PENYUSUN

TIM PENGAJAR KEPERAWATAN KELUARGA I

KOORDINATOR MATA AJAR

Taufik Hidayat, M.Kep., Ns.Sp.Kep.Kom

2021
I. DESKRIPTIF MATA AJARAN
A. Nama Mata Ajaran : Praktek Klinik Keperawatan Keluarga I
B. Penempatan : Semester III
C. Bobot : 1 SKS
D. Alokasi Waktu : 4Minggu

II. KERANGKA MATA AJARAN

Praktek Klinik Keperawatan Keluarga

Penerapan proses Keperawatan

Keperawatan Keluarga

Di Komunitas

Kepemimpinan dlam keperawatan

Pengelolaan Keperawatan
Team Work, Teman sejawat dan Team kesehatan
Keterlibaan Keluarga
Etika dan Profesional
Hasil Penelitian / Kajian Baru

III. TUJUAN UNIT MATA AJARAN

Unit Mata Ajaran Keperawatan Keluarga I
Tujuan Umum:
Mahasiswa mampu menerapkan proses keperawatan keluarga pada keluarga di
komunitas

Tujuan Khusus:
 1. Mengkaji status kesehatan Keluarga dengan konsep asuhan keperawatan
Keluarga
2. Merumuskan diagonosa keperawatan Keluarga
3. Menyusun rencana asuhan keperawatan keluarga
4. Melaksanakan rencana asuhan keperawatan keluarga dengan
mengimplementasi keterampilan perawatan khusus pada keluarga
5. Mengevaluasi hasil asuhan keperawatan keluarga berdasarkan kriteria yang
diharapkan
6. Mendokumentasikan hasil asuhan keperawatan keluarga
7. Menerapkan etika profesi dalam setiap tindakan keluarga

IV. STRATEGI PEMBELAJARAN

1. Persiapan
a. Pembuatan kerangka acuan
b. Pembahasan tujuan kegiatan
c. Orientasi lahan / arahan kepada mahasiswa

2. Pelaksanaan
a. Kegiatan Praktik Klinik Keperawatan Keluarga I dilaksanakan dari tanggal 10
Januari – 4 Februari 2022

b. Lahan praktik dan pembimbing Akademik

No Tempat Dosen Pembimbing

Praktik Pembimbing Puskesmas
1. Desa Astambul Any Zahrotul Widniah, M. Kep., Ns.
Kota

2. Desa Sungai Taufik Hidayat, M.Kep., Ns., Sp.Kep.Kom

Alat

3. Desa Sungai Annisa Febriana, M.Kep., Ns., Sp.Kep.Kom

Tuan Ilir

4. Desa Sungai Taufik Hidayat, M.Kep., Ns., Sp.Kep.Kom

Tuan Ulu Any Zahrotul Widniah, M. Kep., Ns.
Annisa Febriana, M.Kep., Ns., Sp.Kep.Kom
c. Proses Pembelajaran :
1). Kegiatan Pre Confrence, Confrence dan post Confrence Kasus
dikoordinasikan oleh dosen pembimbing PKK Keluarga
2). Kegiatan praktik dilaksanakan setiap hari senin sampai dengan Jum’at
3). Setiap hari Rabu, tanggal 12, 19 dan 26 Januari, 2 Februari 2022 jam
10.00 wita seluruh mahasiswa diwajibkan berhadir di aula Stikes Intan
Martapura dalam rangka pengkayaan dan monitoring kegiatan PKK
Keluarga.
4). Selama praktik mahasiswa diwajibkan memakai seragam dan atribut
dinas lengkap.
4). Jika ada hal seperti : Kegiatan pendidikan, sakit atau keperluan lainnya
dimana mahasiswa tidak dapat mel;aksanakan kegiatan praktek, maka
izin hanya diberikan oleh pihak pendidikan dan selanjutnya
pemberitahuan ke lahan praktek.
5). Bagi Mahasiswa yang tidak melaksankan praktek tanpa alasan yang jelas
akan diberikan sanksisesuai ketentuan yang berlaku,antara lain;
a. Sakit : Mengganti sesuai hari yang dtinggalkan dengan disertai
surat keterangan dokter.
b. Izin : mengganti 1 (satu) hari
c. Alfa : Mengganti 3 (tiga) hari

d. Target pencapaian
1. Selama Praktek Klinik setiap mahasiswa diwajibkan mengambil : Kasus
Keperawatan Keluarga Binaan (2 kasus) yang berfokus pada keluarga
dengan risiko stanting.
2. Dalam kegiatan pelaksanaan asuhan keperawatan keluarga, minimal
keluarga dikunjungi / home visit sebanyak 3 kali dalam 1 keluarga dengan
asumsi :
a. Kunjungan I : pengkajian
b. Kunjungan II : implementasi
c. Kunjungan III : implementasi + evaluasi

e. Ketentuan lain.
1. Setiap pemilihan kasus selalu berkoordinasi dengan dosen dan
pembimbing lahan
2. Mahasiswa menyiapkan sendiri semua media dan alat asuhan
keperawatan keluarga
 f. Evaluasi
Pada akhir pembelajaran klinik dilakukan evaluasi yang meliputi
1. Kehadiran wajib dicapai 100 %
2. Target pencapaian wajid dicapai 100 %
3. Penilaian terdiri dari :
a) Sikap : 25 %
b) Salah satu tindakan + Penyuluhan : 45 %
c) Dokumentasi asuhan keperawatan keluarga : 30 %
4. Bobot penilaian pada kegiatan praktik klinik keperawatan keluarga I
sebesar 33,3 %.

Mengetahui Martapura, 24 Desember 2021

Ketua Prodi Diploma Tiga keperawatan Koordinator MA

Insana Maria, BSN.,M.Kep Taufik Hidayat, M.Kep., Ns., Sp.Kep.Kom

NIK. 198209082010102018 NIP. 197306212000121001
 DAFTAR KELOMPOK PKK KELUARGA I
SEMESTER III TAHUN AKADEMIK 2021-2022

KELOMPOK I / ANAK KELOMPOK II / MATERNITAS KELOMPOK III / JIWA

N N
O NAMA O NAMA NO NAMA
1 HARI SAFARIANSYAH 1 AHMAD AMIN BAWAPI 1 BAMBANG SAPUTRA
2 ADISTY EKA PRATIWI 2 DINA SULISTIA 2 DALLE

3 AHMAD BAYHAQIE 3 FATHUL RAZAKIYAH 3 DINA NABILAH

4 AMALINA KARIMAH 4 FAUZIAH 4 EKA NOOR WAHYUNI

5 ARIFAH 5 HANI PAHRINA 5 FELICIA KWAN

6 BAIDHA ALVITA PURNAMA 6 KARINA TRI CAHYANI 6 GITA RIA SAFITRI

7 DIAH FATMAWATI 7 MAHMUDAH 7 HABIBAH

8 DIAH WULAN SARI 8 MERY NOVITASARI 8 HELMANIA PUTRI

9 LATIF AKHMAD 9 MUHAMMAD RIDHO HIMAWAN 9 MUHAMMAD NOOR ADZHAR SAPUTRA

10 MAULANA TRI CHESARIANTO 10 KHALISAH AMALIA 10 ISTI ZAKIYATUL AZIZAH

11 YANTI 11 GUSTI RAMADHAN MA'MUN 11 MUHAMMAD RIZKY YOGA PRATAMA

12 DEWI SETIANINGSIH

KELOMPOK IV / KELUARGA KELOMPOK V / GERONTIK KELOMPOK VI / KEPERAWATAN DASAR

N N
O NAMA O NAMA NO NAMA
1 M. IQBAL PUJIANNOR 1 YUSUF Al FARIDZI NATAWIYANTA 1 AHMAD BARLIAN
2 MUHAMMAD ZULFANI 2 MUHAMMAD NAUFAL HADI 2 ADJI NAWANG SAPUTRA

3 AULIA RAHMI 3 MUHAMMAD RIFQI 3 AINUL MAGFIROH

4 RUSMINI 4 NOOR KHAFIFAH 4 AMALIA HIJRIATI SHOLEHAH

5 RAHMIATI 5 NOR HALIMAH 5 AMALIYA SHADRINA

6 SEPTALYNGGA DHIEN ATHAYYA 6 NORLIANA 6 ANA HISNI MILLATI

7 SARAH 7 RAHMAN 7 AULIA SOFEI

8 SHOFIA RAHMI 8 LISA ERLIYANTI 8 M.FAUZAN SALIHIN

9 SITI ISROTOYIBAH 9 M. RIZKI 9 MILA RIDHA RIZKA

10 SITI ROHANI NOVIANTI 10 MAHDA LAELA 10 PUJI RAHMAWATI

11 YUDITH ANINDA PUTRI 11 NOVI ARIYANTI 11 RABIATUL ADAWIYAH

12 INDRI ARUM DEWANTI 12 NURUL AZMI AZHARI 12 RAUDATUL ALIAH

KELOMPOK VIII / GAWAT

KETERANGAN :
KELOMPOK VII / KMB DARURAT
N
NO NAMA O NAMA
MUHAMMAD RAHMAN
1 HIMAWAN 1 RAHMAD
2 MISTNA RIANTI 2 MUHAMMAD SYAIROZI

3 NADIA 3 RHYDIA PUTRI YASSINTA

4 NELY ASTINA 4 RIDHA PURWANTIE

5 NIDA MUNIRAH 5 SARIYATI

6 NOR AULIA HUSNA 6 SERLY

7 MUHAMAD RAZIBUL MUNIF 7 SITI NOR WAFIYAH

8 NURSYIFA FIRDHANIA 8 SITI SA'ADAH

9 NURUL MUNAJAH 9 TIARA

10 RAUDATUL JANNAH 10 WULLAN DILLA MUNANDARI

11 SALSABILA RIZKY FEBRIYATI 11 ZAHWA NAVISA

12 WIDHYA DWI OKTAVIARIYANI 12 GUSTI EGI SAPUTRA

 STIKES INTAN MARTAPURA
FORMAT PENILAIAN SIKAP

NAMA MAHASISWA :
NIM :
TEMPAT :
PERIODE PRAKTEK :

NILAI
NO. ASPEK YANG DINILAI BOBOT BOBOT X NILAI
1 2 3 4
1 Ketelitian dalam melaksanakan tugas 1
Tanggung jawab terhadap tugas yang
2 diberikan 1
3 inisiatif dan partisipasi aktif dalam tugas 1
4 Kedisiplinan selama melaksanakan tugas 1
Melaksanakan tugas sesuai dengan
5 wewenang 1
6 Kejujuran selama melaksanakan tugas 1
7 Sikap terhadap atasan dan teman sejawat 1
8 Sikap terhadap klien dan keluarga 1
9 Menjaga rahasia klien 1
Kebersihan dan kerapihan pakaian serta
10 1
kelengkapan atribut mahasiswa

JUMLAH

Martapura, 2021
Pembimbing,
FORMAT PENILAIAN ASUHAN KEPARAWATAN KELUARGA
NAMA MAHASISWA :
NIM :
TANGGAL :
KASUS :

NILAI BOBOT X
NO. ASPEK YANG DINILAI BOBOT
1 2 3 4 NILAI
I PENGKAJIAN 2
1. Data yang dikumpulkan komprehensif & objektif
2. Analisa data berdasarkan kesenjangan data hasil
pengkajian dan teori yang tepat
3. Rumusan diagnosa keperawatan : jelas, tepat & dapat
diatasi dengan intervensi keperawatan maupun kolabo-
ratif

II PERENCANAAN KEPERAWATAN 2
1. Rumusan tujuan keperawatan : tepat & terdapat indika-
tor keberhasilan yang tepat
2. Rencana tindakan yang dibuat tepat & menggambarkan
upaya pemecahan masalah keperawatan secara tepat
3. dibuat berdasarkan prioritas masalah

III IMPLEMENTASI KEPERAWATAN

5
( Salah satu implementasi yang dilaksanakan)
1. Kelengkapan alat
2. Persiapan lingkungan
3. Persiapan pasien/ klien
4. Keteraturan dalam prosedur
5. Ketelitian dan keamanan prosedur
6. Keberhasilan tindakan yang dilaksanakan
7. Pelibatan klien/ keluarga
8. Sikap mahasiswa selama ujian
9. Sikap terhadap klien dan keluarga

IV EVALUASI 1
1. Mengevaluasi hasil asuhan sesuai dengan tujuan
2. Tercantum tolak ukur keberhasilan tindakan

JUMLAH

Nilai Batas Lulus : 3,00 (TIGA) Martapura, 2021

Penguji,

____________________
 FORMAT ASUHAN KEPERAWATAN KELUARGA I

A. PENGKAJIAN
1. Data umum
a. Nama KK : .......................................................................
b. Umur : .......................................................................
c. Pendidikan KK : .......................................................................
d. Pekerjaan KK : .......................................................................
e. Agama : .......................................................................
f. Suku : .......................................................................
g. Alamat : .......................................................................
h. Komposisi keluarga :

No Nama Sex Hub dg KK Umur Pendidikan Pekerjaan

i. Genogram

Keterangan Genogram :

j. Tipe keluarga :
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
...........................................................................................................

k. Kewarganegaraan/ Suku bangsa:

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
...........................................................................................................

l. Agama :
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
...........................................................................................................
 m. Status sosial ekonomi keluarga:
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
...........................................................................................................

n. Aktivitas rekreasi keluarga:

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
...........................................................................................................

2. Riwayat tahap perkembangan keluarga

a. Tahap perkembangan keluarga inti:
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.........................................................................................................

b. Tahap perkembangan keluarga yang belum terpenuhi:

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.........................................................................................................

3. Keadaan lingkungan
a. Karakteristik rumah:
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.........................................................................................................

b. Karakteristik tetangga dan komunitas:

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.........................................................................................................
 c. Mobilitas keluarga:
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
........................................................................................................

d. Perkumpulan keluarga dan interaksi dengan masyarakat:

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................

e. Sistem pendukung keluarga

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.........................................................................................................

4. Struktur keluarga:
a. Pola komunikasi keluarga
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.........................................................................................................

b. Struktur kekuatan keluarga

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.........................................................................................................

c. Struktur peran keluarga

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.........................................................................................................
 d. Nilai dan norma keluarga
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.........................................................................................................

5. Fungsi keluarga
a. Fungsi afeksi
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................

b. Fungsi sosial
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.........................................................................................................

c. Fungsi pelayanan kesehatan

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.........................................................................................................

6. Stres dan koping keluarga

a. Stresor jangka pendek dan jangka panjang
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................

b. Kemampuan keluarga berespon terhadap stresor

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.........................................................................................................
 c. Strategi koping keluarga yang digunakan
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.........................................................................................................

d. Strategi adaptasi yang disfungsi

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.........................................................................................................

7. Pemeriksaan fisik
Hasil Pemeriksaan Fisik Anggota Keluarga
Komponen

Kepala

Mata

Telinga

Hidung

Mulut dan gigi

Leher &
tenggorokan
 Dada

Abdomen

Ekstermitas

Kulit

Kuku

BB/TB

TD

Nadi

Suhu

Pernapasan

8. Harapan keluarga terhadap asuhan keperawatan

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
................................................................................................................
B. DIAGNOSA KEPERAWATAN
1. Analisa data

Data Masalah/ Diagnosa Keperawatan

2. Prioritas Masalah
Kriteria Bobot Pembenaran

Sifat Masalah

Kemungkinan untuk diubah

Potensial dicegah
 Menonjolnya masalah

Skore

3. Rumusan diagnosa keperawatan

C. RENCANA KEPERAWATAN
TUJUAN KRITERIA EVALUASI
DIAGNOSA
NO. RENCANA INTERVENSI
KEPERAWATAN
Umum Khusus Kriteria Standar
D. IMPLEMENTASI & EVALUASI
No. Dx.
Tanggal Implementasi Evaluasi Paraf
Keperawatan