Rahmad Purnama

Kumpulan Tugas
Pemodelan dan simulasi Dinamika
Sistem

NAMA

: Rahmad Purnama

NIM

: 13/353879/PTK/09052

Magister Teknik Sistem

Fakultas Teknik UGM
2013
Pekerjaan Rumah 1
1 | Page

Tidak aliran masuk kapan tangki kosong

2

qi

m
detik

ht
qo=Kv h

Bila tidak ada aliran yang masuk maka

qi=0 sehingga persamaan sebagai berikut :

Neraca massa total

i (

Kg
)
M3

i (

Kg
)
M3

M3
)
Menit

o (

qi (

M3
)
Menit

i= o=

Untuk
i (

qi (

Kg
)
M3

qo(

M3
)
Menit

d
[ . A . h]
dt

d
[ . A . h]
dt

d
[ . A . h]
dt

qo =

sehingga dapat dihilangkan.

M3
qi (
)
Menit

Kg
)
M3

o (

Kg
)
M3

M3
qo(
)
Menit

Dengan demikian menjadi.

qi

qo

d
[ A . h ] ....................................................................... (1)
dt

Untuk persamaan differensialnya adalah pada saat qi tidak konstan dipengaruhi

oleh gravitasi.
qi

qo

Kv h =

d
[ A . h]
dt
d
[ A . h]
dt

2 | Rahmad Purnama 13/353879/PTK/09052

Kv h =

d
[ A . h]
dt

Kv h
dh

A
dt

dh
h

ht

Kv
dt
A

1
2

Kv
dt
A

(2)

Kv
2 h h t =
t
h0 A

Kv
h d h= dt
A 0
h

2 h0 2 =

dh
h

dh
dt

.....................................................................................

1
2

Kv h =

Kv
t
A

h0
1 Kv
( )=
t
2
2A

h0
1
( )
2
Kv
2A
t=

h0
1
2 A( )
2
Kv
t=

Untuk persamaan differensialnya adalah pada saat qi konstan dipengaruhi oleh

gravitasi.

qi
0

qo

qo

dh
[ A . h]
dt

dh
[ A . h]
dt

3 | Rahmad Purnama 13/353879/PTK/09052

ht

q o t
dt= h dh
A
0
h

q o
dt=h dh
A

q o
1
t= h2 h t
A
2 h0

q o
1
1
t= ht 2 h02 untuk ht=0
A
2
2

Maka t adalah
1 2
h0
2
q o
A h0
1 2
2
t = h0 t =
t=
A
2
qo
2 qo
A

Pekerjaan Rumah 2
Susunlah persamaan differensial (model) untuk
sistem-sistem berikut ini, untuk h1t dan h2t kondisi
mula-mula pada t=0 ;
h(t) =h10 dan ht2=h20.
qi

q3

4 | Rahmad Purnama 13/353879/PTK/09052

h1t

q1= Kv1h1

h2t
q2 = Kv2h2
luas penampang A1 dan A2
Tangki 1
Neraca masa total
Kg
M3
i ( 3 )
q
(
)
i
.
M
Menit
i (

Kg
)
M3

Untuk
qi (

o (

M
qi (
)
Menit

i= o=

M3
)
Menit

q3

Kg
)
M3

q3 -

.
o

M3
)
Menit

qo =

d
[ . A . h]
dt

d
[ . A . h]
dt

sehingga dapat dihilangkan.

qo(

M3
)
Menit

Dengan demikian menjadi.

q
d
qo
[ A . h]

i+
q3 )
(
= dt

A1

qo(

d
[. A . h]
dt

i+
q3 )
(

dh
dt

q
( i+ q3 )

Kv h1

A1

dh
dt

5 | Rahmad Purnama 13/353879/PTK/09052

Kv h1

q
( i+ q3 )Kv h
dh

A
dt

q
( i+ q3 )Kv h
=
dh

1
dt
A

q
dh
( i+ q3 )Kv h=

1
dt .........................................................................(2)
dx
A
bax
1
ln ( b+ ax )+C
a

Sehingga
q
( i+ q3 )Kv h

1
ln
Kv

Kondisi mula- mula maka dicari nilai constanta

t=0

h1=

h01

q
( i+ q3 )Kv h01

1
. ln
Kv
q
( i+ q3 )Kv h01

+1
C=
ln
Kv

6 | Rahmad Purnama 13/353879/PTK/09052

q
( i+q 3)Kv h1

1
( ln ( qiKv h01 ) ] =
t
A
ln
1
.
Kv
Sehingga

Ln u ln v = ln

u
v

q
t
( i+ q3 )Kv h1 kv
=e A
( qi +q 3)Kv h01

h1 t=

kv
t
(qi + q3) (q i+ q3 )
(
h01 )e A
kv
kv

Tangki 2
K v 1 h1 t

K v 2 h2

A2

dh
dt

(3)

Pekerjaan Rumah 2
Susunlah persamaan differensial (model) untuk
sistem-sistem berikut ini, untuk h1t dan h2t kondisi
mula-mula pada t=0 ;
h(t) =h10 dan ht2=h20.
7 | Rahmad Purnama 13/353879/PTK/09052

qi

q3
h1t

1 h1-h2 2
q1

q2= kv2 h2

q12=kv1 (h1-h2)
Neraca massa total
i (

Kg
)
M3

i (

Kg
)
3
M

M
)
Menit

o (

qi (

M3
)
Menit

i= o=

Untuk
i (

qi (

Kg
)
M3

qo(

M
)
Menit

d
[ . A . h]
dt

d
[ . A . h]
dt

d
[ . A . h]
dt

qo =

sehingga dapat dihilangkan.

3

M
qi (
)
Menit

Kg
)
M3

o (

Kg
)
M3

M
qo(
)
Menit

Dengan demikian menjadi.

qi

qo

qo

K v1

d
[ A . h ] ....................................................................... (1)
dt

Tangki 1
q
( i+q3 )

q
( i+q3 )

d
[ A . h]
dt

A1

dh
dt

8 | Rahmad Purnama 13/353879/PTK/09052

q
2
=
( i+ q3 )K v 1 h1 + K v 1 h

A1

dh
dt

.(2)

Tangki 2

qi

qo

d
[ A . h]
dt

K v1

2
K v 2 h =

A2

dh
dt

K v 1 h1+ K v 1 h 2K v 2 h2= A2

dh
dt

K v 1 h1+ h2 (K v 1K v2 )= A 2

dh
dt (3)

Pekerjaan Rumah 2
Susunlah persamaan differensial (model) untuk
sistem-sistem berikut ini, untuk h1t dan h2t kondisi
mula-mula pada t=0 ;
h(t) =h10 dan ht2=h20.

qi
h1t

1 h1-h2 2
q1

q2= kv2 h2

q12=kv1 (h1-h2)

9 | Rahmad Purnama 13/353879/PTK/09052

Neraca massa total

i (

Kg
)
M3

i (

Kg
)
3
M

M3
)
Menit

qi (

M
)
Menit

o (

i= o=

Untuk
i (

qi (

Kg
)
M3

qo(

d
[ . A . h]
dt

d
[ . A . h]
dt

d
[ . A . h]
dt

qo =

M3
)
Menit

sehingga dapat dihilangkan.

M3
qi (
)
Menit

Kg
)
M3

o (

Kg
)
M3

M3
qo(
)
Menit

Dengan demikian menjadi.

qi

qo

d
[ A . h ] ....................................................................... (1)
dt

Tangki 1

qi

qi

qo

d
[ A . h]
dt

2
K v 1 h1+ K v 1 h =

qi

A1

dh
dt

K v1

.........................................................(2)

Tangki 2
Dimana

1
V = r2 h
3

dengan rumus sebagun

pada tabung berbentuk V r dan V berhubungan maka

r
1
D
2

A1

h
H

r=

( 2DH ) h

D2
h
4 H2
2
1
D
H
h

V 3 ( 2 H h) h
V
052
10 | R a h m a d P u r n a m a 1 3 / 3 5 3 8 7 9 / P T K / 0 9
1

3

( )

( )

dh
dt

Sehingga
qi

qi

qo

qo

[ ( ) ]

dh 1
D 2 3

h
dt 12 H

dh 3
D

h
dt 12 H

[ ( ) ]
2 2

= dari

3
D

12 H

( )

=C

Sehingga
K v 1 (h1h2)

(K v 1 h1K v 1 h2)
K v1
K v 1 h1h2

K v 2 h2

K v2

K v 2 h2

qi m /menit
Ci g/m3

dh
[ C h2 ]
dt

dh
[ C h2 ] . (3)
dt

Pekerjaan Rumah 3
3

dh
[ C h2 ]
dt

Volume Larutan mula-mula Vo =

m3/menit
Konsentrasi mula Mula Co=
Susunlah model Ct dan Vt jika

dan qi qe = konstan.

qe m3/menit
Ce g/m3
11 | R a h m a d P u r n a m a 1 3 / 3 5 3 8 7 9 / P T K / 0 9 0 5 2

g/m3

qi qe

Penyelesaian
Jawaban A qi qe = Konstan
Neraca massa total
i (

g
)
M3

M3
)
Menit

i= o=

Untuk
i (

qi (

g
)
M3

g
)
M3

q e(

M3
)
Menit

d
[ .V ]
dt

M3
)
Menit

d
[ .V ]
dt

M3
)
Menit

sehingga dapat dihilangkan.

qi (

e (

M3
)
Menit

g
)
M3

e (

C e(

q e(

Dengan demikian menjadi.

qi

qe

dV
dt

Neraca Massa Komponen

Ci (

g
)
M3

qi (

M3
)
Menit

g
)
M3

q e(

M
Menit
qe

d
[C . V ]
dt

d [ uv ] =u . dv + v . du

Sehingga
g
Ci ( 3 )
M

Ci

qi

M3
qi (
)
Menit

g
C e( 3 )
M

Ce

qe

dc
dv
+C
dt
dt

dc
dv
+C
dt
dt

12 | R a h m a d P u r n a m a 1 3 / 3 5 3 8 7 9 / P T K / 0 9 0 5 2

qi

qe

dv
C
dt i .

qi

Ce

qe

dc
+C qi
dt

C qe

=
dc
V +C
dt

qe

Karena Ce=C maka dapat di hapus

Ci

Ci

qi

qi

Ce

qe

dc
+C qi
dt
C iC
dc
V =q i )
dt

dc
V
C i . q iC q i
dt

Sehingga dengan demikian neraca massa gula adalah

Ci C
qi

V
)
dc
=
dt
Contoh kasus sederhana yang di cari Ct?
Jika qi=qe maka
Ci C
qi

V
)
dc
=
dt

dv
=0
sehingga V=konstan=Vo
dt
C
( iC)=
dc

qi
dt
V

dx

bax
1
ln ( b+ ax )+C
a

13 | R a h m a d P u r n a m a 1 3 / 3 5 3 8 7 9 / P T K / 0 9 0 5 2

C
q t
dc
= i dt
( iC) V 0 0
ct

co

C
C
qi
( iC 0)
-ln ( iC ) = V 0 t
t

C
C
( iC 0)=e
( iCt )

qi
t
Vo

Ln u ln v = ln

u
v

qi
t
Vo

( iC 0) e
Ct =C i

Jawaban B qi qe
qi

v t v 0

qe

=
q

vt

dV
dt

dv
v0

qi

qe t

14 | R a h m a d P u r n a m a 1 3 / 3 5 3 8 7 9 / P T K / 0 9 0 5 2

qe

dt
t0

vt

v 0 +

qe t

15 | R a h m a d P u r n a m a 1 3 / 3 5 3 8 7 9 / P T K / 0 9 0 5 2