1.

0 PENGENALAN
Menurut Gamal Abdul Nasser, Imperialisme mempunyai pelbagai maksud
bergantung kepada sesuatu keadaan. Tetapi, banyak pemimpin negara pada
masa kini beranggapan bahawa imperialisme merupakan suatu bentuk
penaklukan terhadap sebuah negara yang kecil yang mempunyai kepentingan
terhadap negara yang lebih besar.
1
a!imnya, sesebuah negara yang
men"alankan dasar imperialisme mempunyai kekuatan ketenteraan yang mantap
bagi memb#lehkannya menundukan negara lain.
$epun yang merupakan sebuah negara kecil ber"aya men"adi sebuah
negara kuat di Asia Tenggara dan men"alankan dasar imperialisme ke atas
negara%negara di Asia Tenggara. &ekuatan tentera $epun terbukti apabila ber"aya
memusnahkan pangkalan Amerika 'yarikat di (earl )arb#ur pada *isember
1+,1. *alam k#nteks ini, dasar perluasan kuasa yang di"alankan #leh $epun ke
atas negara%negara Asia Tenggara adalah disebabkan #leh -akt#r dalaman
.negara $epun/ dan luaran .perkembangan p#litik dunia/ pada ketika itu.
'eterusnya, pendudukan $epun di Asia Tenggara telah memberi beberapa kesan
daripada aspek p#litik, ek#n#mi dan s#sial.
2.0 FAKTOR DALAMAN
2.1 Pemodenan Meiji
(r#ses pem#denan di $epun telah dimulakan #leh Mahara"a Mei"i setelah 'h#gun
T#kugawa yang memerintah selama beberapa ratus tahun ber"aya
ditumbangkan. Mei"i mula memerintah $epun pada $anuari 1010 dan !aman
pemerintahannya dikenali sebagai 2est#rasi Mei"i atau 3aman (eralihan.
4ermulanya pemerintahan Mei"i menandakan pengakhiran kepada dasar tutup
pintu yang diamalkan semasa !aman 'h#gun T#kugawa. Matlamat Mei"i dalam
melakukan pembaharuan adalah bertu"uan melahirkan sebuah negara yang
kaya, m#den dan kuat dari segi ketenteraan. (r#ses pelaksanaan pem#denan
Mei"i dapat dibahagikan kepada tiga aspek penting iaitu5
1
&#eper. 2. 6 'hmidt. ). *. 1+1,. The Story Of Signifcant Of Imperialism: A Political Word 1840
1!"0# New 7#rk8 9ambridge :ni;ersity (ress. )al. <<III.
1
2.1.1 Politik
angkah pertama Mei"i dalam bidang p#litik adalah memindahkan pusat
pentadbiran negara dari &y#t# ke =d# .T#ky# sekarang/.
>
(entadbiran negara
diketuai #leh Mahara"a Mei"i sendiri dengan dibantu #leh pemimpin%pemimpin
muda yang dikenali sebagai #ligarki. ?ligarki terdiri daripada puak 'atsuna,
9h#shu, T#!a dan )i!en yang men"adi daimyo terpenting dan men"alankan tugas
pemerintahan atas nama Mahara"a Mei"i. (elaksanaan pem#denan $epun
dimulakan dengan penghapusan sistem -eudal bermula pada tahun 10@1 apabila
se#rang pemimpin #ligarki bernama &id# dari puak 9h#shu, ber"aya
mempengaruhi puaknya supaya menyerahkan kawasan tanah yang dikuasai
kepada mahara"a.
A
(enghapusan sistem -eudal ini sangat bererti kerana memberi
kuasa kepada kera"aan Mei"i untuk mewu"udkan c#rak pentadbiran seragam di
seluruh $epun.
'eterusnya, Mahara"a Mei"i membuat satu perisytiharan untuk
menyediakan satu perlembagaan bagi negara $epun. It# )ir#bumi dihantar ke
=r#pah pada tahun 100> untuk mengka"i perlembagaan dan sistem
pemerintahan di sana. It# tertarik dengan perlembagaan negara $erman dan
kemudiannya perlembagaan ini dibawa masuk ke $epun untuk dika"i dengan
mendalam. )asilnya, pada 11 Bebruari 100+, Mahara"a Mei"i mengisytiharkan
perlembagaan $epun yang memperuntukkan penubuhan sebuah parlimen yang
dikenali sebagai $iet iaitu terdiri daripada *ewan 4angsawan dan *ewan ?rang
2amai. Namun demikian, kedua%dua dewan ini tidak mempunyai kuasa mutlak
kerana pihak Mahara"a dengan pemimpin #ligarki tetap mempunyai kuasa penuh
dalam pemerintahan negara.
(em#denan kera"aan Mei"i turut diserapkan dalam bidang ketenteraan.
angkah pertama Mahara"a Mei"i ialah menghapuskan hak%hak keistimewaan
g#l#ngan samurai.
,
&era"aan Mei"i bertindak memberikan pencen kepada
g#l#ngan samurai tersebut sebagai imbuhan dan selepas itu kebanyakan
g#l#ngan samurai ini terlibat dalam pelbagai kegiatan ek#n#mi $epun. (erubahan
kera"aan Mei"i turut merangkumi penubuhan angkatan tentera m#den sama ada
tentera darat atau laut yang diangg#tai #leh semua lapisan masyarakat.
>
=sa &halid. .>CC,/. %e&erapa Aspe' Tamad(n )elay(* India* +hina dan ,ep(n. $#h#r8 :ni;ersiti
Tekn#l#gi Malaysia. hal. D,>.
A
I&id., .>CC,/. hal. D,A.
,
I&id., .>CC,/. hal. D,@%D,0.
>
(erlembagaan Mei"i "uga memberikan kuasa penuh kepada g#l#ngan tentera
dalam sistem parlimen $epun dan g#l#ngan tentera ini kemudiannya telah
menanam bibit%bibit imperialisme dalam kalangan rakyat $epun.
2.1.2 Ekonomi
Mahara"a Mei"i mem#denkan ek#n#mi $epun dengan memberi tumpuan kepada
bidang perindustrian untuk men"adikan $epun sebagai sebuah negara pengeluar
industri dan terkaya di dunia. Mei"i menerapkan sistem ek#n#mi kapitalisme
khususnya dalam bidang perindustrian yang diambil daripada m#del negara
4arat. 2ancangan pem#denan dan perindustrian tersebut digemblengkan
melalui tiga bentuk pr#gram yang dikenali sebagai -('o'('yohei .men"adikan
$epun sebagai sebuah negara yang kaya dan mempunyai angkatan tentera yang
kuat/, Sho'(s(n.ogyo .mengembangkan industri dan meningkatkan
perniagaan/ dan %(mnmei.ai'a .membangunkan sebuah negara $epun yang
berkesedaran dan bertamadun/.
D
(em#denan yang dilakukan #leh Mei"i dalam
bidang ek#n#mi berkait rapat dengan beberapa per"an"ian yang pernah dibuat
#leh &esh#gun T#kugawa dengan beberapa kuasa 4arat. (er"an"ian yang dibuat
#leh &esh#gun T#kugawa dilihat akan memberi kesan negati- kepada $epun
sekiranya pr#ses pem#denan tidak dilaksanakan dengan segera.
Men"elang tahun 1+CC, bidang perindustian $epun seperti kertas dan kain
sutera dikatakan antara perindustrian yang terbesar di dunia.
1
3aman Mei"i "uga
mengalakkan para cendekiawan untuk mereka cipta alat%alat elektrik hasil
penambahbaikan dari 4arat. 'alah satu syarikat elektrik tersebut ialah 'yarikat
T#shiba yang masih kekal wu"ud sehingga hari ini. 'istem kewangan $epun tidak
ketinggalan dima"ukan apabila mata wang 7en diperkenalkan dan diterima
sebagai unit mata wang. :ntuk menggalakkan pertumbuhan kewangan negara,
4ank &ebangsaan $epun telah ditubuhkan pada tahun 10@D yang diikuti #leh
penubuhan beberapa bank swasta lain. )asil penubuhan bank%bank tersebut, hal
ini seterusnya mengalakkan pertumbuhan syarikat%syarikat besar seperti
Mitsubishi kerana bank tersebut ber-ungsi untuk memberikan pin"aman
kewangan.
D
'. Easwanathan. .1+@D/. (arad#F ?- $apanG Nati#nalism8 2elati#n Hith Asia* ,o(rnal of Asian and
African St(dies* ;#l. <, A.,/.
1
=sa &halid. .>CC,/. op# cit., hal. D,1.
A
4idang pertanian turut dima"ukan bagi meningkatkan hasil pertanian
sesuai dengan pertambahan "umlah penduduk $epun ketika itu. :ndang%undang
pengecualian cukai, memperbaiki sistem pengairan, pengimp#rtan pam air dari
4elanda untuk kemudahan para petani, pengenalan peralatan baru dalam bidang
pertanian dan tanaman baru seperti tebu, "agung dan beberapa "enis sayuran
dari =r#pah turut dima"ukan. &esannya, perkembangan ek#n#mi $epun berada
dalam keadaan yang p#siti- dan membawa kepada perkembangan dalam bidang
pengangkutan. andasan kereta api dan "alan raya dibina bagi menghubungkan
bandar%bandar dan daerah di $epun. andasan kereta api yang pertama telah
dibina menghubungkan T#ky# dengan 7#k#hama pada tahun 10@>. &ema"uan
dalam bidang perhubungan telah meletakkan $epun setanding dengan negara
4arat yang lain.
2.1.3 Soial
'usun lapis masyarakat mengalami perubahan semasa !aman Mei"i. 'emasa
!aman -eudal, g#l#ngan bangsawan berada di lapisan teratas, diikuti askar,
tukang dan pedagang atau peniaga berada di lapisan paling bawah. G#l#ngan
pedagang atau peniaga dipandang hina kerana tidak pr#dukti- dan memakan
hasil usaha #rang lain. (em#denan Mei"i membawa perubahan kepada g#l#ngan
ini apabila Mei"i mementingkan sekt#r perindustrian yang seterusnya
memperbaiki kedudukan mereka dalam lapisan masyarakat. 4agi memperbaiki
kedudukan rakyatnya, Mei"i mengubah sistem pendidikan yang lama kepada
m#del yang mirip kebaratan. &era"aan Mei"i "uga menghantar pela"arnya ke luar
negara khususnya ke 4arat untuk mempela"ari ilmu sains dan tekn#l#gi bagi
memperkukuh kedudukan pemerintahan Mahara"a Mei"i.
@
(erkembangan dalam
bidang pendidikan menyebabkan tertubuhnya &ementerian (ela"aran pada tahun
10@1. (endidikan men"adi wa"ib kepada rakyat $epun.
0
(em#denan Mei"i
memb#lehkan banyak tenaga mahir dilahirkan dan ber"aya membentuk
masyarakat yang cintakan negara.
@
ei-er, M. .>CCC/. Asian /ationalism. #nd#n8 2#utledge. hal. 0>.
0
AI-ah Abu 7a!id. .>CCA/. Penga0ian Tamad(n Asia. (ahang8 (T' (ublicati#ns 6 *istribut#rs 'dn
4hd. hal. >1>.
,
2.2 Maala! Ekonomi
4erakhirnya perang dunia pertama pada tahun 1+10 membawa satu dimensi
baru terutamanya daripada aspek keadaan ek#n#mi dunia pada ketika tersebut.
2#bert Gilpin menyatakan5
With no one to enforce the r(les and manage the system states resorted to nationalistic 1&eggar
myneigh&or policies2 and economic order &ro'edo3n# The social p(rpose and national interests
of the 4reat Po3er had changed* and their economic policies had &ecome increasingly di5ergent
as a res(lt of &oth domestic and international de5elopments# $omestic 3elfare goals and national
ri5alries &ecome more important than international norms6 this made cooperation impossi&le#
!
&enyataan 2#bert Gilpin memperlihatkan bagaimana keadaan ek#n#mi
dunia selepas perang dunia pertama. (ertumbuhan ek#n#mi di negara%negara
4arat amatlah JsuramK dan turut memberi kesan kepada ek#n#mi $epun. )arga
beras meningkat dengan mendadak di pasaran antarabangsa dan memberikan
tekanan kepada rakyat $epun. Malah, peningkatan "umlah penduduk $epun ketika
itu yang menyebabkan keperluan terhadap kawasan baru bagi pertanian
meningkat. (ada tahun 10@C, "umlah p#pulasi penduduk $epun adalah sebanyak
A1,>00 dan meningkat men"adi DD,,DC pada tahun 1+>C. (eningkatan penduduk
$epun secara mendadak menyebabkan permintaan terhadap bahan mentah
semakin meningkat. 4#leh dikatakan bahawa pr#ses industrialisme yang
dilaksanakan semasa pem#denan Mei"i menyedarkan pemimpin $epun selepas itu
bahawa keadaan ek#n#mi semakin rapuh disebabkan #leh kekurangan bahan
mentah.
&emudian, krisis kemelesetan ek#n#mi dunia yang melanda Amerika
'yarikat pada tahun 1+>+ memberikan kesan negati- terhadap $epun. )al ini
kerana $epun merupakan pengeksp#rt sutera mentah utama ke pasaran di
Amerika 'yarikat. )al ini secara tidak langsung menyebabkan eksp#rt $epun
"atuh sebanyak DC peratus antara tahun 1+>+ sehingga tahun 1+A1.
1C
&#rea dan
9hina dilihat $epun dapat memberikan mereka bahan mentah untuk keperluan
+
&enneth, (. .>CC@/. ,apan 7ising: The 7es(rgence of ,apanese Po3er and P(rpose. :nited 'tates
#- America8 A 9entury B#undati#n 4##k. hal. 1@C%1@1.
D
industrinya dan sesuai sebagai kawasan pasaran barangan industri mereka.
*asar imperialisme terhadap kawasan tersebut akan men"amin ek#n#mi $epun
yang merundung.
'eterusnya, sekatan ek#n#mi yang dikenakan #leh Amerika 'yarikat
terhadap $epun pada tahun 1+,C memburukkan lagi ek#n#mi $epun. Amerika
'yarikat mengenakan sekatan pengimp#rtan $epun terhadap bahan mentah
seperti getah, besi dan minyak yang amat diperlukan bagi mengembangkan
industri $epun.
11
&ekurangan bahan mentah akibat sekatan ek#n#mi
menyebabkan $epun terpaksa mencari alternati- bagi mengatasi masalah yang
dihadapi. 9ubaan $epun dengan menghantar dua misi ke 4elanda di Ind#nesia
bagi mendapatkan bekalan minyak di Ind#nesia menemui kegagalan.
1>
)al ini
menyebabkan sesetengah pemerintah $epun ketika itu berasa risau dengan
situasi tersebut. ?leh itu, selepas "awatan (erdana Menteri diambil #leh se#rang
pemimpin tentera iaitu $eneral T#"# )ideki, beliau membuat keputusan bahawa
serangan ke atas negeri%negeri di Asia Tenggara adalah perlu bagi
menyelesaikan kemelut yang berlaku dalam ek#n#mi $epun.
2.3 Ke"an#kitan Golon#an Tente$a
&ebangkitan tentera pada tahun 1+A> telah menyebabkan perubahan dalam
negara. (erkembangan penting telah berlaku semasa tahun 1+>D apabila
peruntukan yang melibatkan tentera berkurang men"adi >+L berbanding tahun
1+>>, iaitu sebanyak ,>L. )al ini menyebabkan bilangan angg#ta tentera
terpaksa dikurangkan dan banyak yang bersara awal. &emudian, latihan tentera
diperkenalkan semula dan terbuka kepada pela"ar yang tidak berminat untuk
melan"utkan pela"aran ke peringkat yang lebih tinggi. $umlah rakyat $epun yang
menyertai pasukan tentera adalah amat banyak. (erkara ini turut diakui sendiri
#leh $eneral :gaki dalam diarinya dengan mengatakan5
1C
2eischa;er, =. ?., 6 9raig, A. M. .1+0+/. Imperial ,apan: $emocracy and )ilitarism. Australia8
)#ught#n MiMin 9#mpany. hal. >,D.
11
M#rt#n, H. '. .1++,/. ,apan: It8s 9istory and +(lt(re. :nited 'tate #- America8 McGraw Inc. hal.
1+0.
1>
I&id., .1++,/. hal. 1+0.
1
)ore than :00*000 troops in acti5e ser5ice* more than ;*000*000 in the 5eterans organi<ation#
=00*000 or "00*000 middle and higher school st(dents* and more than 800*000 trainess in local
(nits6 all of these 3ill &e controlled &y the army* and their po3er 3ill 3or' as the central force
aiding the >mperor in 3ar and peace ali'e# The right of a(tonomo(s command o5er the >mperor8s
army is* in a time of emergency* not limited ti the command of troops* &(t contains the a(thority
to control the people#
1A
(erubahan yang berlaku ini bermula selepas &at# &#mei men"adi perdana
menteri. *asar yang diperkenalkan beliau secara tidak langsung meningkatkan
"umlah tentera di $epun. 'elepas kematiannya pada tahun 1+>1, &an# digantikan
#leh $eneral Tanaka 'eiyuhai, se#rang angg#ta tentera. Namun, Tanaka
meletakkan "awatan pada tahun 1+>+ apabila didapati terlibat dalam k#nspirasi
pembunuhan 9hang Ts#Nlin iaitu salah se#rang klien terpenting dalam ek#n#mi
$epun. 'elepas itu, p#litik $epun dikuasai #leh parti p#litik yang bersi-at
dem#kratik. 'emasa partiNparti ini menguasai pentadbiran $epun, hidup rakyat
$epun pada masa tersebut berada dalam keadaan yang sukar dan menderita.
&egagalan parti%parti dem#kratik untuk menyelesaikan masalah ek#n#mi $epun
serta perg#lakan antara parti%parti p#litik di $epun membangkitkan kemarahan
dan ketidakpuashatian rakyat $epun. 2akyat $epun seterusnya menaruh perasaan
benci terhadap kera"aan, terutama g#l#ngan p#litik yang dikatakan pemb#h#ng.
1,
Mereka kemudiannya menginginkan supaya pemimpin tentera dapat
menyelesaikan masalah yang dihadapi.
*esakan yang timbul daripada rakyat $epun mend#r#ng g#l#ngan tentera
mula terlibat secara akti- dalam p#litik $epun. Men"elang akhir tahun 1+AC,
g#l#ngan tentera ber"aya menguasai kera"aan.
1D
4eberapa #rang $eneral
berpengaruh mula menguasai pentadbiran $epun seperti $eneral :gaki, $eneral
)ayashi 'en"#r# dan $eneral T#"#. :saha yang dilakukan g#l#ngan tentera ini
kemudiannya ber"aya melakukan rampasan kuasa dengan "ayanya dan
menguasai pentadbiran $epun. (ihak tentera menguasai $iet, kementerian
ketenteraan, dan pusat%pusat kera"aan lainnya.
11
$eneral )ayashi 'en"ar#
merupakan indi;idu yang bertanggung"awab telah menggantung $iet dan
dis#k#ng #leh 'h#wn%kai iaitu parti pr#%tentera. )al ini demikian kerana beliau
1A
2eischa;er, =. ?., 6 9raig, A. M. .1+0+/. op# cit., hal. >,>.
1,
=sa &halid. .>CC,/. op# cit., hal. DD,.
1D
=lsbree, H. ). .1+@C/. ,apan 7ole In So(theast Asian /ationalist )o5ements 1!40 to 1!4=. New
7#rk8 2ussell 6 2ussell. hal. 1D.
11
=sa &halid. .>CC,/. op# cit., hal. DD,.
@
mirip kepada ahli -asis dan percaya bahawa $epun adalah satu negara, satu
parti. *engan penguasaan terhadap $iet, g#l#ngan tentera $epun melaksanakan
perluasaan kuasa di Asia Tenggara.
2.% P$o&a#anda 'e&(n
'ebelum memulakan serangannya ke atas negara di Asia Tenggara, $epun telah
memperkenalkan beberapa sl#gan yang lebih men-#kuskan untuk kepentingan
ek#n#mi $epun itu sendiri. 'alah satu sl#gan yang diperkenalkan ialah ?rde 4aru
Asia Timur 2aya atau &awasan &esemakmuran 4ersama. Ia bermaksud satu
kawasan yang berpusat di sekitar $epun, 9hina dan Manchuk# serta mengandungi
(ulau%pulau Amanah .)andated Islands/, Ind#china, Thailand, Tanah Melayu,
4#rne#, )india Timur 4elanda, Australia, New 3ealand dan mungkin India.
1@
'l#gan ini digubal #leh kera"aan $epun disebabkan masalah ek#n#mi negara
$epun dan tekanan ek#n#mi yang dikenakan #leh kuasa 4arat seperti Amerika
'yarikat dan 4ritain. Asia Tenggara kaya dengan bahan mentah yang amat
diperlukan untuk industri $epun, sekaligus mampu menyelesaikan kemelut
ek#n#mi yang melanda sekiranya ?rde 4aru Asia Timur 2aya ber"aya
dilaksanakan.
4agi mendapatkan s#k#ngan daripada penduduk Asia Tenggara untuk
menghalau kuasa 4arat, $epun memperkenalkan sl#gan JAsia :ntuk ?rang AsiaK
dan J'emangat AsiaK.
10
'l#gan ini menekankan penguasaan negara Asia Tenggara
di bawah pemerintahan #rang Asia itu sendiri dan tanpa campur tangan kuasa
4arat. 'l#gan tersebut ber"aya mempengaruhi penduduk di Asia Tenggara
sehinggakan mereka meny#k#ng kedatangan $epun. 4agi penduduk Asia
Tenggara, $epun dianggap sebagai penyelamat mereka daripada cengkaman
kuasa asing yang menguasai negara mereka. &eyakinan ini berdasarkan
1@
3ainal Abidin Abdul Hahid et al. .1++1/. )alaysia: Warisan dan Per'em&angan. &uala umpur8
*ewan 4ahasa dan (ustaka. hal. >,+.
10
&ennedy, $. .>CC@/. )alaysian 9eritage: A 9istory of )alaya. &uala umpur8 'ynergy Media. hal.
>+D.
0
kekuatan tentera $epun yang ber"aya mengalahkan 2usia pada tahun 1+CD dan
dianggap setanding dengan negara%negara =r#pah. 'ecara tidak langsung,
pengenalan sl#gan%sl#gan J&awasan &esemakmuran 4ersamaK, Asia :ntuk ?rang
AsiaK, dan J'emangat AsiaK ber"aya mempengaruhi #rang Asia dan memudahkan
$epun masuk ke negara%negara Asia Tenggara dengan bantuan penduduk
tempatan.
3.0 FAKTOR L)ARAN *MPER*AL*SME 'EP)N D* AS*A TENGGARA
3.1 Fa!aman Faime
GriOn menyimpulkan bahawa fascism is antili&eral* anticonser5ati5e*
charismatic* antirational* socialist* totalitarian* racist and eclectic#
1!
Basisme
menggalakkan penubuhan sebuah negara t#talitarian yang menekankan puncak
tertinggi adalah dibawah pemimpin utama yang secara langsung meny#k#ng
kesahihan keganasan p#litik, sebagai sebahagian teras p#litik.
(ada abad ke%>C, Negara%negara -asis yang muncul dan terkenal adalah
Itali, $erman dan $epun. Itali dibawah %enito )(ssolini, $erman dibawah Ad#l-
)itler. arge menyatakan perkara ini berikutan dengan keadaan krisis ek#n#mi
dan dem#krasi yang semakin lemah sehingga ide#l#gi -asis ini dapat
berkembang dengan cepat pada tahun 1+ACan lagi.
>C
Malah, Basisme "uga
dikaitkan dengan pengagungan bangsa sendiri dan memandang rendah bangsa
lain atau suatu sikap nasi#nalisme yang berlebihan. $epun melihat bahawa
bangsa elit, iaitu mereka lebih berhak memerintah ke atas bangsa lain sehingga
yang lain harus tunduk atau dikuasai. (ayne menyatakan satu teras ide#l#gi ini
adalah bermatlamat untuk mewu"udkan sebuah empayar.
>1
1+
2ent#n, *. .1+++/. -asicme: Theory and Practice. #nd#n8 (lut# (ress. hal. >C%>1.
>C
Tsutsui, H. M. .>CC+/. A companion to ,apanese 9istory ?ed@# :nited &ingd#m8 4lackwell
(ublishing, td. hal. 11A.
>1
I&id., .>CC+/. hal. >1.
+
4ermula pada awal tahun 1+ACan penulis%penulis $epun menyatakan
bahawa -ahaman Basisme mungkin berada di $epun.
>>
(engaruh g#l#ngan tentera
yang semakin kuat telah men"adikan $epun sebagai negara imperialis yang
kemudiannya menguasai Asia dan Asia Tenggara dalam (erang *unia &edua. )al
ini kerana kesan perkembangan -asisme dalam dekad 1+AC%an di $erman, Itali
dan '#;iet 2usia
>A
menyebabkan pengaruh ketenteraan yang semakin meluas
selepas kemenangan $epun ke atas 9hina .10+,%10+D/ dan 2usia .1+C,%1+CD/.
'ebenarnya imperialis $epun adalah -asis bukan kerana ia ber"aya meniru apa
yang berlaku di Itali dan $erman tetapi kerana itu adalah apa yang #ligarki Mei"i
bertu"uan untuk men"adikannya seperti demikian.
>,

(erdana Menteri Tanaka telah meny#k#ng -ahaman -asis di $epun dan
dikembangkan #leh (erdana Menteri )ideki T#"#. (ada tahun 1+1,, $epun
mengalami kema"uan pesat dalam bidang perdagangan, industri, dan militer.
'atu cubaan rampasan kuasa tentera berlaku pada tahun 1+AC%an dalam usaha
mewu"udkan pemerintahan tentera tetapi gagal. 'alah satu pimpinan tentera
$epun yarng terkenal iaitu 4ar#n Tanaka Giichi. 4eliau menyatakan $epun harus
men"alankan p#litik bersi-at kuku besi dalam menyelesaikan masalahnya dan
perlu mengalahkan =r#pah dan Asia.
(erkara ini mempengaruhi pemikiran g#l#ngan tentera $epun sehingga
belan"awan tentera meningkat dari tahun ke tahun. Antara tahun 1+A0%1+,>,
$epun membelan"akan 11,+CC "uta yen untuk tentera. Industri seperti
ketenteraan, iaitu kapal perang, kereta kebal dan "et pe"uang dipergiatkan.
>D
Malah, (erdana Menteri &an#e Bumimar# men"alankan /e3 Order2, iaitu
pembubaran semua parti p#litik dan hanya mengiktira- Imperial 7(le Assistance
Association .I22A/ pada tahun 1+,C.
>1
&eadaan ini dis#k#ng )ideki T#"# yang
banyak melakukan pr#paganda%pr#paganda untuk melakukan perluasan
kawasan disekitar $epun. )al ini "elas apabila dalam (erang *unia II dan di bawah
kepimpinan Mahara"a )ir#hit#, $epun membentuk pakatan dengan Na!i $erman
dan Basis Itali, membentuk &uasa (aksi dalam merebut dunia.
>>
Hillensky, M. .>CCD/. $apanese Basicm 2e;isited. Stanford ,o(rnal of >ast Asian AAairs8 +.1/. D0%
@@. hal. 1C.
>A
M#hd Isa ?thman. .>CC>/. Se0arah )alaysia: 18001!";# &uala umpur8 :tusan (ublicati#ns 6
*istibut#rs 'dn.4hd. hal. >@1.
>,
Hillensky, M. .>CCD/. op cit., hal. 1@.
>D
M#hd Isa ?thman. .>CC>/. op cit., hal.1@.
>1
Tsutsui, H. M. .ed/. .>CC+/. op cit., hal. 111.
1C
3.2 Keja,aan Pe$an# Den#an -!ina dan R(ia
(ada akhir abad ke%1+, ramai pemimpin $epun telah dipengaruhi #leh -ahaman
imperialisme di mana mereka bercita%cita untuk meluaskan tanah "a"ahan $epun
supaya mendapat pengiktira-an dunia dan dianggap setanding dengan kuasa%
kuasa 4arat. )al ini berikutan dengan ke"ayaan besar perang dengan 9hina dan
2ussia telah menyakinkan $epun untuk mewu"udkan sebuah empayar. G#l#ngan
rakyat umumnya iaitu ahli p#litik, media dan termasuklah pihak tentera
meny#k#ng kuat dasar tersebut. Malah, dipercayai bahawa peperangan yang
melibatkan $epun terutamanya dengan pihak 9hina pada tahun 10+D dan 2ussia
pada tahun 1+C,%CD telah mengubah pemikiran nasi#nal $epun. (erkara ini
ditegaskan #leh Iku )ik# )ata yang berbunyi5
The year after the Sino,apanese War* then may &e seen as a period in 3hich imperialism
came to occ(py a central position in the politics* economic and c(lt(re of the ,apanese state
and in 3hich tensions as 3ell as con5ergence characteri<ed national opinion.
>@
(ernyataan ini di s#k#ng #leh Akira Iriya yang menyatakan5
1Only &y de5eloping itself thro(gh eBpansion* it 3as &elie5ed 3o(ld the ,apanese nation &e
a&le to emerge as a po3er in the 3orld arena and to cope 3ith the eBpanding po3ers of the
West#2
:8
Ik# )ik# menyatakan bahawa setelah perang dengan 9hina berakhir, hal
ini telah menyebabkan $epun telah terpengaruh dengan ide#l#gi yang lebih
agresi-, sehingga menyakinkan mereka bahawa perlunya dilakukan pr#ses
perluasan kuasa ke atas negara%negara di sekitar $epun. 'ebenarnya (erang
9hina%$epun 10+,%10+D berlaku di &#rea kerana kedua%dua kuasa tersebut
mempunyai kepentingan masing%masing di &#rea. (eperangan ini berpunca dari
>@
*uus, (. .ed/. .1+00/. The +am&ridge 9istory of ,apan .1
th
editi#n/. :nited &ingd#m8 9ambridge
:ni;ersity (ress. hal. @11.
>0
$ensen, M. 4. .ed/. .1+0+/. The +am&ridge 9istory of ,apan .D
th
editi#n/. :nited &ingd#m8
9ambridge :ni;ersity (ress. hal. @1>.
11
persaingan $epun dan 9hina untuk menegakkan pengaruh masing%masing di
&#rea. Malah, peperangan yang melibatkan $epun dengan 2ussia pada tahun
1+C,%CD "uga dianggap untuk mengekalkan pengaruh masing%masing di &#rea
dan "uga di Manchuria .kekayaan/.
>+
(erang $epun%2ussia ini dianggap sebagai
t(rning point dan penting dalam se"arah m#den $epun.
Malah, ke"ayaan menguasai 9hina pada tahun 1+A@. (erkara ini telah lama
berlaku se"ak (eristiwa Manchuria .1+A1/ dan penarikan keluar $epun daripada
iga 4angsa% 4angsa .1+AA/ itu bukan saha"a bahkan "uga kepada
perkembangan p#litik dalam negeri di negara itu.
AC
(encer#b#han adalah satu
strategi yang dilakukan #leh Tentera *ira"a $epun sebagai sebuah rancangan
besar untuk menguasai 9hina. )al ini membuktikan bahawa pendekatan dasar
luar $epun telah mengalami perubahan yang mendadak terhadap kuasa luar
dengan ke"ayaan%ke"ayaan perang yang dilalui sebelum ini. Malah, pemikiran
nasi#nalis%imperialistik di $epun semakin berpengaruh.
A1
$epun sedar bahawa
imperialisme perlu dilakukan pada ketika itu untuk bertahan dengan keadaan
p#litik dan ek#n#mi dunia yang hampir kesemuanya ditera"ui #leh pihak
imperialis 4arat seperti 4ritain, (erancis, Amerika 'yarikat dan 2ussia. $epun
tidak lagi mahu untuk terlalu bergantung kepada kuasa%kuasa imperialis.

3.3 Sam"(tan Naionali Ne#a$a Aia Ten##a$a te$!ada& Kedatan#an
'e&(n
(ada pertengahan tahun 1+ACan, berkembangnya semangat nasi#nalisme
hampir di semua negara Asia Tenggara seperti di 4urma, Ind#nesia, Tanah
Melayu, Bilipina dan Eietnam menentang pen"a"ahan dan membebaskan negara
mereka daripada cengkaman pen"a"ah 4arat terutamanya pen"a"ah 4ritish.
'l#gan $epun seperti JAsia :ntuk ?rang AsiaK telah menarik perhatian dan
s#k#ngan masyarakat Asia. (r#paganda%pr#paganda yang disebarkan hanyalah
sebagai satu strategi untuk mendapatkan s#k#ngan padu daripada rakyat
tempatan. &enKichi G#t# dalam bukunya mengatakan bahawa5
>+
*uus, (. .ed/. .1+00/. op cit., hal. >+1.
AC
A. Ghapa harun dan 2upawan Ahmad. .1++1/. Imperialisme $epun dan &#nsep ingkungan
&esemakmuran Asia Timur 2aya. ,e&at. >,8 A%>C. hal. +.
A1
I&id.
1>
1C3hen one co(ntry occ(pies another* cooperation 3ith the the in5ader is regarded as
treason* &(t the sit(ation 3as diAerent in the So(theast Asia territories formerly (nder
Western colonial r(le# There* from a nasionalist perspecti5e* cooperation 3ith ,apan co(ld &e
seen as an act of patriotism* for it meant li&eration from Western r(le#2
;:
$epun telah mengadakan hubungan dengan pemimpin%pemimpin negara
di Asia Tenggara dan telah mendapat s#k#ngan kuat para nasi#nalis. )al ini
kerana para nasi#nalis melihat $epun pada ketika itu telah men"adi satu%satunya
negara Asia yang mampu bersaing dengan para pen"a"ah 4arat. 4uktinya,
selepas ke"ayaan%ke"ayaan perang dengan 9hina dan 2ussia. (r#ses pem#denan
$epun men"adi m#del kepada negara%negara Asia Tenggara. Malah, $epun "uga
telah men"an"ikan pemberian kemerdekaan kepada negara%negara Asia
Tenggara. Ianya merupakan strategi bagi menawan hati rakyat dan
mengukuhkan ker"asama yang bakal ter"alin. )al ini sekaligus telah
mempengaruhi g#l#ngan nasi#nalis di sana. Negara%negara yang akan diberikan
kemerdekaan adalah Ind#nesia .@ 'eptember 1+,D/, Myanmar pada .1 ?g#s
1+,A/ dan Bilipina pada .1, ?kt#ber 1+,A/. Nasi#nalis di Tanah Melayu seperti
&esatuan Melayu Muda sangat meny#k#ng kedatangan $epun yang melihat ianya
sebagai peluang untuk menentang 4ritish.
AA

*i Tanah Melayu, $epun telah beker"asama dengan pemimpin%pemimpin
p#litik Melayu yang berhaluan kiri seperti &esatuan Melayu Muda .&MM/ yang di
pimpin #leh Ibrahim 7aak#b. Namun, nasi#nalis%nasi#nalis akhirnya sedar
bahawa mereka semua telah tertipu dengan manis-est# yang diutarakan #leh
pihak $epun itu. Apabila $epun menguasai negara%negara tersebut perkara
sebaliknya yang berlaku. Mereka .nasi#nalis/ menduga $epun benar%benar akan
memberikan kemerdekaan hasil daripada ker"asama yang telah diberikan.
A,
A>
&enKichi G#t#. .>CCA/. Tension of >mpire: ,apan and So(theast Asia in the +olonial and
Pastcolonial World. 'ingap#re8 'ingap#re :ni;ersity (ress (te td. hal. @+.
AA
2amlah Adam. .1++,/. Ahmad %oestaman: Sat( %iograf Politi'. &uala umpur. *ewan 4ahasa
dan (ustaka. hal. D+.
A,
I&id., .1++,/. hal. ,@.
1A
3.% T!ailand e"a#ai Lal(an Se$an#an ke Ne#a$a.Ne#a$a Aia
Ten##a$a
Thailand adalah satu%satunya negara yang berdaulat di Asia Tenggara dan
berhadapan dengan cabaran yang unik dalam temp#h perang dunia kedua.
Namun, men"elang 1+AC%an, (erdana Menteri, (hibuns#ngkram menguasai
kera"aan dan beliau yakin bahawa $epun b#leh membantu Thailand men"adi
sebuah negara yang m#den yang dapat menyaingi 4arat. (hibun menyedari
bahawa negara kecil beliau berada dalam bahaya besar kerana ia mudah
terperangkap di tengah%tengah k#nPik "ika peperangan berlaku di rantau ini.
4eliau telah mengisytiharkan perang ke atas Amerika 'yarikat dan 4ritain pada
>D $anuari 1+,> bagi menun"ukkan kesetiaan kepada $epun. &er"asama kera"aan
Thailand dengan kera"aan $epun "uga disebabkan $epun telah mengemukakan
beberapa tawaran kepada pihak Thailand
AD
. Tawaran tersebut adalah seperti
berikut8
I. &era"aan Thai membenarkan bebas laluan kepada tentera $epun yang
berada dalam kempen menyerang 4urma tanpa apa "ua halangan.
II. 'elain daripada laluan bebas itu, 4angk#k bersetu"u menandatangani satu
per"an"ian pertahanan bersama dengan $epun.
III. Negara Thai bersetu"u men"adi sekutu negara AFis serta beker"asama
dengan $epun dalam kempen menentang kuasa 4ritian dan Amerika
'yarikat5
IE. $epun ber"an"i akan mempertahankan negara Thai sekiranya diserang.
4erdasarkan per"an"ian perikatan tersebut .>1 *isember 1+,1/, kekuatan
$epun diakui #leh 'iam dengan berbaik%baik secara terbuka dengan $epun.
A1
$epun ber"an"i akan memulangkan wilayah%wilayah Thailand yang telah diambil
#leh 4ritish manakala Thailand akan memberi bantuan kepada $epun. 4antuan
yang akan diberikan #leh kedua%dua negara merangkumi bidang p#litik,
ek#n#mi, s#sial dan ketenteraan semasa dan selepas perang berakhir. Namun,
'iam mungkin men"adi peny#k#ng dan beker"asama dengan $epun dalam
peperangan semata%mata untuk mendapatkan semula empat buah negeri utara
di semenan"ung.
A@
(ihak pentadbiran Tentera $epun akan menyerahkan negeri%
AD
&#bkua 'uwannathat (ian. .1++1/. )ubungan Thai%$epun 'emasa (erang *unia &edua dan
&esannya%kesannya Terhadap Negeri%negeri Melayu :tara# ,e&at. >,8 ,1%D1. hal. ,D.
A1
2amlah Adam. .>CC,/. 4era'an 7adi'alisme di )alaysia ?1!;81!"=@. &uala umpur8 *ewan
4ahasa dan (ustaka. hal. >C.
A@
I&id.
1,
negeri utara Tanah Melayu .&elantan, Terengganu, &edah dan (erlis/ serta dua
Hilayah 'han kepada pihak (entadbiran Tentera Thailand. *engan wu"udnya
ker"asama tersebut, $epun telah mendaratkan tentera%tenteranya di Thailand
sebelum memulakan serangan ke atas Tanah Melayu. Malah, ker"asama ini telah
menamatkan dasar berkecuali Thailand se"ak tahun 10+C%an terhadap kuasa%
kuasa asing.
A0
%.0 KESAN PEND)D)KAN 'EP)N
%.1 Politik
(ihak $epun telah melaksanakan pelbagai agenda bagi meraih s#k#ngan
penduduk Asia. Antaranya men"an"ikan kemerdekaan bagi setiap negara yang
meny#k#ng dan membantunya menentang kuasa%kuasa barat. $an"i yang
ditaburkan telah ber"aya menaikkan semangat penduduk Asia untuk bangun
bangkit menentang kuasa barat. Ini kerana, "an"i yang ditaburkan kini dilihat
sebagai suatu wadah untuk melepaskan diri daripada cengkaman pen"a"ah barat.
Namun, "an"i yang ditaburkan tidaklah serta%merta ditepati #leh pihak
$epun. &eadaan ini memaksa pihak $epun memikirkan cara%cara yang b#leh
dilaksanakan bagi menentang pihak 4erikat. Antaranya meneruskan rancangan
"aminan kemerdekaan untuk negara Asia. $epun melaksanakan rancangan ini
semata%mata untuk mendapatkan ker"asama dan s#k#ngan penduduk Asia
semula. (ihak $epun sebenarnya tidak mempunyai niat untuk memberi
kemerdekaan kepada negara%negara Asia. &emerdekaan yang diberi adalah
semata%mata untuk men"adikan negara%negara Asia sebagai penentang pihak
4erikat. (emberian kemerdekaan ini dilihat #leh pihak $epun sebagai suatu cara
yang terbaik dan sebagai benteng pertahanan, ini kerana Negara Asia yang telah
diberikan kemerdekaan sudah pasti akan menentang pihak 4erikat kerana tidak
ingin di"a"ah semula.
(endudukan $epun "uga ber"aya mewu"udkan rasa untuk berkera"aan sendiri.
Ini kerana pihak $epun telah menggalakkan pemimpin untuk mentadbir dan pada
masa yang sama, $epun telah memberi peluang kepada penduduk Asia untuk
A0
&#bkua 'uwannathat (ian. .1++1/. op cit., hal. ,>.
1D
beker"asama dalam pemerintahan negara. &etika pendudukan $epun, penduduk
Asia telah terdedah secara langsung dalam pentadbiran yang mana peluang ini
tidak dapat dinikmati semasa pendudukan kuasa%kuasa barat. 'ituasi ini dapat
dilihat di Tanah Melayu iaitu ?rang Melayu dapat men"awat "awatan yang tidak
pernah dirasai semasa pendudukan 4ritish,
)any scholars regard the ,apanese occ(pation as an era 3hich enco(raged the rise of )alay
nationalism in )alaya and also 3hich ga5e opp(rt(nities for )alaya to occ(py higher
administrati5e position 3hich they co(ld ha5e ne5er attained (nder %ritish colonialism#
A+
'ecara "elasnya, pendudukan $epun di Asia Tenggara telah membenarkan
masayarakat tempatan untuk mentadbir dan ternyata ber"aya meninggalkan
kesan dan pengalaman yang penting dan sekaligus menimbulkan keinginan
untuk berkera"aan sendiri. Tambahan pula, $epun telah membebaskan tahanan
pen"ara yang terdiri daripada ketua%ketua gerakan p#litik yang menentang
pemerintahan kuasa 4arat seperti Ibrahim )a"i 7aak#b,
,C
Aung 'an, dan 'ukarn#
dan )atta. Tu"uan pembebasan tahanan pen"ara ini adalah untuk menyebarkan
pr#paganda $epun kepada penduduk Asia bagi mendapatkan s#k#ngan yang
padu. (ihak $epun menganggap strategi ini hanya ber"aya sekiranya pr#paganda
tersebut disebarkan sendiri #leh ketua gerakan p#litik. (eliknya, g#l#ngan ini
walaupun telah membantu pihak $epun menyebarkan pr#paganda tetapi pada
masa yang sama turut menentang pihak $epun sebaik saha"a dibebaskan.
Misalnya, g#l#ngan ini telah mengadakan beberapa pakatan rahsia bagi
meneruskan rancangan mereka iaitu ingin melepaskan negara daripada
cengkaman $epun c#nt#hnya Ibrahim )a"i 7aak#b yang secara senyap%senyap
telah beker"asama dengan pihak gerakan bawah tanah k#munis.
,1
(erkara ini
berlaku disebabkan ketua%ketua gerakan p#litik ini menyedari akan tu"uan pihak
$epun yang sebenarnya.
'elain itu, pihak $epun turut memilih dan melatih pemuda%pemuda di
negara Asia bagi meningkatkan kesedaran dan semangat nasi#nalisme dalam
A+
*anny H#ng T!e%&en. .1++D/.Dietnam)alaysia:7elation $(ring The +old War 1!4=1!!0.
&uala umpur8
:ni;ersity ?- Malaya (ress. hal. 1+.
,C
,1
2uslan 3ainuddin. .>CCA/. Se0arah )alaysia ?>disi .ed(a/. 'elang#r8 (enerbit Ba"ar 4akti. hal.
DAC.
11
diri mereka misalnya Aung 'an, Ne Hin dan et 7a di 4urma. &eadaan yang
sama turut berlaku di Tanah Melayu iaitu melalui pasukan (embela Tanah Air
atau (=TA. $epun mengambil tindakan ini adalah disebabkan ingin men"adikan
pemuda%pemuda ini sebagai penentang kuasa%kuasa 4arat. &enyataan ini
dis#k#ng #leh &ei Nem#t# yang menyatakan5
The immediate reason for this sentimental attachment 3as the fact that it 3as ,apan that had
trained the 1thirty comrades2 3ho 3ere the core of the %(rma Independce Army ?%IA@ 3hich
fo(ghtly against the %ritish and contri&(ted to3ards gaining independce#
4:
&eadaan ini "elas menun"ukkan, kepada kita akan kesungguhan pihak $epun
dalam membangkitkan semangat nasi#nalisme namun hakikatnya kesungguhan
pihak $epun adalah disebabkan kepentingan pihak $epun itu sendiri. (ihak $epun
senga"a berbuat demikian kerana merasakan bahawa perlunya melatih pemuda%
pemuda tersebut agar dapat menghalang keinginan kuasa%kuasa barat. Tindakan
$epun dianggap ber"aya dan tidaklah sia%sia kerana pemuda%pemuda yang dilatih
ini telah bangun menentang kuasa%kuasa barat . (emuda%pemuda yang dilatih ini
telah menyedari akan kepentingan peranan mereka khususnya dalam gerakan
pembebasan daripada cengkaman pen"a"ah.
*i samping itu, implikasi yang ketara akibat pendudukan $epun di Asia ialah
ber"aya membangkitkan gerakan kesedaran menentang kuasa%kuasa barat,
namun keadaan ini berlaku setelah kekalahan $epun pada pihak 4erikat. *i
4urma misalnya, kedatangan 4ritish pada 1+,D telah menimbulkan keinginan
penduduk 4urma untuk menyingkirkan 4ritish dengan secepat mungkin.
&eadaan ini dapat dilihat melalui kenyataan dibawah,
%ritish ret(rned in 1!4=* it 3as a E(estions of 3hen not if %(rma 3o(ld gain independence# They
3ere eager to &e rid of the %ritish as E(ic'ly as possi&le and to get on 3ith the tas' of &(ilding a
ne3 %(rma#
4;
,>
&ei Nem#t#. .>CC@/. )ynmar: State* Society and >thicity. N. Ganesan and &yaw 7in )laing
.edit/. 'ingap#re8
Institute ?- '#utheast Asian 'tudies. hal. +0.
,A
Ashley '#uth. .>CCA/. )on /ationalism and +i5il War in %(rma. #nd#n8 2#uthledge 9ur!#n. hal.
++.
1@
&eadaan yang sama turut berlaku di 4#rne# iaitu di 'arawak melalui
gerakan anti%penyerahan atau anticession day# (erbuatan cession ini dapat
dianggap sebagai kebangkitan kesedaran berp#litik dan kebangkitan semangat
kesedaran
,,
, kerana melalui gerakan anti penyerahan ini telah menwu"udkan
pakatan rukun tiga belas yang telah ber"aya membunuh 'ir *uncan 'teward.
(ertubuhan ini telah ber"aya menun"ukkan kesungguhan penduduk tempatan
yang tidak ingin di"a"ah lagi.
%.2 Ekonomi
>conomic destroyed the roads* &le3 (p the &ridges* Fooded the tin mines* incapacitated the
ind(strial machinery and e5en attempted to destroy the r(&&er tree# Altho(gh the ,apanese
s(cceeded in their conE(est* they did not s(cceed in a E(ic' reha&ilitation of the economy#
45
(enyataan diatas "elas menun"ukkan walaupun $epun ber"aya menguasai
hampir keseluruhan negara Asia namun dasar bumi hangus, yang dilaksanakan
#leh kuasa%kuasa barat telah menyebabkan kegagalan $epun mengeksp#litasi
sumber%sumber ek#n#mi negara Asia. &eadaan ini "uga menyebabkan negara%
negara Asia mengalami kemusnahan ek#n#mi kerana sekt#r%sekt#r industri
perl#mb#ngan bi"ih timah, pengeluaran getah, dan sistem pengangkutan telah
mengalami ker#sakan yang teruk
,1
misalnya l#"i minyak di Miri dan ut#ng r#sak
dan tidak b#leh digunakan lagi #leh pihak musuh.
,@
&eadaan ini telah memaksa
pihak $epun mengubah dasar ek#n#minya seterusnya memikirkan alternati- lain
bagi membangunkan semula ek#n#mi di negara%negara Asia.
,,
M#hd. )asbie 'ulaiman. .1+0+/. Per0(angan Anti+ession Sara3a'peranan (tama persat(an
'e&angsaan
)elay( Sara3a'# &uching8 (ersatuan &ebangsaan Melayu 'arawak. hal. 0+.
,D
&h#ng &im )##ng. .>CCA/. )erde'a %ritish 7(le and The Str(ggle Independence in -or )alaya
1!4=1!=G#
'elang#r8 'trategic In-#rmati#n 2esearch *e;el#pment. hal ,A.
,1
QQQQQQQQ. .>C1C/. Penga0ian Se0arah Tanah )elay(. 'elang#r8 Internati#nal aw 4##k 'e;ices. hal.
1>,.
,@
Mahani Musa 6 Tan i#k =e. .>CCC/. Sorotan Terpilih dalam Se0arah )alaysia, (ulau (inang8
(enerbit :sm. hal.1+C.
10
$usteru itu, pihak $epun telah menekankan dasar ke arah meningkatkan
pengeluaran hasil pertanian untuk memenuhi keperluan makanan dalam negeri
,0
sebagai langkah permulaan, ialah menggalakkan masyarakat untuk menanam
atau menghasilkan dan menambahkan pengeluaran bahan makanan, matlamat
ini dikenali sebagai Sho'(yo Hosan.
,+
(engenalan dasar ini sebenarnya
merugikan penduduk Asia kerana dasar yang dilaksanakan ini adalah bersi-at
kepentingan semata%mata, kerana penduduk Asia akan menanam tanaman
makanan dan hasil daripada tanaman tersebut akan diambil #leh pihak $epun
untuk di"ual semula dan selebihnya akan men"adi milik pihak $epun.
'elain itu, pihak $epun "uga telah memperkenalkan mata wang sendiri untuk
kegunaan tempatan. (enggunaan mata wang ini mula berkuat kuasa pada >A
Bebruari 1+,> dengan nilai tara yang sama dengan mata wang *#llar kera"aan
Negeri%Negeri 'elat. *aripada bulan Bebruari 1+,A dianggarkan >0D "uta wang
kertas diedarkan.
DC
Hang dipasaran terlalu banyak melebihi kuantiti barangan
yang ada ini dan menyebabkan nilai mata wang men"adi rendah dan akhirnya
berlaku inPasi.
D1
(engurusan ek#n#mi dan kewangan yang tidak cekap telah
menyebabkan keadaan ek#n#mi negara Asia semakin teruk. Mata wang yang
dikeluarkan #leh $epun dikenali sebagai mata wang pisang.
'eterusnya, kedatangan dan pendudukan $epun turut membawa kepada
implikasi yang p#siti- antaranya meningkatkan daya kecekapan dan kemahiran
penduduk Asia. Ini dapat dilihat melalui pembukaan sek#lah pertanian iaitu J/o0i
.orensho8 kerana melalui pembukaan sek#lah ini telah memberi tun"uk a"ar dan
kaedah pertanian yang terbaru dia"ar yang sebelum ini tidak ditekankan #leh
pihak kuasa%kuasa 4arat. &eadaan ek#n#mi yang sungguh buruk ini "uga
memaksa penduduk Asia untuk mencipta meningkatkan daya cipta misalnya di
Tanah Melayu telah memaksa penduduk mencipta tayar mati, kasut getah dan
l#ri arang.
D>
)akikatnya, peningkatan daya kecekapan ini sebenarnya berpunca
daripada kesengsaraan hidup yang dilalui #leh penduduk Asia.
,0
2uslan 3ainuddin. .>CCA/. op# cit#* hal. D>>.
,+
&h## &ay &im. .1+0D/. Se0arah )asyara'at )elay( )oden ?>disi .ed(a@. &uala umpur8
:ni;ersiti Malaya. hal
1@A.
DC
M#hd Isa ?thman. .>CC>/. op# cit#* hal. >0,.
D1
2uslan 3ainuddin. .>CCA/. op# cit#* hal. D>@.
D>
3ainal Abidin Abdul Hahid. .1++1/. op# cit#* hal .>1A.
1+
%.3 Soial
%.3.1 *ndoneia
$epun telah bertindak mengharamkan penggunaan bahasa 4elanda dan Inggeris
sama ada dalam pertuturan atau penulisan dalam kalangan rakyat Ind#nesia.
4ertitik t#lak dari pengharaman tersebut, $epun bertindak mempertingkatkan
tara- bahasa Ind#nesia dengan men"adikan bahasa Ind#nesia sebagai bahasa
kebangsaan.
DA
)al ini secara tidak langsung telah menyebabkan kesedaran
nasi#nalisme dalam kalangan rakyat Ind#nesia.
*r. Ali Alis"ahbana dalam karyanya berpendapat bahawa apabila semakin
ramai pela"ar yang mempela"ari bahasa Ind#nesia dengan bebas, mereka
men"adi sedar akan ikatan yang sama mengikat mereka.
D,
(enggunaan bahasa
Ind#nesia ini sekali gus telah men"adi lambang perpaduan nasi#nalis penduduk
tempatan. Namun begitu, penggunaan bahasa Ind#nesia ini hanya merupakan
rancangan "angka masa pendek $epun untuk menawan hati rakyat Ind#nesia di
samping merancang penggunaan bahasa $epun untuk menggantikan bahasa
4elanda sebagai bahasa pentadbiran dan bahasa penghantar di sek#lah%sek#lah
dalam aspek "angka masa pan"ang kelak.
'etelah menguasai Ind#nesia "uga, $epun telah men"alankan dasar
pen"epunan terhadap rakyat tempatan. (enggunaan bahasa $epun untuk "angka
masa pan"ang telah dilaksanakan dengan memperkenalkan beberapa
pembaharuan bagi menggalakkan pengunaan bahasa $epun dalam kalangan
penduduk tempatan. Antara inisiati- yang digunakan #leh $epun ialah "alan%"alan
di Ind#nesia diberikan nama baru dan 4ata;ia telah ditukarkan nama kepada
DA
2ickle-s, M. 9. .1++,/. Se0arah Indonesia )oden. 7#gyakarta8 Gad"ah Mada :ni;ersity (ress. hal.
ACC%AC1.
D,
'.Takdir Alis"ahbana. .1+D@/. $ari Per0(angan dan Pert(m&(han %ahasa Indonesia. $akarta8
*"akrta (ress.
hal. @0.
>C
$akarta.
DD
Nama%nama sek#lah pun turut diubah. 'ek#lah *#kter Tinggi men"adi
I'a $ai 4a''(, 'ek#lah Teknik Tinggi men"adi .agyo $ai 4a''(.
D1
angkah pembaharuan ini sedikit sebanyak telah menyebabkan ma"#riti
rakyat Ind#nesia khususnya yang beragama Islam bangkit menentang
pembaharuan tersebut terutamanya dalam hal%hal yang melibatkan s#al
ketuhanan. 'enari# ini dapat dilihat misalnya melalui pegangan negara $epun
yang menganggap mahara"a mereka sebagai Tuhan. *alam k#nteks ini, $epun
mengkehendaki rakyat Ind#nesia taat setia kepada diri dan arahan mereka dan
membuat peraturan yang memaksa penduduk Ind#nesia agat tunduk ke arah
istana Mahara"a $epun di T#ky#, sehingga menyinggung perasaan #rang Islam
apabila mereka sembahyang menghadap &aabah di Mekah.
D@
)al ini
bertentangan sama sekali dengan rakyat Ind#nesia yang beragama Islam.
'emasa pendudukan $epun "uga, rakyat tempatan turut men"adi mangsa
ke!aliman dan kesengsaraan. (ara wanita turut mengalami nasib yang malang
iaitu dir#g#l secara paksa dan harta penduduk tempatan pula dirampas.
(enderitaan demi penderitaan yang dialami #leh rakyat Ind#nesia seperti
dipaksa men"adi #rang suruhan $epun, dipukul sekiranya tidak memberi
ker"asama, diseksa "ika mereka mengkhianat mereka atau berb#h#ng telah
memberi impak yang cukup besar dalam kalangan rakyat Ind#nesia untuk
bangkit menentang pen"a"ah sehingga telah mend#r#ng kepada penubuhan
gerakan penentangan.
%.3.2 Tana! Mela,(
4erbe!a di Ind#nesia, $epun men"alankan dasar yang berbe!a%be!a terhadap
penduduk di Tanah Melayu mengikut kaum. ?rang Melayu diberikan
keistimewaan. ?rang India pula diberikan layanan yang baik kerana #rang $epun
DD
Marwati *"#ened (#esp#neg#r# dan Nugr#n# N#t#susant#. .1++A/# Se0arah /asional Indonesia DI
.=disi &e ,/. $akarta8 *epartment (endidikan *an &ebudayaan 'erta 4alai (ustaka. hal. D1%1C.
D1
).A.2. Tilaar. .1++D/. op#cit., hal. ,@.
D@
Abd. A!i! )itam 6 Han A!aham Han M#hammad. .1+00/. Se0arah Indonesia A&ad 'e:0 ?ter0#@#
Ampang
*ewan 4ahasa dan (ustaka. hal. 11C.
>1
menginginkan s#k#ngan India mengusir 4ritish di India. $ika $epun menang dalam
peperangan 4ritish%$epun, $epun akan men#l#ng #rang India mencapai
kemerdekaan dengan memerangi pihak 4ritish di India.
D0
*alam hal ini, #rang
9ina men"adi mangsa ke!aliman $epun lantaran tindakan #rang 9ina yang
meny#k#ng negara 9hina semasa (erang 9hina%$epun.
&eke"aman pihak $epun terhadap #rang 9ina terbukti dengan pengenalan
*asar '##k 9hing iaitu J*asar (embersihanK yang telah menyebabkan beribu%ribu
#rang 9ina mati.
D+
*asar ini diperkenalkan secara rasminya pada >1 Bebruari
#leh &awamura#ishi.
1C
$epun telah membuat penindasan secara berterusan
terhadap #rang 9ina seperti membakar rumah dan kampung, merampas harta
dan hasil pendapatan di samping mer#g#l gadis%gadis 9ina. 9#nt#h keke"aman
$epun yang ketara terhadap masyarakat 9ina ialah apabila $epun melancarkan
#perasi '##k 9hing ke atas #rang 9ina di 4akar &apur, 'ungai (etani, &edah
pada Bebruari 1+,>. 'ehingga bulan Mei pada tahun 1+,C, seramai ,C CCC #rang
9ina termasuk wanita dan kanak%kanak telah mati dibunuh.
11
Namun, $epun telah
menukar sikap dan melayan #rang 9ina dengan lebih baik kerana $epun
memerlukan ker"asama mereka dalam bidang ek#n#mi.
1>
'eperti di Ind#nesia, $epun "uga men"alankan pr#ses pen"epunan terhadap
penduduk tempatan di Tanah Melayu. $epun mengubah budaya masyarakat
tempatan dengan usaha men"epunkan seluruh penduduk Tanah Melayu. Misalnya
dalam aspek pendidikan. *alam usaha menerapkan budaya $epun dari segi
pendidikan, mempela"ari bahasa dan kesusasteraan $epun adalah satu kewa"ipan
di samping menyayikan lagu kebangsaan $epun iaitu .imigayo dengan
memb#ngk#kkan badan ke arah matahari terbit. 'elain itu, $epun
mengkehendaki bahasa $epun atau /ippon 4o menggantikan bahasa Inggeris
dan di"adikan bahasa perantaraan rakyat menggantikan bahasa Melayu.
1A

D0
3ainal Abidin Abdul Hahid. .1++1/. op# cit#* hal. >D>.
D+
M#hd Isa ?thman. .>CC>/. op# cit#* hal. >0D.
1C
7#"i Akashi. .1+@C/. $apanese (#licy T#wards The Malayan 9hinese 1+,1%1+,D. ,o(rnal
of So(thest Asian 9istory Dol 1# hal. 10.
11
Abdul )alim 'aad. .1++1/. )alaysia .ita. &uala umpur. Institut Tadbiran Awam Negara Malaysia.
hal.
,@,.
1>
3ainal Abidin Abdul Hahid# .1++1/. op#cit., hal. >D1%>D.
1A
3ainal Abidin Abdul Hahid# .1++1/. op#cit., hal. >D+.
>>
Implikasi pendudukan $epun yang paling ketara apabila pembinaan "alan
kereta api maut dek $epun yang bertu"uan untuk memudahkan tentera, sen"ata
dan makanan mereka untuk menyerang India.
1,
*alam usaha ini, #rang tawanan
perang di"adikan sasaran untuk membinanya. 'elain itu, #rang awam turut
diambil untuk tu"uan yang sama dan sehingga $un 1+,A, terdapat lebih @C CCC
#rang awam dari Tanah Melayu telah dihantar ke negara Thai dan 4urma untuk
men"adi buruh membina kereta api tersebut.
+.0 KES*MP)LAN
'ecara tuntasnya, pentadbiran $epun di Tanah Melayu banyak memberi kesan
dari segi s#sial. Masyarakat hidup dalam kesengsaraan dan hidup dalam
kebuluran. 4eras sukar diper#lehi dan penduduk terpaksa makan ubi kayu atau
keledek. Halaupun sistem catuan makanan telah diperkenalkan, kesihatan
penduduk di Asia Tenggara tetap ter"e"as. 2amai penduduk yang menghidapi
penyakit ber"angkit yang berbahaya dan berbagai%bagai masalah telah timbul
seperti rasuah.
1D
(enduduk bukan saha"a makin menderita dan hidup sengsara,
malahan hidup dalam ketakutan sepan"ang masa. )al ini kerana $epun telah
bertindak ke"am ke atas penduduk tempatan seperti mer#g#l.
(endudukan $epun di Asia Tenggara tidak berkekalan lama. (ada tahun
1+,D, serangan b#m yang dilakukan #leh Amerika 'yarikat ke atas )ir#shima
dan Nagasaki menyebabkan $epun menyerah kalah secara rasmi. &ekalahan
$epun telah membawa pula kepada kemasukan semula kuasa 4arat di negara
Asia Tenggara. Tetapi, semangat nasi#nalisme penduduk di Asia Tenggara begitu
kuat sehinggakan kuasa 4arat terpaksa berlembut dalam memenuhi tuntutan
penduduk tempatan. 'emangat nasi#nalisme tersebut merupakan kesan p#siti-
daripada pendudukan $epun. *apat disimpulkan bahawa pendudukan $epun di
Asia Tenggara membawa banyak perubahan kepada penduduk tempatan sama
ada daripada aspek p#litik, ek#n#mi dan s#sial.
/.0 R)')KAN
1,
I&id#* .1++1/. hal. >1,.
1D
I&id#, .1++1/. hal. >,+%>1A.
>A
Abd. A!i! )itam 6 Han A!aham Han M#hammad. .1+00/. Se0arah Indonesia
A&ad 'e:0 ?ter0#@# Ampang8 *ewan 4ahasa dan (ustaka.
Abdul )alim 'aad. .1++1/. )alaysia .ita. &uala umpur. Institut Tadbiran Awam
Negara Malaysia.
AI-ah Abu 7a!id. .>CCA/. Penga0ian Tamad(n Asia. (ahang8 (T' (ublicati#ns 6
*istribut#rs 'dn 4hd.
Ashley '#uth. .>CCA/. )on /ationalism and +i5il War in %(rma. #nd#n8
2#uthledge 9ur!#n.
*anny H#ng T!e%&en. .1++D/.Dietnam)alaysia:7elation $(ring The +old War
1!4=1!!0. &uala umpur8 :ni;ersity ?- Malaya (ress.
*uus, (. .ed/. .1+00/. The +am&ridge 9istory of ,apan .1
th
editi#n/. :nited
&ingd#m8 9ambridge :ni;ersity (ress.
=sa &halid. .>CC,/. %e&erapa Aspe' Tamad(n )elay(* India* +hina dan ,ep(n.
$#h#r8 :ni;ersiti Tekn#l#gi Malaysia.
=lsbree, H. ). .1+@C/. ,apan 7ole In So(theast Asian /ationalist )o5ements 1!40
to 1!4=. New 7#rk8 2ussell 6 2ussell.
Ghapa harun dan 2upawan Ahmad. .1++1/. Imperialisme $epun dan &#nsep
ingkungan &esemakmuran Asia Timur 2aya. ,e&at. >,8 A%>C.
$ensen, M. 4. .ed/. .1+0+/. The +am&ridge 9istory of ,apan .D
th
editi#n/. :nited
&ingd#m8 9ambridge :ni;ersity (ress.
&ei Nem#t#. .>CC@/. )ynmar: State* Society and >thicity. N. Ganesan and &yaw
7in )laing .edit/. 'ingap#re8 Institute ?- '#utheast Asian 'tudies.
&h#ng &im )##ng. .>CCA/. )erde'a %ritish 7(le and The Str(ggle Independence
in -or )alaya 1!4=1!=G# 'elang#r8 'trategic In-#rmati#n 2esearch
*e;el#pment.
&h## &ay &im. .1+0D/. Se0arah )asyara'at )elay( )oden ?>disi .ed(a@. &uala
umpur8 :ni;ersiti Malaya.
&enKichi G#t#. .>CCA/. Tension of >mpire: ,apan and So(theast Asia in the
+olonial and Pastcolonial World. 'ingap#re8 'ingap#re :ni;ersity (ress (te td.
&ennedy, $. .>CC@/. )alaysian 9eritage: A 9istory of )alaya. &uala umpur8
'ynergy Media. 2ent#n, *. .1+++/. -asicme: Theory and Practice. #nd#n8
(lut# (ress.
&enneth, (. .>CC@/. ,apan 7ising: The 7es(rgence of ,apanese Po3er and
P(rpose. :nited 'tates #- America8 A 9entury B#undati#n 4##k.
&#bkua 'uwannathat (ian. .1++1/. )ubungan Thai%$epun 'emasa (erang *unia
&edua dan &esannya%kesannya Terhadap Negeri%negeri Melayu :tara# ,e&at. >,8
,1%D1.
>,
&#eper. 2. 6 'hmidt. ). *. 1+1,. The Story Of Signifcant Of Imperialism: A
Political Word 18401!"0# New 7#rk8 9ambridge :ni;ersity (ress.
ei-er, M. .>CCC/. Asian /ationalism. #nd#n8 2#utledge.
Mahani Musa 6 Tan i#k =e. .>CCC/. Sorotan Terpilih dalam Se0arah )alaysia.
(ulau (inang8 (enerbit :sm.
Marwati *"#ened (#esp#neg#r# dan Nugr#n# N#t#susant#. .1++A/# Se0arah
/asional Indonesia DI .=disi &e ,/. $akarta8 *epartment (endidikan *an
&ebudayaan 'erta 4alai (ustaka.
M#hd Isa ?thman. .>CC>/. Se0arah )alaysia: 18001!";# &uala umpur8 :tusan
(ublicati#ns 6 *istibut#rs 'dn.4hd.
M#hd. )asbie 'ulaiman. .1+0+/. Per0(angan Anti+ession Sara3a'peranan
(tamapersat(an 'e&angsaan )elay( Sara3a'# &uching8 (ersatuan &ebangsaan
Melayu 'arawak.
M#rt#n, H. '. .1++,/. ,apan: It8s 9istory and +(lt(re. :nited 'tate #- America8
McGraw Inc.
2amlah Adam. .1++,/. Ahmad %oestaman: Sat( %iograf Politi'. &uala umpur.
*ewan 4ahasa dan (ustaka.
2amlah Adam. .>CC,/. 4era'an 7adi'alisme di )alaysia ?1!;81!"=@. &uala
umpur8 *ewan 4ahasa dan (ustaka.
2eischa;er, =. ?., 6 9raig, A. M. .1+0+/. Imperial ,apan: $emocracy and
)ilitarism. Australia8 )#ught#n MiMin 9#mpany.
2ickle-s, M. 9. .1++,/. Se0arah Indonesia )oden. 7#gyakarta8 Gad"ah Mada
:ni;ersity (ress. '.Takdir Alis"ahbana. .1+D@/. $ari Per0(angan dan
Pert(m&(han %ahasa Indonesia. $akarta8 *"akrta (ress.
2uslan 3ainuddin. .>CCA/. Se0arah )alaysia ?>disi .ed(a/. 'elang#r8 (enerbit
Ba"ar 4akti.
'. Easwanathan. .1+@D/. (arad#F ?- $apanG Nati#nalism8 2elati#n Hith Asia*
,o(rnal of Asian and African St(dies* ;#l. <, A.,/.
Tsutsui, H. M. .>CC+/. A companion to ,apanese 9istory ?ed@# :nited &ingd#m8
4lackwell (ublishing, td.
Hillensky, M. .>CCD/. $apanese Basicm 2e;isited. Stanford ,o(rnal of >ast Asian
AAairs8 D .1/. D0%@@.
7#"i Akashi. .1+@C/. $apanese (#licy T#wards The Malayan 9hinese 1+,1%1+,D.
,o(rnal of So(thest Asian 9istory Dol 1#
3ainal Abidin Abdul Hahid et al. .1++1/. )alaysia: Warisan dan Per'em&angan.
&uala umpur8 *ewan 4ahasa dan (ustaka.
>D
QQQQQQQQ. .>C1C/. Penga0ian Se0arah Tanah )elay(. 'elang#r8 Internati#nal aw
4##k 'e;ices.
>1