Pengenalan

Diorama ialah sejenis binaan tiga dimensi (3D) yang mengandungi pelbagai objek untuk
menggambarkan situasi yang sebenar. Komposisi situasi tersebut hendaklah diletakkan di dalam
satu kotak atau bekas yag ditebuk satu hingga tiga permukaan supaya dapat dilihat dari hadapan
atau pun sisi
Objek yang hendak disusun boleh digantung, didiri atau dilekatkan pada tapak dan dinding
kotak/bekas tersebut. Bahagian dinding kotak dilukis latar belakang untuk menggambarkan situasi
yang diperlukan berdasarkan tema diorama . Bahagian tapak kotak pula dihias dengan bahan untuk
menimbulkan situasi yang sama seperti tema diorama.
ALAT DAN BAHAN MENGHASILKAN DIORAMA
A.
B.
C.
D.

Tapak atau dinding -Kotak, papan, kadbod, atau bekas.

Objek yang disusun - Kertas, plastik, kadbod.
Pemotong- Gunting, pisau.
Pelekat- Selotape, gam, tali.
Diorama juga merupakan gubahan himpunan objek konkrit yang bertemakan sesuatu cerita,

maklumat, fenomena atau peristiwa. Teknik yang lazimnya digunakan dalam penghasilan diorama
adalah cantuman, gam dan kimpalan.

Contoh hasil diorama.

Perkembangan kanak-kanak kognitif, afektif, social,

komunikasi dan psikomotor Rujuk Modul SDP

Kanak-kanak dilahirkan dengan mempunyai sifat yang dinamik serta berkembang mengikut fitrah
semula jadi proses tumbesaran mereka. Hasil kerja seni visual yang dihasilkan berfungsi sebagai
alat komunikasi dan merupakan refleksi pemikiran kanak-kanak.
Kepentingan pengajaran mata pelajaran Pendidikan Seni Visual kepada kanak-kanak dari aspek : Aspek Kognitif
Penganjuran aktiviti seni visual yang tersusun dan terancang dapat melahirkan kanak-kanak yang
mempunyai keupayaan menyelesaikan masalah serta mampu membuat penilaian dan bijak membuat
keputusan.
Aspek Fizikal
Penggunaan alat dan bahan memberikan satu bentuk latihan berkesan kepada otot tangan
(psychomotor) dan koordinasi tangan serta mata.
Aspek Kreativiti
Latihan dan projek yang bersifat terbuka dapat membantu murid untuk mengembangkan aspek
kreativiti mereka. Aktiviti dan projek di dalam pendidikan seni visual mengutamakan proses,
berbanding dengan hasilan akhir.
Aspek Persepsi
murid boleh mempertingkatkan dan menajamkan penggunaan pancaindera dan deria melalui proses
penghasilan dan hasilan seni, produk dan objek yang terdapat di sekeliling mereka.
Aspek Sosial dan Emosi

Murid boleh berinteraksi dan meningkatkan keupayaan bersosial selain meningkatkan keyakinan
diri. Mata pelajaran pendidikan seni juga menganjurkan semangat bekerjasama di dalam aktiviti
berkumpulan yang dibentuk.

Perkembangan kanak-kanak dalaam diorama dapat mencapai kematangan individu murid. Ia

merupakan perubahan berkualiti iaitu sifat perubahan yang tidak dapat diukur secara kuantiti tetapi
ternyata perubahan yang telah berlaku memperlihatkansifat yang berlainan daripada peringkat yang
terlebih dahulu.Perkembangan berbeza daripada pertumbuhan kerana ia berlaku daripadaperingkat
permulaan percambahan sehingga tamatnya hayat organisma itu. Inibermakna bahawa
perkembangan bukan sahaja membawa sesuatu organismaitu ke peringkat kematangan tetapi
perkembangan juga berlaku berterusan.Manakala pertumbuhan adalah suatu perubahan yang dapat
diukur dari satutahap ke satu tahap yang lain. Perubahan ini adalah dari segi kuatiti yang
dapatdibuat di bauat ke atas organisma dengan nyata. Peubahan kuantiti adalahseperti ukuran tinggi
dan berat badan yang dapat diukur. Pertumbuhan jugaboleh didefi nasikan sebagai perubahan di
dalam struktur dan fungsi tubuhseseorang individu dalam proses kematangan.

Ciri-ciri Perkembangan Kanak-kanak

Perkembangan dan pertumbuhan mempunyai arah tertentu. Perkembangandan pertumbuhan
adalah berperaturan dan dapat dianalisis, baik padaperingkat lahir, mahupun pada peringkat sudah
lahir. Perkembanganberlaku dalam dua arah, iaitu dari kepala ke kaki (cephalocaudal) dan
daritengah ke tepi (proximodistal). Susunan perkembangan adalah serupa bagi semua ahli dalam
satusatu jenis. Kanak-kanak berkembang secara berperingkat. Perkembangan berlaku daripada
kedaan yang menyeluruh kepada keadaantertentu. Perubahan bersifat kualiti tidak dapat diukur
secara tetap tetapi dapatdilihat daripada perubahan sifat. Proses perkembangan berterusan iaitu
daripada permulaan hingga akhir hayat, iaitu peringkat matang. Ia timbul daripada tindakan saling
berkait antara pertumbuhan fi zikal danpembelajaran. Perkembangan dipengaruhi oleh baka dan
persekitaran.

Ciri-ciri Perkembangan dan Ciri-ciri Ekspresi

Aktiviti seni dapat direka bentuk untuk membantu perkembangan dan pertumbuhankanak- kanak
pada setiap peringkat. Bila diberi peluang untuk bekerja denganberbagai bahan,cara dan teknik
kanak-kanak dapat meneroka secara kreatif denganvariasi yang tidak terhad dan tidak terkongkong.
Aktivti seni juga mudah direkabentuk untuk mendekati keperluan dan naluri ingin tahu kanakkanak.

Kanak-kanakmelihat

sesuatu

dengan

caranya

tersendiri.

Kanak-kanak

suka

menyentuh,menguling, menguli, meramas, menggosok, mendengar, mengesan bunyi,menghidu,

meniru aksi untuk mengenal sesuatu. Kanak-kanak suka bermain. Sepertitelah sedia maklum
bahawa bermain merupakan satu aktiviti yang penting bagi kanak-kanak. Apabila kanak-kanak
bermain secara tidak langsung dia telahmemperkembangkan jasmani, emosi, rohani, itelek dan
sosialnya. Untuk itu aktivitiseni juga mudah dilaksanakan ketika bermain dan boleh dikaitkan
dengan sesuatuyang digemari dan diminati dan dengan demikian menjadi bermakna kepadanya.

Perkembangan Menyeluruh Melalui Aktiviti Seni

Victor Lowenfeld dan Brittain (1986) telah meneliti lukisan kanak-kanakmengikut peringkat
perkembangan kanak-kanak dan menerangkan bagaimanabahan, kandungan subjek dan
environment pelajar dapat disesuaikan mengikutperingkat perkembangan untuk merangsangkan
pengutaraan tampak kanakkanak,perkembangan kreatif dan mental dan seterusnya perkembangan
menyeluruh kanak-kanak. Beliau juga menyarankan bahawa pengetahuan sedia ada boleh
diaktifkanmelalui cara-cara yang sesuai kepada tahap perkembangan kanak-kanak.Antaranya ialah
menggunakan aksi kanak-kanak, objek yang konkrit dan isikandungan yang ada kaitan dengan
kehidupan seharian diperingkat itu. Apabilapengetahuan pasif di aktifkan, perspsi, kognisi dan
pembelajaran akan berlakusecara semula jadi. Aktiviti seni yang memuaskan keperluan asas kanakkanak darisegi fi zikal, mental, sosial, emosi, intelek dan estetik boleh direka untuk
membantudalam perkembangan dan pertumbuhan yang sihat. Dengan demikian,perkembangan dan
tumbesaran kanak-kanak akan berlaku dengan sihatnya dansecara tidak sedar.
4

Kreativiti
Pengalaman dalam melakukan aktiviti seni secara berkesan membolehkan kanak-kanak meluahkan
keinginan dan keperluan mereka. Lazimnya merekadapat membina pengalaman baru hasil daripada
beberapa penerokaan dalamkehidupan seharian dan akan berasa seronok apabila dapat mencipta
sesuatu yangbaru. Untuk meluahkan rasa hati, mereka akan mencipta sesuatu denganmenggunakan
kaedah dan cara tersendiri dalam pelbagai bentuk. Cara yang unik inimencerminkan kreativiti
kanak-kanak. Proses kreativiti boleh melibatkan: Perasaan dalaman kanak-kanak, imaginasi dan
kreativiti Pengalaman kanak-kanak melalui interaksi dan tindakan yang diambil Kebolehan
kanak-kanak meluahkan perasaannya secara lahiriah.Matlamat guru-guru sekolah rendah dalam
proses pengajaran dan pembelajaranialah untuk membentuk kanak-kanak dengan kemahiran
memerhati, kesedaran danarif terhadap pergerakan, bunyi, bentuk, ekstur dan irama. Melalui aktiviti
seni

dayaestetik

kanak-kanak

dapat

dipertingkatkan.Contohnya

menggunakan

lagu

untukmemperkenalkan tajuk Rama-rama. Semasa kanak-kanak menyanyikan lagu,mereka akan

bergerak mengikut irama seperti lebah sedang terbang. Seterusnya,kanak-kanak menghasilkan
gambar lebah. Ini membantu pembelajaran terhadaptajuk ini. Semasa belajar bersama-sama, mereka
membina konsep kendiri dalamkumpulan rakan sebaya dan masyarakat umum. Kebolehan kanakkanak adalahselari dengan perkembangan diri mereka. Untuk mencipta sesuatu yang baru, kanakkanak akan bergantung kepada pengalaman dan kreativiti dalam memanipulasikanalatan dan bahan
yang mereka gunakan

Perkembangan Kreativiti Kanak-kanak (rujuk modul SDP)

Persekitaran
Persekitaran memainkan peranan penting dalam meningkatkan lagi perkembanganderia pelajar. Jika
pelajar yang ada dipersekitaran yang banyak mendapat dorongandan galakkan maka ia akan
menjadi seorang pelajar yang sentiasa bermotivasi. Jikatidak ia akan berlaku sebaliknya. Untuk itu
menjadi tanggungjawab guru untukmenyediakan sebuah bilik khusus untuk pendidikan seni visual
supaya dapatmembantu persekitaran yang menarik ketika berada dialam persekolahan pelajar
Pengurusan bilik seni merupakan satu aspek utama dalam konteks prosespengajaran dan
pembelajaran Pendidikan Seni visual. Guru Pendidikan Seni Visualhendaklah memainkan peranan
penting dalam aspek ini. Guru Pendidikan Senihendaklah sentiasa berusaha bersama-sama guruguru seniyang lain untuk mewujudkan keadaan dan suasana yang sesuai dalam Bilik Seni.Suasana
dalam bilik seni ini sepatutnya menjadi daya penarik dan menjadi sumber ilham bukan sahaja
kepada pelajar dan guru bahkan kepada seluruh masyarakatsekolah dan pelawat. Selain hasil kerja
pelajar guru seni hendaklah cubamendapatkan contoh-contoh hasil kraf tempatan dan lain-lain lagi
yangsesuai untuk dipamerkan dalam bilik seni. Mewujudkan iklim bilik pendidikan senivisual yang
kondusif adalah tanggungjawab guru untuk meningkatkan keberkesananpelaksanaan tugas harian.
Aspek-aspek keselamatan dalam pengajaran danpembelajaran juga perlu dititik beratkan. Selain
daripada itu guru juga dikehendakimengenalpasti sumber pengajaran dan pembelajaran dengan
memberipertimbangan terhadap pengutaraan tampak kanak-kanak. Pengetahuan tentangpengurusan
bilik Pendidikan Seni visual haruslah penting kerana ia dapat membantumeningkatkan tahap
kecemerlangan kanak-kanak.Antaranya ialah:(a)

Aspek Fizikal
Cahaya
Bilik hendaklah mendapat cahaya yang sesuai sama ada cahaya semula jadi ataucahaya daripada
lampu. Cahaya juga seharusnya dapat menerangi ruang bilikdarjah.
Peredaran Udara
Bilik darjah harus mempunyai pengedaran udara yang baik supaya dapatmenimbulkan suasana
pembelajaran dan keselesaan pelajar.
Stor
Bilik darjah perlu ada tempat penyimpanan alat dan bahan serta hasil kerja muridsama ada dalam
bilik stor atau almari.
Panel dan Rak Pameran
Setiap bilik disediakan dengan kelengkapan dan ruang pameran untuk tujuanmempamerkan hasil
kerja murid.
Perabot
Kerusi dan meja yang dilengkapkan dalam bilik darjah hendaklah sesuai dengansemua aktiviti
pendidikan seni yang dijalankan dari segi saiz dan jumlah murid
Kemudahan Asas
Sinki dan punca elektrik diubahsuai agar dipasang ditempat yang sesuai dengankebanyakan aktiviti
pendidikan seni visual(b)

Aspek Emosi
Hiasan Dalaman
Susun atur perabot, peralatan dan hiasan yang sesuai dalam bilikdarjah dapat membantu suasana
pengajaran dan pembelajaran serta menggalakkanlagi interaksi pelajar

Ruang
Jumlah perabot dan peralatan yang bersesuaian dengan ruang bilikdarjah dapat menimbulkan
suasana pengajaran pembelajaran yangselesa dan kondusif supaya dapat merangsangkan
pembelajaran pelajar.

Peragaan Hasil Kerja

Menyediakan ruang dan kelengkapan yang sesuai untukmemperagakan hasil kerja pelajar. Langkah
ini dapat membinakeyakinan dan kepuasan pelajar dalam menghasilkan kerja seni.(c)

Aspek Sosial
Interaksi Murid
Murid dapat bergerak secara bebas dalam bilik darjah. Ruang yang disediakandalam bilik darjah
dapat menggalakkan interaksi muriddengan murid dan murid dengan guru.

Kemudahan Aktiviti Kumpulan

Menyediakan ruang dalam bilik darjah supaya aktiviti kumpulan dapatdijalankan dengan
berkesan.Bahan-bahan seni yang dipamerkan hendaklah disusun mengikut jenisnya seperti: Unsur
Seni; Menggambar/Melukis Warna Lukisan Alam Semula Jadi. Seni huruf dan sebagainya.Di
dalam pengurusan bilik seni, aspek-aspek berikut harus diberi perhatiansewajarnya: Keselamatan.
Kebersihan Susunan perabot Pameran hasilkerja Kelengkapan bilik seni Pengagihan tugas
Pengumpulan alat/bahan Jadual waktu penggunaan bilik seniPengurusan bilik seni haruslah
melibatkan pelajar dengan tujuan untuk memupuk sikap bertanggungjawab dan berdisiplin

Pelan Bilik Pendidikan Seni Visual

Contoh pelan bilik khas seni (illustrasi) yang disertakan merupakan cadanganmenunjukkan keadaan
sebuah bilik seni yang sesuai.

RPH (1 MINGGU)
Mata pelajaran

: Pendidikan Seni Visual

Kelas

:4

Bidang

: Membentuk dan Membuat Binaan Diorama

Masa

: 60 minit

Tema dan Tajuk

: Haiwan

Standard
Pembelajara
n

3.1 Persepsi Estetik

3.1.1 Unsur Seni

Pembelajara

3.2.1.1, 3.2.1.2
3.2.2

3.3 Ekspresi Kreatif

3.4 Apresiasi Seni

3.3.1

3.4.1

3.3.2

3.4.2

3.3.3

3.4.3

3.1.2.1, 3.1.2.2
3.2.2.1,
Pada akhir pembelajaran murid akan dapat :
1. Mengenal, memahami dan menyatakan unsur seni dan prinsip rekaan dalam

n
Aktiviti P&P

3.2.1

3.1.1.1, 3.1.1.2
3.1.2 Prinsip Rekaan

Objektif

3.2 Aplikasi Seni

membuat diorama.
2. Membuat apresiasi berpandukan bahasa seni visual yang telah dipelajari.
1. Guru menunjukkan contoh dan bersoal jawab mengenai bahasa seni visual
(EK1)
2. Guru menunjuk cara menghasilkan diorama dengan penggunaan pelbagai media
3. Guru mengaplikasikan kepelbagaian teknik ( stabail, mobail, lukisan, catan )
(EK2)
4. Murid menghasilkan diorama menggunakan kepelbagaian teknik yang telah
dipelajari. (EK3) (EK4)

EMK
Media

5. Murid mempamer dan menceritakan karya seni yang telah dihasilkan (EK5).
Keusahawanan, kreativiti dan inovasi, TMK dan nilai murni
Gunting, kotak, gam, pencungkil gigi, gambar-gambar daripada majalah, cat poster,

BBB
Penilaian

plastik pembalut buku, polisterin, plastesin dan bahan lain yang sesuai
Contoh Diorama
1. Proses penghasilan karya sepanjang aktiviti membuat diorama berdasarkan 4

P&P
Refleksi

Standard Kandungan
Pada akhir pengajaran :
38 orang murid dapat mencapai objektif yang ditetapkan dan 2 murid yang tidak
mencapai objektif akan diberi bimbingan khas dalam sesi pembentangan pada masa akan
datang.
RPH (2 MINGGU) MINGGU 1

Mata pelajaran

: Pendidikan Seni Visual

10

Kelas

:4

Bidang

: Membentuk dan Membuat Binaan Diorama

Masa

: 60 minit

Tema dan Tajuk

: Haiwan

Standard
Pembelajaran

3.1 Persepsi Estetik

3.1.1 Unsur Seni

3.2 Aplikasi Seni

3.2.1

3.1.1.1, 3.1.1.2
3.1.2 Prinsip Rekaan
Objektif
Pembelajaran

3.2.1.1, 3.2.1.2
3.2.2

3.1.2.1, 3.1.2.2
3.2.2.1,
Pada akhir pembelajaran murid akan dapat :
1. Mengenal,memahami dan menyatakan unsur seni dan prinsip rekaan dalam
membuat diorama.

Aktiviti P&P

2. Membuat apresiasi berpandukan bahasa seni visual yang telah dipelajari.

1. Guru menunjukkan contoh dan bersoal jawab mengenai bahasa seni visual.
( EK1)
2. Guru menunjuk cara menghasilkan diorama dengan mengaplikasikan
kepelbagaian teknik dan penggunaan media. (EK4)

EMK
Media

3. Murid memulakan aktiviti dengan membuat proses diorama (EK2,EK3)

Keusahawanan, kreativiti dan inovasi, TMK dan nilai murni
Gunting, kotak, gam, pencungkil gigi, gambar-gambar daripada majalah, cat poster,

BBB
Penilaian P&P

plastik pembalut buku, polisterin, plastesin dan bahan lain yang sesuai
Contoh Diorama
1. Proses penghasilan karya sepanjang aktiviti membuat diorama berdasarkan

Refleksi

dua Standard Kandungan.

Pada akhir pengajaran :
35 murid dapat mencapai objektif yang ditetapkan dan 5 murid yang tidak mencapai
Objekitif akan diberi bimbingan khas dalam sesi pembentangan pada masa akan
datang.

RPH (2 MINGGU) MINGGU 2

Mata pelajaran

: Pendidikan Seni Visual

Kelas

:4

Bidang

: Membentuk dan Membuat Binaan Diorama

11

Masa

: 60 minit

Tema dan Tajuk

: Haiwn

Standard

3.3 Ekspresi Kreatif

Pembelajaran

Objektif
Pembelajaran

3.4 Apresiasi Seni

3.3.1

3.4.1

3.3.2

3.4.2

3.3.3
Pada akhir pembelajaran murid akan dapat :

3.4.3

1. Mengenal, memahami dan menyatakan unsur seni dan prinsip rekaan dalam
membuat diorama.

Aktiviti P&P

2. Menghasilkan diorama dengan menggunakan kepelbagaian teknik.

1. Guru mengulangkaji pelajaran minggu lepas (EK1)
2. Murid memanipulasikan bahan secara kreatif dengan bimbingan guru (EK2)
3. Murid mempamer dan menceritakan karya seni yang telah dihasilkan oleh
mereka sendiri (EK5)
Keusahawanan, kreativiti dan inovasi, TMK dan nilai murni
Gunting, kotak, gam, pencungkil gigi, gambar-gambar daripada majalah, cat poster,

EMK
Media
Bahan

plastik pembalut buku, polisterin, plastesin dan bahan lain yang sesuai
Bantu Contoh Diorama

Belajar
Penilaian P&P
Refleksi

1. Proses penghasilan karya sepanjang aktiviti membuat diorama berdasarkan 4

Standard Kandungan
Pada akhir pengajaran :
38 murid dapat mencapai objektif yang ditetapkan dan 2 murid yang tidak mencapai
Objekitif akan diberi bimbingan khas dalam sesi pembentangan pada masa akan
datang

Gambar Hasil Diorama

12

Kesimpulan
Berdasarkan tugasan kali ini, dapat saya simpulkan bahawa diorama ini tidak boleh
dipandangsebelah mata kerana ia juga merupakan tunggak utama dalam membantu perkembangan
kank-kanak terutamanya di peringkat sekolah rendah. Ciri-ciri diorama yang agak unik
mampumembantu guru memperkembangkan lagi individu kanak-kanak ini dari segi kognitif,
afektif,sosial,

komunikasi

dan

psikomotor
13

seterusnya

merealisasikan

hasrat

Falsafah

PendidikanKebangsaan (FPK) yang ingin melahirkan individu yang seimbang dari segi jasmani,
emosi,rohani, intelek dan sosial.
Akan tetapi, dengan hanya menggunakan diorama sahaja tidak mampuuntuk membantu
perkembangan kanak-kanak ini. Ia juga harus disusuli dengan beberapa aspek yang perlu memberi
sokongan dan dorongan bagi memperkembangkan kanak-kanak ini.Oleh itu, saya ingin
mencadangkan ibu bapa juga berfungsi sebagai tunggak utama kepada penggerak proses
perkembangan kanak-kanak yang sempurna. Hal ini kerana, kanak-kanak adalah lebih dekat
tarikannya terhadap ibu bapa mereka terutama apabila mereka masih kecil.Ibu bapa perlulah
memastikan anak-anak mereka sentiasa terdedah dengan aktiviti perkembangan individu yang boleh
mendorong mereka ke arah suatu kebaikan. Contohnya, banyakkan pendedahan anak-anak mereka
kepada hidupan luar sama ada hidup mahupun bukanhidupan supaya mereka lebih banyak berfikir
akan proses kejadian yang berlaku di sebalik itu.
Guru juga boleh memainkan peranan mereka di sekolah dengan menggalakkan muridmuridkepada aktiviti atau kegiatan sihat seperti sukan serta nilai-nilai murni yang ditekankan
disekolah. Untuk itu, murid-murid akan menjadikan apa yang dipelajarinya sebagai suatu
amalandan rutin harian untuk digunakan dalam cara hidup yang sihat.

14