 \par\column\pard\li0\ri0\sl-293
\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {<7% }\par\column\pard\li0\ri0\sl-293\slmult
0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {7-7.9% }\par\column\pard\li0\ri0\sl-293\slmult0 \f
s22\cf1\f1\charscalex100 {8-9% }\par\column\pard\li0\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf
1\f1\charscalex100 {>10% }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\m
arglsxn666\margrsxn133\pard\li2226\ri0\sl-320\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100
{Sumber: Rustama DS, dkk. 2010. }\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0
\par\pard\li1440\ri0\sl-373\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {Penutup }\b0 \
par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Penderita terbany
ak diabetes mellitus tipe 1 adalah usia anak dan remaja. Perlu}\par\pard\li1440\
ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {kewaspadaan pada tenaga medis m
engenai penyakit ini maupun komplikasi yang }\par\pard\li1440\ri0\sl-280\slmul
t0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {mungkin terjadi yang seringkali salah diagnosis
. Keterlambatan dalam diagnosis akan }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs2
2\cf1\f1\charscalex100 {berakibat fatal bagi keselamatan jiwa penderita DM tipe
1. }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133
\cols2\colno1\colw9226\colsr-0\colno2\colw1866\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \f
s18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\
slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\r
i0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\par
d\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\c
f0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmul
t0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl
-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1
440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\pa
r\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \f
s18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\
slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\r
i0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\par
d\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\c
f0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmul
t0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl
-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1
440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\pa
r\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \f
s18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-386\
slmult0 \fs22\cf1\f2\charscalex100 {Annang Giri Moelyo,dr, SpA, MKes }\fs22\cf1\
f2\charscalex100 {\uc1\u8211X}\fs22\cf1\f2\charscalex100 { Fakultas Kedokteran U
NS }\par\column\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\sl
mult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-21
3\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\s
l-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\r
i0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\l
i0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pa
rd\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\pa
r\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf
0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs1
8\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0
\fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmu
lt0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\
slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0
\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0

\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard


\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\
pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\
par\pard\li0\ri0\sl-360\slmult0 \fs22\cf1\f2\charscalex100 {Page 7 }\par\pard\se
ct\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\pard\sect\sectd
\sbkpage
{\shp{\*\shpinst\shpleft2066\shptop14666\shpright10533\shpbottom14720\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2084\shpz0\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 8467}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 54}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,53);(8453,53);(8453,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft2066\shptop14733\shpright10533\shpbottom14746\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2085\shpz1\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 8467}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(8453,13);(8453,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn13
3\margtsxn666\margbsxn440\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li14
40\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par
\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs
18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\s
lmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b
{Daftar Pustaka }\b0 \par\pard\li1440\ri0\sl-413\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscale
x100 {Brink SJ, Lee WRW, Pillay K, Kleinebreil (2010). Diabetes in children and
adolescents,}\par\pard\li1440\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {bas
ic training manual for healthcare professionals in developing countries, 1}\fs14
\cf1\f1\charscalex100 {st}\fs22\cf1\f1\charscalex100 { ed. }\par\pard\li1440\ri0
\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Argentina: ISPAD, h 20-21. }\par\par
d\li1440\ri0\sl-413\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Weinzimer SA, Magge S (2
005). Type 1 diabetes mellitus in children. Dalam: Moshang T}\par\pard\li1440\ri
0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Jr. Pediatric endocrinology. Philad

elphia: Mosby Inc, h 3-18. }\par\pard\li1440\ri0\sl-400\slmult0 \fs22\cf1\f1\cha


rscalex100 {Rustama DS, Subardja D, Oentario MC, Yati NP, Satriono, Harjantien N
(2010).}\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Diabete
s Melitus. Dalam: Jose RL Batubara Bambang Tridjaja AAP Aman B. Pulungan,}\par\p
ard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {editor. Buku Ajar Endo
krinologi Anak, Jakarta: Sagung Seto 2010, h 124-161. }\par\pard\li1440\ri0\sl-4
13\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {ISPAD Clinical Practice Consensus Guideli
nes 2009.}{ }\fs22\cf1\f0\charscalex100\i {Pediatric Diabetes 2009: 10.}\i0 \par
\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\cols2\c
olno1\colw9226\colsr-0\colno2\colw1866\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\
par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0
\fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-21
3\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440
\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\p
ard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18
\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slm
ult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\
sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\l
i1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\
par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0
\fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-21
3\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440
\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\p
ard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18
\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slm
ult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\
sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\l
i1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\
par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0
\fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-21
3\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440
\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\p
ard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18
\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-413\slm
ult0 \fs22\cf1\f2\charscalex100 {Annang Giri Moelyo,dr, SpA, MKes }\fs22\cf1\f2\
charscalex100 {\uc1\u8211X}\fs22\cf1\f2\charscalex100 { Fakultas Kedokteran UNS
}\par\column\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmul
t0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\s
lmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-2
13\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\
sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\
ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\
li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\p
ard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\p
ar\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\c
f0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs
18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0
\fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slm
ult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213
\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl
-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri
0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li
0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\par
d\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par
\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0
\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18
\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \
fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmul
t0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-386\s
lmult0 \fs22\cf1\f2\charscalex100 {Page 8 }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11

893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\pard\sect\sectd\sbkpage
{\shp{\*\shpinst\shpleft1373\shptop14773\shpright10533\shpbottom14826\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2086\shpz0\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 9160}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 53}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,53);(9160,53);(9160,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft1373\shptop14840\shpright10533\shpbottom14853\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2087\shpz1\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 9160}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(9160,13);(9160,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn13
3\margtsxn666\margbsxn333\pard\li4946\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li49
46\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li4946\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par
\pard\li4946\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li4946\ri0\sl-213\slmult0 \fs
18\cf0\par\pard\li4946\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li4946\ri0\sl-213\s
lmult0 \fs18\cf0\par\pard\li4946\ri0\sl-213\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b
{BAB 2 }\b0 \par\pard\li3013\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li3013\ri0\
sl-373\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {MENGENAL HIPOTIROID KONGENITAL }\b0
\par\pard\li3600\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li3600\ri0\sl-360\slmult
0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Annang Giri Moelyo, dr, SpA, MKes }\par\pard\li238
6\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Bagian/SMF Ilmu Kesehatan Anak
Fakultas Kedokteran UNS }\par\pard\li4280\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charsc
alex100 {annang.gm@fk.uns.ac.id }\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\pa
r\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs1
8\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-320\slmu
lt0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {Definisi dan Epidemiologi }\b0 \par\pard\li144
0\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Hipotiroid adalah keadaan yan
g disebabkan oleh kurangnya produksi hormon tiroid }\par\pard\li733\ri0\sl280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {atau kelainan aktivitas reseptor hormo
n tiroid. Hipotiroid kongenital adalah kelainan fungsi }\par\pard\li733\ri0

\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {tiroid yang terjadi sebelum atau s


aat lahir. Berdasarkan penyebabnya dapat dibagi hipotiroid }\par\pard\li733\ri
0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {primer, sekunder dan tersier. Hipot
iroid primer terjadi apabila kelainan terdapat pada kelenjar}\par\pard\li733\ri0
\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {tiroid. Hipotiroid sekunder terjadi
kelainan pada kelenjar hipofisis, dan hipotiroid tersier terjadi }\par\pard\li73
3\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {kelainan pada hipotalamus (LaFr
anchi S. 2000). }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100
{Prevalensi di seluruh dunia sekitar 1:3000-4000. Pada penderita sindroma
Down }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx6533\fs22\cf1\f1\charscalex100 {i
nsiden hipotiroid kongenital lebih tinggi, yaitu 1:141.}\tab \fs22\cf1\f1\cha
rscalex100 {Tidak ada perbedaan kasus ini }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0
\fs22\cf1\f1\charscalex100 {berdasarkan jenis kelamin, tetapi penelitian lain me
ngatakan perempuan lebih tinggi daripada }\par\pard\li733\ri0\sl-280\slmult0 \fs
22\cf1\f1\charscalex100 {laki-laki, yaitu 2:1. (LaFranchi S. 2000; Fort PF, Bro
wn RS. 1996; Fadil R. 2005; Rossi WC, }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \f
s22\cf1\f1\charscalex100 {Caplin N, Alter CA. 2005) }\par\pard\li733\ri0\sl-213\
slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0
\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-240\slmult0 \fs22\cf1\f0\charsca
lex100\b {Patogenesis }\b0 \par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\char
scalex100 {Kelenjar tiroid mulai berkembang pada umur 24 hari gestasi sebagai su
atu divertikulum, }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx5440\fs20\cf1\f1\char
scalex100 {yaitu suatu pertumbuhan dari endoderm pada}\tab \fs20\cf1\f0\charsca
lex100\i {bucopharyngeal cavity. }\i0 { }\fs20\cf1\f1\charscalex100 {Kelenjar ti
roid yang }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {berkem
bang turun pada leher anterior, pada}{ }\fs20\cf1\f0\charscalex100\i {branchial
pouches}\i0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 { ke-4 dan mencapai posisi orang }\par\p
ard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {dewasa setinggi C5-7 pa
da minggu ke-7 gestasi. Proses migrasi dari faring posterior ke leher }\par\p
ard\li733\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {anterior ini dapat te
rhenti yang mengakibatkan
timbulnya kelenjar tiroid ektopik (Fadil R. }\par
\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {2005; Rossi WC, Capli
n N, Alter CA. 2005). }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscal
ex100 {Pada umur gestasi 10-11 minggu, kelenjar tiroid fetal sudah mampu men
ghasilkan }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {hormon
tiroid, namun kadarnya masih sedikit. Saat gestasi 18-20 minggu, kadar T4 (tiro
ksin) }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {dalam sirk
ulasi fetus sudah mencapai kadar normal, pada masa ini aksis pituitari-tiroid
fetal }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {secara f
ungsional sudah bebas dari pengaruh aksis pituitari-tiroid maternal. Produksi
T3 }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {(triiodotiro
nin) tergantung dari maturasi enzim deiodinase hepar, yaitu sekitar umur 30 ming
gu }\par\pard\li733\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {gestasi (Fort
PF, Brown RS. 1996; Rossi WC, Caplin N, Alter CA. 2005). }\par\pard\li1440\ri0\
sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Kelenjar tiroid memerlukan tirosin
dan iodium untuk membuat T4 dan T3, iodium }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult
0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {masuk ke dalam sel folikel kelenjar tiroid dengan
cara transport aktif. Di dalam sel, iodium akan }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmu
lt0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {dioksidasi oleh enzim tiroid peroksidase menj
adi iodida. Kemudian terjadi organifikasi, yaitu }\par\pard\li733\ri0\sl-293\sl
mult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {iodida akan berikatan dengan molekul tirosi
n sehingga terbentuk Monoiodotirosin (MIT) dan }\par\pard\li733\ri0\sl-293\
slmult0 \*\tx5306\fs20\cf1\f1\charscalex100 {Diiodotirosin (DIT). Kemudian ter
jadi proses}\tab \fs20\cf1\f0\charscalex100\i {coupling}\i0 \fs20\cf1\f1\charsca
lex100 {. Dua molekul DIT akan membentuk }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \f
s22\cf1\f1\charscalex100 {tetraiodotironin=tiroksin (T4) dan satu molekul MI
T dengan satu molekul DIT akan }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsx
n16826\marglsxn666\margrsxn133\cols2\colno1\colw9173\colsr-0\colno2\colw1920\par
d\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-360\slmult0 \fs24\cf1
\f2\charscalex100 {Annang Giri Moelyo,dr, SpA, MKes}{ }\fs24\cf1\f2\charscalex10

0 {\uc1\u8211X}\fs24\cf1\f2\charscalex100 { Fakultas Kedokteran UNS }\par\colum


n\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-320\slmult0 \fs24\cf
1\f2\charscalex100 {Page 1 }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826
\marglsxn666\margrsxn133\pard\sect\sectd\sbkpage
{\shp{\*\shpinst\shpleft1373\shptop14773\shpright10533\shpbottom14826\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2088\shpz0\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 9160}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 53}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,53);(9160,53);(9160,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft1373\shptop14840\shpright10533\shpbottom14853\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2089\shpz1\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 9160}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(9160,13);(9160,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn13
3\margtsxn666\margbsxn333\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733
\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pa
rd\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf
0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0
\fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {membentu
k triiodotironin (T3). Tiroglobulin dengan T3 dan T4 berikatan dan disimpan dala
m}\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {lumen folikel.}
\fs14\cf1\f1\charscalex100 {4}\fs22\cf1\f1\charscalex100 { TSH akan mengaktifkan
enzim-enzim yang dibutuhkan untuk melepaskan ikatan }\par\pard\li733\ri0\sl-293
\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {T3 dan T4 dari tiroglobulin. T4 merupakan h
ormon utama yang diproduksi dan dilepaskan oleh }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmu
lt0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {kelenjar tiroid dan hanya 10-40% dari T3 dalam s
irkulasi yang dilepaskan oleh kelenjar tiroid, }\par\pard\li733\ri0\sl-280\slmul
t0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {sedangkan sisanya dihasilkan dari proses monod
eiodonisasi dari T4 di kelenjar perifer. (Lane }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmu
lt0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {PA, Nuss R, Ambruso DR. 2001; Guyton AC. 1995).

}\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {T3 merupakan m


ediator utama yang mempunyai efek biologis dari kelenjar tiroid }\par\pard\li
733\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {dengan mengadakan interaksi
dengan }{ }\fs20\cf1\f0\charscalex100\i {reseptor nuclear specific}\i0 \fs20
\cf1\f1\charscalex100 {. Bila terjadi abnormalitas dari }\par\pard\li733\ri0\s
l-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {reseptor tersebut akan mengakibatkan
terjadinya hormon tiroid resisten. Pemeriksaan T3}\par\pard\li733\ri0\sl-29
3\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {dilakukan apabila dicurigai adanya resi
sten hormon tiroid yaitu ditemukan gejala klinis }\par\pard\li733\ri0\sl-2
93\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {hipotiroid namun kadar T4 dan TSH-nya nor
mal, serta dibuktikan tidak adanya kelainan kadar }\par\pard\li733\ri0\sl-293\sl
mult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {T3 (Fadil R. 2005; Rossi WC, Caplin N, Alter C
A. 2005; Guyton AC. 1995). }\par\pard\li1440\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\ch
arscalex100 {Pengaruh kadar hormon tiroid ibu terhadap fetus sangat minimal
, tapi penyakit tiroid }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charsca
lex100 {ibu dapat mempengaruhi fungsi kelenjar tiroid fetus atau neonatus. Hormo
n T4 dapat melewati }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex1
00 {plasenta secara bebas, sedangkan hormon-hormon tiroid lain tidak (LaFr
anchi S. 2000). }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {
Autoantibodi IgG pada ibu penderita tiroiditis autoimun dapat melewati plase
nta dan akan }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {me
nghambat fungsi kelenjar tiroid fetus (Dussault JH, Fisher DA. 1999). Tiamin yan
g dipakai}\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {untuk t
erapi hipertiroid dapat memblok sintesis hormon tiroid fetal, tapi kebany
akan hal ini }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {b
ersifat transien. Iodium radioaktif yang dipakai ibu hamil akan merusak kelen
jar tiroid fetus }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100
{secara permanen (Fadil R. 2005; Lane PA, Nuss R, Ambruso DR. 2001). Obat
-obat lain yang}\par\pard\li733\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {
dapat mempengaruhi kelenjar tiroid adalah litium, estrogen, testosteron, sali
silat dan }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {antik
onvulsan
(karbamazepin, fenobarbital, difenilhidantoin, fenitoin) (Rossi W
C, Caplin N, }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Al
ter CA 2005; Lane PA, Nuss R, Ambruso DR. 2001). }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\sl
mult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Hormon tiroid memberikan efek yang luas pad
a pertumbuhan, perkembangan dan }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f
1\charscalex100 {metabolisme, termasuk perubahan konsumsi oksigen, metabolisme
protein, karbohidrat, lipid }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\
charscalex100 {dan vitamin (Rossi WC, Caplin N, Alter CA. 2005; Guyton AC. 1995)
.}{ }\fs22\cf1\f1\charscalex100 {Hormon tiroid diperlukan }\par\pard\li733\ri0\s
l-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {untuk pertumbuhan otak dan proses miel
inisasi dari sistem konektivitas jaringan saraf. Periode}\par\pard\li733\ri0\sl293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {kritis terbesar untuk perkembangan ota
k akan dipengaruhi hipotiroid, yaitu pada beberapa }\par\pard\li733\ri0\sl293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {minggu atau bulan setelah lahir (Fadil R
. 2005). }\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-360
\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {Etiologi}\b0 \par\pard\li1440\ri0\sl-293\
slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Etiologi dari hipotiroid kongenital tidak
selalu mudah diketahui. Beberapa etiologi }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0
\fs22\cf1\f1\charscalex100 {adalah sebagai berikut: }\par\pard\li733\ri0\sl-320
\slmult0 \*\tx906\fs22\cf1\f0\charscalex100 {-}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {
tiroid agenesis, tiroid disgenesis (aplasia, hipoplasia), tiroid ektopik sekitar
75-85%. }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx906\fs22\cf1\f0\charscalex100
{-}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 { dishormogenesis (}\fs22\cf1\f0\charscalex10
0\i {TSH unresponsiveness}\i0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {, }{ }\fs22\cf1\f0\cha
rscalex100\i {iodine trapping defect}\i0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {, defek
organifikasi, defek }\par\pard\li906\ri0\sl-266\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex
100 {tiroglobulin, defisiensi atau insensitif terhadap TRH) sekitar 10-18%.}\par
\pard\li733\ri0\sl-333\slmult0 \*\tx906\fs22\cf1\f0\charscalex100 {-}\tab \fs22\
cf1\f1\charscalex100 {disfungsi aksis hipotalamik-pituitari-tiroid sekitar 5%. }

\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx906\fs22\cf1\f0\charscalex100 {-}\tab \f


s22\cf1\f1\charscalex100 {transplasental obat antitiroid dari ibu ke bayi (iodiu
m, obat-obatan atau antibodi ibu) sekitar }\par\pard\li906\ri0\sl-253\slmult0 \f
s22\cf1\f1\charscalex100 {10%. }\par\pard\li733\ri0\sl-333\slmult0 \*\tx906\fs22
\cf1\f0\charscalex100 {-}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {resistensi jaringan pe
rifer terhadap hormon tiroid. }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx906\fs22\
cf1\f0\charscalex100 {-}\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {ibu yang mengkonsumsi m
akanan goitrogenik (Fadil R. 2005; Djemli A, dkk. 2004; Caron P, }\par\pard\li90
6\ri0\sl-253\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {dkk. 2003; Unachak K, Dejkhamro
n P. 2004). }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\ma
rgrsxn133\cols2\colno1\colw9173\colsr-0\colno2\colw1920\pard\li733\ri0\sl-213\sl
mult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\s
l-426\slmult0 \fs24\cf1\f2\charscalex100 {Annang Giri Moelyo,dr, SpA, MKes}{ }\f
s24\cf1\f2\charscalex100 {\uc1\u8211X}\fs24\cf1\f2\charscalex100 { Fakultas Kedo
kteran UNS }\par\column\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\
sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-386\slmult0 \fs24\cf1\f2\charscalex
100 {Page 2 }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\ma
rgrsxn133\pard\sect\sectd\sbkpage
{\shp{\*\shpinst\shpleft1373\shptop14773\shpright10533\shpbottom14826\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2090\shpz0\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 9160}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 53}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,53);(9160,53);(9160,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft1373\shptop14840\shpright10533\shpbottom14853\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2091\shpz1\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 9160}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(9160,13);(9160,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn13
3\margtsxn666\margbsxn333\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733
\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pa

rd\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf


0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0
\fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {Manife
stasi Klinis }\b0 \par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100
{Manifestasi klinik tergantung dari tingkat fungsi kelenjar tiroid. Gejala
hipotiroid yang }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {
khas seringkali ringan atau tidak ada selama minggu-minggu pertama kehidupan
. Hanya 10-}\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {15%
bayi baru lahir dengan hipotiroid yang terlihat secara klinis (Fort PF, Brown RS
. 1996).}\par\pard\li1440\ri0\sl-280\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Manifes
tasi klinis awal berupa letargi, malas minum, kurang aktif, distres pernafa
san, }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {hipotonia o
tot, fontanel anterior dan posterior terbuka dan lebar, pucat, sianosis perifer,
suara }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {tangis se
rak, konstipasi, hipotermi, dan }{ }\fs20\cf1\f0\charscalex100\i {prolonged phy
siologic jaundice }\i0 { }\fs20\cf1\f1\charscalex100 {(Kappy MS, Steelman }\par
\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {JW, Travers SH, Zeitl
er PS. 2001)}\fs22\cf1\f0\charscalex100\i {.}\i0 \par\pard\li1440\ri0\sl-293\slm
ult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Manifestasi klinis lanjut berupa depresi }{
}\fs22\cf1\f0\charscalex100\i {nasal bridge}\i0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {,
muka yang sempit (}\fs22\cf1\f0\charscalex100\i {narrow }\i0 \par\pard\li733\ri
0\sl-293\slmult0 \*\tx1826\fs22\cf1\f0\charscalex100\i {forehead),}\i0 \tab \fs2
2\cf1\f1\charscalex100 {kelopak mata bengkak, kulit kasar tebal dan kering,
rambut kasar, lidah besar, }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\
charscalex100 {distensi abdomen, hernia umbilikalis, refleks menurun, bradikar
dia, kardiomegali, efusi }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charsc
alex100 {perikardial asimtomatik, hipotensi, gangguan tekanan nadi, tuli ne
urosensoris, anemia tak }\par\pard\li733\ri0\sl-280\slmult0 \*\tx5053\fs20\cf1
\f1\charscalex100 {berespon terhadap besi, dapat terjadi}\tab \fs20\cf1\f0\cha
rscalex100\i {slipped capital femoral epiphysis}\i0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {
, gangguan }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {pertu
mbuhan dan perkembangan, retardasi mental, maturasi seksual terlambat, }\fs22\cf
1\f0\charscalex100\i {Kocher-Debre }\i0 \par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs20
\cf1\f0\charscalex100\i {semeliain syndrom}\i0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 { ya
ng terdiri dari hipertropi seluruh otot sehingga anak seperti }{ }\fs20\cf1\f
0\charscalex100\i {Herculean }\i0 \par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f
0\charscalex100\i {appearance }\i0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {(Fadil R. 2005; K
appy MS, Steelman JW, Travers SH, Zeitler PS. 2001)}\fs22\cf1\f0\charscalex100\i
{.}\i0 \par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-373\s
lmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {Pemeriksaan penunjang}\b0 \par\pard\li733\r
i0\sl-293\slmult0 \*\tx1080\fs22\cf1\f0\charscalex100\b {1.}\b0 \tab \fs22\cf1\f
0\charscalex100\b {Laboratorium}\b0 \par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf
1\f1\charscalex100 {Pemeriksaan laboratorium adalah pemeriksaan darah rutin/d
arah perifer lengkap dan }\par\pard\li1080\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\ch
arscalex100 {fungsi tiroid (TSH, T4, T3, TBG). Pemeriksaan fungsi tiroid yang di
periksa untuk hipotiroid }\par\pard\li1080\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\chars
calex100 {adalah TSH, T4 total (TT4), atauT4 bebas (fT4). }\par\pard\li1440\ri0\
sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Kadar TSH normal di bawah 20-25 uU/ml
setelah 24 jam pertama kehidupan. Bila kadar}\par\pard\li1080\ri0\sl-293\slmult
0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {TSH antara 25-50 uU/ml maka perlu evaluasi leb
ih lanjut seperti kadar T4. Bila kadar }\par\pard\li1080\ri0\sl-293\slmult0
\fs22\cf1\f1\charscalex100 {TSH>50 uU/ml kemungkinan hipotiroid kongenital
sangat besar. Pada pasien ini kadar }\par\pard\li1080\ri0\sl-293\slmult0 \fs2
2\cf1\f1\charscalex100 {TSH 494,46 uIU/ml, sehingga didiagnosis hipotiroid kong
enital primer. Kadar TSH yang}\par\pard\li1080\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f
1\charscalex100 {sangat tinggi dan kadar fT4 yang sangat rendah kebanyakan karen
a atireosis/aplasia tiroid,}\fs12\cf1\f1\charscalex100 {19 }\par\pard\li1080\ri0
\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {dan hasil dari USG pasien menyok
ong diagnosis adanya disgenesis kelenjar tiroid }\par\pard\li1080\ri0\sl-293\s
lmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {(hipoplasia). Hasil pemeriksaan kadar AMA d

an ATA yang negatif, menyingkirkan adanya }\par\pard\li1080\ri0\sl-280\slmul


t0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {hipotiroid yang didapat (Fadil R. 2005; Kappy M
S, Steelman JW, Travers SH, Zeitler PS. }\par\pard\li1080\ri0\sl-293\slmult0
\fs22\cf1\f1\charscalex100 {2001). }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf
1\f1\charscalex100 {Anemia sering terjadi pada pasien hipotiroid. Biasanya anemi
a normositik normokrom, }\par\pard\li1080\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charsc
alex100 {terkadang mikrositik karena penurunan absorpsi besi, atau makrosit
ik karena defisiensi }\par\pard\li1080\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charsca
lex100 {folat dan kobalamin. Gambaran sumsum tulang tampak lemak lebih banyak da
n hiposeluler, }\par\pard\li1080\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {
sedangkan eritropoesis biasanya normoblastik. Pada anemia makrositik dan sumsum
tulang }\par\pard\li1080\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {megalobl
astik perlu dipikirkan adanya penyakit autoimun sehingga antibodi melawan se
l }\par\pard\li1080\ri0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {parietal seb
agaimana melawan kelenjar tiroid.Terapi hormon biasanya cukup efektif }\par
\pard\li1080\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {memperbaiki anemia t
sb (Lane PA, Nuss R, Ambruso DR. 2001; Kappy MS, Steelman JW, }\par\pard\li1080\
ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Travers SH, Zeitler PS. 2001; Lan
zkowsky P. 1995). }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn
666\margrsxn133\cols2\colno1\colw9173\colsr-0\colno2\colw1920\pard\li733\ri0\sl213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733
\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pa
rd\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf
0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-253\slmult0
\fs24\cf1\f2\charscalex100 {Annang Giri Moelyo,dr, SpA, MKes}{ }\fs24\cf1\f2\cha
rscalex100 {\uc1\u8211X}\fs24\cf1\f2\charscalex100 { Fakultas Kedokteran UNS }\
par\column\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0
\fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slm
ult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213
\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl
-213\slmult0 \fs24\cf1\f2\charscalex100 {Page 3 }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pg
wsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\pard\sect\sectd\sbkpage
{\shp{\*\shpinst\shpleft1373\shptop14773\shpright10533\shpbottom14826\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2092\shpz0\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 9160}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 53}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,53);(9160,53);(9160,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft1373\shptop14840\shpright10533\shpbottom14853\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2093\shpz1\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 9160}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}

{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}


{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(9160,13);(9160,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft2093\shptop9666\shpright5773\shpbottom9666\shpfhdr0\shpw
r3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2094\shpz2\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 3680}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 0}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;2;(0,0);(3680,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;5;16384;45824;1;45824;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineWidth}{\sv 9260}}
{\sp{\sn lineColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn lineDashing}{\sv 0}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft2093\shptop11440\shpright5773\shpbottom11440\shpfhdr0\sh
pwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2095\shpz3\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 3680}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 0}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;2;(0,0);(3680,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;5;16384;45824;1;45824;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineWidth}{\sv 9260}}
{\sp{\sn lineColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn lineDashing}{\sv 0}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2105123}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn13
3\margtsxn666\margbsxn333\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733
\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pa
rd\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf
0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0
\fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \*\tx1080\fs22\cf1\f0\charscalex100\
b {2.}\b0 \tab \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {Radiologis}\b0 \fs22\cf1\f1\charsca

lex100 {: }\par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Peme


riksaan radiologis merupakan pemeriksaan penunjang untuk mengetahui beberapa }\p
ar\pard\li1080\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {gejala dari hipot
iroid, seperti adanya kardiomegali pada foto toraks, umur tulang yang }\pa
r\pard\li1080\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {terlambat (}\fs22\c
f1\f0\charscalex100\i {delayed bone age}\i0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {) (Fadil
R. 2005). }\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-3
60\slmult0 \*\tx1080\fs22\cf1\f0\charscalex100\b {3.}\b0 \tab \fs22\cf1\f0\chars
calex100\b {Sidik tiroid}\b0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {: }\par\pard\li1440\ri
0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Sintigrafi atau sidik tiroid menggu
nakan Tc99 atau I123 yang dapat membantu }\par\pard\li1080\ri0\sl-293\slmult0 \
fs22\cf1\f1\charscalex100 {menentukan etiologi hipotiroid kongenital. Tidak adan
ya }\fs22\cf1\f0\charscalex100\i {uptake radionuclide }\i0 \fs22\cf1\f1\charscal
ex100 {memberikan }\par\pard\li1080\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex10
0 {kemungkinan }{ }\fs22\cf1\f0\charscalex100\i {sporadic athyroid hipotiroidism
}\i0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {, tiroid ektopik di lingual atau sublingual }\
par\pard\li1080\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {(Fadil R. 2005).
}\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-373\slmult0
\*\tx1080\fs22\cf1\f0\charscalex100\b {4.}\b0 \tab \fs22\cf1\f0\charscalex100\b
{USG}\b0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {: }\par\pard\li1440\ri0\sl-280\slmult0 \fs
20\cf1\f1\charscalex100 {Ultrasonografi dapat digunakan sebagai pengganti sidik
tiroid tapi pemeriksaan ini tidak }\par\pard\li1080\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1
\f1\charscalex100 {dapat menentukan adanya tiroid ektopik ((Fadil R. 2005). }\pa
r\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-373\slmult0 \fs2
2\cf1\f0\charscalex100\b {Pengobatan }\b0 \par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \f
s20\cf1\f1\charscalex100 {Tindakan utama pengobatan hipotiroid kongenital a
dalah diagnosis dini dan }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f0\chars
calex100\i {replacement}\i0 { }\fs20\cf1\f1\charscalex100 {hormon tiroid. Wakt
u paling baik pemberian hormon tiroid bila diagnosis dapat }\par\pard\li73
3\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {ditegakkan sebelum bayi berumu
r 13 hari dan kadar hormon tiroid dalam darah mencapai }\par\pard\li733\ri0\s
l-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {normal dalam umur 3 minggu (Topliss
DJ, Eastman CJ. 2004; Kappy MS, Steelman JW, }\par\pard\li733\ri0\sl-280\slm
ult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Travers SH, Zeitler PS. 2001). }\par\pard\li144
0\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Obat yang diberikan adalah Na
-levotiroksin. Dosis obat berbeda-beda menurut umur }\par\pard\li733\ri0\sl-2
93\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {pasien dan juga berdasarkan respon k
linis maupun laboratorium terhadap terapi yang }\par\pard\li733\ri0\sl-293\sl
mult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {diberikan. }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsx
n11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\cols2\colno1\colw3533\colsr-0\colno2\
colw7560\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-373\slm
ult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Dosis: umur
}\par\pard\li2133\ri0\sl-293\sl
mult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {0-3 bulan }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0
\fs22\cf1\f1\charscalex100 {3-6 bulan }\par\column\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0
\fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-373\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {dosis (ug/
kg) }\par\pard\li0\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {10-15 }\par\p
ard\li0\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 { 8-10 }\par\pard\sect\se
ctd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\pard\li2133\ri0\sl-2
80\slmult0 \*\tx3533\fs22\cf1\f1\charscalex100 {6-12 bulan }\tab \fs22\cf1\f1\ch
arscalex100 {
6-8 }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\margl
sxn666\margrsxn133\cols2\colno1\colw3533\colsr-0\colno2\colw7560\pard\li2133\ri0
\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {1-5 tahun }\par\column\pard\li0\ri0\
sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {
5-6 }\par\pard\sect\sectd\sbknone
\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0
\*\tx3533\fs22\cf1\f1\charscalex100 {6-12 tahun }\tab \fs22\cf1\f1\charscalex100
{
4-5 }\par\pard\li2133\ri0\sl-293\slmult0 \*\tx3533\fs20\cf1\f1\charscalex1
00 {>12 tahun }\tab \fs20\cf1\f1\charscalex100 {
2-3 }\par\pard\li1440\ri0\sl
-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1
440\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li1440\ri0\sl-240\slmult0 \*\tx2800\*\
tx4346\fs22\cf1\f1\charscalex100 {Tanda-tanda}\tab \fs22\cf1\f0\charscalex100\i

{overtreatment}\i0 \tab \fs22\cf1\f1\charscalex100 {yang harus dievaluasi selam


a terapi hormon adalah }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f0\charsc
alex100\i {nervousness}\i0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {, hiperaktif, kecemasan,
takikardia, palpitasi, tremor, demam, diaforesis, keluhan di }\par\pard\li733\ri
0\sl-280\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {perut, berat badan menurun. }\par\p
ard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-373\slmult0 \fs22\c
f1\f0\charscalex100\b {Prognosis }\b0 \par\pard\li1440\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\
cf1\f1\charscalex100 {Diagnosis seawal mungkin dan terapi yang adekuat akan memb
erikan hasil yang lebih }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charsca
lex100 {baik (Caron P, dkk. 2003; Narendra MB. 2002).Meskipun demikian, studi me
nunjukkan bahwa}\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {w
alaupun diterapi sedini mungkin dikatakan tetap ada kelainan intelektual meski s
edikit }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {(Hanukogl
u A, dkk. 2001).}\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn66
6\margrsxn133\cols2\colno1\colw9173\colsr-0\colno2\colw1920\pard\li733\ri0\sl-21
3\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-360\slmult0 \fs24\cf1\f2\charscalex100
{Annang Giri Moelyo,dr, SpA, MKes}{ }\fs24\cf1\f2\charscalex100 {\uc1\u8211X}\f
s24\cf1\f2\charscalex100 { Fakultas Kedokteran UNS }\par\column\pard\li0\ri0\sl
-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-320\slmult0 \fs24\cf1\f2\charscalex10
0 {Page 4 }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\marg
rsxn133\pard\sect\sectd\sbkpage
{\shp{\*\shpinst\shpleft1373\shptop14773\shpright10533\shpbottom14826\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2096\shpz0\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 9160}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 53}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,53);(9160,53);(9160,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft1373\shptop14840\shpright10533\shpbottom14853\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2097\shpz1\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 9160}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(9160,13);(9160,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}

{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn13


3\margtsxn666\margbsxn333\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733
\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pa
rd\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf
0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0
\fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-293\
slmult0 \fs22\cf1\f0\charscalex100\b {DAFTAR PUSTAKA}\b0 \par\pard\li733\ri0\sl213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733
\ri0\sl-266\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {LaFranchi S (2000). Disorders of
the thyroid gland. Dalam: Behrman RE, Kliegman RM, Jenson }\par\pard\li733\ri0\
sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {HB. Nelson textbook of pediatrics. Ed
isi ke-16. Philadephia:WB Saunders Co;1696-1705. }\par\pard\li733\ri0\sl-413\slm
ult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Fort PF, Brown RS (1996). Thyroid disorders
in infancy. Dalam:Lifshitz F. Pediatric }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \
fs22\cf1\f1\charscalex100 {Endocrinology. Edisi ke-3. New York: Marcel Dekker In
c:369-381. }\par\pard\li733\ri0\sl-400\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Fadil
R (2005). Hipotiroid kongenital. Dalam: Simposium peran endokrinologi ana
k dalam }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {proses
tumbuh kembang anak. Padang: Bagian IKA FK Unand bekerjasama dengan UKK }
\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Endokrinologi Ana
k IDAI. h. 8-17. }\par\pard\li733\ri0\sl-413\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100
{Djemli A, Fillion M, Belgoudi J, Lambert R, dkk (2004). Twenty years later:
a reevaluation of }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex
100 {the contribution of plasma thyroglobulin to the diagnosis of thyroid dysgen
esis in infants with }\par\pard\li733\ri0\sl-320\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex
100 {congenital hypothyroidism. Clinical Biochemistry.37:818}\fs22\cf1\f1\charsc
alex100 {\uc1\u8211X}\fs22\cf1\f1\charscalex100 { 822. }\par\pard\li733\ri0\sl-3
73\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Rossi WC, Caplin N, Alter CA (2005).
Thyroid disorders in children. Dalam:Moshang T, Jr. }\par\pard\li733\ri0\sl-2
93\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Pediatric endocrinology: the requisites i
n pediatrics. Edisi 1. Missouri: Mosby Inc.h.171-190. }\par\pard\li733\ri0\sl-41
3\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Caron P, Moya CM, Malet D, Gutnisky VJ,
Chabardes B, Rivolta CM, Targovnic HM (2003). }\par\pard\li733\ri0\sl-280\slmult
0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Compound heterozygous mutations in the thyroglob
ulin gene (1143delC and 6725G3A }\par\pard\li733\ri0\sl-320\slmult0 \fs22\cf1\
f1\charscalex100 {[R2223H]) resulting in fetal goitrous hypothyroidism.}{ }\fs22
\cf1\f1\charscalex100 {J Clin Endocrinol Metab.88:3546}\fs22\cf1\f1\charscalex10
0 {\uc1\u8211X}\fs22\cf1\f1\charscalex100 {3553. }\par\pard\li733\ri0\sl-386\slm
ult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Unachak K, Dejkhamron P (2004). Primary congen
ital hypothyroidism: clinical characteristics }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult
0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {and etiological study. J Med Assoc Thai.87(6):612617. }\par\pard\li733\ri0\sl-413\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Topliss DJ
, Eastman CJ (2004). Diagnosis and management of hyperthyroidism and }\par\
pard\li733\ri0\sl-306\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {hypothyroidism. MJA 20
04;180:186}\fs22\cf1\f1\charscalex100 {\uc1\u8211X}\fs22\cf1\f1\charscalex100 {1
93. }\par\pard\li733\ri0\sl-386\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Lane PA, Nus
s R, Ambruso DR (2001). Hematologic disorders. Dalam: Hay WW, Hayward AR, }\par\
pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Levin MJ, Sondheimer
MJ, editor. A Lange medical book: Current pediatric diagnosis & }\par\pard
\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {treatment.Edisi 15.New Yor
k:McGraw-Hill Inc. h.750-751. }\par\pard\li733\ri0\sl-400\slmult0 \fs22\cf1\f1\c
harscalex100 {Guyton AC (1995). Fisiologi manusia dan mekanisme penyakit. Edisi
ke-3. Jakarta: EGC.h.677-}\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charsc
alex100 {686. }\par\pard\li733\ri0\sl-413\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Du
ssault JH, Fisher DA (1999). Thyroid function in mothers of hypothyroid newborns
. Obstet }\par\pard\li733\ri0\sl-320\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Gyneco
l.93:15}\fs22\cf1\f1\charscalex100 {\uc1\u8211X}\fs22\cf1\f1\charscalex100 {20.
}\par\pard\li733\ri0\sl-373\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Kappy MS, Steelm
an JW, Travers SH, Zeitler PS (2001). Endocrine disorders. Dalam: Hay WW, }\par\
pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {Hayward AR, Levin MJ,

Sondheimer MJ, editor. A Lange medical book: Current pediatric }\par\pard\li7


33\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {diagnosis & treatment. Edisi 1
5. New York: McGraw-Hill Inc.h.843-845. }\par\pard\li733\ri0\sl-413\slmult0 \fs2
0\cf1\f1\charscalex100 {Hanukoglu A, Perlman K, Shamis I, Brnjac L, Rovet J, D
aneman D (2001). Relationship of }\par\pard\li733\ri0\sl-320\slmult0 \fs22\cf
1\f1\charscalex100 {etiology to treatment in congenital hypothyroidism. J Clin E
ndocrinol Metab.86:186}\fs22\cf1\f1\charscalex100 {\uc1\u8211X}\fs22\cf1\f1\char
scalex100 {191. }\par\pard\li733\ri0\sl-373\slmult0 \fs20\cf1\f1\charscalex100 {
Lanzkowsky P (1995). Manual of pediatric haematology and oncology. Edisi ke2. New York: }\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Chu
rchill Livingstone Inc.h.66-67. }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn
16826\marglsxn666\margrsxn133\cols2\colno1\colw9173\colsr-0\colno2\colw1920\pard
\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\
par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-346\slmult0 \f
s24\cf1\f2\charscalex100 {Annang Giri Moelyo,dr, SpA, MKes}{ }\fs24\cf1\f2\chars
calex100 {\uc1\u8211X}\fs24\cf1\f2\charscalex100 { Fakultas Kedokteran UNS }\pa
r\column\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \
fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-306\slmul
t0 \fs24\cf1\f2\charscalex100 {Page 5 }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\
pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn133\pard\sect\sectd\sbkpage
{\shp{\*\shpinst\shpleft1373\shptop14773\shpright10533\shpbottom14826\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2098\shpz0\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 9160}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 53}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,53);(9160,53);(9160,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 0}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 0}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}
{\shp{\*\shpinst\shpleft1373\shptop14840\shpright10533\shpbottom14853\shpfhdr0\s
hpwr3\shpwrk0\shpfblwtxt1\shplid2099\shpz1\shpbxpage\shpbypage
{\sp{\sn shapeType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipH}{\sv 0}}
{\sp{\sn fFlipV}{\sv 0}}
{\sp{\sn rotation}{\sv 0}}
{\sp{\sn geoRight}{\sv 9160}}
{\sp{\sn geoBottom}{\sv 13}}
{\sp{\sn shapePath}{\sv 4}}
{\sp{\sn pVerticies}{\sv 8;5;(0,0);(0,13);(9160,13);(9160,0);(0,0);}}
{\sp{\sn pSegmentInfo}{\sv 2;12;16384;45824;1;45824;1;45824;1;45824;1;45824;2457
7;32768}}
{\sp{\sn fFillOK}{\sv 1}}
{\sp{\sn fFilled}{\sv 1}}
{\sp{\sn fillColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn fLine}{\sv 1}}{\sp{\sn lineColor}{\sv 2303074}}
{\sp{\sn lineType}{\sv 0}}
{\sp{\sn fArrowheadsOK}{\sv 0}}
{\sp{\sn fBehindDocument}{\sv 1}}
{\sp{\sn fLayoutInCell}{\sv 1}}}}\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn13

3\margtsxn666\margbsxn333\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733
\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pa
rd\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf
0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0
\fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Narendra
MB (2002). Penilaian dan perkembangan anak. Dalam: Narendra MB, Sularyo T,}\par
\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Soetjiningsih, Suyitn
o H, Ranuh IGN, editor. Tumbuh kembang anak dan remaja. Edisi ke-1.}\par\pard\li
733\ri0\sl-293\slmult0 \fs22\cf1\f1\charscalex100 {Jakarta: CV Sagung Seto.h.95111. }\par\pard\sect\sectd\sbknone\pgwsxn11893\pghsxn16826\marglsxn666\margrsxn1
33\cols2\colno1\colw9173\colsr-0\colno2\colw1920\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \
fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\s
lmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\
sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li
733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par
\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18
\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmul
t0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-2
13\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\
ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\par
d\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0
\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \
fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\s
lmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\
sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li
733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par
\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18
\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmul
t0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-2
13\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\
ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\par
d\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0
\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \
fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\s
lmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\
sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li
733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par
\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18
\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmul
t0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-2
13\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\
ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li733\ri0\sl-293\slmult0 \fs24\cf1\f2\char
scalex100 {Annang Giri Moelyo,dr, SpA, MKes}{ }\fs24\cf1\f2\charscalex100 {\uc1\
u8211X}\fs24\cf1\f2\charscalex100 { Fakultas Kedokteran UNS }\par\column\pard\l
i0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pa
rd\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\pa
r\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf
0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs1
8\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0
\fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmu
lt0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\
slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0
\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0
\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard
\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\
pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\
par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\
cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \f
s18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult

0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\sl
mult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-21
3\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\s
l-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\r
i0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\l
i0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pa
rd\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\pa
r\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf
0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs1
8\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0
\fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmu
lt0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\
slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl213\slmult0 \fs18\cf0\par\pard\li0\ri0\sl-253\slmult0 \fs24\cf1\f2\charscalex100
{Page 6 }\par}

Anda mungkin juga menyukai