LAPORAN RESMI

PRAKTIKUM GEOLOGI TEKNIK

Disusun Oleh :
Bima Susantika Perkasa Pribadi
111 110 092
Plug 5 A

PROGRAM STUDI TEKNIK GEOLOGI

FAKULTAS TEKNOLOGI MINERAL
UNIVERSITAS PEMBANGUNAN NASIONAL VETERAN
YOGYAKARTA
2014
1

KATA PENGANTAR

Dengan mengucapkan puji syukur atas kehadirat Allah SWT sehingga saya
dengan rahmat-Nya dapat menyelesaikan laporan dengan baik dan tepat waktu.
Praktikan mengucapkan terima kasih kepada para asisten dosen pembimbing
yang telah banyak membantu serta membimbing kami dalam melaksanakan kegiatan
praktikum serta praktikan mengucapkan terima kasih pada rekan-rekan atas kerjasamanya.
Saya menyadari bahwa dalam penyusunan laporan ini masih banyak kekurangan.
oleh karena itu saya tidak menutup diri untuk menerima kritik dan saran yang bersifat
membangun dari semua pihak demi kelengkapan laporan praktikum berikutnya.
Semoga laporan tugas praktikum ini dapat bermanfaat bagi kita semua. Bukan
hanya pribadi tapi untuk orang lain yang tidak mengerti tapi dengan melihat sekilas mereka
dapat tertarik, untuk membacanya.

Yogyakarta,6 Juni 2014

Praktikan,

Bima S.P. Pribadi

DAFTAR ISI
HALAMAN JUDUL ............................................................................................................i
KATA PENGANTAR.........................................................................................................ii
DAFTAR ISI........................................................................................................................iii
BAB I PENDAHULUAN.....................................................................................................1
BAB II PENYELIDIKAN GEOTEKNIK.........................................................................2
2.1 JENIS - JENIS PENELITIAN LAPANGAN..............................................................3
1 . Sumur Uji / Parit Uji...........................................................................................4
2 . Probing.................................................................................................................5
3 . Bor Tangan..........................................................................................................5
4 . Pemboran dengan Tabung tipis.........................................................................6
5 . Pemboran Putar..................................................................................................7
6 . Pemboran Penumbukkan Berputar dan Lubang terbuka..............................8
7 . Pemboran Mekanis..............................................................................................8
2.2 METODE PENELITIAN DI LAPANGAN.................................................................9
1 . Sumur Uji...........................................................................................................10
2 . Pemboran Tangan.............................................................................................12
3 . Pemboran putar.................................................................................................14
4 . Sondir.................................................................................................................16
5 . Percobaan Permeabilitas..................................................................................19
BAB III MEKANIKA TANAH
3.1. PENGUJIAN LABORATORIUM.............................................................................23
3.1.1. Mekanika Tanah...........................................................................................23
3.1.1.1. Uji Laboratorium untuk Mendapatkan Sifat Fisik Tanah
A . Berat Isi Tanah............................................................................................23
B . Kadar Air ( Natural Water Content ).......................................................24
C . Berat Jenis Tanah ( Specific Gravity ) .....................................................25
D . Batas Atterberg ( Atterberg Limit )
1. Batas cair.................................................................................................27
2.Batas plastis..............................................................................................28
E . Pemeriksaan Gradasi Analisa Saringan (Grain size analysis) ...............31
F . Test Pemadatan Standar.............................................................................35
3

3.1.1.2. Uji Laboratorium untuk Mendapatkan Sifat Keteknikan Tanah

A . Uji Geser Langsung (Direct Shear Test) ..................................................37
B . Kuat Tekan Bebas ( Unconfined Compressive Strenght.........................40
3.1.2. Mekanika Batuan
3.1.2.1. Definisi Batuan........................................................................................41
3.1.2.2. Definisi Mekanika Batuan......................................................................42
3.1.2.3. Beberapa Ciri Mekanika Batuan...........................................................43
3.1.2.4. Sifat Fisik dan Sifat Mekanik Batuan...................................................44
3.1.3. Uji Laboratorium untuk Batuan
3.1.3.1. Sifat-Sifat Fisik Batuan...........................................................................44
3.1.3.2. Pengujian Kuat Tekan ( Unconfined Compressive Strenght Test )...46
3.1.3.3. Lingkaran Mohr ( Mohr's Envelope ) ..................................................49
3.1.3.4. Point Load Test ( Test Franklin ) .........................................................53
3.1.3.5. Kualitas Batuan (Rock Quantity Disignation) ....................................55
BAB IV APLIKASI
4.1. ANALISA KELERENGAN........................................................................................58
4.1.1. Pendahuluan.................................................................................................58
4.1.2. Model - Model Keruntuhan.........................................................................58
4.1.3. Teori Analisis Kestabilan Lereng................................................................60
4.1.4. Bidang Longsor Datar..................................................................................61
4.1.5. Bidang Longsor Lingkaran.........................................................................62
4.1.6. Metode Irisan
4.1.6.1. Metode Fellinius......................................................................................62
4.1.6.2.

Metode

Bishop

Disederhanakan

(Simplified

Bishop

Method) ....................................................................................................................
............63
4.1.6.3. Metode Jacob...........................................................................................64
4.1.6.3. Faktor yang mempengaruhi kecepatan hitungan analisis kestabilan
lereng.....................................................................................................................64
4.2. PERENCANAAN TEROWONGAN
4.2.1. RMR...............................................................................................................65
4.2.2. SMR...............................................................................................................65
4.2.3. RSR................................................................................................................66
4

4.2.4. Q System........................................................................................................67

LAMPIRAN