Tabel 3.25.
Data Tingkat Konsumsi
Penduduk Kota Medan terhadap Meja Komputer Periode 1993-2003
1993 60,060
1994 60,060
1995 60,060
1996 72,576
1997 26,172
1998 30,576
1999 57,108
2000 165,780
2001 149,208
2002 250,512
2003 307,379
Langkah-langkah peramalan adalah:
1. Penentuan Tujuan peramalan
Tujuan peramalan adalah untuk meramalkan tingkat konsumsi penduduk kota
Medan terhadap furniture untuk satu tahun ke depan yaitu pada tahun 2004.
200 Tingkat
Konsumsi
150
100
50
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Konsumsi
Persamaan : Y’ = a y
n
Tabel 3.26.
Perhitungan Parameter Peramalan Metode Konstan
Tahun X Y
1993 1 60,06
1994 2 60,06
1995 3 60,06
1996 4 72,576
1997 5 26,172
1998 6 30,576
1999 7 57,108
2000 8 165,78
2001 9 149,208
2002 10 250,512
2003 11 307,379
Total 66 1.239,491
a
y
n
1.239,491
a
11
a 112,681
b. Metode Linear
Persamaan : Y’ = a + bx
Tabel 3.27.
Perhitungan Parameter Peramalan Metode Linear
Tahun X Y X^2 XY
1993 1 60,06 1 60,06
1994 2 60,06 4 120,12
1995 3 60,06 9 180,18
1996 4 72,576 16 290,304
1997 5 26,172 25 130,86
1998 6 30,576 36 183,456
1999 7 57,108 49 399,756
2000 8 165,78 64 1326,24
2001 9 149,208 81 1342,872
2002 10 250,512 100 2505,12
2003 11 307,379 121 3381,169
Total 66 1239,491 506 9920,137
N XY X Y
b
N X 2 X
2
b 22,57446
a
Y b X
N
1239,491 22,57446364 66
a
11
a -22,76578
c. Metode Eksponensial
Persamaan : Y’ = aebx
Tabel 3.28.
Perhitungan Parameter Peramalan Metode Eksponensial
Tahun X Y X^2 Ln Y X * Ln Y
1993 1 60,06 1 4,09534 4,09534
1994 2 60,06 4 4,09534 8,19069
1995 3 60,06 9 4,09534 12,28603
1996 4 72,576 16 4,28463 17,13854
1997 5 26,172 25 3,26469 16,32345
1998 6 30,576 36 3,42022 20,52129
1999 7 57,108 49 4,04494 28,31461
2000 8 165,78 64 5,11066 40,88529
2001 9 149,208 81 5,00534 45,04807
2002 10 250,512 100 5,52351 55,23507
2003 11 307,379 121 5,72808 63,00890
Total 66 1239,491 506 48,66811 311,04728
n X . ln Y ln Y X
b
n X 2 X
2
b 0,17308
ln a
ln Y b X
n
48,66811 0,17308 66
ln a
11
ln a 3,38590
a = 29,54457
Jadi persamaan menjadi Y = 29,54457.e 0,17308 x
d. Metode Kuadratis
Persamaan : Y’ = a + bx + cx2
Tabel 3.29.
Perhitungan Parameter Peramalan Metode Kuadratis
Tahun X Y X^2 X^3 X^4 XY X^2 * Y
1993 1 60,06 1 1 1 60,06 60,06
1994 2 60,06 4 8 16 120,12 240,24
1995 3 60,06 9 27 81 180,18 540,54
1996 4 72,576 16 64 256 290,304 1161,216
1997 5 26,172 25 125 625 130,86 654,3
1998 6 30,576 36 216 1296 183,456 1100,736
1999 7 57,108 49 343 2401 399,756 2798,292
2000 8 165,78 64 512 4096 1326,24 10609,92
2001 9 149,208 81 729 6561 1342,872 12085,848
2002 10 250,512 100 1000 10000 2505,12 25051,2
2003 11 307,379 121 1331 14641 3381,169 37192,859
Total 66 1239,491 506 4356 39974 9920,137 91495,211
X X 2 n X 3
-14520
X n X 2
2
X 2 n X 4
2
X Y n XY
661239,491 11 9920,137
- 27315,101
X 2 Y n X 2Y
. .
b
. 2
b -42,88473916
b
c
c 5,454933566
a
y b X c X 2
n
a 119,062490 9
e. Metode Siklis
2 X 2 X
Persamaan : Y ' a b. sin c. cos
n n
2 X 2 X 2x
sin
2
Dimana sin x sin
n n n
Tabel 3.30.
Perhitungan Parameter Peramalan Metode Siklis
T Sin
A
Sin Y Sin Cos Y.Cos (2X/n) Sin2 Cos2
H X Y
(2X/n) (2X/n) (2X/n) (2X/n) Cos (2X/n) (2X/n)
U
(2X/n)
N
1993 1 60,06 0,54064 32,47084 0,84125 50,52548 0,45481 0,29229 0,70770
1994 2 60,06 0,90963 54,63238 0,41542 24,95013 0,37788 0,82743 0,17257
1995 3 60,06 0,98982 59,44859 -0,14231 -8,54714 -0,14086 0,97974 0,02025
1996 4 72,576 0,75575 54,84931 -0,65486 -47,52712 -0,49491 0,57116 0,42884
1997 5 26,172 0,28173 7,37344 -0,95949 -25,11177 -0,27032 0,07937 0,92062
1998 6 30,576 -0,28173 -8,61418 -0,95949 -29,33737 0,27032 0,07937 0,92062
1999 7 57,108 -0,75575 -43,15937 -0,65486 -37,39774 0,49491 0,57116 0,42884
2000 8 165,78 -0,98982 -164,09236 -0,14231 -23,59215 0,14086 0,97974 0,02025
2001 9 149,208 -0,90963 -135,72407 0,41542 61,98399 -0,37788 0,82743 0,17257
2002 10 250,512 -0,54064 -135,43681 0,84125 210,74322 -0,45481 0,29229 0,70770
2003 11 307,379 0 0 1 307,379 0 0 1
Total 66 1239,491 0 -278,25223 0 484,06851 0 5,49998 5,49998
2 X 2 X
Y na b sin n
c cos
n
1239,491 11a b 0 c 0
2 X 2 X 2 2 X 2 X 2 X
Y sin n
a sin
n
b sin
n
c sin
n
cos
n
Y Y '
2
SEE
n f
a. Metode Konstan
Derajat kebebasan (f) = 1
Tabel 3.31.
Perhitungan SEE Metode Konstan
Tahun X Y Y' (Y-Y') (Y-Y')2
1993 1 60,06 112,681 -53 2.769
1994 2 60,06 112,681 -53 2.769
1995 3 60,06 112,681 -53 2.769
1996 4 72,576 112,681 -40 1.608
1997 5 26,172 112,681 -87 7.484
1998 6 30,576 112,681 -82 6.741
1999 7 57,108 112,681 -56 3.088
2000 8 165,78 112,681 53 2.820
2001 9 149,208 112,681 37 1.334
2002 10 250,512 112,681 138 18.997
2003 11 307,379 112,681 195 37.907
88.287
88.287
SEE 93,96123545
11 1
b. Metode Linear
Derajat kebebasan (f) = 2
Tabel 3.32.
Perhitungan SEE Metode Linear
Tahun X Y Y' Y-Y' (Y-Y')2
1993 1 60,06 -0,19132 60 3.630
1994 2 60,06 22,38315 38 1.420
1995 3 60,06 44,95761 15 228
1996 4 72,576 67,53207 5 25
1997 5 26,172 90,10654 -64 4.088
1998 6 30,576 112,681 -82 6.741
1999 7 57,108 135,25546 -78 6.107
2000 8 165,78 157,82993 8 63
2001 9 149,208 180,40439 -31 973
2002 10 250,512 202,97885 48 2.259
2003 11 307,379 225,55332 82 6.695
32.230
32.230
SEE 59,84278732
11 2
c. Metode Eksponensial
Derajat Kebebasan (f) = 2
Tabel 3.33.
Perhitungan SEE Metode Eksponensial
29.031
SEE 56,795193021
11 2
d. Metode Kuadratis
Derajat kebebasan (f) : 3
Tabel 3.34.
Perhitungan SEE Metode Kuadratis
Tahun X Y Y' Y-Y' (Y-Y')2
1993 1 60,06 81,63268531 -22 465
1994 2 60,06 55,11274685 5 24
1995 3 60,06 39,50267552 21 423
1996 4 72,576 34,80247133 38 1.427
1997 5 26,172 41,01213427 -15 220
1998 6 30,576 58,13166434 -28 759
1999 7 57,108 86,16106154 -29 844
2000 8 165,78 125,1003259 41 1.655
2001 9 149,208 174,9494573 -26 663
2002 10 250,512 235,7084559 15 219
2003 11 307,379 307,3773217 0 0
6.700
6.7004
SEE 28,93857107
11 3
e. Metode Siklis
Derajat kebebasan (f) : 3
Tabel 3.35.
Perhitungan SEE Metode Siklis
Tahun X Y Y' Y-Y' (Y-Y')^2
1993 1 60,06 159,36997 -99 9.862
1994 2 60,06 103,22375 -43 1.863
1995 3 60,06 50,07946 10 100
1996 4 72,576 16,81046 56 3.110
1997 5 26,172 13,98049 12 149
1998 6 30,576 42,48676 -12 142
1999 7 57,108 93,27946 -36 1.308
2000 8 165,78 150,23235 16 242
2001 9 149,208 195,26278 -46 2.121
2002 10 250,512 214,07351 36 1.328
2003 11 307,379 200,69377 107 11.382
31.606
31.606
SEE 62,85512537
11 3
Uji Statistik :
2
SEE kuadratis
Fhitung
SEE
Eksponensial
2
28,93857107
Fhitung 0,259615732
56,79519302
Ftabel > Fhitung, maka Ho diterima.
Kesimpulan: metode yang digunakan untuk peramalan adalah metode
kuadratis.
Dengan persamaan fungsi jumlah penduduk kota Medan:
Y = 119,06249 - 42,88474x + 5,45493 x2
6. Verifikasi Peramalan
Tabel 3.36.
Perhitungan Proses Verifikasi
Tahun X Y Y' Y-Y' MR x
1993 1 60,06 81,63269 -22 -
1994 2 60,06 55,11275 5 27
1995 3 60,06 39,50268 21 16
1996 4 72,576 34,80247 38 17
1997 5 26,172 41,01213 -15 53
1998 6 30,576 58,13166 -28 13
1999 7 57,108 86,16106 -29 1
2000 8 165,78 125,10033 41 70
2001 9 149,208 174,94946 -26 66
2002 10 250,512 235,70846 15 41
2003 11 307,379 307,37732 0 15
318
MR
MR x
n 1
318
= 31,80
11 1
40 e=(Y-Y')
BKA
20
2/3 BKA
0
1/3 BKA
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
-20 1/3 BKB
-40 2/3 BKB
BKB
-60
-80
-100
Gambar 3.6. Moving Range Chart Tingkat Konsumsi Penduduk Kota Medan
terhadap Furniture