Anda di halaman 1dari 48

STRUKTUR PERKEMBANGAN

TUMBUHAN
• STRUKTUR • STRUKTUR LUAR
PERKEMBANGAN (MORFOLOGI) ORGAN
ORGAN GENERATIF REPRODUKSI
(REPRODUKSI) TUMBUHAN BERBIJI
TUMBUHAN BERBIJI
• STRUKTUR DALAM
(ANATOMI) ORGAN
REPRODUKSI
TUMBUHAN BERBIJI
REPRODUKSI TUMBUHAN
• Spermatophyta-Antophyta
• Reproduksi melalui 2 cara:

• R. vegetatif : R. aseksual dgn organ vegetatif


Ex: dgn stek, tunas, kuncup pd akar
dsb

• R. Generatif : R. seksual
melalui pembentukan sel-sel
kelamin (gamet)
yaitu: sel kelamin jantan dan sel kelamin
betina pada bunga.
STRUKTUR LUAR (MORFOLOGI)
ORGAN REPRODUKSI TUMBUHAN BERBIJI

1.TUMBUHAN BERBIJI TERBUKA


(GYMNOSPERMAE)

• Alat repruksi generatifnya daun yg mendukung spora


(Sporofil/Strobilus), terdiri dari mikrosporofil
• ( Strobilus/Runjung/kerucut jantan ) dan makrosporofil
(Strobilus/Runjung/kerucut jantanbetina )

• Tumbuhan ini belum memiliki bunga yang sesungguhnya berbetuk


• kantong serbuk sari yang dihubungkan lingkungan luar melalui
• “lobang” yang disebut Mikrofil
STRUKTUR MORFOLOGI ALAT REPRODUKSI
TUMBUHAN BERBIJI TERTUTUP (ANGIOSPERMAE)

• SIFAT- SIFAT • -BAGIAN BUNGA


MORFOLOGI UMUM • .LETAK/POSISI BUNGA
PADA BUNGA • -.JUMLAH DAN
ANGIOSPERMAE
SUSUNAN BUNGA
• -.KELENGKAPAN
• -.SIFAT SEKSUALITAS
BUNGA
• Perkembangan bunga pd Angiospermae
• BUNGA adalah pucuk atau tunas yang
termodifikasi

PERHATIKANLAH BAHWA

• Daun-daun pada ranting yang termodifikasi


tumbuh merapat karena ruas-ruasnya sangat
pendek
• Daun-daun bunga: melekat pada ujung sumbu
yang disebut Dasar Bunga
• Pada dasar bunga terdapat beberapa macam daun dgn
jumlah tertentu yaitu:

• Hiasan bunga:
- Kelopak
- Mahkota
Tenda
• Benang Sari Bunga
Daun bunga yang menghasilkan sel kelamin jantan

• Putik adalah daun bunga yang menghasilkan sel-sel


kelamin betina
BAGIAN-BAGIAN BUNGA 5. GYNAECIUM

4. ANDROICEUM
Corolla
Pistillum

3. PERIANTHIUM Stamen

Calyx
Bakal Biji

1. PEDICELLUS
2. RECEPTACULUM
Bagian-bagian bunga:

❖ Tangkai bunga
❖ Dasar bunga
❖ Hiasan bunga
❖ 1. Kelopak
2. Mahkota bunga
3. Atau Tenda Bunga
❖ Alat-alat kelamin jantan
❖ Alat-alat kelamin betina
TANGKAI BUNGA

• PADA BUNGA TUNGGAL BAGIAN AKSIS


UTAMA DARI
BUNGA.
• PADA BUNGA MAJEMUK TERMINALISASI
SISTEM
PERCABANGAN
Dasar bunga (Torus)

• MERUPAKAN UJUNG PERCABANGAN YANG MENGALAMI


METAMORFOSIS, BERHENTI PERTUMBUHANNYA.

• MERUPAKAN TEMPAT TUMBUHNYA PERHIASAN DAN


KELAMIN BUNGA.

• PADA TUMBUHAN YANG PRIMITIF MASIH BERUPA TUGU


ATAU KERUCUT

• PADA UMUMNYA BERBENTUK LEMPENGAN,TETAPI


DAPAT PULA PENGALAMI PERTUMBUHAN YANG
MENGHASILKAN BENTUK KHUSUS
Bentuk Dasar Bunga

Kerucut Cawan Mangkuk


Rata

Heliantus annus
Hibiscus rosa-sinensis
Garcinia mangostana
Bentuk Cakram (discus) pada
Bunga Jeruk
Bentuk : Rata

Garcinia mongostana
Dasar bunga sbg pendukung tajuk bunga
antofor
Bunga anyelir

Pendukung benang sari


androfor
pada bunga maman
PENDUKUNG BENANG SARI
Pendukung putik atau DAN PUTIK ATAU
ANDROGINOFOR
ginofor BUNGA MARKISAH
Bunga Cempaka
Gambar Macam-macam bentuk dasar bunga
Kelopak/Calyx

• Terletak bagian terluar dari perhiasan bunga


• Selain kelopak bunga juga disusun oleh
- daun pemikat/lokblad contohnya bunga
kertas
- epicalyx/kelopak tambahan contohnya
bunga “kembang sepatu”
Kelopak( Calyx)

1. Gamosepalus
Bersatu /berlekatan

2. Polysepalus Berlepasan/bebas
(Pleosepalus)
Sifat perlekatan kelopak
Gamophyllus Pleiophyllus

Lilium longiflorum Gloriosa superba


Corolla

Sifat Corolla Tabung/ buluh


tajuk

Sympetalus Pinggiran tajuk

Leher tajuk

Unguis
Chorypetalus
Lamina

Apetalus
Tajuk bunga / mahkota bunga
• Berdasar sifat petal, dibedakan :
a. berlekatan/simpetalae, gamopetalus/
monopetalus, terdiri :
1. tabung/buluh tajuk
2. pinggiran tajuk
3. leher tajuk
b. lepas/bebas/choripetalus/dialypetalus
terdiri :
1. kuku daun tajuk/unguis
2. helaian daun tajuk/lamina
c. Bunga Telanjang (tanpa tajuk bunga)

Tajuk bunga dibedakan berdasar simetri,


a. beraturan/ regularis/polisimetris
- bintang - terompet
- tabung - mangkuk
- corong - lonceng

b. Setangkup tunggal
- bertaji
- berbibir
- berbentuk kupu-kupu
- bertopeng
- berbentuk pita
Asepal,apetal

Bunga nudus (telanjang)


Perigonium( Tenda bunga)

Bentuk dan Warna

Palmae sp Orichidaceae
Tenda bunga (perigonium)

Berdasarkan bentuk dan warnanya dapat


dibedakan kedalam 2 golongan:
1. Serupa kelopak (calicinus)
Cth. Bunga palmae
2. Serupa Tajuk (corolinus)
Cth. Amarylidaceae, Iridaceae, Liliaceae
Tenda bunga dapat:
1. berlekatan, cth.Lilium longiflorum
2. Lepas atau bebas, cth. Gloriosa superba
Letak bagian Bunga Berkaitan
Dengan Dasar Bunga dan Putik

Hypogynus Perigynus Epigynus

Cassia siamea Lagesttroemia sp. Centela asiatica


Dasar bunganya
Tipe RATA

Dasar bunga: Kerucut

Dasar bunga:Cawan
OVARy POSITIOns
Contoh posisi bakal buah pada beberapa jenis tanaman
Nama Daerah Nama Latin Bakal Buah
Tanjung Mimusops elengi L. Superus
Kacang Tanah Arachis hypogea L. Superus
Kacang Hijau Phaseolus radiatus L. Superus

Bakung Crinum asiaticum L. Inferus


Sedap Malam Polianthes tuberosa L. Inferus
Ketimun Cucumis sativus L. Inferus

Krokot Portulaca oleracea L. Semi inferus


Gunda Sphenoclea zeylanica Graertn. Semi inferus
Bakau Rhizophora mucronata Lamk. Semi inferus
SIFAT-SIFAT BUNGA
1. Kelengkapan daun bunga
a. Bunga lengkap, jika ke 4 bagian utama ditemukan pada satu
bunga.
b. Bunga tak lengkap, terdiri dari:
Apetal, asepal dan flos nodus
2. Kelengkapan alat kelamin, terdiri dari:
a. Bunga berkelamin dua/bunga banci/biseksual/hermaprodit
b. Bunga berkelamin satu/b. uniseksual/ dibedakan:
Bunga jantan
Bunga betina
Bunga tak berkelamin
LETAK BUNGA PADA TUMBUHAN
(ANTHOTAXIS)

1. Tumbuhan hanya mempunyai satu kuntum


bunga pada satu batangnya (Planta uniflora)
2. Tumbuhan dengan kuntum bunga lebih dari
satu dan terletak tersebar (sendiri-sendiri)
Flora sparsa. Bunga soliter, diujung atau
diketiak daun.
3. Perbungaan (Infloresensia) bunga majemuk
(suatu sumbu bersama tempat melekatnya
sejumlah kuntum bunga, sehingga menghasilkan
satu kesatuan.
2. Alat kelamin pada satu bunga
Hermaprodit

Stamen

Pistillum

Solanum melongena
Unisexualis

Flos femineus Flos masculus

Stamen

Pistillum

Begonia sp.
Zea mays
Bunga Mandul

Helianthus annuus
Alat kelamin pada satu tumbuhan

Monoceus

Flos musculus

Zea mays

Flos femineus
Cucumis sativus
Dioeceus

bunga betina

Elaeis guineensis

bunga jantan
Zalacca edulis
Polygamus
Hermafrodit

Flos femineus

Flos musculus
Carica papaya
Kemungkinan lain poligam

Gynodioceus Androdioceus

Micromeria croatica Dryas octopetala


Monoceo-polygamus
(Andromonoceus) Gynomonoceus

Carica papaya Leptospermum scoparium


SIMETRI BUNGA
Plant Morphology
Simetri Bunga
1. Actinomorphus, more than rwo symetris.
2. Zygomo.rf if just one symetri area.
There are stand symetri through flower
axis snf axis stem as the stem attatched.
Flat symetri if symetri area
perpendicular with merdia area. And tilt
zygomorf if cut median area with
unsame with 90 degrees angle.
3. Asymetris if doesn’t have symetri
Simetri Bunga

Beraturan
Rotatus Tubulosus Hypocrateriformis

Capsicum annuum Helianthus annuus Carica papaya


Urceolatus Infundibuliformis Campanulatus

Datura metel Ipomoeae batata


Zygomorphus/monosimetris
Calcaratus
Papilionaceous

Labiatus

Dendrobium phalaenopsis Arachis pintoi

Ocimum basilicum
Personatus Ligulatus

Antirrhinum majus Helianthus annuus


BENTUK-BENTUK MAHKOTA BUNGA , DIHUBUNGKAN
DENGAN SIFAT SIMETRINYA

Anda mungkin juga menyukai