DATA PENGAMATAN
Volume A = volume aseton ρ=0,67 g / mL
Volume B = volume air ρ=¿0,98 g/mL
Volume C = volume kloroform ρ=1,36 g /mL
Labu 1
Zat A (Aseton)
ρaseton × V aseton
n=
Massa Molar
gram
0,67 ×2 mL
mL
n=
gram
58
mol
n=0,023 mol
Zat B (Air)
ρ air ×V air
n=
Massa Molar
gram
0,98 ×0,5 mL
mL
n=
gram
18
mol
n=0,027 mol
Zat C (Kloroform)
ρklorofom ×V klorofom
n=
Massa Molar
gram
1,36 ×18 mL
mL
n=
gram
119,5
mol
n=0,205 mol
Labu 2
Zat A (Aseton)
ρaseton × V aseton
n=
Massa Molar
gram
0,67 × 4 mL
mL
n=
gram
58
mol
n=0,046 mol
Zat B (Air)
ρ air ×V air
n=
Massa Molar
gram
0,98 ×0,6 mL
mL
n=
gram
18
mol
n=0,033 mol
Zat C (Klorofom)
ρklorofom ×V klorofom
n=
Massa Molar
gram
1,36 ×16 mL
mL
n=
gram
119,5
mol
n=0,182 mol
Labu 3
Zat A (Aseton)
ρaseton × V aseton
n=
Massa Molar
gram
0,67 ×6 mL
mL
n=
gram
58
mol
n=0,069 mol
Zat B (Air)
ρ air ×V air
n=
Massa Molar
gram
0,98 ×1,2 mL
mL
n=
gram
18
mol
n=0,065 mol
Zat C (Klorofom)
ρklorofom ×V klorofom
n=
Massa Molar
gram
1,36 ×14 mL
mL
n=
gram
119,5
mol
n=0,159 mol
Labu 4
Zat A (Aseton)
ρaseton × V aseton
n=
Massa Molar
gram
0,67 ×8 mL
mL
n=
gram
58
mol
n=0,092 mol
Zat B (Air)
ρ air ×V air
n=
Massa Molar
gram
0,98 ×1,4 mL
mL
n=
gram
18
mol
n=0,076 mol
Zat C (Klorofom)
ρklorofom ×V klorofom
n=
Massa Molar
gram
1,36 ×12 mL
mL
n=
gram
119,5
mol
n=0,136 mol
Labu 5
Zat A (Aseton)
ρaseton × V aseton
n=
Massa Molar
gram
0,67 ×10 mL
mL
n=
gram
58
mol
n=0,116 mol
Zat B (Air)
ρ air ×V air
n=
Massa Molar
gram
0,98 ×1,7 mL
mL
n=
gram
18
mol
n=0,093 mol
Zat C (Klorofom)
ρklorofom ×V klorofom
n=
Massa Molar
gram
1,36 ×10 mL
mL
n=
gram
119,5
mol
n=0,114 mol
Labu 6
Zat A (Aseton)
ρaseton × V aseton
n=
Massa Molar
gram
0,67 ×12 mL
mL
n=
gram
58
mol
n=0,139 mol
Zat B (Air)
ρ air ×V air
n=
Massa Molar
gram
0,98 ×1,9 mL
mL
n=
gram
18
mol
n=0,103 mol
Zat C (Klorofom)
ρklorofom ×V klorofom
n=
Massa Molar
gram
1,36 ×8 mL
mL
n=
gram
119,5
mol
n=0,091 mol
Labu 7
Zat A (Aseton)
ρaseton × V aseton
n=
Massa Molar
gram
0,67 ×14 mL
mL
n=
gram
58
mol
n=0,162 mol
Zat B (Air)
ρ air ×V air
n=
Massa Molar
gram
0,98 ×2,1 mL
mL
n=
gram
18
mol
n=0,114 mol
Zat C (Klorofom)
ρklorofom ×V klorofom
n=
Massa Molar
gram
1,36 ×6 mL
mL
n=
gram
119,5
mol
n=0,068 mol
Labu 8
Zat A (Aseton)
ρaseton × V aseton
n=
Massa Molar
gram
0,67 ×16 mL
mL
n=
gram
58
mol
n=0,185 mol
Zat B (Air)
ρ air ×V air
n=
Massa Molar
gram
0,98 ×2,4 mL
mL
n=
gram
18
mol
n=0,131 mol
Zat C (Klorofom)
ρklorofom ×V klorofom
n=
Massa Molar
gram
1,36 ×4 mL
mL
n=
gram
119,5
mol
n=0,046 mol
Labu 9
Zat A (Aseton)
ρaseton × V aseton
n=
Massa Molar
gram
0,67 ×18 mL
mL
n=
gram
58
mol
n=0,208 mol
Zat B (Air)
ρ air ×V air
n=
Massa Molar
gram
0,98 ×2,7 mL
mL
n=
gram
18
mol
n=0,147 mol
Zat C (Klorofom)
ρklorofom ×V klorofom
n=
Massa Molar
gram
1,36 ×2 mL
mL
n=
gram
119,5
mol
n=0,023 mol
naseton
X aseton=
ntotal
nkloroform
X kloroform=
ntotal
n air
X air =
n total
Dari persamaan diatas dapat diperoleh nilai fraksi mol (X) untuk cairan A (aseton), B
(air), dan C (kloroform) dalam setiap labu sebagai berikut:
Labu 1
naseton 0,023
X aseton= = = 0,090
ntotal 0,255
n air 0,027
X air = = = 0,106
n total 0,255
nkloroform 0,205
X kloroform= = =0,803
ntotal 0,255
Labu 2
naseton 0,046
X aseton= = = 0,177
ntotal 0,261
n air 0,033
X air = = = 0,126
n total 0,261
nkloroform 0,182
X kloroform= = =0,698
ntotal 0,261
Labu 3
naseton 0,069
X aseton= = = 0,236
ntotal 0,293
n air 0,065
X air = = = 0,222
n total 0,293
nkloroform 0,159
X kloroform= = =0,542
ntotal 0,293
Labu 4
naseton 0,092
X aseton= = = 0,303
ntotal 0,304
n air 0,076
X air = = = 0,250
n total 0,304
n 0,136
X kloroform= kloroform = =0,448
ntotal 0,304
Labu 5
naseton 0,116
X aseton= = = 0,359
ntotal 0,323
n air 0,093
X air = = = 0,288
n total 0,323
nkloroform 0,114
X kloroform= = =0,354
ntotal 0,323
Labu 6
naseton 0,139
X aseton= = = 0,416
ntotal 0,333
n air 0,103
X air = = = 0,310
n total 0,333
nkloroform 0,091
X kloroform= = =0,273
ntotal 0,333
Labu 7
naseton 0,162
X aseton= = = 0,469
ntotal 0,344
n air 0,114
X air = = = 0,332
n total 0,344
n 0,068
X kloroform= kloroform = =0,198
ntotal 0,344
Labu 8
naseton 0,185
X aseton= = = 0,512
ntotal 0,362
n air 0,131
X air = = = 0,362
n total 0,362
nkloroform 0,046
X kloroform= = =0,126
ntotal 0,362
Labu 9
naseton 0,208
X aseton= = = 0,550
ntotal 0,378
n air 0,147
X air = = = 0,389
n total 0,378
n 0,023
X kloroform= kloroform = =0,060
ntotal 0,378
Berdasarkan data fraksi mol yang diperoleh maka dapat dibuat diagram terner sebagai
berikut:
Namun pada hasil percobaan, kurva yang didapatkan kurang sesuai dengan
teori, kemungkinan hal ini disebabkan oleh kurangnya ketelitian praktikan. Selain itu,
dapat disebabkan karena kedua erlenmeyer yang digunakan kurang kering sehingga
telah tercampur dengan air sebelum dititrasi dan bisa juga hal tersebut diakibatkan
adanya larutan yang menguap sehingga volume larutan kurang tepat dan kurang
tepatnya titik akhir titrasi sehingga larutan tidak tepat jenuh,
C. KESIMPULAN
Dari percobaan yang telah dilakukan, diagram terner dapat digambarkan
dengan menggunakan segitiga sama sisi dari campuran air-aseton-kloroform, dimana
tingkat kepolaran suatu zat dapat mempengaruhi kelarutan zat tersebut dengan zat
lainnya.