adalah …
Antithrombotik
• proses penghentian perdarahan dari pembuluh darah yang
terluka atau luka yang terbuka dan sangat diperlukan untuk
pertahanan tubuh,
FARMAKOLOGI II — Semester IV/2016-2017
Azizah Vonna, M. Pharm. Sci., Apt. • proses yang bertujuan untuk memelihara keenceran darah
Farmasi - UNSYIAH
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
! vasokonstriksi akibat dari perangsangan saraf simpatik dan pelepasan endothelin dari
endothelium
! Kolagen terpapar dg darah → platelet terikat kpd kolagen (adhesi platelet) → aktivasi
platelet
! Aktivasi platelet → mediator yang ada dalam granul2 platelet dibebaskan → terjadi ikatan
antara satu platelet dg yg lain (agregasi platelet= platelet plug) (Pembentukan sumbatan oleh
platelet)
! Agregasi platelet kemudian diikat oleh fibrin dan vWF (luka pada pembuluh darah tertutup)
http://www.youtube.com/watch?v=-F73CMjVuqg
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
Fungsi Koagulasi
Adhesi platelet, dibantu oleh ikatan Glicoprotein pada GP Ia pada kolagen
▪ Mencegah infeksi, kehilangan darah, membantu penyembuhan
Agregasi platelet, dibantu oleh ikatan Glicoprotein pada reseptornya (GP IIb/IIIa) jaringan, menjaga TD
(ikatan platelet ke platelet lainnya)
▪ Untuk koagulasi dibutuhkan:
Agregasi platelet distimulasi oleh: ADP, TXA2 dan dihambat oleh agen inflamasi ▪ Platelet
seperti Prostacyclin (PGI2 dan PGD2) dan NO ▪ Fibrinogen
▪ Thrombokinase
TXA2 dihasilkan oleh proses sintesis Asam arakhidonat yang dicetuskan oleh
platelet yg teraktivasi
▪ Ion calcium
▪ Vitamin K
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt @AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
Komponen dalam plasma darah
10
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt @AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
Coagulation
Contoh:
12
Faktor I = Fibrinogen
Pembuluh darah melepaskan Thrombokinase
Faktor II = Prothrombin
Faktor III = Tissue factor
…Dengan adanya ion Kalsium + Vitamin K (larut lemak) dalam darah…
Faktor IV = Calcium
Prothrombin (inaktif) → thrombin (aktif) (difasilitasi oleh thrombokinase)
... etc = total 13 faktor pembekuan
11
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt @AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
Coagulation
13
14
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
Thrombosis Thrombosis
15 16
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt @AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
Apa yang terjadi jika “Blood Clot/Koagulasi”
Apa yang terjadi jika “Blood Clot/Koagulasi”
terus terjadi terus terjadi
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
Thrombosis
Thrombosis
Terapi dengan Anti thrombotik
19
Atherosclerosis Abnormalities
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt @AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
Terapi dg Antithrombotic Warfarin
▪ Obat yg digunakan untuk mencegah bekuan (thrombus) yang kaya fibrin : ❖ Merupakan inhibitor kompetitif Vitamin K reduktase
ANTIKOAGULAN ▪ Mencegah pematangan Faktor pembekuan (clotting factors) II, VII, IX dan X yang disintesis di hati,
Cont. warfarin, heparin sehingga faktor2 tersebut bersifat tidak aktif
▪ Obat yg digunakan untuk mengobati bekuan (thrombus) yang kaya platelet : ❖ Faktor koagulasi ini mengalami aktivasi setelah proses dekarboksilasi dengan bantuan
FIBRINOLYTICS CO2, O2 dan Vitamin K reductase
cont. streptokinase, alteplase ❖ Warfarin berkerja dengan cara berikatan dg Vitamin K
▪ Obat yg digunakan untuk mencegah bekuan yang kaya platelet: reduktase secara kompetitif → menghambat aktivitas
ANTIPLATELET ❖ Akibatnya penurunan aktivitas faktor koagulasi →
cont. aspirin, clopidogrel, dypiridamole, abciximab penghambat aktivitas pembekuan darah
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt @AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
(-)
(-)
(-)
Dihambat oleh warfarin
melalui gangguan sintesis
Vitamin K
(-)
24
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt @AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
Warfarin Warfarin
❖ merupakan vitamin-K antagonist kompetitif, sehingga aktivitas akan terhambat ❖ Penanganan perdarahan dengan pemakaian Warfarin:
apabila konsentrasi Vitamin K dalam tubuh banyak
‣ Hentikan pemakaian warfarin
❖ Indikasi
▪ Pencegahan VTE
‣ Diberikan Vitamin K oral atau injeksi
❖ Adverse Effects ‣ Diberikan plasma
▪ Perdarahan ‣ Diberikan faktor pembekuan darah
▪ Bersifat teratogen, tidak boleh diberikan untuk ibu hamil (kategori keamanan D)
❖ Efek baru tercapai ~1-2 hari (onset lama), OKI penggunaan awal digunakan
bersama heparin
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt @AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt @AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
International Normalized Ratio (INR) Test Heparin
29
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt @AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
Heparin
Xa
32
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt @AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
Heparin
❖ Penggunaan Klinis (secara i.v): Pencegahan VTE, dan pada pasien yg
beresiko tinggi mengalami thrombosis
❖ Adverse Effects
▪ Bleeding
▪ Heparin-induced thrombocytopenia (HIT)
▪ Osteoporosis
308 22. Anticoagulants and Antiplatelet Agents
complex C. Vitamin K
Vitamin K1 (phytonadione) administration can stop bleeding problems
Fibrinogen Fibrin
due to warfarin by increasing the supply of active vitamin K1, thereby
degradation degradation inhibiting the effect of warfarin. Vitamin K1 may be administered via the
products products oral, subcutaneous, or intravenous route. [Note: Intravenous vitamin K
should be administered by slow IV infusion to minimize the risk of
hypersensitivity or anaphylactoid reactions.] For the treatment of
Lytic state Clot dissolution bleeding, the subcutaneous route of vitamin K1 is not preferred, as it
Antidotum Antikoagulan
Figure 22.22
is not as effective as oral or IV administration. The response to vitamin
K1 is slow, requiring about 24 hours to reduce INR (time to synthesize LMW Heparin
35 Streptokinase degrades both fibrin new coagulation factors). Thus, if immediate hemostasis is required, 36
and fibrinogen. fresh frozen plasma should be infused.
Enoxaparin (Lovenox®)
Antidote for Bleeding Monitoring
Medication Adverse Effects
Caused by Parameters
Aminocaproic acid Fibrinolytic state Muscle necrosis CBC
Thrombosis Muscle enzymes
Tranexamic acid CVA Blood pressure
Seizure
Protamine sulfate Heparin Flushing Coagulation monitoring
Nausea/vomiting Blood pressure
Dyspnea Heart rate
Bradyarrhythmia
Hypotension
Anaphylaxis
CBC=complete blood count, CVA = cerebrovascular accident, PT=prothrombin time, INR=international normalized ratio
Figure 22.23
Summary of drugs used to treat bleeding. @AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
Study Questions
LMW Heparin Streptokinase
37
Fondaparinux (Arixtra®) Plasmin adalah komponen dalam darah yang berfungsi untuk melarutkan fibrin (agen
Merupakan pentasakarida sintetik yang berkerja sbg inhibitor antikoagulan) yang diperoleh dari konversi plasminogen → Streptokinase meningkatkan
produksi plasmin dengan cara mengaktivasi plasminogen → meningkat aktivitas
faktor Xa, dengan cara terikat kuat dg antithrombin III (ATIII) penguraian bekuan darah “blood clot”
Diberikan secara IV
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt @AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
39 40
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
New Oral Anti Coagulant Oral Anticoagulant Comparison
41
42
Mechanism of
Medication Metabolism Monitoring Parameters
Action
Warfarin Inhibits formation of CYP2C9 PT/INR (individualized; depends on INR
vitamin K-dependent CYP1A2 stability)
clotting factors II,VII, IX, X, CYP3A4
and proteins C and S CYP2C19
Dabigatran Directly inhibits thrombin Hepatic Routine lab monitoring not required;
(Pradaxa) glucuronidation aPTT, TT
P-gp substrate Renal function
Rivaroxaban Directly inhibits factor Xa CYP3A4 Routine lab monitoring not required; may
(Xarelto) CYP3A5 use PT to detect presence of rivaroxaban
CYP2J2 Renal and hepatic function
P-gp substrate
Mengandung:
ENDOTHELIUM ! Glikogen
! Granul-granul yang berisi ADP/ATP,
Ca++, 5HT, faktor vWF, fibrinogen,
faktor koagulasi V dan XIII
• Endothelium disusun o/sel endotel
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt @AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
Lanjutan… Sistem Koagulasi
Aktivitas Thrombin dihambat oleh
Trombin Antithrombin III (ATIII)
Fibrinogen Fibrin
Pada keadaan fisiologis, fibrin yang mengikat platelet dapat dilarutkan oleh
plasmin
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
Agregasi platelet adalah salah satu bagian dari sistem koagulasi, dimana
ketika endotelium di pembuluh darah mengalami kerusakan, akan tejadinya
aktivasi platelet sebagai bentuk tubuh dalam melakukan homeostatisnya.
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
294 22. Anticoagulants and Antiplatelet Agents
Resting platelet such as ADP and serotonin that activate other platelets; 2) activation
of thromboxane A2 synthesis; and 3) activation of glycoprotein
(GP) IIb/IIIa receptors that bind fibrinogen and, ultimately, regulate
HAEMOSTASIS AND THROMBOSIS 24
platelet–platelet interaction and thrombus formation. Fibrinogen, a
soluble plasma GP, simultaneously binds to GP IIb/IIIa receptors Ruptured atherosclerotic plaque
E. Formation of a clot
phospholipids
Local stimulation of the coagulation cascade by tissue factors released AA generation Coagulation
processes
from the injured tissue and by mediatorsAspirin
on the surface of platelets
results in the formation of thrombin (factor IIa). In turn, thrombin, a Production of cyclic
endoperoxides Thrombin
serine protease, catalyzes the hydrolysis of fibrinogen to fibrin,TXA which 2
Activated platelet strands stabilizes the clot and forms a hemostatic platelet–fibrin
Release of ADP etc.
TXA -
plug Synthesis of TXA2
2
Direct thrombin
inhibitors
(e.g. hirudin)
(Figure 22.2). Ticlopidine
Clopidogrel
receptor
antagonists
During clot formation, the fibrinolytic pathway is locally activated. Linkage of adjacent platelets
by fibrinogen binding to
GP IIb/IIIa receptors
Plasminogen is enzymatically processed to plasmin (fibrinolysin) by
Antiplatelet dan tapak kerjanya plasminogen activators in the tissue (Figure 22.2). Plasmin limits the
Epoprostenol, NO AGGREGATION of
growth of the clot and dissolves the fibrin network as wounds heal. platelets
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt
Fig. 24.7 Platelet activation. Events involved in platelet adhesion and aggregation are shown, with the sites of action of drugs and
endogenous mediators. AA, arachidonic acid; ADP, adenosine bisphosphate; GP, glycoprotein; NO, nitric oxide; TXA2, thromboxane A2.
@AzizahVonna,MPharmSci.,Apt @AzizahVonna,MPharmSci.,Apt