MAJLIS TAFSIR AL-QUR’AN Dahulu kami memberi salam kepadamu ketika engkau sedang shalat dan
(MTA) PUSAT engkau mau menjawab salam kami". Maka jawab Rasulullah SAW,
http://www.mta.or.id e-mail : humas@mta.or.id "Sesungguhnya di dalam shalat itu ada pekerjaan (yang khusus)". [HR
Muslim juz 1, hal. 382, no. 34]
Jl. Ronggowarsito No. 111A Surakarta 57131, Telp (0271) 663299, Fax (0271) 663977
ـﺖ ﻌ ﺟ ﺮ ـ
َ ﻓ ٍ ﻓَـﺒـﻌﺜَ ِـﲎ ِﰱ ﺣﺎﺟ،ﱠﱯ ﷺ
ـﺔ ِّ ِ ُﻛﻨﱠﺎ َﻣ َﻊ اﻟﻨ:ﺎل َ ََﻋ ْﻦ َﺟﺎﺑِ ٍﺮ ﻗ
Ahad, 04 Nopember 2018/26 Shafar 1440 Brosur No. : 1929/1969/IF
ُ ََْ َ َ ََ
Shalat (9)
ﺖ ﻤ ﱠ
ﻠ ـ ﺴ َﻓ . ِ اﺣﻠَﺘِـ ِـﻪ ووﺟﻬــﻪ ﻋﻠَــﻰ َﻏـ ِـﲑ اْ ِﻟﻘﺒـﻠَـ
ـﺔ ِ وﻫــﻮ ﻳﺼ ـﻠِّﻰ ﻋﻠَــﻰ ر
Dilarang berbicara di dalam shalat ُ ْ َ ْ ْ َ ُ ُ ْ ََ َ َ َ ُ َ َُ
ﻳُ َﻜﻠِّ ُﻢ اﻟﱠﺮ ُﺟ ُﻞ.ﺼ َﻼ ِة
ُﻛﻨﱠﺎ ﻧَـﺘَ َﻜﻠﱠ ُﻢ ِﰱ اﻟ ﱠ:ﺎل َ ََﻋ ْﻦ َزﻳْ ِﺪ ﺑْ ِﻦ اَْرﻗَ َﻢ ﻗ اِﻧﱠـﻪُ ﻟَـ ْﻢ ﻳَـ ْﻤﻨَـ ْﻌ ِﲎ اَ ْن اَُرﱠد:ـﺎل
َ َف ﻗَ ﺼَﺮ ﻧ
ْ ا ﺎﻤﱠ ﻠ
َ ـ
َ ﻓ . ﻲ
ﱠ ﻠ
َ ﻋ د
ﱠﺮ ـ ﻳ
َ َُ ْ ْ َ ﻢ ﻠ
َ ـ
َ ﻓ ِ ﻋﻠَﻴ
ﻪ
َ
ِِّٰ وﻗُـﻮﻣﻮا: ﺣ ﱠﱴ ﻧـَﺰﻟَﺖ،ِﺼ َﻼة ﱠ اﻟ ﰱ ِ ِ ِﺎﺣﺒﻪ وﻫﻮ اِﱃ ﺟْﻨﺒ
ﻪ ِﺻ ٣٨٤ :١ ﻣﺴﻠﻢ.ﺻﻠِّﻰ ا ﺖ ﻨ ﻛ ﱏ ِ ا ﻻﱠِﻋﻠَﻴﻚ ا
ُْ ْ َ ْ َ َ َ َ َُ َ َُ َ َ ُ ُ ْ ُ ّ َ َ َْ
٣٨٣ :١ ﻣﺴﻠﻢ.ﻜ َﻼِم َ ﻟ ﱡﺴ ُﻜ ْﻮ ِت َوﻧـُ ِﻬْﻴـﻨَﺎ َﻋ ِﻦ اْﻟ4ِ 5َ ﻓَﺎُِﻣ ْﺮ.ﲔ َ ْ ِﻗَﺎﻧِﺘ
Dari Jabir, ia berkata : Dahulu kami bersama Nabi SAW, lalu beliau
mengutusku untuk suatu keperluan. Kemudian ketika aku kembali, beliau
sedang shalat di atas kendaraannya dalam keadaan tidak menghadap ke
Dari Zaid bin Arqam, ia berkata : Kami dahulu biasa berbicara di dalam qiblat, lalu aku memberi salam kepada beliau, tetapi beliau tidak
shalat, yaitu orang berbicara dengan temannya yang disebelahnya di menjawab salamku. Setelah selesai shalat, beliau bersabda,
dalam shalat, hingga turun ayat (yang artinya) : "Berdirilah karena Allah "Sesungguhnya tidak ada yang menghalangiku untuk menjawab
(dalam shalatmu) dengan khusyu’ ". [QS. Al-Baqarah : 238]. Setelah itu, salammu, kecuali karena aku sedang shalat". [HR. Muslim juz 1, hal. 384,
kami diperintahkan supaya diam, dan kami dilarang berbicara". [HR. no. 38]
ﷲ ﷺ َوُﻫ ـ َـﻮ ِﰱ ِ ُﻛﻨﱠــﺎ ﻧُﺴ ـﻠِّﻢ ﻋﻠَ ــﻰ رﺳ ــﻮِل:ـﺎل َ ـ ﻗ
َ ِ ﻋ ــﻦ ﻋﺒ ـ ِـﺪ
ﷲ ﱯ ﷺ َوُﻫ َﻮ ِﰲ اﻟ ﱠ ُ ﻨ
ْ ﻛُ :ﺎل
َ َﻗ ﷲ َْ ْ َ
َُْ َ ُ َ َْ ْ َ
َﺳـﻠﱠ ْﻤﻨَﺎ،ﺎﺷــﻰ ِ ﻓَـﻠَ ﱠﻤــﺎ رﺟﻌﻨَــﺎ ِﻣــﻦ ِﻋْﻨـ ِـﺪ اﻟﻨﱠﺠ. ﻓَـﻴ ــﺮﱡد ﻋﻠَﻴـﻨَــﺎ،ﺼـ َـﻼ ِةاﻟ ﱠ ﺖ َﻋﻠَْﻴ ِﻪ ﻓﻠَ َﻢ ْ◌ﻳَـُﺮﱠد
ُ ﻓَـﻠَ ﱠﻤﺎ َر َﺟ ْﻌﻨَﺎ َﺳﻠﱠ ْﻤ.ﻓَـﻴَـُﺮﱡد َﻋﻠَْﻴـﻨَﺎ
َ ْ ََْ ْ َ َُ
ـﻚ ِﰱ ِ ِ
َ ُﻛﻨﱠﺎ ﻧُ َﺴـﻠّ ُﻢ َﻋﻠَْﻴ، َر ُﺳ ْﻮَل ﷲHَ : ﻓَـ ُﻘ ْﻠﻨَﺎ.َﻋﻠَْﻴ ِﻪ ﻓَـﻠَ ْﻢ ﻳَـُﺮﱠد َﻋﻠَْﻴـﻨَﺎ
٦٣ :٢ اﻟﺒﺨﺎرى.ﺷ ْﻐ ًﻼ اِ ﱠن ِﰲ اﻟ ﱠ:ﺎل
ُ ﺼ َﻼ ِة َ ََ ﻗ،َﻋﻠَْﻴـﻨَﺎ
اِ ﱠن ِﰱ اﻟ ﱠ:ﺎل
Dari 'Abdullah (bin Mas'ud), ia berkata : Dahulu saya memberi salam
٣٨٢ :١ ﻣﺴﻠﻢ.ﺷ ْﻐ ًﻼ ُ ﺼ َﻼ ِة َ ﻓَـ َﻘ.ﺼ َﻼ ِة ﻓَـﺘَـُﺮﱡد َﻋﻠَْﻴـﻨَﺎ اﻟ ﱠ kepada Nabi SAW, ketika beliau sedang shalat, dan beliau menjawab
salam itu. Setelah saya kembali (dari Najasyi), saya memberi salam
kepada beliau, tetapi beliau tidak menjawab salam saya. Lalu Rasulullah
Dari 'Abdullah (bin Mas'ud), ia berkata : Kami dahulu biasa memberi
SAW bersabda, "Sesungguhnya di dalam shalat itu ada pekerjaan (yang
salam kepada Rasulullah SAW, ketika beliau sedang shalat, dan beliau
khusus)". [HR. Bukhari juz 2, hal. 63]
menjawab salam itu kepada kami. Tetapi setelah kami kembali dari
Najasyi (Ethiopia), kami memberi salam kepada beliau, maka beliau SAW
2
َكH اِ ﱠ،ﲏ ـ ﺑ H : ﷺ ِ ﺎل ِﱄ رﺳﻮ ُل
ﷲ َ َ ﻗ:ﺎل َ َﺲ ﻗ ٍ ََﻋ ْﻦ اَﻧ
Dilarang menoleh
ـﺎت ِﰱ ِ ﷲ ﷺ ﻋ ـ ِﻦ اْ ِﻻﻟْﺘِ َﻔـ ِ ﺳ ـﺄَﻟْﺖ رﺳــﻮَل:ﻋــﻦ ﻋﺎﺋِﺸ ـﺔَ ﻗَﺎﻟَــﺖ َ ُ َﱠ ُْ َ
َ َُْ ُ َ ْ َ َ َْ
ِ ﻫ ــﻮ اِﺧ ــﺘِ َﻼس َﳜْﺘَﻠِﺴ ــﻪ اﻟ ﱠﺸ ــﻴﻄَﺎ ُن:ـﺎل ﻓَِﺎ ْن،ٌﺼ َﻼ ِة َﻫﻠَ َﻜﺔ
ﺎت ِﰲ اﻟ ﱠ ﻔ
َ ِْ ﻓَِﺎ ﱠن،ﺼ َﻼ ِة
ِاﻻﻟﺘ ﺎت ِﰲ اﻟ ﱠ ِِ
َ َواﻻﻟﺘ َﻔ
ﺻ ـ َـﻼ ِة
َ ْـﻦ ـ ﻣ ْ ُ ُ ٌ ْ َ ُ َ ﻓَـ َﻘ ـ،ﺼ ـ َـﻼة
ِ اﻟ ﱠ َ
: رﻗﻢ،٥١ :٢ اﻟﱰﻣﺬى.ﻀ ِﺔ ﻳِ
ﺮ ﻔ
َ اﻟ ﰲ ِ ﻻَ عِ ﻮ
ﱡ ﻄ
َ ﺘ
ﱠ اﻟ ﻲ ََِﻛﺎ َن َﻻ ﺑ ﱠﺪ ﻓ
ﻔ
١٨٣ :١ اﻟﺒﺨﺎرى.ﻟﻌْﺒ ِﺪ
َ ْا
َْ ُ
Dari 'Aisyah, ia berkata : Aku pernah bertanya kepada Rasulullah SAW ﻫﺬا ﺣﺪﻳﺚ ﺣﺴﻦ ﻏﺮﻳﺐ،٥٨٦
tentang menoleh di dalam shalat, maka jawab beliau, "(Menoleh itu) satu Dari Anas, ia berkata : Rasulullah SAW bersabda kepadaku, "Hai anakku,
copetan yang syaithan mencopetnya dari shalatnya seorang hamba". [HR jauhkanlah dirimu dari menoleh di dalam shalat, karena sesungguhnya
Bukhari juz 1, hal. 183] menoleh didalam shalat itu suatu kebinasaan. Adapun kalau terpaksa
ِ ـﺎل رﺳــﻮ ُل
َﻻ ﻳَـ َـﺰ ُال ﷲُ َﻋ ـﱠﺰ َو َﺟـ ﱠـﻞ:ﷲ ﷺ ْ ُ َ َ ﻗَـ:َﻋـ ْـﻦ اَِﰉ َذ ٍّر ﻗَـﺎ َل
menoleh, maka boleh di dalam shalat sunnah, tidak di dalam shalat
wajib". [HR Tirmidzi juz 2, hal. 51, no. 586, ia berkata : Ini hadits hasan
ِ ﻓَـ ـ.ﻣ ْﻘ ـ ـﺒِ ًﻼ ﻋﻠَ ــﻰ اﻟْﻌﺒ ـ ِـﺪ ِﰲ ﺻ ـ َـﻼﺗِِﻪ ﻣ ــﺎ ﻟَ ـ ـﻢ ﻳـ ْﻠﺘ ِﻔ ــﺖ
gharib]
ف
َ ﺻ ـ َـﺮ َ اذَ ﺎ ْ ََ ْ َ َ َْ َ ُ Dilarang melihat ke atas
ﻟَﻴَـْﻨـﺘَ ِﻬ ـ َ ﱠ:ـﺎل
ـﲔ اَﻗْـ ـ َـﻮ ٌام َﻋ ـ ْـﻦ َ ﷲ ﷺ ﻗَ ـ ِ ﻋ ــﻦ اَِﰉ ﻫﺮﻳـ ــﺮَة اَ ﱠن رﺳ ــﻮَل Dari Abu Hurairah dan Abu Sa'id bahwasanya Rasulullah SAW melihat
ْ ُ َ َ َْ ُ ْ َ dahak di tembok masjid, maka beliau mengambil kerikil lalu
ﺻ َـﻼ َة ﻻ : ل ﻮﻘ ـ ﻳ ﷺ ِ اِِﱐ َِﲰﻌﺖ رﺳﻮَل:ﻋﻦ ﻋﺎﺋِﺸﺔَ ﻗَﺎﻟَﺖ
ﷲ َ
َ َ ُ َُْ ْ ُ َ ُ ْ ّْ ْ َ َ َْ ِ ـﻚ ﻓَـ ْﻠــﻴ ْﻜ ِ ﻓَـ ِـﺎ َذا وﺟـ َـﺪ اَﺣ ـ ُﺪ ُﻛﻢ ٰذﻟ،ﺎن
ِ َﺼـ َـﻼ ِة ِﻣــﻦ اﻟ ﱠﺸــﻴﻄ
اﺑــﻦ.ﻈ ْﻢ َ َ ـ ْ َ ََ ْ َ اﻟ ﱠ
٣٩٣ :١ ﻣﺴﻠﻢ.ﺎن ِ َ وَﻻ وﻫﻮ ﻳ َﺪاﻓِﻌﻪ اْﻷَﺧﺒـﺜ،ﻀﺮِة اﻟﻄﱠﻌ ِﺎم ِ
َ ْ ُ ُ ُ َ ُ َ َ َ َ ْ َﲝ ٢٣٥٩ : رﻗﻢ،١٢٣ :٦ ﺣﺒﺎن
Dari 'Aisyah, ia berkata : Sesungguhnya saya mendengar Rasulullah
SAW bersabda, "Tidak (sempurna) shalat ketika makanan sudah Dari Abu Hurairah, ia berkata : Aku mendengar Nabi Nabi SAW
disiapkan, dan tidak (sempurna pula) ketika menahan kencing dan bersabda, "Sesungguhnya menguap ketika shalat itu dari gangguan
berak". [HR Muslim juz 1, hal. 393, no. 67]. syetan, maka apabila salah seorang diantara kamu menguap hendaklah
ﻓَﺎَْر َﺳ َﻞ اِ َﱃ َﻣ ٍَﻺ ِﻣ ْﻦ ﺑَِﲏ. َواِﻧﱠﻪُ اََﻣَﺮ ﺑِﺒِﻨَ ِﺎء اﻟْ َﻤ ْﺴ ِﺠ ِﺪ،اﻟْﻐَﻨَ ِﻢ
menjawab, "Demi Allah, kami tidak akan meminta harganya melainkan
(kami berikan) kepada Allah". Anas berkata, "Di dalam kebun itu ada apa
yang dahulu kami katakan kepada kalian, yaitu quburan orang-orang
: ﻗَﺎﻟُْﻮا.ﱐ ِﲝَﺎﺋِ ِﻄ ُﻜ ْﻢ ٰﻫ َﺬا ِ َ— ِﻣﻨُـ ْﻮ، ﺑَِﲏ اﻟﻨﱠ ﱠﺠﺎ ِرHَ :ﺎل
musyrik, ada reruntuhan dan ada pohon-pohon kurmanya". Kemudian
ْ َ ﻓَـ َﻘ.اﻟﻨﱠ ﱠﺠﺎ ِر Nabi SAW menyuruh supaya qubur-qubur orang-orang musyrik itu
dibongkar, lalu qubur-qubur itu dibongkar, reruntuhan itu supaya
،ﺖ ﻳِ
ﻮ ﺴ ﻓ
َ بِ ِ
ﺮ ﳋْ 4ِ ﻢﱠ ـ
ُ ﺛ ، ﺖ ﺸ
َ ِ
ﺒ ﻨ
ُ ـ
َ ﻓ ﲔ ِاﻟﻨِﱠﱯ ﷺ ﺑِ ُﻘﺒـﻮِر اﻟْﻤ ْﺸ ِﺮ
ﻛ aakhiroh, faghfir lil anshoori wal muhaajiroh” (yang artinya), "Ya Allah,
ْ َّ ُ َ ْ َْ ُ ُْ ﱡ tiada kebaikan selain kebaikan akhirat, maka ampunilah shahabat-
shahabat Anshar dan Muhajirin". [HR. Bukhari juz 1, hal. 110]
ﺛـُ ﱠﻢ اِﻧﱠﻪُ اََﻣَﺮ،ﺾ اﻟْﻐَﻨَ ِﻢ ِ ِﺼﻠِّﻰ ِﰱ َﻣَﺮاﺑ َ ُ َوﻳ،ُﺼ َﻼة ﺚ اَ ْد َرَﻛْﺘﻪُ اﻟ ﱠُ َﺣْﻴ
Kemudian Rasulullah SAW memerintahkan supaya mendirikan masjid.
(Anas) berkata, Maka Rasulullah SAW mengutus utusan kepada para
ketua bani Najjar, lalu mereka datang (kepada Rasulullah SAW).
:ﺎل َ ﻓَـ َﻘ. ﻓَ َﺠﺎءُْوا، ﻓَﺎَْر َﺳ َﻞ اِ َﱃ َﻣ َِﻺ ﺑَِﲎ اﻟﻨﱠ ﱠﺠﺎ ِر:ﺎل َ َ ﻗ.ﻟْ َﻤ ْﺴ ِﺠ ِﺪ4ِ Rasulullah SAW bersabda, "Hai banu Najjar, juallah kebun kalian ini
kepadaku !". Mereka menjawab, "Demi Allah, kami tidak akan meminta
ِ و، َﻻ: ﻗَﺎﻟُﻮا. َ— ِﻣﻨُـﻮِﱏ ِﲝﺎﺋِ ِﻄ ُﻜﻢ ٰﻫ َﺬا، ﺑ ِﲎ اﻟﻨﱠ ﱠﺠﺎ ِرH
harganya melainkan (kami berikan) kepada Allah". (Anas berkata), "Di
َﻻ،ﷲ َ ْ ْ َ ْ َ َ
dalam kebun itu ada apa yang dahulu kami katakan kepada kalian, yaitu
pohon-pohon kurma, quburan orang-orang musyrik, dan reruntuhan.
َُ ُ
ditebang, lalu pohon-pohon kurma itu ditebang, quburan orang-orang
ٌ musyrik itu supaya dibongkar, lalu quburan itu dibongkar, dan reruntuhan
ﷲ ﷺ ِ ﻓَﺎَﻣﺮ رﺳﻮ ُل.ﻓِﻴ ِﻪ َﳔْﻞ وﻗُـﺒـﻮر اﻟْﻤ ْﺸ ِﺮِﻛﲔ و ِﺧﺮب itu supaya diratakan, lalu reruntuhan itupun diratakan. Kemudian para
ْ ُ َ ََ ٌ َ َ َ ْ ُ ُ ْ ُ َ ٌ ْ shahabat mengatur pohon kurma itu di bagian qiblat masjid, dan mereka
membuat dua tiang pintunya dari batu. Mereka bekerja mengangkat batu-
ﻀ َﺎدﺗَـْﻴ ِﻪ ِ ِ
َ َو َﺟ َﻌﻠُ ْﻮا ﻋ،ًﱠﺨ َﻞ ﻗْﺒـﻠَﺔ ْ ﺼ ﱡﻔﻮا اﻟﻨ َ َ ﻓ:ﺎل َ َ ﻗ.ﺖ ْ َﻓُ ُﺴ ِّﻮﻳ
sesungguhnya tiada kebaikan selain kebaikan akhirat, maka tolonglah
para shahabat Anshar dan Muhajirin". [HR. Muslim juz 1, hal. 373, no. 9]
ْ ُ َ َ ُْ َْ ْ ََ
ﺼ ِﺮ ﻧ
ْ ﺎَﻓ ، ﻩﺮ ﺧِ اﻻ
ٰ ْ ﺮ ـ ﻴﺧ ﻻﱠ ِ اَﻟ ٰﻠّﻬ ﱠﻢ اِﻧﱠﻪ َﻻ ﺧﻴـﺮ ا:ﻳـﻘﻮﻟُﻮ َن
ُ ْ َ ُْ َ َ َْ ُ ُ ْ َُْ
٣٧٣ :١ ﻣﺴﻠﻢ.ﺎﺟ َﺮْﻩ ِ ْاﻻَﻧْﺼﺎر واﻟْﻤ َﻬ
ُ َََ
Dari Anas bin Malik bahwasanya Rasulullah SAW ketika tiba di Madinah,
kemudian beliau singgah di dataran tinggi Madinah, di suatu
perkampungan Bani ‘Amr bin ‘Auf. Rasulullah SAW tinggal di tempat itu
selama empat belas malam. Kemudian Rasulullah SAW mengutus utusan
kepada para ketua Bani Najjar. Kemudian mereka datang (kepada
Rasulullah SAW) dengan berselempang pedang. (Anas) berkata,
“Seakan-akan aku melihat Rasulullah SAW berada di atas untanya,
sedangkan Abu Bakar membonceng beliau, sedangkan para ketua Bani
11 12