Sejarah nota expressT4B7
Bab 7: Islam di Asia Tenggara
Teori Dari Tanah Arab
1. oleh John Crawford
2. Disokong Profesor Syed
Muhammad Naquib al-Attas.
3. John Crawford - Islam ke AT
menerusi aktiviti pedagangan.
4. Catatan China - Arab dan Parsi
ada perniagaan dan petempatan
di Canton atau Amoy
5. Arab kuasai perdagangan laut
6. Pedagang Arab singgah
pelabuhan Selat Melaka.
7. Pedagang Arab menetap beb.
bulan - bina perkampungan.
8. orang Arab di perkampungan
berkahwin wanita tempatan.
9. Masa menunggu perubahan
angin - berinteraksi ttg agama
10. nilai Islam oleh pendakwah
11. Tarik minat orang tempatan
untuk mendalami agama Islam.
12. Kejujuran pedagang Arab Islam
13. sifat pentingkan kebersihan
14. berhemah tinggi
15. Catatan China - wujud
perkampungan Islam Ta Shih
di Sumatera Utara
16. Prof. Syed Muhammad Naquib
- persamaan bahan penulisan
dan kesusasteraan
17. Perkataan Arab pd tulisan jawi
18. diambil daripada bhs Arab.
19. Kebudayaan Melayu
dipengaruhi budaya Arab
20. Contohnya, hormati tetamu
21. muzik Melayu seperti dabus
dan tarian zapin.
22. Karya tempatan - pengislaman
raja oleh syeikh dari Arab
23. Hik. Raja Pasai menceritakan
Syeikh Ismail islamkan Raja
Pasai
24. Raja Pattani Phaya Tu Nakpa
diislamkan oleh Syeikh Said.
Teori & Bukti Islam Dari China
1. oleh Emanuel Gadinho Eredia
2. Khan Fo atau Canton - pusat
perniagaan Arab
3. Hubungan peniaga bolehkan
Islam di China.
4. Peniaga China Islam sebarkan
Islam kepada AT.
5. S.Q. Fatimi berlaku
perpindahan pedagang Islam di
Canton/Amoy ke A. Tenggara
6. Penemuan Batu Bersurat
Terengganu di Kuala Berang
7. persamaan seni bina di China
dgn masjid di Nusantara
8. Islam ke AT menerusi Champa
9. Di Melaka, seni bina China
pada bumbung masjid
10. persamaan dgn bumbung
rumah ibadat China (pagoda)
11. pengaruh atap genting China
12. warna merah & kuning pd kayu
kepala pintu & tingkap masjid
13. Pengaruh pada jubin lantai,
dinding & kolam air di masjid.
Teori & Bukti Islam Dari India
1. dari wilayah Gujerat
2. dari pantai Koromandel
3. dikemukakan oleh Snouck
Hurgronje, sejarawan Belanda.
4. hubungan perdagangan lama
wujud ant India dgn AT
5. pedagang India Islam sebarkan
Islam ke ATenggara
6. Gujerat, pelabuhan penting pd
pmh Alaudin Khilji di India
7. Batu marmar pada batu nisan
di perkuburan Malik Ibrahim di
Gerisik, Jawa
8. Batu nisan Malik al-Salih di
Pasai ada ciri buatan India
9. Unsur kebudayaan Hindu di AT
buktikan hub. AT dengan India.
Kesimpulan Teori Kedatangan
1. Sejarawan bersetuju Islam
dibawa oleh pedagang
2. Perdagangan terhad di
pelabuhan dan di kal pedagang.
3. Islam dikembangkan
oleh ulama.
Faktor Penyebaran Islam di
AT i. Perdagangan
a. Pedagang Arab, China dan India
jalin hub perdagangan dengan
pelabuhan di AT
b. Pelabuhan pusat kegiatan
c. Tingkah laku pedagang Islam
jadi ikutan penduduk setempat.
d. Perkampungan pusat
perbincangan Islam
e. Pedagang bawa ulama
f. pedagang berdakwah dgn
berhemah, sifat mahmudah
g. Hubungan baik pedagang Islam
dengan pemerintah tempatan.
h. Pemerintah tempatan berikan
keistimewaan kepada pedagang
i. pedagang Islam berdakwah
kepada mayarakat setempat.
j. Pedagang dianugerahkan
jawatan syahbandar
k. Islam tersebar menerusi
syahbandar
ii. Perkahwinan
a. Perkahwinan siasah
Sul. Mansur Syah dan Sul.
Muzafar Syah kahwinkan
puteri mereka dgn raja Siak,
Kampar, Inderagiri
PuterirajaMelaka
dikahwinkan dgn raja
Pahang dan raja Kedah.
b. Perkahwinan biasa - pedagang
Islam atau ulama Islam dengan
penduduk tempatan.
i. Pengislaman Raja dan
Bangsawan
a. Masyarakat taati pemerintah.
b. Apabila raja memeluk Islam,
amalan diikuti oleh rakyatnya.
PengislamanMegat
Iskandar Syah setelah
berkahwin dgn puteri Raja
Pasai diikuti oleh rakyat
Di Pasai, pengislaman Raja
Malik al-Salih - pembesar
turut memeluk Islam
iii. Kelahiran Kerajaan Islam
1. ker. Islam - Perlak, Samudera-
Pasai, Melaka, Acheh, Demak,
Mataram, Sulu dan Mindanao
2. Kerajaan luaskan Islam
menerusi penguasaan kaw baru
3. Tun Perak kuasai Aru, Rokan,
Siak, Kampar dan Inderagiri
menerusi penaklukan
4. Rakyat kawasan taklukan dapat
keistimewaan daripada Melaka.
5. Ulama dihantar mengajar Islam.
6. KerJohor-Riauberusaha
kembalikan kegemilangan
Melaka
7. Johor-Riau cuba menggelakkan
Melaka jd pusat agama Kristian
8. Ker. Demak sebarkan Islam
9. ker. Pajang dan Mataram
sebarkan islam
10. Sultan Iskandar Muda Mahkota
Alam - Acheh kuasa kuat
11. Acheh sekat agama Kristian
12. Acheh jadi pusat perdagangan
13. Acheh - Serambi Makkah.
14. Islam dari AT singgah di Acheh
dalam perjalanan ke Makkah
untuk tunaikan haji.
15. Pattani diislamkan.
16. Raja Phaya Tu Nakpa tukar
nama kpd Sul Mahmud
17. Penyebaran Islam di Pattani -
semasa Sul Mudzaffar Syah
dgn pengislaman wilayahnya
18. Islam di Brunei menerusi pusat
perdagangan
19. Bukti Islam di Brunei - catatan
China
20. Brunei hantar pembesar, Pu Ali,
ke China.
21. Islam sebar diBrunei & Borneo
22. Pendakwah Islam di wilayah
Brunei - Syariff Ali Mufaqih
Muqaddam
23. Kepulauan Sulu dan Mindanao
diislamkan.
24. Bukti Islam ke Champa
Penemuan batu nisan
Page 1

Prasasti catatkan syarat
pembayaran cukai & hutang.
iv. Peranan Pusat Kebudayaan
1. Pusat kebudayaan di Perlak,
Samudera-Pasai,Riau & Acheh.
2. Pusat kebudayaan jadi pusat
keilmuan & penyebaran Islam.
3. institusi pendidikan & cerdik
pandai di pusat kebudayaan
4. Samudera-Pasai pusat
penterjemahan
5. Kitab Arab diterjemahkan ke
bahasa Melayu
6. Sul Mansur Syah kirimkan
kitab al-Dur al-Manzum ke
Samudera-Pasai
7. utk diterjemah oleh ulama Pasai
8. Cerdik pandai dan ulama di
Samudera Pasai menjadi
pakar rujuk kpd ulama
9. Sul. Mahmud Syah merujuk ke
Samudera-Pasai tentang
masalah agama
10. Buku sastera dipengaruhi oleh
gaya tulisan Arab
11. seperti Hik. Muhammad Ali
Hanafiah, Hikyat Amir Hamzah
12. Hikayat Amir Hamzah dan
Hikayat Ali Hanafiah - beri
semangat menentang musuh
13. Di Acheh - syair dihasil oleh
penulis tempatan
14. Karya Bustanus Salatin
kisahkan keindahan kerajaan,
istana kota dan taman
15. Ulama Islam hasilkan karya
pemikiran Islam
16. Cth Hamzah al-Fansuri
17. Ker Johor - Riau - pusat
kebudayaan Islam dan
emporium penting di AT
18. kesusasteraan pd kegemilangan
Johor-Riau - Tuhfat al-Nafis
dan Peringatan Sejarah Johor.
v. Peranan Mubaligh
1. Ahli sufi sebarkan Islam di
Pasai
2. Di Melaka - Syeikh Abdul
Aziz, Maulana Abu Bakar dan
Maulana Yusuf.
3. Masjid, istana dan rumah -
tempat pelajari Islam
4. jd pusat pendidikan seperti
pondok atau pesantren.
5. Di Acheh, pendidikan pondok
dikenali sebagai dayah.
6. Muncul ulama tempatan -
Hamzah al-Fansuri
7. Acheh jadikan ulama -
penasihat raja
8. 22 ulama untuk pentad. Acheh
9. Di Jawa ada Wali Songo
10. Cara Wali Songo berdakwah
Sejarah nota expressT4B7
Timbulkan kesedaran tentang
maksud bekerja dan beramal
Hapuskan pengangguran
kikis sifat malas
Elakkan hidup mewah dan
membazir
11. Demak pusat dakwah Islamiah.
12. Wali Songo dirikan Masjid
Agung Demak
vi.Keistimewaan Islam
a. konsep Tuhan Maha Esa,
b. keadilan, hak individu & masy.
c. tuntut manusia berfikir secara
rasional.
Kesan Pengaruh Islam Di AT
i. Pemerintahan dan Pentadbiran
1. Pmh beraja tukar ke kesultanan
2. Kesultanan diwarisi drp
Abbasiyah di Baghdad dan ker
Turki Uthmaniyah.
3. Sultan - ketua negara.
4. Perkataan sultan berasal dari
bahasa Arab - maksud kuasa
5. Mufti - penasihat sultan
6. Wujud pegawai dan petugas spt
kadi, khatib, bilal, pemungut
zakat, penyelia baitulmal &
penjaga harta wakaf.
7. gelaran sultan jamin
kewibawaan raja
8. raja Melaka diberi gelaran
Khalifatul Mukminin bererti
pemimpin orang mukmin.
9. Perkataan Khalifatul Mukminin
pada mata wang syiling
10. Zillulah fil Alam bermaksud
bayangan Allah di dalam alam
11. Islam agama rasmi di Melaka,
Acheh dan Brunei.
12. Sultan - khalifah Allah atau
wakil Allah di bumi.
13. Unsur Islam dlm pemerintahan
14. Unsur Islam diterapkan pd
nama neg -Acheh Darus Alam.
15. Nama raja guna nama Islam.
16. Sul. Mansur Syah bermaksud
pemerintah yg dibantu Allah
17. Sultan Mahmud Syah
bermaksud sultan terpuji.
18. Undang syariah diperkenalkan.
19. undang awam dan jenayah
undang syariah & undang adat.
20. Pada pmh Alaudin Riayat
Syah, undang Islam di Melaka.
21. Di Acheh - Kanun Mahkota
Alam.
22. Acheh gunakan semangat jihad
utk menentang Portugis.
23. Rakyat Jawa bersatu teguh
24. Semangat jihad menerusi
penulisan ulama dalam kitab
25. Syeikh Nurudin al-Raniri dan
Abdul Rauf Singkel tegaskan
kewajipan berjihad dalam kitab
26. tidak berjihad akan berdosa
27. Syeikh Daud al-Fatani
memuatkan kelebihan berjihad
- tulis surat kpd pelajarnya di
Pattani menentang Siam
ii. Sistem Pendidikan
1. Sebelum Islam di AT,
pendidikan utk bangsawan.
2. Dgn Islam, ilmu dipentingkan
3. kewujudan pendidikan formal
4. Pusat pendidikan Islam formal
(Dayah) muncul dalam Ker
Perlak di Sumatera Utara
5. Dayah Bukit Ce Breek di
Perlak
6. Di Samudera-Pasai, pusat
penterjemahan
7. Pend. pondok berkembang
8. Di Pattani dan Tanah Melayu,
dinamakan pondok
9. DiJawa, dinamakan pesantren
10. Di Acheh, dinamakan dayah.
11. Mata pel. di pondok -Fikah
12. Bhs pengantar Melayu& Arab
13. Makan minum disediakan oleh
pelajar
14. tuntut ilmu di rumah ulama,
masjid dan surau.
15. Surau - tempat pengajaran al-
Quran secara tidak formal
16. Istana pusat pend. formal gol
bangsawan.
17. Madrasah - pendidikan formal
18. Acheh gantikan Melaka
sebagai pusat pendidikan Islam
19. Sistem pendidikan di Acheh
20. peringkat - rendah (rangkang),
menengah (muenasah) dan
pengajian tinggi atau universiti
(Jamiah Bait al-Rahman).
21. Ramai pelajar dari luar Acheh
dalami ilmu Islam di Acheh
22. Acheh digelar serambi Makkah.
23. wanita digalakkan belajar
24. wanita pegang jawatan
pentadbiran
iii. Bahasa dan Kesusasteraan
1. mutu bahasa dan kesusasteraan
ditingkatkan
2. Islam pengaruhi kewujudan
tulisan jawi.
3. Angka dalam tulisan jawi
berasal daripada tulisan Arab
4. Ulama tempatan mengubahsuai
huruf Arab dalam al-Quran bagi
menulis perkataan Melayu.
5. Tulisan Melayu jadi tulisan
rasmi dlm pentadbiran
6. Tulisan Palava Dewanagari
dihapuskan.
7. Istilah Arab digunakan dalam
bahasa Melayu seperti sultan
8. sasterawan tempatan -Tun Sri
Lanang
Page 2
 Sejarah nota expressT4B7
9. Peranan bahasa Melayu - 15. Pengaruh seni bina Islam pada
Bahasa lingua franca masjid, kubah, mimbar, mihrab
10. Cerita panji dalam bahasa Jawa dan menara azan.
disampaikan dlm bah. Melayu. 16. Masjid Ubaidiyah, di Perak
11. kesusasteraan Melayu dgn gaya 17. Masjid Brunei
dan tatabahasa bahasa Arab. vi. Ekonomi
12. Fungsi sastera berubah - drp 1. baitulmal diperkenalkan di
berhibur kepada mengkritik Acheh
13. Bah. Melayu dlm 2. oleh Sultan Iskandar Muda
perdagangan iv. Cara Hidup Mahkota Alam.
1. Sebelum Islam - animisme serta 3. Baitulmal - perbendaharaan
agama Hindu dan Buddha. 4. hasil baitulmal drp zakat
2. Memuja semangat dan seperti zakat fitrah dan zakat
mempercayai keramat hilang harta serta sedekah.
setelah Islam bertapak. 5. Islam galakkan umatnya rajin
3. Cara hidup Islam bekerja
diasimilasikan 6. cari rezeki halal
4. Pakaian - bertudung kepala dan 7. melarang perbuatan mengemis.
bersongkok. 8. galakkan org Islam berdagang
5. Islam sebagai ad-din iaitu 9. unsur halal semasa berniaga
satu cara hidup lengkap 10. Amalan riba, penindasan dan
6. konsep persaudaraan dan penipuan dilarang.
persamaan taraf 11. galakkan berjimat cermat
7. Nilai akhlak Islam dijadikan 12. galakkan usaha
panduan kehidupan harian.
8. Sifat tolong menolong,
9. hormat menghormati
10. Amalan gotong-royong
v. Kesenian
1. Pengaruh dalam seni khat pada
batu nisan & ukiran kayu.
2. Batu nisan - terdapat tulisan
abjad Arab & jawi yang ada
ayat al-Quran dan hukum.
3. Batu nisan Malik Ibrahim dari
gujerat - ada bentuk seperti
kapal terbalik - pengaruh Parsi.
4. Makam Naina Hisham al-Din
di Pasai ada seni Islam dan
Parsi ada tulisan syair Parsi
5. Permukaan makam dilukis dgn
pola hiasan daun - persamaan
hiasan permaidani Parsi
6. Seni khat rakamkan ayat suci
al-Quran, hadis dan catatan
sejarah pemerintahan tempatan.
7. seni khat pada bilah mata keris.
8. Ayat suci al-Quran ditatahkan
dgn emas, perak dan permata.
9. Seni khat tertua pd batu
bersurat Terengganu
10. Unsur seni khat Islam terserlah
dalam seni ukiran kayu
11. Unsur seni kaligrafi mengambil
contoh huruf Arab, ayat al-
Quran dan tulisan jawi.
12. unsur seni dicantumkan dengan
unsur tumbuh-tumbuhan.
13. Unsur khat pada masjid, surau,
dan rumah kediaman,
14. kedapatan rangkaian kalimah
syahadah sebagai hiasan utama.

Page 3