PENILAIAN

DALAM
PENDIDIKAN
15 Julai 2014

DPPI 2014

MATLAMAT SESSI INI:

Mengetahui dan memahami
peranan penilaian di dalam
pendidikan Islam separuh masa
Mengetahui dan memahami
perbezaan dan persamaan di
antara penilaian formatif dan
sumatif

DPPI 2014

MENGAPA PERLU MENILAI?

1. Meningkatkan tahap pembelajaran
dan pengajaran
2. Mentaksir dan menggunakan bukti
pencapaian pelajar
3. Mempelbagaikan kaedah
pembelajaran ( study tools)

DPPI 2014

MENGAPA PERLU MENILAI?

(Ahmad Mohd. Salleh m.s. 284)
1. Mendorong pelajar untuk tekun
ulangkaji dan belajar
2. Meramalkan kejayaan pelajar
3. Membuat pemilihan

DPPI 2014

APAKAH KONSEP PENDIDIKAN

ISLAM?
Pendidikan sebagai satu
ibadat
Pendidikan bersepadu
duniawi dan ukhrawi
Suatu proses yang
berterusan
DPPI 2014

APAKAH KONSEP PENDIDIKAN

ISLAM SEPARUH MASA?
Pendidikan sebagai satu
ibadat ?
Pendidikan bersepadu
duniawi dan ukhrawi?
Proses berterusan?
(Adakah perbezaan di antara
pendidikan sepenuh masa dan
separuh masa?)
DPPI 2014

PENILAIAN SATU KRITERIA

KEBERKESANAN DALAM
PROSES PENGAJARAN DAN
PEMBELAJARAN
- Sudahkah tercapai objektif
pengajaran/pembelajaran?
- Jika tidak, apakah langkah
susulan?
- Jika sudah, apakah langkah
seterusnya?
DPPI 2014

UNSUR-UNSUR PENILAIAN
DALAM PROSES PENGAJARAN
DAN PEMBELAJARAN DALAM
ISLAM
Contoh 1:
Allah s.w.t. mengajar Nabi
Adam a.s. nama-nama benda
kemudian menyoalnya di
hadapan para malaikat
DPPI 2014

UNSUR-UNSUR PENILAIAN DALAM

PROSES PENGAJARAN DAN
PEMBELAJARAN DALAM ISLAM
Contoh 2: Kaedah pembelajaran /
pengajaran Rasulullah s.a.w.:
Soal-jawab Baginda dan Jibril
a.s. bersoal-jawab tentang Iman,
Islam, Ihsan dan Kiamat
Menghafal dan bertadarrus
baginda menghafal dan mengulangi
pembacaan al-Quran dan disemak
oleh Jibril a.s.
DPPI 2014

UNSUR-UNSUR PENILAIAN
DALAM PROSES PENGAJARAN
DAN PEMBELAJARAN DALAM
ISLAM
Contoh 3:
Di antara kaedah pengajaran
Imam-imam Syafei, Malik,
Ahmad bin Hanbal, Ahmad, Abu
Hanifah & Al-Ghazali termasuk :
Imlak, Menyelesaikan masalah,
Hafalan, Latih tubi, Tamrin
DPPI 2014

10

PENILAIAN DALAM PROSES

PENGAJARAN DAN
PEMBELAJARAN
Hasil Kajian (1) University
Purdue 2009:
Kaedah penilaian kendiri dalam
mempelajari kosakata ( selftesting ) didapati kaedah
pembelajaran lebih berkesan
dari pembacaan berulang kali
DPPI 2014

11

PENILAIAN DALAM PROSES

PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN
Kajian (2) Univ. Purdue Dept of
Psychology, diulangi di Univ. of
Mexico, 2007:
4 kumpulan pelajar diberi tugasan
mempelajari 4 teks.
Kumpulan 1 diberi ujian jawapan
pendek
Kumpulan 2 diberi ujian MCQ
Kumpulan 3 disuruh baca teks lagi
Kumpulan 4 tiada arahan diberi
Akhirnya semua kumpulan duduk ujian.
DPPI 2014

12

PENILAIAN DALAM PROSES

PENGAJARAN DAN
PEMBELAJARAN
Hasil Kajian (2):
1. Kaedah guru memberi ujian
MCQ walaupun dengan tiada
maklumbalas, lebih berkesan
dari pelajar sendiri membaca
teks berulangkali
DPPI 2014

13

PENILAIAN DALAM PROSES

PENGAJARAN DAN
PEMBELAJARAN
Hasil Kajian (2):
2. Kaedah guru memberi ujian
jawapan pendek yang diikuti
dengan maklumbalas paling
berkesan (berbanding dengan
ujian MCQ dan pembacaan oleh
pelajar)
DPPI 2014

14

PENILAIAN DALAM PROSES

PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN
Kesimpulan Dari Kajian (1 & 2):

Testing is a powerful means of

improving learning, not just
assessing it.
Memberi ujian adalah kaedah yang
sangat berkesan dalam
meningkatkan pembelajaran bukan
sahaja untuk menilai pembelajaran.
DPPI 2014

15

PENILAIAN DALAM PROSES

PENGAJARAN DAN
PEMBELAJARAN
Kesimpulan (Bersambung):
Penilaian yang diselangseli
dengan
maklumbalas/pengajaran (satu
ciri penilaian formatif)
meningkatkan prestasi pelajar
dalam penilaian terakhir dan
ingatan jangka panjang
DPPI 2014

16

PENILAIAN DALAM PROSES

PENGAJARAN DAN
PEMBELAJARAN
Kesimpulan (Bersambung):
Penilaian yang lebih berkesan
dalam mempertingkatkan
pembelajaran dan yang dapat
bertahan pada jangkamasa
panjang ialah yang berbentuk
formatif
DPPI 2014

17

Penilaian Formatif :
Mengesan dan mengetahui
sejauh mana pelajar menguasai
ilmu dan/atau kemahiran
tertentu
Penilaian Sumatif :
Mengesan dan mengetahui
pencapaian pelajar dalam ilmu
dan/atau kemahiran tertentu
DPPI 2014

18

Perbandingan di antara
Penilaian Formatif dan
Penilaian Sumatif :
(Dari Ahmad Mohd. Sallleh)
Pengertian
F memantau perkembangan
S mengesan pencapaian
Fungsi
F mengesan kelemahan
S pensijilan di akhir kursus
DPPI 2014

19

Perbandingan di antara
Penilaian Formatif dan
Penilaian Sumatif :
Aktiviti
F tidak formal, individu,
kumpulan kecil
S formal, seluruh
kelas/peringkat
Masa
F semasa mengajar
S di akhir beberapa unit

DPPI 2014

20

Perbandingan di antara
Penilaian Formatif dan
Penilaian Sumatif :
Tekanan
F tingkahlaku kognitif,
psikomotor dan afektif
S tingkahlaku kognitif
Tindakan
F membetulkan kelemahan
S menempatkan pelajar di
dalam kumpulan yang sesuai
DPPI 2014

21

KESAN-KESAN NEGATIF DALAM

MENJALANKAN PENILAIAN
SUMATIF

Memberi tekanan kepada guru dan

pelajar kerana perlu bersaing

Guru dan pelajar terdorong

menumpukan perhatian kepada
ujian terakhir sahaja

Mengabaikan pelajar lemah kerana

guru perlu selesaikan silibus

Pelajar gagal pada ujian sumatif

tidak ada peluang diberi pengajaran
DPPI 2014

22

KESAN-KESAN NEGATIF JIKA TIDAK

MENJALANKAN PENILAIAN
SUMATIF

Pelajar yang suka bersaing dan

cerdik kurang dicabar

Pelajar tidak dapat peluang

samarata untuk dinilai jika kelas
terlalu besar

Perlu lebih ramai guru untuk

mengajar kelas yang lebih kecil
memantau dan merekod
perkembangan setiap pelajar
DPPI 2014

23

Kenyataan:
Lembaga Penilaian dan
Pendidikan Islam (LPPI)
menjalankan Peperiksaan
Bersama Darjah 6 dan
Menengah 4 berbentuk
Penilaian Sumatif bagi pelajarpelajar Andalus dan Cordova
serta terbuka kepada pusatpusat pendidikan lain yang
berminat. Sejauh ini LPPI
belum memberi garispandu
dalam menjalankan Penilaian
DPPI 2014

24

TUGASAN 1: Tulis esei yang panjangnya

sekurang-kurangnya 800 perkataan atas
persoalan di bawah ini.
Penilaian adalah komponen penting
dalam proses pembelajaran dan
pengajaran. Beri cadangan-cadangan dan
bincangkan bagaimana penilaian formatif
dan/atau sumatif dapat dimanfaatkan
dengan sebaik-baiknya untuk mencapai
matlamat pendidikan Islam separuh masa
samada di peringkat rendah atau
menengah. (Rujuk kepada sistem
pendidikan Islam yang sedia ada yang
anda ketahui.)
DPPI 2014

25

BAHAN-BAHAN RUJUKAN:
Ahmad Mohd. Salleh Pendidikan Islam
Falsafah, Sejarah dan Kaedah Pengajaran
Pembelajaran Fajar Bakti 1997, edisi
semakan 2004, Selangor Darul Ikhsan
http://news.uns.purdue.edu/x/2009b/091210K
arpickeLearning.html

DPPI 2014

26

DPPI 2014

27