melim pahkan
rahmatNya,
sehingga
da pa t
kesemp atan
ini
penulis
Penulis
DAFTAR ISI
PENDAHULUAN
DAFTAR ISI
II
Elem en Segiem pa t 29
DAFTAR PUSTAKA 71
BAB I
DASAR-DASAR
METODE ELEMEN HINGGA
Pada ba b ini diba has mengenai da sar-dasar
analisa
elem en
bangan
dunia
kom
puter
telah
begitu
cepa
tnya
potential problem,
a plikasi
bida ng me dikal.
Program Semi-Que IV
Fakultas TeknikJurusan
mesin Universitas Brawijaya
Proses Analisa M E H
Change
of
physical
problem
Physical problem
Finite elements
Mesh density
Solution parameters
Finite element solution of mathematical model
Representation of
Loading
Boundary conditions, etc.
Improve
mathematical
model
Refine analysis
L 1
1
1.2.1
S
L
;L
2
S
L
(elemen segitiga )
Dimana
L1 + L2 + L3 = 1
Luas P 2 3 S1
L1
1
Luas 1 2 3t
Luas P 1 3 S 2
L2
Luas 1 2 3t
2
Luas P 1 3 S3
L3
Luas 1 2 3t
3
1.2.2
Dimana
Vol P 2 3 4
L1 Vol 1 2 3 4
Vol P 1 3 4
2
L
Vol 1 2 3 4
Vol P 1 2 4
L Vol 1 2 3 4
Vol P 1 2 3
L1 Vol 1 2 3 4
L1 + L2 + L3 + L4 = 1
1.3
TRANSFORMASI KOORDINAT
Koordinat yang ba nyak digunakan dalam metode elem en hingga
X
p p
Yp
X
P p
Yp
X p X p Cos Yp Sin
Y p X p Sin Y p Cos
X
Cos
Sin
Sin X
.
Sin
Cos Y
Cos
Sin
Sin X
Cos
Sin
Cos
.
Cos Y
l1
m1
n1
Y
l2
Z
l
3
m2
m
n2 Y
n Z
3
[T]
1.4
v. v.
x
y
z
x
E
v. v.
y
x
z
y
E
v. v.
z
x
y
z
E
xy
;
yz
;
xy
zx
yz
zx
G
G
E
dimana : G 2(1 v)
E = Mo dulus Elastisit as
= poisson ratio
{} [C].{
}
1 v v
0
v 1
0
0
1 . v v
1
0
c E
0 2.(1 v
0 0
)
0 0
0
0
0
0
0
0
xy
yz
0
0
0
0
0
0
2.(1 v ) 0
0
Selanjutny a :
E .
Dimana ;
a b
b a
E E b b
1V 00
0 0
0 0
zx
b 0 0 0
b 0 0 0
a 0 0 0
0 c 0 0 0 0
0 0
c
2.(1 v )
[E ]
1
[C]
1V
a 1
2V
;b
V
1
2V
; c
1
2
1.5
Kondisi Problem :
1. Steady - State Problems.
K.U=R
2. Propagation Problems / Dynamic Problem.
M . + K . U = R(t)
3. Eigenvalue Problems.
Menjadikan elem en-elemen diskrit untuk memperoleh simpanga nsimp angan da n ga ya-gaya anggo ta dari suatu struktur.
2.
terhadap
permasalahan-permasalahan
2. Tentukan
diberikan satu
persamaan
setiap
berupa
kom ponen-
Me tod a Varisional
D dy
Qy
dx
2 dx
(1)
d 2y
dx
Q0
(2)
Anda ikan ba hwa y=h(x) ada lah merupa kan jaw ab pendekatan
terhad ap persamaan (2), denga n subsitusi akan mem berikan :
d 2 h(x)
dx
Q R(x) 0
0 W i (x)R(x)dx 0
xx
xx
dV .
.
v
1.7
Seba
{}
{f},
yaitu
suatu
matrik
dikalikan
Beban terpusat
-
minimum yang
menyatakan :
Dari
sekian
persamaa n
perpinda han
yang
perpindahan
yang
juga
meme nuhi
ba tas, maka
memenuhi
kondisi
potensial
yang terkecil
(minimum).
Prinsip tersebut mengimplikasikan hal-hal seba gai berikut :
-
Energi Potensial
Energi rega ngan kerja yang dilakukan oleh ga ya-ga ya eksternal
yang bekerja pad a sistem.
Energi Potensial
U(e) 1
2 ( x . x y.y z.z xy xy yz .yz zx.zx )dv
V
T
T
T
1 {} {}dv 1
2
2 {d} [B] [E][B]dv
V
Wbf
Wt (u. p x v. p y w. p z )dA
V
d .P
T
e1
Dimana : u Wbf Wt
e
Minimalisasi energi
potensial,
n
0 , maka
K .d f P
e
e1
e1
f f f
e
bf
du1
2
u
dx
2
Kondisi ba tas :
u(0)= 0
; u(2)=0
Solusi eksak : u = 1 c os
x. Prose dur Penyelesaian
:
1. Diskrititasi region.
Dalam region dibag i dalam 4 elem en da n eleme n da n
nodal diberi nomo r.
u~
1
123
2
/2
4
4
3/ 2
u~
e
j
x
xi
Fungsi asumsi :
u~ a
1 a
2
x
u~ a1 a2
xi
u
i
u~
u
x j u i x i u j
a1
a1 a 2 x
j
xi
uj
ui
a2 x j x i
~ xj
u
x
x j x i
N q
ui
x
xi
N
x j xi u j
du
X2
W dx
X1
e1X
4
4
dW du~
~
W .dx 0
dx x
X
X
dx dxW
e
e
e1
e1
Wi
u~
a
i
u~
u
~
W1
N1
W1 N1
x j x
W2
dW1
dx
1
dN1
dx x
j
xi
N2
W2 N 2
xj
xi
da n
:
a j
dW2
dx
xi
xj
xi
1
dN2
dx x x
j
i
dN1
dx
x
dN2
i
xi
dx
dx
N
x j 1
N1
u
N2
N1 du
..dx
N2
xi
xj
xj
uj
N2
dN1
dN2 ui
dx
dx u j
j
1
N dx 0
i
x
dx
xi
N2
N `du
dx
du
N2dx
du
0 du
dx
x
x
du
i
i
x
i
du
dx
x j
dx
xi
dx x
N1du
dx
du
N2dx
x ji
Suku 2 :
dN1 dN2
dN1 dN1
xj
dx
xi
dx
ui
dx
dx
dN2 dN1
dN2 dN2
dx dx
i 1
Le
1
dx
u
j
dx
dx
1 ui
1 u j
dimana : Le = xj - xi
Suku 3 :
xj
N1
1
xi
N2
N2
uj
N
xj
dx
xi
3
NN u
N
1
i dx
N2N2 u j
N2 N1
3
x x i 3x i x j Le 2 1 ui
j
Suku 4
:
1 2 u j
6.L
e
dx
x 2 x 2 2.x
.x
i
j
j
1
i
xi
N2
2.Le
du
(x i )
dx
du
(x )
j
dx
x 3 x 3 3.x .x .L 2 1 u
1 1 1 u
i
i
j e
i
j
i
u
u
1
6.Le
j
Le 1
1 2 j
2
2
2
x j 2x j 1
0
xi
.xi
2.Le
1
0
Ele men 1 : i = 1, j = 2, x1 = 0 , da n x2 = L
du
dx
u11
du
dx
1
1
0
L
1
x L
u1 L
1 u2
L 2
6 1 2 u2
0
2
1
Ele men 1 : i = 2, j = 3, x2 = L , d an x3 = 2L
du 1
1
x L
dx
du
dx x L
2L
1
21
u
1 u3
L 2 1
u2 L 1
6 1 2 u3
2
1
dst.
Diasumsika n du/ dxIx=L pada elem en 1 sama dengan du/ dxIx=L pad a
elemen 2 maka :
Asem bly persamaa n :
du
dx x 0
0
L
du
dx
x 4L
1 10
12
1 0
0 u1
0
10
01 21 11
1 2
0
0
2 1 0 0 0
1
4
1
0
0
u 2
L
u3 0 1 4 1 0
u
0 0 1 4 1
0 0 0 1
u1
u 2
u 3 2 2 0
u
0
2
4
2 u
2
L
1
L
0 u2
0 u2
L
12 1 u3
1 1 u 3 2 0
2
6 4
1
4
u
2
0 1 2 u4
4
0
0
2.1304
u2
2.1304 8.4674 u3 14.804
2.1304 u 4
8.4674
1
1
u2
1.130
u3 2.033
u4
1.130
X
/4
2/4
3/4
4/4
5/4
6/4
7/4
Exa ct
0.293
1.000
1.707
2.000
1.707
1.000
0.293
4 Elem
1.130
2.033
1.130
-
8 Elem
0.332
1.038
1.722
2.003
1.722
1.038
0.332
Gambar hasil yang yang diba ndingkan dengan solusi eksak da n MEH
denga n beda jumlah elem en sebag ai berikut :
u
2
X(rad)
0
1.8
Sistem koordinat.
3
V1
2
U1
1
X
u1
u2
2
u
3
1 X 1 Y1 1
Y
1
2
2
1 X3
Y3
3
{q1}= [A 1] . {}
v1
1 X 1 Y1 1
Y
2
2
v2 1
X
2
v
3
Y3 3
1 X
{q2}= [A 1] . {}
1 X1
A1
Y1
Y2
Y3
adjo
int
of
[A1]
det er min
ant
a1
1
of [A1 ] det c1
a2
1 b2
c2
a3
b3
c3
1 X
3
{} = [A 1]
-1
. {q 1 }
{} = [A1 ] -1. {q 2 }
{u} = [1 X
Y}.[A1]
{v} = [1 X
-1
. {q1}
u1
u2
u
3
Eksp ansi :
[1
v1
[1
Y}.[A1]
-1
Y}.[A1]
-1
v 2
v
3
Xb
det
= [N1
Yc
N2
N3 ]
sehingg
a:
u = [N1 N2
Xb
u1
N3 ] .
u
2
u3
Yc
2
a
Xb
Yc
3
v1
N3 ] . v 2
v
3
v = [N1 N2
u1
N1
N2
v1
0 u2
N3
u
v
0 N1
N2
N3 v 2
u3
v
3
3
y
2
1
X
u1
u
2
u3
1 0
x2
1 x3
{q1}= [A 1] . {}
0 1
0 2
y 3 3
adjo
int
of
[A1]
1 a 1
1
of [A ] det b
a2
a3
b2
b3
c1 c 2
{} = [A 1]
-1
c3
. {q 1 }
{} = [A1 ] -1. {q 2 }
{u} = [1 x
y}.[A 1]
{v} = [1 x
N1
-1
. {q1}
N2
u1
v1
0 u2
N3
u
v
0 N1
N2
N3 v 2
u3
v
3
N1
y 3 (x 2 x) y(x 3 x2 );
N2
x 2 .y
yx2
N3
x2 .y 3
x.y 3 yx3
x 2 .y 3
Koordinat Natural
L2
3
L3
Program Semi-Que IV
Fakultas TeknikJurusan
mesin Universitas Brawijaya
L1
X
21
Fungsi asumsi :
u = L1 u1 + L2 u2 + L3 u3
Hubungan koordinat natural :
L1 + L2 + L3 = 1
u = L1 u1 + L2 u2 + (1 L1 L2) u3
v = L1 v1 + L2 v2 + (1 L1 L2) v3
Untuk elem en isoparametrik :
X = L1 X1 + L2 X2 + (1 L1 L2) X3
Y = L1 Y1 + L2 Y2 + (1 L1 L2) Y3
Program Semi-Que IV
Fakultas TeknikJurusan
mesin Universitas Brawijaya
22
Program Semi-Que IV
Fakultas TeknikJurusan
mesin Universitas Brawijaya
23
Step 1
* me mbuat fun gsi line ar
Fungsi interpolasi (asumsi) displa cem ent
u(x, y) 1 2 .x 3
.y v(x, y) 1 2 .x
3 .y
x (x, y)
u
x
v
y (x, y)
xy (x, y)
u
v
y
32
x
u da n v titik sebarang pad a elem en (boleh node / tida k)
Shap e fun ction ;
Step
2
Step
3
[K
(e)
] [B] .[E].[B]dv
T
[K
(e)
] [B] .[E].[B].h.dA
T
(e)
[K ] [B] .[E].
[B].h.A
b N
bf
by
dV
p N
bf
dA
py
th T
.T
.T
th V BT .
E
dV
th
K
(e)
f f
(e)
bf
Untuk struktur
n
K [K (e) ]
e1
n
{F}
f
(e)
P
e1
K D F
Beba n terpusat
Fungsi interpolasi
u(x, y) 1 2 .x 3 .y
U1 1 2 .x1 3 .y1
U 2 1 2 .x2 3 .y 2
U 3 1 2 .x3 3 .y 3
U1
U2
1 X
Y1 1
Y2 . 2
U3
Y3 3
1 X
1 X
Y2
a
1 1
b1
J
c
a2
b2
a3
b3
c
U1
. U 2
Y1
U1
. U 2
U
b1 y2 y3 ; b2 y3 y1 ; b3 y1 y2
c1 x3 x2 ; c2 x1 x3 ; c3 x2 x1
J (x 2 .y 3 y2 .x3 ) x1 ( y 2 y3 ) y1 (x 3 x2 )
U 1
x
U 1
x
y.
1
. 2
a1
a2
U 1
y.
[(aU
a3 U1
b
b
1
1
2
2
b x c y)
1
. U
2
c U
3
3
3
b(a
2
U1
x c y)
(a b x c y
3
3
3 )]. U 2
U
3
U N
1
N
2
N
3
1.9
. U 2
U
3
(a b x c y)
J
1
2
U1
(a
b2
(a
3
x c2 y)
b3 x c3 y)
geome tri-id entik denga n fun gsi interpolasi untuk perpinda han. Pada
Eleme n segitiga digamb arkan seba gai berikut
X
Y
X 1
Y1
X2
N .
Y2
X3
Y3
Misal
Sehingg a yang dibic arakan ada lah koo dinat natural, tida k hanya :
U L1.U1 L2 .U 2 L3 .U 3
V L1 .V1 L2 .V2 L3 .V3
Tetapi
X L1 .X 1 L2 .X 2 L3
.X 3
Interpolasi Formula
X (s, t) N1 .X 1 N 2 .X 2 N 3 .X 3 N 4 .X 4
Y (s, t) N1.Y1 N 2 .Y2 N 3 .Y3 N 4 .Y4
N i (s, t)
Dengan formula interpolasi lagrange
Dalam arah x
da lam arah
y Untuk n = 2
1
l (x) x x2
1
x1 x2
l1 ( y)
N1 (x, y) l1 (x).l1 ( y)
x x2
y y4
x1 x2 y1 y 4
y y4
y1 y 4
Untuk :
N1 (s, t)
s s2 t t
4
s1 s2 . t1 t 4
Node 1 : s1 = -1 ; t1 = -1
Node 3 : s3 = 1 ; t3 = 1
Node 2 : s2 = 1 ; t2 = -1
Node 4 : s4 = -1 ; t4 =
N 1 (s, t)
(s 1) (t 1) (1 s) (1 t)
.
.
1 1 1 2
2
1
(1 s).(1 t)
4
s s1
t
(s 1) (t 1) (1 (1 t)
.
t3
s)
.
.
N 2 (s, t)
1 1 1 2
2
s2 s1 t3
1
t2
N 1 (s, t)
N 2 (s, t)
(1 s).(1 t)
4
s s4 t t
(s 1) (t
(1 s).(1 t)
2
.
1)
s3 s4 t 3
4
11
.
11
t
s s3 2
(1 s).(1 t)
(s 1)
(t
s 4 s 3 t t1
4
N 4 (s, t)
.t
1)
t14
1. 1
11
N 3 (s, t)
U a1 a2 x a3 .y
U N1.U1 N 2 .U 2 N 3 .U
U a1 a2 x a3 .y V
b1 b2 x b3 .y
N1=Li
i = 1, 2, 3
1.10
U Ni
X N i .X i
1
.U i
i1
n
V Ni
.Vi
i1
i1
n
Y Ni
1
.Yi
i1
Elem en Isoparametrik
Isoparametrik
U (s, t) N1.U1 N 2 .U 2 N 3 .U 3 N 4 .U 4
V (s, t) N1 .V1 N 2 .V2 N 3 .V3 N 4 .V4
X (s, t) N1 .X 1 N 2 .X 2 N 3 .X 3 N 4 .X 4
Y (s, t) N1.Y1 N 2 .Y2 N 3 .Y3 N 4 .Y4
N
t)
(1 s)(1
N3
(1 s)(1 t)
4
N4
(1 s)(1 t)
4
N2
(1 s)(1 t)
4
U L1.U1 L2 .U 2 L3 .U 3
V L1 .V1 L2 .V2 L3 .V3
0
L2
0L
L3
U1
V1
0 U 2
L1
L
2
U3
V3
BAB II
Aplikasi elem en hingga untuk analisa struktur, yaitu untuk struktur truss, beam, da n frame. Juga dij
2.1 T R U S S
Ad alah struktur yang istimew a, dimana joint yang diranc ang tidak
untuk mendukung mome n, da n da pa t dikatakan merupakan eleme n 2
Forc e mem ber yang seolah-olah merupa kan sambungan pin.
Konsekuensi
Karena tida k mendukung mome n dalam keseimb anganny a
ba tang sebagai 2- force member sehingg a beba n selalu dikerjakan di
joint. Sehingg a ga ya-ga ya berimpit dengan sumbu aksial ba tang.
PL
AE
P
AE
P
K
Komp abilitas
U (x) a1 a2
.x
E(x)
du(x)
(asumsi)
dx
T (x) E (x)
E.a2
(konstanta)
(konstanta)
pada x = 0
U1 = a 1
a 1 = ui
pada x = L
a2
U2 = a 1 + a 2 L
u 2 u1
L
x
U 2 U1
U (x) U1
X 1 U1 U 2
L
L
U (x)
E(x)
f1 (x)U1 f 2 (x)U 2
1
f1 (x)U 1 f2 (x)U 2
N1 (x) f (x) 1 x
1
f 2 (x)
N 2 (x)
Sha pe Function
(Sebaga i pola umum perpinda han sebag ai fun gsi da ri Shap e function
denga n dof)
L
1
1
X 1 EA f . f .dx u1 EA f1 . f 2
0
L
1
1
1
2
.dx
u
2
{d}
Stiffness
matrix
{f}
vektor
vektor
kij
L
1
EA f i (x). f j (x)dx
0
k EA
k k
L
1
1 1
1
1 1
S T.A(x) E.A(x) EA
1
u
x
d T d
Program Semi-Que IV
Fakultas TeknikJurusan
mesin Universitas Brawijaya
33
f T f
Program Semi-Que IV
Fakultas TeknikJurusan
mesin Universitas Brawijaya
33
[K ]d T f
[K ].[T ].d T f
[T ] .[K ].[T ].d f
T
[K ].{d} { f }
dimana
Cos
Sin
.Cos
2
L Cos 2 Sin .Cos
Cos
AE Sin
Sin 2 Sin .Cos
Sin
2 Sin
Sin
[K ]
.Cos
Sin 2
.Cos
Sin2
Sin
mo del matematis
u1 x1
v
1 y1
[K ]
u2
x2
v
y
2
2
AE 1
1 u1
X 1
Program Semi-Que IV
Fakultas TeknikJurusan
mesin Universitas Brawijaya
34
L 1
[K]
1 u 2
X 2
{d} = {f}
Spesifikasi elem en :
Program Semi-Que IV
Fakultas TeknikJurusan
mesin Universitas Brawijaya
34
2 node pe elem en
2 dof per node (u da n v) Data
teknis yang diperlukan :
E, A, L,
2 node per eleme n dengan asumsi perpindahan yang terjad i sepanjang
merupa kan variasi linear
X ,U ,Y ,V Koordinat lokal
Dalam sistem sumbu lokal
AE 1 1 U1 X 1
L
1
1 U 2 X2
AE 0
1 0 1 0
0 0 0
10
1
0
u1
X 1
Y
v1 1 Atau
0 u2
X 2
Y
2
0 v2
K .{d } { f }
Dimana
u1
Cos
Sin
v1
0
u2
v
0
2
Sin
Cos
Cos
Sin
0 u1
0
.
Sin
Cos
v 1
u2
2v
Resume
Truss digunakan tida k untuk mendukung mome n
Program Semi-Que IV
Fakultas TeknikJurusan
mesin Universitas Brawijaya
35
* Steps :
1. Diskritisasi denga n setiap batang sebagai elem en
dengan mem buat node-node da n diberi nomo r.
Program Semi-Que IV
Fakultas TeknikJurusan
mesin Universitas Brawijaya
35
Singular matrik
Program Semi-Que IV
Fakultas TeknikJurusan
mesin Universitas Brawijaya
36
Tab el
i
Cos
0o
60o
120o
[K ]
Sin.Cos
Sin
.Cos
Sin
Cos
Cos
AE Sin
2
.Cos
L Cos Sin .Cos
Cos
2
2
2
Sin
Sin
Sin
(12):
1
AE 0
0 1 0
2
Sin .Cos
Sin
Sin .Cos
2
Sin
10
0 0
[K ]
L
AE
(13):
(23):
1 0 1 0
0
0 0 0
.
1 0 1 0
0 0 0 0
u1
x1
y
v1 1
u2
x2
y
2v
2
14
3 4
1 4
AE 3 4
3/ 4 3 4
L
1/ 4
1/ 4
3 4
3 4 3 4 3 14 4
1
3 4
3 4
3 4 u1 x1
3 / 4 v 1 y1
x3
3 4 u3
3/4
3
/4
Sin
v3
u2
AE
L 1/ 4
3/4
3 4
3 4
1/ 4
3/ 4 3 4
y33 4
x2
3 / 4 v2 y2
x3
3 4 u3
y
3/4
3
v
3
* K struktur
AE
X 1 (1 2)
X 1 (1 3) AE 1
1
1
AE 5
1
3
3
u1 4 .v1 1.u2 0.v2 u3
.v3
X 1
4
L 4
4
Y1 (1 2) AE
[0.u1 0.v1 0.u2 0.v2 ]
L
3
Y1 (1 3) AE
3
3
3
4
L
4
AE
Y1
L
3v
X 2 (1 2) AE
[1.u1 0.v1 1.u2 0.v2 ]
L
X 2 (2 3) AE
L 4
1
u 2 4 .v2 .u3 3 .v3
4
4
5
AE
1.u
0.v
X2
L
1
1
1
3
3
.u
u
.v2
3
4 2
4
4
.v3
Y2 (1 2)
AE
Y2 (2 3)
AE
3
3
3
3
4 .u2 .v2 4 .u3 .v3
L
4
4
+
Y2 AE
3
3
..u2 .v2 3 .u3 v3
4
4
4
4
3
0.u1 0.v1
X 3 (1 3) AE 1
1
3
3
3
X 3 (2 3) AE 1
4 .v 1 .u 3 .v
.u
2
3
4 3
L 4
4
AE 1
1
1
3
3
.u
u3 0.v3
X3 L
.u1 4 .v1
2
4 .v2
4
4
2
Y (1 3)
AE
.u
[3
.v
3
3
4 .u .v ]
4 1
1
3
L
4
AE 3
3
3
.v
Y3 (2 3)
.u
4 2 4 2 4 .u3
L
3
4
3
4
.v3
Y2 AE
3
4
L
3
3
3
6
.u1 .v1
..u2 .v2 0.u3 v3
4
4
4
4
5/
4
3
4
3
4
03
4
U1 0
3
4
3 / 4
5/ 4 3
4
3
4
X 1 Rx1
1/ 4 3 4
1/
4
3
4
3/4
V1 ?
3 U 2 ?
4 .
3/4
Y1 0
X 2 P
3 / 4 V2 0
U 3 0
1/
4
34
3/
4
1/ 3
4
4
3
3/ 4
4
Y2 R y 2
X 3 R x3
1/ 2
0
6/
4
[K]
V3 0
Y3 R y 3
{D}
= {f}
* Identifikasi B.C
U1 = V2 = U3 = V3 = 0 (kondisi tumpuan pa da joint)
* Dof aktif
AE 3 /
4
L
V1
5 / 4 U 2
V1 = 0 ; U
4 PL
5 EA
U2
Rx1
R y3
Rx1
R
y2
R x3
R y3
4 P.L 0
V1
* Gaya reaksi
R
y2
R x3
5 EA 1
EA 0
L 34
3 /
4
3
4
3 V1
4 .
1/ 4 U 2
3
4
1
1
0
0
3 4
3
4 4 P.L
EA
4
=
P
.
L 3
5 1/ 4
1/ 4 5 EA 1
4
3 4
3/ 4 3
* Gaya Aksial
S X 2 .Cos Y2 .Sin
U
U
S EACos Sin .
2 1
V2 V1
X2
EA
L
EA
C U
C
2
SCV1
U 2 SCV2
(U 2 U1 ) SC(V2 V1 )]
[(C L
Y2 EA
S SCU1
L
2 1
V S (U
V22
S
EA
L [SC(U 2 U1 )
S
EA
(V2 V1 )]
2
[C L
EA (C S )[C(U 2 U1 ) S (V2 V1 )]
2
L 2
EA
S L C(U 2 U1 ) S (V2 V1 )
U 2 U1
EA
S12
C S .
L
V2 V1
* Gaya ba tang / axial
S(12)
EA
L
Cos12
Sin12
4 P.L
.
(tension)
4
0.
EA .
5
P
EA
1
L
U 3 U1
S(13)
EA
L
EA
L
Cos13
1/
EA
S( 23)
U 2 U1
.
V
V
2
1
Cos
Sin13
V3 V1
. 0
0
3/2
U3 U2
0
EA
Sin 23
.
1/
.
3/2
4 P.L
.
2
5 EA
.P
23
(tension)
V3 V2
2.2 B E A M
Struktur yang diranc ang untuk mendukung beba n lateral.
Sehinngg a ut amanya dap at meneruskan bending, meskipun ad a shear
(sebaga i konsekuensi logis)
Tega ngan Bending Teganga n normal
Data teknis :
E, I, L
Beam
Fungsi interpolasi (asumsi) : Upa ya untuk mendukung yang sebenarnya
(yang didekati bukan fun gsinya tetapi nilai numeriknya)
V (x) a1 a2 x a3 x2 a4 x3
Justifikasi : di Beam
d 2v M (x)
v
EI 2 M (x)
d
2
2
dx
EI
dx
Keseimba ngan
Keseimba nga n
dV W
.dx
(M dM )
M
dV
W dx
dM V
.dx
d V
W
EI
V .dx
dx
4
dM
dx
3
d V
V EI dx3
Pemisalan harus bisa memo delkan da erah beam tida k ad a beba n
merata sehingg a fun gsi interpolasi turunan ke IV nya = nol
Model umum ;
Displa c ement =
fi(x)..di
Dimana fi(x) merupa kan fun gsi bentuk da n di merup akan Displa cement
da ri node.
Fungsi Interpolasi (asumsi)
V (x) a1 a2 x a3 x2 a4 x3
V (x)
W1(x)
W2(x)
M
elemen
nom or dof
3 4
5 6
da n seterusnya.
5. Me mbuat matrik kekakuan total dengan mengasembly
masing elemen
Y,V
P(x)
M2
X,U
M1
Y1
Y2
Y1
L
M1
Fi
P(x).f i (x).dx
Y2 0
M
2
Elem en Beam
Spesifikasi
-
2 node / elemen
2 dof / node
Fungsi Interpolasi
V (x)
dx
Shap e Function
f1(x) 1 3
X
2L
X X
f2 (x) X 2
2
L
L
2
X3
X
2L
f 3 (x) 3
L
X2
f4 (x)
X3
"
"
f (x).f (x).dx
EI L
ij
2.3 F R A M E
masing-masing eleme n bisa menerima ga ya kearah x da n y da n
mampu mendukung mome n sehingg a dof = 3
mampu menerim a :
Beban lateral (bending)
Beban aksial
Konsep
Seperti beam yang berorientasi terhadap x
Dalam pemo delan matematis kombinasi elemen truss d an beam
I. Analisa elem en tersebut terletak pad a sumbu x (tap i bukan beam)
(merupa kan ide frame = truss + beam)
lokal = global
Diskritisasi
K (6 x 6) elem en
Assem ble
B.C
Dof aktif
Jawa b pertanyaan
Simetri
Struktur simetri
Beban simetri
BCs
u=0
y = 0
z = 0
contoh soal
Analisa
12 / L2
frame
EA
x 6/
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
8
6/
x
L
x
6
/
L
Dof aktif EA 1/ 2
Ktruss
x
L
2L 1/
2
u1
u 2
.
6/
L
12 2
L
v2
2
v3
1
/
2 1/
12EI EA
[K
struktur
3
L
x
]
0
EA
4L
x 6
x
x
x
4L
x
4L
L
x
0 EA
x
x
L
x
x
x 8
x 6 12EI EA
L3
4L
BAB III
INTERPOLASI
DAN INTEGRASI NUMERIK
Interpolasi Lagrange merupakan pendekatan fungsi polynomial.
Seda ngkan Integrasi Gauss Quadrature merupakan suatu proses
integrasi numerik dimana batas integral harus sudah dilih at
melalui
Shap e fun ction hubungan matem atik dari fun gsi interpolasi
C0 C1 C22
C20
C
. 1
C
2
Tiga titik di
1 1
2 2
3 3
1 1 1 1
2 1
C0
. C1
C2
C0
. C1
3 1
3
C
2
C0
. C1
C2
1
C0
1 1 12 1
2
C1 1 2 . 2
2
2
1 1 C
1
1
0
2
2 1 2 . C1
2
2
C
3
2
3
1
3
C2
1 2
3
3
N1 ( )1 N 2 ( )2 N 3 ( )3
Curve fitting suatu pendekatan Lagranges interpolation
pendekatan f polynomial
FEM yang didekati bukan fun gsinya karena kom pleksnya tapi nilainya
2 independent variables
1, 2 . . . . . . 9 diketahui
N 3 ( y)
Integrasi numerik
Pa da softwa re yang dipakai integrasi Gauss
* GAUSS QUADRATURE
Batas integrasi :harus sud ah lihat : Analisa Numerik
(, , 0)
(0, , )
1/
(, 0, )
Koordinat natural
faktor bobot
( 1 /3, 1 / 3 , 1 / 3 )
-27 /
4 titik
3 titik
k oordinat natural
/3 A
3
/3 A
48
( 3 /5, 1 / 5 , 1 / 5 )
( 1 /5, 3 / 5 , 1 / 5 )
25 /
48
( 1 /5, 1 / 5 , 3 / 5 )
Hubungan antara x da n interpolasi dalam natural :
X = L1 X1 + L2 X2 + L3 X3
Kalau ada y
Y = L1 Y1 + L2 Y2 + L3 Y3
Shap e fun ction pa da elem en segitiga = koordinat natural Ni = Li
Dalam pengertian koordinat natural seba gai interpolasi.
BAB IV
APLIKASI PADA
PERPINDAHAN PANAS
Disamping ap likasi untuk struktur, metode eleme n hingg a dap at juga
diterap kan untuk perpindahan panas. Disini akan diba has mengenai
perpinda han alira n pa nas untuk 1-Dimensi da n juga untuk 2-Dimensi.
H(x)
Q2
Q1
x
H(x)
X1
X2
q+(dq/dx).dx
q
A
A+(dA/dx).dx
dx
Suatu da erah dengan luas penamp ang variable A(x) denga n aliran
pa nas Q (energy/ time) pada ujung da n sumber fluks pa nas, H(x)
(energy/ time -length), didistribusika n sepanjang arah x.
d
dx
A.q H(x) 0
Fouriers Law :
q k.
dT
dx
d
dT
H(x) 0
A.k
dx
dx
Bentuk varisional ekivalen da ri persamaan diferensial :
0 x 2 d
H(x) .T .dx
A.k
dT
x1 dx
dx
x2
x1
A.k
dx
dT
T .dx
dx
x2
H(x).T .dx
x1
Ak
dT
x2
d
x1
x2
x1
A.k
dT
dx
T .dx x2 H(x).T.dx
dx
x1
denga n
T : essential bound ary c ondition (Dirichlet Bound ary Condition)
dT/ dx: natural boundary value (Neumann Boundary Co ndition)
untuk : Q =-A.k.dT / dx, maka
Q
.T
2
Q .T
2
x2
dT A.k
T .dx
dx dx
x2
H(x).T .dx
Q
.T
Q .T
x2
A.k
dT
2 .dx
dx
x2
H(x).T (x).dx
da n
Q2 = Q2c = h.A.(T2 - T )
T : temperatur ambient ;
h : koefisien perpinda han panas konveksi.
Energi yang ditambahkan denga n konveksi pad a da erah panjang dx :
H(x).dx = h.(P.dx)(T - T(x))
H(x) = h.P.(T - T(x))
4.2 MODEL ELEMEN HINGGA UNTUK ALIRAN PANAS 1-DIMENSI.
Functional :
dT
Q .T
A.k
x2
Q
.T
.dx
x2
H(x)
.T
(x).
dx
dx
Q1
Q2
X
1
1. Asumsi fun gsi
yang menyatakan
variable
elemen.
Variasi linear temperatur
: T = [N] . {q t }
[N]
= [N1 N2] =
Xj X
X X
i
.
dependen
melalui
X j X
i
Xj Xi
Xj Xi = L
dT 1
dx
1
L
Substitusi
:
Tj ]T
d B .q
t
dx
x j H(x).N
.dx
q
t .dx
T B T
xq t B.q
xj
q t A.k
atau
1.q t
{q t } = [Ti
xi
Qi
Q
.q
atau :
A.k
1
2.L
.dx
j
1 . q xH(x).
Nq
Denga n Ritz proc edure d/ d{q t } = 0, maka go verning equation for the
single elem ent :
A.k
1
.L
1
q.t
11
x j H(x).N.dx
Qi
Qj
xi
atau : [ k cd ] . {q t } = {Q t }N + {Qt}H.
dimana :
[ k cd ]
TH , hH
TL
TR
hL
hR
L
Persamaa n kesetimbanga n :
[ k cd ] . {q t }
= {Q t }N + {Qt}H.
Qt N
h.A(T
T1 )
h.A.T
Q2
h.A.T1
Q2
h.A.TL
h.A.
2
atau :
1 0 T1
0 0 T2
Jika ujung kanan mem puny ai konveksi., kem udian denga n subtitusi
Q2 = h.A. (T2 - TR) didapa t :
Qt N
Q1
h.A.
0 0 T1
atau :
h.A.TR
1 T2
0
dimana
Qt H
H(x)
.dx h.P.
[N]
(TH
T (x)).
[N]
Qt H
h.P.TH
.dx h.P
[N]
T
0
.
dx
atau :
.[N].dx.{qt }
[N]
[N]
1
L
Fluks terdistribusi :
h.P.L.T
Q
t
H
2
1
atau :
h.P.L
2
6
1 T1
2 T
1 2
{Q t} H = {Q cv } H [k cv ] H .{qt}.
Asumsi single elem en dengan konveksi pa da sisi ba tas kiri dan sepa njang
elemen da n aliran pa nas Q2 pada batas kanan.
[ k cd ] . {q t }
= {Q t }N + {Qt}H.
T
k
h.A.T
T2
cd
Q2
h.A
h.P.L.T
1 0
T
0
0
T
H1
21 T
h.P.L
2 T2
direorganisir : (konveksi p a da sisi kiri)
k c k cv k c Qcv Qcv H
d
qt
k c k cv k c Qcv Qcv H
d
Contoh :
qt
20 cm
5 cm
20 cm
T=50 0C
2000C
Q1
kcd
Ak 1
L 1 1
100.4 1
20
11
20 20
20
20
h.A
cv R
0.02(100)
0 1
0 0
0 1
0 0
0 2
cv H
hPL 2
1 2
0.02(50)(20) 2
6
1
1
2
6.7 3.3
3.3
6.7
Q1
Q cvR
h.A.TR
Q1
0.02(100)(50)
Q1
100
Q1
cv H
h.P.L.TH 1
1
0.02(50)(20)(50)
2
500
500
1
Asem bly persamaa n matrik aliran pa nas kom plit :
16.7 T1
16.7
28.7 T2
Q1 500
600
0 T
1
28.7 T2
16.7
200
600
solusi untuk T2 :
-16.7 (200) + 28.7 T2 = 600
T2 = 137.3 0C.
Q1 = 2547 W.
4
20
L
200
2
1
26.3W /
cm
137.3
T 1
1
T2
Governing equation.
Y
Lapla ce eq. :
T0
qcd k
Fourier eq. :
T(x,y)
qcdy k T
y
atau
qn k T
n
AWi .
T .t.dx.dy 0
2
.Wi
T
W .T Wi T
t .W i T
A
!
atau :
.dx.dy
!
Wi .T .nds
, maka
t W i .T.nds t Wi .T .dx.dy 0
S
T
t Wi . ds t Wi T
S
x
Interpolation formula :
Wi T .dx.dy 0
y y
T = [N] . {q i }
SehinggT a :
d an Wi = Ni
ds t
Se
Ae
N N N N
dx.dy.
y
x
x
Persamaan Elemen :
Keseimbanga n energi : q cd n = q cv
qcv
qcdn
Se
qcd .i qcd . j .n
x
qcv y
T
t.k.
.ds h.t.ds.(T T )
T n h
.ds (T ).d
s
T
n
k
da n
qb
Se
T/n=0
untuk : T = [N] . {q t }
.ds
.ds
N.q
n
k
.ds
subsitusi :
e'
N .
N .ds.q
T
k.
N T .
.ds
h.
k.
Se'
N NN N
Ae
.
q
N T .
Se''
.dx.dy.
x
x
k k.
cdx
N N
.dx.dy
Ae
.ds
k.k
cdy
Ae
N N
.dx.dy
k cv h.Se' N
Qcv
Applied heat boundary vector, Se :
h. N T.
Se'
Q k. N T
Se''
b
.ds
. .ds
T
BAB V
ANALISA
TEGANGAN AXISYMMETRIC
Sekelom pok problem yang ada pa da kenyataannya meliptui gaya
da n dom ainny a dalam tiga dimensi, tetapi akan
diup ayakan
seba
gai
akib
at
hal
tersebut,
menjadi
mengem
biasa
ba ngkan
Sumbu putaran
Program Semi-Que IV
Fakultas Teknik Jurusan
Mesin Universitas Brawijaya
64
w1 w1.k
u1 u1.e r
e r
Kom ponen teganga n koordinat silin der untuk kead aa n axisymm etric.
rz
dz
dr
T
T
B .C.B.d.q B .C.T.d QNF QT QBF
k
B
.C.B.d
Qtemp
B
.C.T .d
QT A
.T.d
QBF N
..Bf .d
u
r
;
z
rz
w w
r
r
0
r
0 r
u
u
z
z
.
. w
1
w
0
r
rz
z r
E
z
(1 )(1 2)
rz
atau
0
x
0
r
z
1
1
.T
1
1 2
rz
2
r
z
rz
1
1
1
0
L1+ L2 + L3 = 1
1 1
r r1 r2
z z
z
1 2
r3
z
L1
L2
L
3
3
invers matrik :
L1
L2
L
3
a1
a2
det
b1
b2
b
a 3 3
c1
c2
c
3
r
z
dimana :
a 1 = r2z3 r3z2 ;
a2 = r3z1 r1z3 ;
a1 = r1z2 r1z2 ;
b 1 = z2 z3
b2 = z3 z1
b3 = z1 z2
c 1 = r3 r2
c 2 = r1 r3
c 3 = r2 r1
da n
u1
u L1 0 L
2
w
0
L
1 0
L3
L2
w1
u
2
0
N.q
.
L3 w2
u
3
w3
N.q B.q
derivatif koordinat natural :
L1
a r.b z.c
b
1
1
1
1
det
det
r
r
da n seterusnya.
dimana :
b2
b1
c1 0
0
L*
1
*
L
det 1 0 2
r
r
b
c
1
2
c1
b3
c2
0
L*
c3
0
b3
b2
r
c3
Matrik kekakuan
k B
.C.B.d
Metode pendekatan yang sederhana [Zienkiewics] dinyatakan sebag ai
berrikut :
B Br, z
r r
r
dimana ; r 1 2 3
3
z z z
1 2
; z
volume : V 2..r.A
Matrik kekakuan eleme n
:
k 2..r.AB .C.B
T
T
B .C.
temp
1
1
2..r.A..T. B .C
1
0
.d
T
F1z
F2r
F2z
rL1 0
Q
T
r.N .
2..
N .T.d
A
2..
S
0 rL1
0 . Tr .ds
rL2
rL2 Tz
0
rL3
0
0 rL3
F3r
F3z]T
Tr
Tz
.ds
Q
BF
2..
N ..
T
Br
r.N .
.d
Bz
Br
Bz
.dA
REFERENSI
1. Grandin Hartley, Jr.,1986, Funda ment als of the Finite Eleme nt
Method , Ma c millan Publishing Co mp any, New York.
2. Yang, T.Y., 1986,Finite Eleme nt Structural Analysis, Prentic eHall,Inc,Englew ood Cliffs.
3. Buchanan, Geo rge R.,1995, Finite Elem ent Analysis,
SchaumsOutline Series, Mc Graw-Hill International Editions
4. Bathe Klaus-Jurgen, 1996, Finite Elem ent Procedures, Prentice Hall
International Editions, Inc, USA.
5. Hughes Thom as J.R.,1987, The Finite Eleme nt Method , Prentic eHall Inc, New Jersey
6. Segerlind L., J., App lied Finite Elem ent Analysis, John Willey &
Son,Inc.