HALAMAN PENGESAHAN

LAPORAN PRAKTEK KERJA INDUSTRI (PRAKERIN)

SMK FARMASI BINTAN INSANI

DI KLINIK IBUMAS
Jalan D.I Panjaitan KM. IX No. 14 Blok A Tanjungpinag

TANGGAL 16 JANUARI s/d 4 MARET

OLEH:

DIANA AGUSTINA
052

Telah disetujui oleh:

Pembimbing Sekolah Pembimbing Tempat Prakerin

(Andri Sulistyono, S. Farm., Apt) (Winda Istiarsih, S. Farm., Apt)

Mengetahui
Kepala Sekolah SMK Bintan Insani Tanjungpinang

(Yudhi Krisdhiyana, S.H)

ii
 KATA PENGANTAR

Segala puji dan syukur penulis panjatkan kepada Tuhan Yang Maha Esa yang
selalu dan senantiasa mencurahkan berkat dan anugerah-Nya sehingga saya dapat
melaksanakan Praktek Kerja Industri (Prakerin) di Apotek Ibumas Jl. D.I.
Panjaitan km.XI Blok A No.14 pada tanggal 16 Januari - 4 April 2017.
Kegiatan Praktek Kerja Industri (Prakerin) bertujuan untuk meningkatkan
pemahaman siswa/siswi dan mengaplikasikan ilmu yang telah diperoleh selama
disekolah. Semoga laporan ini dapat berguna bagi pengembangan ilmu
pengetahuan dalam dunia farmasi pada khususnya dan masyarakat pada
umumnya.
Saya menyadari bahwa dalam penyusunan laporan ini masih jauh dari
dukungan berbagai pihak, oleh karena itu dalam kesempatan ini saya
menyampaikan ucapan terima kasih kepada :
1. Ibu Dra. Den Yealta, M.A selaku pemilik Yayasan Bintan Insani
Tanjungpinang.
2. Bapak Yudhi Krisdhiyana,S.H selaku Kepala Sekolah SMK Farmasi Bintan
Insani.
3. Bapak Andri Sulistyono,S.Farm.,Apt selaku Ketua Jurusan SMK Farmasi
Bintan Insani dan juga selaku guru pembimbing akademik Praktek Kerja
Industri SMK Farmasi Bintan Insani.
4. Ibu Winda Istiarsih, S. Farm., Apt selaku guru pembimbing di tempat
Prakerin dan Apoteker Penanggungjawab Apotek Ibumas.
5. Guru dan Staf SMK Farmasi Bintan Insani yang telah membimbing,
mengajarkan, dan memberi dukungan agar praktek kerja industri dapat
berjalan dengan lancar.
6. Semua Tenaga Keraja dan Staf yang ada di Klinik Ibumas.
7. Serta sema pihak yang tidak bisa saya sebutkan satu persatu yang telah
membantu selama kegiatan Prakerin dan dalam membantu proses penyusanan
laporan ini.

iii
 Saya menyadari sepenuhnya bahwa laporan ini masih kurang sempurna.
Untuk itu saya mohon maaf dan mengharapkan kritik dan saran untuk mengetahui
kesalahan dan memperbaikinya lagi untuk meningkatkan kesempurnaan laporan
ini. Semoga laporan ini dapat bermanfaat bagi penulis dan juga bagi pembaca.

Tanjungpinang, 16 Maret 2017

Penyusun

iv
 DAFTAR ISI

Halaman Judul................................................................................................... i
Halaman Pengesahan.......................................................................................... ii
Kata Pengantar................................................................................................... iii
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
................................................................................................................................iii
Daftar Isi.............................................................................................................. v
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
..................................................................................................................................v
BAB I Pendahuluan...................................................................................... 1
A. Latar Belakang..................................................................................1
B. Tujuan Praktek Kerja Industri (Prakerin).........................................2
C. Manfaat Praktek Kerja Industri (Prakerin).......................................2
BAB II Tinjauan Pustaka.............................................................................. 3
A. Pengertian Apotek...........................................................................3
B. Tugas dan Fungsi Apotek.................................................................3
C. Persyaratan Pendirian Apotek..........................................................4
D. Persyaratan Apoteker dan Asisten Apoteker....................................7
E. Tugas dan Kewajiban Apoteker dan Asisten Apoteker....................7
F. Pengelolaan Apotek..........................................................................8
1. Perencanaan 8

v
 2. Pengadaan....................................................................................9
3. Penerimaan...................................................................................9
4. Penyimpanan..............................................................................10
5. Pendistribusian...........................................................................11
6. Pemberian Obat..........................................................................11
7. Penghapusan atau Pemusnahan Obat.........................................11
8. Pencatatan dan Pelaporan..........................................................11
G. Penggolongan Obat........................................................................14
1. Obat Bebas.................................................................................14
2. Obat Bebas Ternatas.................................................................14
3. Obat Keras.................................................................................15
4. Obat Psikotropika......................................................................16
5. Obat Narkotika..........................................................................17
BAB III Tinjauan Umum Tempat Prakerini............................................... 18
A. Sejarah Klinik Ibumas....................................................................18
B. Lokasi Klinik Ibumas.....................................................................19
C. Logo Klinik Ibumas........................................................................19
D. Motto, Visi dan Misi Klinik Ibumas..............................................19
E. Sumber Daya Manusia....................................................................19
F. Struktur Organisasi.........................................................................20
G. Sarana dan Prasarana Klinik Ibumas..............................................20
H. Pengelolaan di Apotek Ibumas.......................................................21
1. Perencanaan...............................................................................21
2. Pengadaan..................................................................................21
3. Penerimaan.................................................................................21
4. Penyimpanan..............................................................................22
5. Distribusi....................................................................................22
6. Pemberian Obat..........................................................................22
7. Pemusnahan Obat......................................................................23
8. Pencatatan dan Pelaporan..........................................................23
BAB IV Kegiatan/Pelaksanaan Prakerin..................................................... 24

vi
 A. Waktu dan Tempat Prakerin..........................................................24
B. Kegiatan Selama Prakerin.............................................................24
BAB V Pembahasani.................................................................................... 28
A. Resep..............................................................................................28
B. Pelayanan Resep di Klinik Ibumas.................................................29
C. Alur Pelayanan di Klinik Ibumas...................................................30
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
..........................................................................................................2
BAB VI Kesimpulan dan Sarani................................................................... 31
A. Kesimpulan.....................................................................................31
B. Saran..............................................................................................31
Daftar Pustaka......................................................................................................32

Lampiran-Lampiran

Lampiran 1 : Denah lokasi Institusi Pasangan...................................................33

Lampiran 2 : Denah Bangunan (Lay out)  Institusi Pasangan...........................34
Lampiran 3 : Contoh Etiket yang digunakan di Institusi Pasangan..................35
Lampiran 4 : Contoh Surat Pesanan Obat.........................................................36
Lampiran 5 : Contoh Surat Pesanan Psikotropika.............................................38
Lampiran 6 : Contoh Surat Pesanan Narkotika.................................................39
Lampiran 7 : Contoh Apograph.........................................................................40
Lampiran 8 : Contoh Kwitansi..........................................................................41
Lampiran 9 : Contoh Laporan Penggunaan Psikotropika.................................42
Lampiran 10 : Kartu Stok....................................................................................43

vii
viii