WAJA SPS 2011

MODUL 1

JPN PERAK












WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK



Pembolehubah adalah sesuatu atau maklumat yang boleh berubah-ubah.


Pembolehubah adalah :
Pembolehubah yang dimanipulasi (PM)
Pembolehubah yang bergerakbalas (PGB)
Pembolehubah yang dimalarkan atau yang dikawal

Pembolehubah yang bergerakbalas (PGB)
Perkara yang diperhatikan / diukur/ direkodkan/ keputusan daripada penyiasatan.


Pembolehubah yang dimanipulasi (PM)

Perkara yang diubah (berbeza) atau dimanipulasikan dalam sesuatu penyiasatan dan ianya
memberikan kesan kepada apa yang diperhatikan.



Pembolehubah yang dimalarkan
Perkara yang sama(tidak diubah) dan tetap/malar dalam penyiasatan.




Mengenalpasti pembolehubah yang dimanipulasi (PGM),
pembolehubah yang bergerakbalas (PB) dan pembolehubah yang
dimalarkan dalam penyiasatan.

WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK








Contoh 1:

Bilangan mentol

Kecerahan mentol
3 Terang
2 Lebih terang
1 Paling terang


Contoh 2


Suhu C 28 C 45C
Isipadu air yang tinggal / ml 20 15






Contoh

80
70
60
50
40
30

20

10

20 40 60 80 100
PM
PGB
Jarak larian
(m)

Bilangan pergerakan dada dalam seminit
PM
PGB
PM
PGB

PGB

WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK



Contoh 4.




Sekumpulan murid menjalankan eksperimen untuk mengkaji pergerakan kereta
mainan yang menggunakan bilangan roda yang berbeza tetapi saiz yang sama.
Jarak yang dilalui oleh kereta mainan diukur.





Contoh 5.

Gambarajah menunjukkan dua litar yang disediakan oleh Aminuddin dalam satu penyiasatan.








W X


Pemerhatian yang direkodkan oleh Aminuddin adalah:



Pemerhatian : Mentol di litar X lebih cerah daripada mentol di litar W



Saiz roda
Apa yang dimalarkan
Pembolehubah dimanipulasi (PM)
Pembolehubah bergerakbalas(PGB)
mentol R
mentol S
Mentol P

Gambarajah menunjukkan dua
litar berbeza litar bersiri dan
litar selari. Maka yang
dimanipulasikan adalah JENIS
LITAR.(PM)
Kecerahan mentol Pembolehubah bergerakbalas(PGB)
Mentol Q

WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK




Apa yang dimalarkan : Bilangan/Jenis bateri

Bilangan/Jenis mentol

Nota: Untuk setiap pembolehubah, adalah penting untuk menulis
parameter dan objek bersama.


Contoh : Saiz kereta mainan


Parameter objek
Parameter Objek Ayat
Jumlah
Saiz
Bilangan
Kuantiti
Tinggi
Jisim
Jarak
Kehadiran
Keadaan
Suhu
Keupayaan
Ketebalan
Guli
Bola
Anak ikan
Biji benih
Pokok
Buku
Kereta mainan
Udara
Anak pokok
Air
Air
Tuala
Jumlah guli
Saiz bola
Bilangan anak ikan
Kuantiti biji benih
Tinggi pokok/Ketinggian pokok
Jisim buku
Jarak yang dilalui oleh kereta mainan
Kehadiran udara
Keadaan anak pokok
Suhu air
Keupayaan menyerap air
Ketebalan tuala
Rujuk kepada rajah

WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK

Kekuatan
Kestabilan
Kualiti
Jenis
Kecerahan
Bentuk
Pergerakan
Luas tapak
Luas
Lokasi
Kedudukan
Diameter
Warna
Arah
Bahagian
Pertumbuhan
Isipadu
Panjang
Kelajuan
Model
Meja
Baja
Paku
Mentol
Bongkah
Troli
kubus
Gelanggang badminton
Anak pokok
Tiang
Bulatan
Daun
Bayang-bayang
Tumbuhan
Biji benih
Cecair
Tali
Kereta mainan
Kekuatan model
Kestabilan meja
Kualiti baja
Jenis paku
Kecerahan mentol
Bentuk bongkah
Pergerakan troli
Luas tapak kubus
Luas gelanggang badsminton
Lokasi anak pokok diletakkan
Kedudukan tiang
Diameter bulatan
Warna daun
Arah bayang-bayang
Bahagian tumbuhan
Pertumbuhan biji benih
Isipadu cecair
Panjang tali
Kelajuan kereta mainan



WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK













Contoh soalan:

a. Berdasarkan penyiasatan, nyatakan:

i) pembolehubah yang dimanipulasikan
ii) pembolehubah yang bergerakbalas

b. Nyatakan pembolehubah yang dimanipulasikan dalam penyiasatan di atas.

c. Tuliskan dua pembolehubah daripada penyiasatan di atas.

d. Daripada data yang diberi, kenalpasti apa yang :

i) dimalarkan
ii) dimanipulasikan:
iii) bergerakbalas:

e. Nyatakan apa yang dimalarkan dalam penyiasatan.

f. Tuliskan dua maklumat berdasarkan penyiasatan di atas.

g. Nyatakan dua maklumat yang dikumpulkan dalam penyiasatan di atas.



WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK

LATIHAN
1 Razak, Kamilia dan Suresh menjalankan penyiasatan untuk mengenalpasti perhubungan
diantara jarak sumber cahaya dari objek dan saiz bayang-bayang. Pemerhatian
direkodkan ke dalam jadual di bawah.

Jarak sumber cahaya dari objek (cm) Saiz bayang-bayang (cm)
6 16
10 X
14 8
18 6


a
0
Berdasarkan daripada keputusan di atas, nyatakan:

i. Pembolehubah yang dimanipulasikan

.
ii Pembolehubah yang bergerakbalas

..

2 Tiga bekas R,S dan T mengandungi jumlah tanah kebun yang sama yang ditanam dengan
biji benih yang sama tinggi. Biji benih ditanam dengan jarak 5 cm. Bekas diletakkan di
luar dan disiram dengan jumlah air yang sama setiap hari. Selepas tiga minggu purata
ketinggian biji benih diambil. Keputusannya adalah seperti di dalam jadual.

Bekas Jumlah biji benih Purata ketinggian biji benih (cm)
P 3 16
Q 6 12
R 9 8




WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK


Nyatakan,
i. pembolehubah yang dimanipulasikan

.
ii. pembolehubah yang bergerakbalas

..
iii. pembolehubah yang dimalarkan

..


3 Empat ekor tikus putih dimasukkan ke dalam sangkar M dan 12 ekor ke dalam sangkar
N. Saiz setiap sangkar adalah sama. Di dalam setiap sangkar jumlah tikus jantan dan
betina adalah sama. Tikus dalam sangkar N diberikan jumlah makanan dan air yang
sama seperti di dalam sangkar M setiap hari. Setiap tikus dalam sangkar M dan N
ditimbang selepas 3 minggu. Purata jisim tikus dalam setiap sangkar diperolehi.

Sangkar Bilangan tikus Purata jisim tikus
M 4 72 g
N 12 50 g


a. Nyatakan:

i. pembolehubah yang dimanipulasikan

..

ii. pembolehubah yang bergerakbalas


iii. pembolehubah yang dimalarkan

.

WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK

4 Jadual di bawah menunjukkan masa yang diambil oleh empat orang murid untuk
melengkapkan ujian Matematik.
Murid Masa yang diambil untuk melengkapkan ujian (minit)
Rafiq 5
Akmal 10
Danish 20
Azhar 12

a Dalam aktviti ini,

i) Pembolehubah yang dimalarkan


ii) Pembolehubah yang bergerakbalas

.
iii) Pembolehubah yang dimanipulasikan

..

5 Dalam satu penyiasatan, tiga kapak yang berbeza kelebarannya digunakan untuk
membelah kayu. Jadual di bawah menunjukkan keputusan penyiasatan.
Kapak P Q R
Lebar belakang bilah (cm) 3 6 9
Bilangan bongkah kayu yang dibelah dalam 30 minit 4 8 12


a. Apakah pembolehubah yang dimalarkan dalam penyiasatan ini?

..
b. Nyatakan dua pembolehubah daripada penyiasatan di atas.

i) ..

ii)..

WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK

6 Satu penyiasatan dijalankan utuk mengkaji perhubungan di antara pengguna dan
pengeluar makanan dalam satu habitat. Ia melibatkan tikus dan ular di sawah padi.
Pemerhatian dalam penyiasatan direkodkan di dalam jadual di bawah.





Minggu 1 2 3 4
Bilangan ular 9 14 18 23
Bilangan tikus 48 38 32 22

Nyatakan:
i. Pembolehubah yang dimanipulasikan

.
ii. Pembolehubah yang bergerakbalas

.
iii. Pembolehubah yang dimalarkan

..

7 Jadual menunjukkan satu pemerhatian dalam satu eksperimen yang dijalankan oleh
beberapa orang murid. Empat objek yang berbeza ketinggian digunakan untuk
menampung berat beban.

Objek P Q R S
Jisim yang boleh ditampung
(g)
50 100 150 200


Nyatakan :

i. Pembolehubah yang dimanipulasikan

. ..

ii. Pembolehubah yang bergerakbalas

.

WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK

0
5
10
15
20
25
30
35
40
2003 2004 2005 2006 2007

8 100ml air dituangkan ke dalam tabung didih dan suhu air diukur.Kemudian, air
dipanaskan setiap 3 minit sehingga minit ke 6.



Keputusan dipamerkan di dalam carta bar:
a) Apakah pembolehubah yang dimalarkan.

.

b) Nyatakan dua maklumat yang dikumpulkan daripada penyiasatan di atas.

..


9. Carta bar di bawah menunjukkan keluasan hutan yang ditebang daripada tahun 2003
hingga tahun 2007.










0
10
20
30
40
50
60
0 3 6
Masa (minit)
Suhu air (C)
Luas hutan yang
ditebang(hektar)
Tahun

WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK

Nyatakan,
i. pembolehubah yang dimanipulasikan



ii. pembolehubah yang bergerakbalas:


10 Sekumpulan murid dikehendaki membina tiga model menara dengan ketinggian sama
menggunakan kad manila. Ketiga-tiga model yang telah dibina oleh kumpulan tersebut
ditunjukkan di dalam jadual di bawah.











Setiap model diletakkan di atas satu satah condong untuk menyiasat kestabilannya.
Keputusan pemerhatian adalah seperti di bawah.





Model X Model Y Model Z





a. Berdasarkan penyiasatan di atas, nyatakan yang berikut:

i. Pembolehubah yang dimanipulasikan


ii Pembolehubah yang dimalarkan






Model Y tumbang dahulu, diikuti oleh model X. Model Z tidak tumbang.




WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK

11 Maya menjalankan satu ujikaji. Dua ekor tikus diletakkan berasingan di dalam dua
bekas seperti rajah di bawah. Kedua-dua bekas dibiarkan selama seminggu.

a Nyatakan :
i. Pembolehubah yang dimanipulasikan
.
ii. Pembolehubah yang bergerakbalas

iii. Apakah pembolehubah yang dimalarkan dalam penyiasatan di atas?
..

12 Sekumpulan murid telah menjalankan satu eksperimen untuk menunjukkan bahawa
cahaya matahari adalah keperluan asas bagi tumbuhan. Kedua-dua tumbuhan
diletakkan di lokasi yang sama.










Nyatakan apa yang :
i. dimanipulasikan
..
ii. bergerakbalas
. .
iii. dimalarkan



Disiram air
P
Tidak disiram air
Q
Kotak hitam
Kasa dawai
air
tikus
makanan
air
bekas

tikus

WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK

13 Rajah di bawah menunjukkan fasa-fasa Bulan bermula dari hari pertama hingga hari
kelima belas berdasarkan kepada takwim Qamari.





a


b
Apakah yang dimalarkan dalam penyiasatan di atas?


Apakah yang bergerakbalas dalam penyiasatan di atas?

..


14 Selvi menuangkan 100ml susu segar dan 100ml syampu ke dalam dua bikar secara
berterusan. Dia merekod masa yang diambil untuk setiap cecair untuk mengalir
sepenuhnya.





a Nyatakan dua maklumat yang dukumpulkan.

i ..

ii








Masa=2 saat
Susu segar syampu
Masa= 10 saat

WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK

15 Sekumpulan murid menyusun tiga model seperti gambarajah di bawah untuk menyiasat
kestabilan model-model.







Apabila kadbod dicondongkan secara perlahan , murid telah merekodkan pemerhatian
mereka adalah seperti di bawah.
i. Model Z tumbang dahulu, diikuti dengan model Y.
ii. Model Y tumbang dahulu, diikuti dengan model X.

Berdasarkan penyiasatan di atas, nyatakan,
i. pembolehubah yang dimanipulasikan:

..
ii. pembolehubah yang dimalarkan :


iii. pembolehubah yang bergerakbalas :

..
16 Rajah di bawah menunjukkan satu penyiasatan yang dijalankan oleh sekumpulan murid.


Berdasarkan ujikaji di atas, nyatakan:
i. pembolehubah yang dimanipulasikan

..
Model polisterina
kadbod
anak pokok
pasu

WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK

ii. pembolehubah yang bergerakbalas

.....
iii.. pembolehubah yang dimalarkan

...
17 Dalam satu penyiasatan, sekumpulan murid menggunakan sebuah kereta mainan seperti
di bawah.






Jadual di bawah menunjukkan pemerhatian mereka.

Bilangan spring
diputar
Jarak yang dilalui (cm) Masa yang diambil (saat)
3 40 10
5 40 8
7 40 6


Nyatakan dua pembolehubah dalam penyiasatan ini.

.












WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK


18 Hakimi menjalankan satu penyiasatan dengan menggolekkan tiga biji bola yang
berlainan jisim di atas satu satah condong. Bola akan menghentam bongkah kayu dan
jarak bongkah kayu bergerak direkodkan.










Jadual di bawah menunjukkan keputusan eksperimen.


Daripada penyiasatan ini, nyatakan,

i. pembolehubah yang dimanipulasikan

..
ii. pembolehubah yang bergerakbalas

..








Bola Jisim bola(g) Jarak bongkah kayu bergerak (cm)
K 100 6.5
L 200 8.0
M 300 10.3
bola
bola
bongkah kayu
satah
condong

WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK


19 Satu penyiasatan telah dijalankan oleh Khairi pada tiga jenis cecair J,K dan L.
Keputusan daripada penyiasatan ditunjukkan dalam jadual di bawah.

Jenis cecair Kesan pada kertas litmus
J Kertas litmus biru berubah kepada merah
K Kertas litmus merah berubah kepada biru
L Tiada perubahan pada kertas litmus merah dan biru.

Daripada keputusan ekperimen di atas, nyatakan:

i. pembolehubah yang dimanipulasikan

..
ii. pembolehubah yang bergerakbalas

..

20 Dinie cuba mematahkan dua pembaris yang sama saiz tetapi dibuat daripada bahan
yang berlainan. Pemerhatian direkodkan dalam jadual berikut.









Jenis pembaris Pemerhatian
Pembaris plastik Boleh dipatahkan
Pembaris keluli Tidak boleh dipatahkan

Nyatakan:
i. pembolehubah yang dimanipulasikan
Pembaris plastik
Pembaris keluli

WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK


.....................................................................................................................................................
ii. pembolehubah yang bergerakbalas

..................................................................................................................................................

21 Rajah di bawah menunjukkan kaedah menuai padi.


Kaedah menuai padi Luas tanah yang dituai (hektar)
Tenaga buruh 1.5
Mesin menuai 5

Nyatakan
i. pembolehubah yang dimanipulasikan

................................................................................................................................................

ii. pembolehubah yang bergerakbalas

...................................................................................................................................................

22 Rajah di bawah menunjukkan dua aktiviti X dan Y yang telah dijalankan oleh Faizal.
Aktiviti X menunjukkan objek yang paling berat yang dapat diangkat oleh Faizal tanpa
menggunakan takal. Aktiviti Y menunjukkan objek yang paling berat yang dapat
diangkat oleh Faizal menggunakan satu takal.



Aktiviti X Aktiviti Y

WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK




Pemerhatian daripada penyiasatan adalah seperti di bawah:

Aktiviti Bilangan takal Berat objek yang dapat diangkat
X 0 7kg
Y 1 14kg

a) Dalam penyiasatan ini, nyatakan
i) pembolehubah yang dimanipulasikan

.......................................................................................................................................

ii) pembolehubah yang bergerakbalas

........................................................................................................................................

23 Sekumpulan murid telah menjalankan satu penyiasatan untuk mengkaji adakah
pertumbuhan kulat pada sekeping roti. Mereka merenjiskan beberapa titisan air pada
roti tersebut. Roti itu dibiarkan di dalam plastik selama tiga minggu. Carta bar
menunjukkan keputusan yang diperolehi.












Berdasarkan carta, nyatakan:
i. Pembolehubah yang dimanipulasikan

..
0
5
10
15
20
1 2 3
Bilangan tompok hitam

Minggu

WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK


ii. Pembolehubah yang bergerakbalas

..
iii. Pembolehubah yang dimalarkan


24 Samy dan rakannya sedang menjalankan satu penyiasatan. Rajah 1 (i) menunjukkan
Samy cuba untuk menggerakkan beban dengan menggunakan tuas. Beliau mendapati
adalah sukar untuk menggerakkan beban.






Rajah 1 (i)
Samy menggerakkan fulkrum menghampiri beban seperti di dalam Gambarajah 1 (ii).
Dia mendapati lebih mudah untuk menggerakkan beban.







Rajah 1 (ii)

a) Berdasarkan eksperimen di atas, nyatakan dua pembolehubah:

i) ..

ii). ...
b) Apakah pembolehubah yang dimalarkan dalam eksperimen ini?






WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK

25 Saintis menjalankan satu penyiasatan untuk mengkaji suhu pada planet yang berbeza
dan jaraknya daripada cahaya matahari. Keputusan yang diperolehi adalah seperti
berikut:






Berdasarkan daripada penyiasatan di atas, nyatakan

(i) Pembolehubah yang dimanipulasikan

.

(ii) Pembolehubah yang bergerakbalas

..













Planet P - suhu yang sangat tinggi
Planet Q - suhu yang sangat rendah


WAJA SPS 2011
MODUL 1

JPN PERAK