Sasakala Blok Naringgul

Di Kampung Lengkong Kaler bawahan Dsa Sindangsari Kacamatan Cisompet

Kabupatn Garut. Aya hiji darah nu katelah Blok Naringgul nu legana puluhan
hktar. ta darah pinuh ku batu nu pohara galed jeung nu mareujeuhna lobana
leuwih kana ratusan, mungkin rbuan. Tinu gedna leuwih ti gdong nepi ka nu
saged mbr. Tadina disangka urut gunung bitu saperti batu-batu nu nyaeur
Nagara Karobakan.' Tapi di darah ta teu aya gunung nu ged sarta seuneuan,
sugan urut urug jaman baheula, teu aya urutna. Na urut naon atuh? Cenah ceuk
sasakala kieu.
Cark ujaring carita
Jaman harita di darah ta aya hiji karajaan nu katelah Nagara Daha. Nu jadi
rajana katelah sang Raja Gurit Sakti. Papatihna katelah Gurit Salaka.
Kaayaan nagarana ngagaruda ngupuk dilingkung ku pagunungan, walungan curcor, stuning tanah subur pisan. Pangeusina stuning cukup sandang cukup
pangan. Sepi paling towong rampog. Genah ripah loh jinawi. Tiffs dingin
paripurna.
Dina hiji po.
Sang Raja sinewaka ngabarempagkeun tina hal katamuan ku hiji istri nu keur
bobot, nu katelah Nyi Sumur Bandung. Minta panangtayungan ti karajaan Daha
kulantaran diarudag ku rahayat nu barontak ka nagarana.
Gurit Sakti sasauran.
"Kakang Patih, sakumaha kauninga, ka urang mundut panangtayungan. Rhna di
nagarana aya huru hara. Kumaha mun engk nu nyusulna tarepi ka dieu?"
Dawuh Patih.
"Duh sang Raja sembaheun pun Kakang, ku mutan sanaos dugi ka kumaha og,
urang wajib nangtayungan."
"Kumaha mun nu nyusul tat ngamusuhan ka urang?"
"Sana mah gusti, sammh darongkap nu nyusul, urang kedah parantos sayaga,
kaulanun!"
"Tah ta mah Rai nyanggakeun was kana kabijakan Kakang!"
"Unjuk sumangga, kaulanun! Rai mah sing raos-raos wa, pun Kakang nu tanggel
waler." Jawab Patih.

Sanggus sinewaka bubaran, terus sang Patih ngumpulkeun senapatina supaya

ngeprik balad ngajaga di pos masing-masing.
Kacaturkeun heuleut sababaraha po ti harita, utusan pemberontak daratang ka
nagara Daha. Terus dideuheuskeun ka sang Raja. Sanggeus amprok, sang Raja
sasauran.
H Ki Silah, arandika nu ti mendi, lembur mah banjar karang pamidangan?"
Utusan.
"H sang Raja, kaula asal ti Nagara Mandalaayu. Diutus ku pamingpin kaula nu
katelah Ki Manggala Wissa, maksudna rk nyusul Nyi Sumur Bandung rk
dibawa ka nagara kaula, rk dihukum mati!"
"H utusan, bjakeun ka pamingpin andika, kaula moal bisa masrahkeun Nyai
Sumur Bandung sabab ta mah tamu kaula, wajib dihormat jeung ditangtayungan
ku kaula!"
"H sang Raja, ana kitu andika nangtayungan musuh kaula, jadi andika g musuh
kaula?"
Sang Raja sasauran leuleuy.
"Nya ari ten bisa ku jalan damai mah, ta mah kumaha kahayang andika wa, ku
kaula moal burung dianteur!"
"Sang Raja, kaula amit mundur!"
Terus maranhna kalaluar baralik ka nagarana. Sabubarna utusan, di Nagara Daha
pohara harnghngna. Bangsa barang-barang nu aya ajena diungsikeun
diasupkeun kana guha-guha atawa lombang-lombang. Sakabh lalaki nu jaragjag
nyarekel pakarang, aya tumbak, kuli, cagak, gobang, keris, bandring, garonggang
jeung sajabana. Satiap pasir nu ngurilingan puseur dayeuh dijaga ku bala tentara
Nagara Daha dipimpin ku senapati nu katelah Ki Purba Caraka.
Kacaturkeun dina hiji po.
Burudul pasukan pemberontak di bawah pimpinan Ki Manggala Wissa. Teu tata
pasini deui, ger tarung antara balad Daha jeung balad Mandalaayu. Barisan ti
Mandalaayu loba pisan jalma-jalma pilihan nu geus aya pangalaman dina
pemberontakan. Sedeungkeun dipihak Daha mah ampir sakabhna kurang
pangalaman perang, sabab nagarana nagara pertanian. Teu sakumaha lilana balad
Daha gus corengcang terus mundur ka jero kota. Atuh diberik ku balad
Mandalaayu.

Kaayaan di jero kota pahibut brugbreg narulakan panto. Sawareh pasukan Daha
ngalawan ti jero kota. Juragan Patih jeung senapati Purba Caraka cuhcih ngatur
pasukan pikeun ngapertahankeun kota.
Sang Raja diwartosan yn balad-baladna ampir-ampir kadesek. Ras anjeunna.
mut ka Guruna, Embah Balung Tunggal nu aya di Kuloneun Nagara Daha.
Padpokarmana di lebakeun Gunung Manggu beulah Kulon. Enggal anjeunna
ngintun utusan mundut bantuan ti Guruna nu sakti mandraguna.
Sadatangna utusan ka Embah Balung Tunggal, pok nyarioskeun lalakon di Nagara
Daha nuju kenging karerepot dijorag ku musuh ti Nagara Mandalaayu. Sang Raja
mundut tulung sangal-ngalna.
Embah Balung Tunggal nyanggupan. Lajeung anjeunna sidakep sinuku tunggal
manteng ka Yang Widi mundut pertulungan. Lajeng anjeunna ngageblig bumi tilu
kali, sakeudet ntra parantos nyembah payuneunana hiji Jin Marid nu ngarana Ki
Uwes Alqofi. Balung Tunggal lajeng marntah, pokna.
"He Uwes, manh kudu ngumpulkeun batur-batur manh! Bantuan balad-balad
sang Daha, ayeuna kadesek ku balad Mandalaayu."
"Unjuk sumangga."
Cedok nyembah leus indit gancang nyaur balad-baladna. Terus diparntah
ngumpulkeun batu ti walungan-walungan, ti gunung-gunung. ta batu dipak
nimbulan balad-balad Mandalaayu. Atuh sawa teu pilih bulu ngagaleuy balad
Daha, balad-balad Mandalaayu teu aya anu mangapulia bubar katawuran, sabab
dihujanan batu-batu mangrebu-rebu, tinu saged sirah nepi kanu ngajalunggiring
saluhureun gdong. Atuh nya kaayaan Nagara Daha th ruksak urut katinggang ku
batu-batu ta, jalma-jalma nu salamet ngarungsi ka Gunung Manggu
nganarabakan di dinya, tug nepi ka kiwari loba kuburan-kuburannana. Ari sang
Raja jeung nu sjn-sjn og sami ngantunkeun, dayeuh karajaan.
Nyai Sumur Bandung mah teu kersaeun kaluar ti gdong karajaan, terus w
mujasmedi siang wengi di jero kamarna. Takdir teu kenging dipungkir kadar teu
knging diudar, karajaan saling finis jadi Tegal Ratu nu disebut Blok Naringgul.
Gdong karajaan jadi guha batu nu pohara gedna sarta angkrong pisan.
Ceuk ujaring nyarita Nyai Sumur bandung robah rupana jadi Maung Bodas, tug
nepi ka kiwari aya di Guha Nagara Daha. ta guha th nepi ka kiwari sok dipak
guha Maung, jeung maung-maung nu ngadon ngajuru didinya. Tapi sanajan ta
guha aya maungna ka ingon-ingon ti kampung nu deukeut ka dinya, tara dakeun
ngaganggu.
Ti jaman baheula nepi kaayeuna can kabjakaun aya sato hwan nu rahayat di
dinya ditekuk maung. Lamun urang ngaliwat ka darah Nagara Daha tanah nu
katincak ku urang th sorana ngagelendrung atawa drung-drungan, saperti urang

leumpang luhureun lombang. Ceuk kapercayaan, unit nyumputkeun harta pusaka

penduduk Nagara Daha ta jaman peperangan baheula.