Diterjemahkan dari Bahasa Inggeris ke Bahasa Melayu - www.onlinedoctranslator.

com

- Taktik untuk
Menjadi seorang
6 Memperkasakan
Ketua
HASIL PEMBELAJARAN
Pada akhir topik ini, anda seharusnya dapat: 1.
Menghuraikan apa itu pemerkasaan;
2. Menerangkan bagaimana pemerkasaan digunakan untuk pendidikan dan nyatakan
halangan-halangan semasa melaksanakannya;

3. Jelaskan sebab mengapa pemerkasaan gagal direalisasikan dalam sektor

pendidikan;
4. Mengenal pasti ramuan untuk pemerkasaan yang berjaya; dan

5. Nyatakan dengan tepat isu-isu yang dihadapi oleh pemimpin dalam pengendalian
organisasi mereka.

- PENGENALAN
Organisasi alaf baru memerlukan seorang pemimpin yang memberi kuasa kepada orang
bawahannya untuk melaksanakan tugas dan tanggungjawab pelbagai tugas mereka dengan
berkesan. Dalam era di mana orang yang mempunyai diploma dan ijazah pendidikan tinggi
berada dalam kelimpahan dan dengan kebangkitan birokrasi yang lebih telus, kebanyakan
kakitangan adalah eksekutif yang terlatih. Para eksekutif ini mampu dan bersedia untuk
memikul lebih banyak tanggungjawab dan pelbagai tugas. Pada masa lalu, akan ada juru
stenografi untuk menaip dan mengambil imlak daripada bos dan peon untuk menjalankan
tugas biasa seperti mengepos surat dan membersihkan meja bos. Sekarang para eksekutif

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

140 - TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

bersedia memikul tanggungjawab untuk melaksanakan tugas mudah ini serta

menganalisis masalah dan membuat keputusan untuk organisasi. Keupayaan ini
adalah aset kepada organisasi, dan keupayaan ini dicapai melalui proses
pemerkasaan anggota kakitangan.

6.1 DEFINISI PEMERKASAAN

Pemerkasaan, walaupun digunakan terutamanya dalam literatur tentang pemerkasaan guru, juga boleh
ditakrifkan sebagai:

(a) Peluang yang dimiliki oleh pelajar untuk autonomi, pilihan, tanggungjawab, dan
penyertaan dalam membuat keputusan dalam organisasi (Lightfoot, 1986).

(b) Jenkins (1988) menyatakan „Untuk memperkasakan orang lain adalah untuk memberikan bahagian pihak
berkepentingan dalam pergerakan dan hala tuju perusahaan‰ (hlm. 149).

Jenkins (1988) dan Short dan Greer (1989) bersetuju bahawa pelajar yang dapat memulakan dan
melaksanakan idea-idea baru dengan penglibatan dalam membuat keputusan seharusnya, seterusnya,
mengambil tanggungjawab yang lebih untuk pembelajaran mereka dan mempamerkan tahap
penglibatan pengalaman pembelajaran yang lebih tinggi.

Secara tradisinya, pelajar menjadi pendengar yang pasif kepada apa yang guru katakan dan
hasil daripada tradisi ini, pelajar terlepas sedikit demi sedikit dengan apa yang berlaku di
banyak bilik darjah. Mereka mungkin menjadi tidak bermotivasi dan sedikit pembelajaran
akan terhasil. Dengan pemerkasaan pelajar, pembelajaran akan diserahkan kepada pelajar
dan ini akan membebaskan mereka daripada belenggu bilik darjah, dan hasilnya, mereka
boleh mencapai lebih daripada apa yang guru boleh berikan. Guru akan menjadi agen
perubahan, dan pemudah cara proses pembelajaran pelajar.

Zimmerman dan Rappaport (1988) menyifatkan pemerkasaan sebagai satu konstruk yang
mengikat kecekapan dan kebolehan peribadi dengan persekitaran yang menyediakan
peluang untuk pilihan dan autonomi dalam menunjukkan kecekapan tersebut. Dunst (1991)
mencadangkan bahawa pemerkasaan terdiri daripada dua isu:

(a) Pengalaman yang membolehkan, disediakan dalam organisasi yang memupuk

autonomi, pilihan, kawalan dan tanggungjawab; dan

(b) Membenarkan individu mempamerkan kecekapan sedia ada serta mempelajari kecekapan
baharu yang menyokong dan mengukuhkan fungsi.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA - 141

Apabila dua isu yang disebutkan di sini dibenarkan, maka pemerkasaan akan membawa yang terbaik
daripada semua orang dalam organisasi sekolah. Guru menjadi lebih berani untuk bereksperimen
dengan kemahiran dan kepakaran mereka untuk menghasilkan hasil yang lebih baik daripada kalangan
pelajar. Pelajar pula akan meningkatkan keupayaan mereka untuk mempamerkan kecekapan mereka
yang akan mengukuhkan lagi kapasiti mereka untuk menghasilkan yang terbaik.

6.2 PEMERKASAAN DALAM PENDIDIKAN

Pemerkasaan ialah perkataan yang dianggap sebagai tongkat „ajaib‰ untuk pembaharuan
pendidikan pada tahun 1980-an. Dari perspektif sejarah, kedua-duanyapemerkasaan dan
membuat keputusan secara partisipatif adalah sinonim tetapi sebenarnya ia adalah dua
langkah yang berbeza dalam proses pemerkasaan (lihat Rajah 6.1). Kita boleh mengatakan
bahawa kedua-dua langkah berada pada kontinum yang sama di manamembuat keputusan
secara partisipatif adalah salah satu proses awal untuk menyediakan orang bawahan untuk
pemerkasaan. Sebelum pemerkasaan dapat diwujudkan, kakitangan perlu bertanggungjawab
dengan menyesuaikan diri dengan peranan kepimpinan.

Rajah 6.1: Proses pemerkasaan

Tempat latihan untuk memikul tanggungjawab adalah melalui pembuatan keputusan secara partisipatif.
Dengan mengambil bahagian dalam proses tersebut individu yang memang memainkan peranan dalam
membuat keputusan akan berasa bertanggungjawab terhadap pelaksanaan keputusan serta memastikan
keputusan yang diambil akan mencapai objektif yang dikehendaki.

Secara ringkasnya, pemerkasaan membawa maksud pemberian kuasa oleh seorang pemimpin kepada
seseorang individu, biasanya orang bawahan atau sekumpulan orang bawahan, untuk melaksanakan
tanggungjawab atau tugas tertentu di tempat pemimpin. Latihan pemerkasaan yang berjaya akan
mewujudkan perasaan tanggungjawab kolektif oleh semua kakitangan dan lebih banyak kerja boleh
dilakukan sebagai hasil daripada proses tersebut.

Senario yang sama juga boleh diterapkan di sekolah kita. Sekolah telah menjadi lebih
canggih dengan kehadiran guru khusus terlatih, ibu bapa yang berpendidikan, dan
pelajar yang berpengetahuan dengan kehadiran kemudahan Internet di rumah dan
sekolah. Guru-guru ini boleh diperkasakan oleh pengetua supaya apa sahaja kemahiran
yang mereka ada dapat digunakan untuk mencapai objektif sekolah mereka.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

142 - TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

Pengetua telah menjadi lebih pencerahan dan lebih profesional dalam pandangan,
manakala ramai daripada mereka telah mencapai ijazah pasca siswazah MasterÊ dan
PhD. Proses demokrasi dalam semua aktiviti sosial dan kerajaan menggalakkan
pemerkasaan di sekolah.

6.2.1 Halangan dalam Pemerkasaan

Pemerkasaan bukanlah satu proses mudah yang boleh dicapai dengan mudah dalam sekelip mata.
Untuk berjaya dalam melaksanakan pemerkasaan, guru, kakitangan, ibu bapa dan pengetua
mestilah mempunyai pertimbangan yang matang (Short & Greer 1977). Tidak semua sekolah
berjaya dalam pelaksanaan pemerkasaan. Penulis menyebut bahawa sembilan sekolah mengambil
bahagian dalam kajian pemerkasaan selama tiga tahun.

Tiga sekolah telah dinilai tidak berjaya dalam usaha pemerkasaan mereka. Walaupun pada
mulanya nampaknya senario setiap sekolah yang tidak berjaya adalah berbeza antara satu
sama lain, penyiasatan lebih dekat menunjukkan bahawa pengetua hanya tidak mengalah
dan berkongsi proses membuat keputusan dan tanggungjawab dengan guru mereka.

6.2.2 Sebab Kegagalan Pemerkasaan

Berikut adalah sebab kegagalan pemerkasaan:

(a) Kegagalan pemerkasaan adalah disebabkan oleh keengganan pengetua untuk

mengalah dan berkongsi proses membuat keputusan.

(b) Bukan melatih orang yang diberi kuasa oleh pemimpin untuk memikul
tanggungjawab dengan jayanya.

(c) Tidak cukup masa diberikan untuk merancang dan melaksanakan proses tersebut
supaya dapat membiasakan pekerja bawahan dengan tanggungjawab baru. Setelah mereka
membuktikan diri mereka mampu melaksanakan tanggungjawab tersebut dengan jayanya,
barulah mereka diberi kuasa untuk melaksanakan tugas kepimpinan tertentu.

(d) Pemimpin memberi kebebasan kepada orang bawahannya yang diberi kuasa sejak awal
dan kerana kurang pengalaman mereka mungkin gagal menjalankan tanggungjawab yang
diberi kuasa. Pemimpin harus membimbing mereka sehingga satu masa apabila mereka
menjadi biasa dengan proses dan kemudian mereka boleh berdiri sendiri.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA - 143

6.3 SIFAT PEMERKASAAN

Sistem persekolahan kita adalah berasaskan model Barat pada zaman lampau di mana
guru-guru tunduk kepada ketua mereka, pengetua dan pegawai-pegawai lain
terutamanya mereka yang bekerja di pejabat Kementerian Pendidikan. Frase dan
Sorrenson (1992) menyedari bahawa akibat kekurangan autoriti dan kuasa ini guru-guru
ini kehilangan kreativiti, komitmen dan tenaga mereka yang sebaliknya boleh digunakan
untuk menyumbang kepada kemajuan sekolah.

Interaksi antara guru akan menggalakkan pengajaran yang lebih baik, aktiviti kurikulum dan kokurikulum
yang lebih baik yang boleh membawa kepada proses perubahan yang lebih mudah dan anjakan
paradigma di mana terdapat keperluan mendesak untuk berbuat demikian. Abad ke-21 ialah era yang
pantas, lebih pantas daripada abad lalu, di mana perubahan berlaku lebih kerap daripada sebelumnya.

Bagi mengharungi perubahan pantas supaya negara mampu berubah mengikut peredaran zaman,
kita perlu melibatkan setiap individu dalam masyarakat supaya bersedia menghadapi perubahan.
Individu dalam masyarakat akan bersedia dengan tugas jika mereka diberi kuasa dengan
pengetahuan, kemahiran dan sikap yang betul. Individu-individu ini bergantung kepada jenis
pendidikan yang mereka terima semasa berada di sekolah dan kemudiannya di institusi pengajian
tinggi. Di sinilah guru memainkan peranan yang sepatutnya.

Jika guru tidak mempunyai kuasa dan kuasa untuk menjalankan tanggungjawab mereka di
sekolah, maka mereka hanya berperangai seperti robot semata-mata; mengikut arahan dan
arahan daripada pihak atasan. Pihak atasan langsung mereka pula perlu mematuhi apa yang
diarahkan. Seluruh proses sistem pendidikan bukan sekadar menurut perintah. Sekiranya
proses ini menjadi kebiasaan dalam mana-mana organisasi, maka tidak ada cara untuk sistem
pendidikan membuka jalan untuk menghadapi perubahan dan menjadi pemangkin kepada
perubahan itu sendiri. Walaupun guru mempunyai ijazah lepasan ijazah, sistem persekolahan
akan tetap sama.

6.3.1 Pemerkasaan Bilik Darjah

Jenis pemerkasaan yang guru ada di sekolah kita ialah apa yang dipanggil „autonomi‰ dalam
menggunakan metodologi pengajaran di dalam bilik darjah, kawalan sepenuhnya terhadap pelajar
di dalam kelasnya, kandungan kelas dan penilaian di dalam bilik darjah, tetapi mereka tidak banyak
bercakap. dalam apa yang berlaku di sekolahnya di luar bilik darjahnya sendiri. Guru tidak bersuara
dalam menentukan siapa yang patut menjadi pengetua mereka, dalam menetapkan jadual mereka
sendiri serta memutuskan apa yang harus diajar di dalam bilik darjah.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

144 - TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

Short dan Greer (1997) menyatakan bahawa di sekolah Amerika „Guru sering mendapati
diri mereka mengajar dalam situasi di mana keputusan penting dibuat oleh orang yang
jauh daripada aktiviti sebenar sekolah, keputusan yang mengehadkan kebolehan guru
untuk memenuhi keperluan pendidikan pelajar dan keperluan mereka sendiri untuk
perasaan penting dan harga diri.‰ Jika kita memerhatikan amalan pendidikan Malaysia
kita, kita akan mendapati bahawa situasi yang sama berlaku walaupun percubaan telah
dibuat untuk memperbaiki keadaan.

Terdapat banyak isu yang dibangkitkan oleh guru-guru kita dan juga orang ramai yang menggambarkan
kurangnya pengupayaan dalam diri guru dalam pelbagai perkara yang menjejaskan kehidupan mereka
dan juga pelajar mereka. Isu-isu berikut sangat biasa bagi kebanyakan kita:

(a) Adakah menjadi tanggungjawab guru untuk mengajar pelajar atau melengkapkan sukatan
pelajaran yang disediakan oleh Kementerian Pendidikan?

(b) Adakah aktiviti kokurikulum dianggap sebagai merit untuk kemasukan

universiti?

(c) Patutkah guru mengajar mata pelajaran yang bukan pengkhususan mereka?

(d) Adakah guru mempunyai hak untuk memilih pengetua sekolah mereka?

(e) Adakah guru mempunyai hak bersuara dalam mengesahkan jawatan pengetua dan penolong
kanan?

Ini adalah beberapa soalan yang memerlukan jawapan afirmatif jika guru ingin diberi
kuasa. Pada masa ini, sistem pendidikan Malaysia tidak cukup fleksibel untuk
memperkasakan guru dalam bidang yang dibimbangkan di atas. Walaupun isu yang
disebut dalam item „a‰ telah lama diperdebatkan, jawapannya sentiasa bercampur-
campur. Terdapat guru yang mengajar pelajar menguasai kurikulum mengikut
kemampuan terbaik mereka tidak kira sama ada mereka menghabiskan sukatan
pelajaran atau tidak tetapi mereka ditegur oleh pengetua konservatif mereka.

Pada masa yang sama, terdapat juga pengetua yang sanggup mencuba pelbagai
metodologi dalam proses pengajaran dan pembelajaran untuk mencapai objektif yang
disasarkan. Semua soalan yang dinyatakan adalah isu kerana guru atau pengetua tidak
diberi kuasa untuk membuat keputusan secara bebas. Ia akan kekal sebagai isu untuk
sistem pendidikan Malaysia pada masa ini tetapi keperluan dan keperluan berubah
mengikut peredaran masa.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA - 145

AKTIVITI 6.1

1. Terangkan mengapa proses membuat keputusan secara partisipatif merupakan

latihan penting bagi individu dalam organisasi sebelum mereka boleh diberi
kuasa untuk tugas dan tanggungjawab tertentu.

2. Bincangkan sebab kegagalan pemerkasaan.

3. Selain lima isu yang dihadapi oleh sekolah dan guru kita, terdapat
masalah penting lain yang menghalang pembangunan sistem
persekolahan kita untuk bersaing dengan sekolah terbaik di dunia.
Namakan mereka dan jelaskan.

4. Berikan pendapat anda tentang isu-isu berikut:

(a) Adakah aktiviti kokurikulum perlu dipertimbangkan untuk memasuki

universiti?

(b) Patutkah guru mengajar mata pelajaran yang bukan dalam bidang
pengkhususan mereka?

(c) Adakah guru mempunyai hak untuk memilih pengetua sekolah mereka?

(d) Adakah guru mempunyai hak untuk mengesahkan pengetua dan penolong
kanan?

Kongsi jawapan anda dengan rakan kursus anda dalam forum dalam talian myINSPIRE.

6.4 BAHAN-BAHAN UNTUK

MEMPERKASA YANG BERJAYA
Untuk melaksanakan latihan pemerkasaan yang berjaya dalam proses menjadikan sesebuah
organisasi itu lebih produktif, pemimpin organisasi mesti menyusun persekitaran yang betul
sebelum ia boleh berkembang maju. Ia amat penting untuk membina kepercayaan antara
pihak pelaksana dan rakyat yang akan menyokong proses pemerkasaan. Persefahaman
antara semua pihak akan menjadikan pelaksanaan anjakan paradigma lebih mudah. Mari kita
lihat pelbagai faktor dan fahami bagaimana mereka memainkan peranan masing-masing
dengan berkesan.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

146 - TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

6.4.1 Membina Amanah

Kepercayaan antara pihak di mana pemerkasaan akan dilaksanakan adalah penting untuk kejayaannya.
Di sekolah, pengetua adalah faktor utama dalam membina persekitaran yang boleh dipercayai. Sekiranya
pengetua menunjukkan dirinya sebagai pihak berkuasa dalam semua hal sekolah, maka persekitaran
yang boleh dipercayai tidak mungkin berlaku. Walaupun pengetua mungkin mengisytiharkan bahawa dia
bersedia untuk berkongsi tanggungjawab dengan kakitangannya dalam semua perkara, tidak semestinya
dia benar-benar sanggup melakukannya.

Pengetua mungkin berkata seperti yang dilaporkan oleh Short dan Greer (1997), „Saya telah menghabiskan empat tahun
belajar untuk ijazah kedoktoran saya hanya supaya saya boleh membuat keputusan di sekolah‰ hanya untuk
memberitahu rakan-rakannya bahawa dia telah bekerja keras untuk mendapatkan ijazah kedoktorannya. , mungkin
menunjukkan bahawa dia tidak bersedia untuk memberi kuasa kepada orang bawahannya.

Frasa lain yang menunjukkan bahawa pengetua adalah orang yang akan menghadapi
kesukaran membina suasana amanah ialah „tetapi jika berlaku sebarang kesilapan, sayalah
yang akan bertanggungjawab.‰ Menurut dapatan kajian oleh Short and Greer (1997)
pengetua tersebut dikenal pasti sebagai mereka yang mempunyai masalah dalam
melepaskan kawalan. Didapati bahawa sesetengah pengetua, tanpa mengira sokongan lisan
mereka untuk memperkasakan guru dan tadbir urus bersama, tidak boleh melepaskan
sebarang kuasa mereka untuk mengawal.

(a) Pemerkasaan Hanya boleh menjadi Alat Produktif jika Wujud Hubungan
Kepercayaan antara Pelbagai Pihak
Hubungan saling percaya berikut dianggap penting dalam memastikan
suasana yang betul wujud sebelum melaksanakan pemerkasaan.

(i) Pengetua mempercayai guru;

(ii) Guru mempercayai pengetua;

(iii) Amanah dalam birokrasi;

(iv) Kepercayaan antara pengetua sekolah autonomi dan pejabat daerah;

(v) Amanah di kalangan guru;

(vi) Kepercayaan antara guru dan pelajar;

(vii) Percaya kepada budaya sekolah; dan

(viii) Percaya kepada organisasi yang sihat.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA - 147

Hubungan saling percaya yang dinyatakan sebelum ini boleh diwujudkan sekiranya
pihak berkuasa yang mentadbir, dalam kes Malaysia, Kementerian Pendidikan
menerajui dengan menyediakan individu untuk tanggungjawab yang lebih besar iaitu
diberi kuasa untuk melaksanakan apa sahaja perubahan dasar yang ingin
diperkenalkan oleh Kementerian. Perubahan dasar perlu dibuat dan latihan individu
untuk diperkasakan perlu melalui pelbagai proses kritikal untuk memperoleh
pengalaman, pengetahuan, kemahiran dan yang paling penting daripada semua
perubahan sikap melalui anjakan paradigma.

(b) Tanda-tanda Organisasi Sihat

Berikut adalah penjelasan untuk tanda-tanda organisasi yang sihat:

(i) Organisasi di mana proses kritikal dibangunkan dengan baik dan

berkesan dikenali sebagai organisasi yang sihat (Miles, 1965).

(ii) Schmuck dan Runkel (1972) menyatakan bahawa antara proses kritikal ialah
komunikasi, membuat keputusan, penetapan matlamat, penyelesaian masalah
dan pengurusan konflik.

(iii) Dalam organisasi yang sihat, cabaran ditangani, penyelesaian kepada

masalah ditemui dan inovasi dan kaedah baharu untuk melakukan
sesuatu dimulakan oleh organisasi.

(iv) Apabila tahap kepercayaan yang tinggi diwujudkan antara pihak-pihak maka
kemungkinan besar pemerkasaan akan berjaya dilaksanakan.

Sekarang mari kita lihat sudut pandang teori perniagaan pemerkasaan di mana
isu kepimpinan dan kepercayaan berjalan seiring sebelum kejayaan dapat
dicapai.

6.4.2 Isu Kepimpinan

Kajian telah menunjukkan bahawa pengetua yang paling berjaya ialah individu yang percaya dan
mempunyai visi yang kukuh dan prinsip yang kukuh untuk masa depan sekolah mereka. Mereka
adalah pemimpin yang kuat yang memahami dengan jelas ke mana mereka mahu sekolah mereka
pergi; mereka tahu strategi apa yang perlu digunakan untuk mencapai objektif mereka serta
objektif apa yang perlu dicapai. Secara teorinya, prinsipal ini boleh dikelaskan di bawah prinsip
Teori Y (McGregor, 1960). Menurut Short dan Greer (1997), mereka percaya bahawa:

- Bekerja adalah semula jadi seperti bermain atau berehat.

- Orang akan menggunakan hala tuju diri apabila berusaha ke arah objektif yang
bermakna.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

148 - TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

- Komitmen adalah berkaitan dengan ganjaran yang berkaitan dengan pencapaian.

- Individu belajar menerima dan mencari tanggungjawab.

- Keupayaan untuk membantu organisasi menyelesaikan masalahnya diagihkan

secara meluas dalam kalangan ahli organisasi.

- Dalam kebanyakan organisasi, potensi intelek hanya digunakan separa.

(a) Teori Y Kecondongan

Berikut adalah penjelasan untuk Teori Y kecenderungan:

(i) Pengetua dengan kecenderungan Teori Y lebih mempercayai orang lain dan akibat
kecenderungan ini dia akan menjadi lebih cenderung untuk memberi kuasa kepada
orang bawahannya dan mempercayai mereka untuk melaksanakan tanggungjawab
diberi kuasa.

(ii) Kepercayaan bahawa orang bawahan mereka boleh berjaya diperkasakan akan
membolehkan guru-guru yang telah diberi kuasa oleh pengetua mereka
untuk mempunyai keyakinan diri dan harga diri untuk melaksanakan idea
dan eksperimen mereka.

(iii) Kebebasan ini disebabkan oleh proses yang diberi kuasa membolehkan sekolah maju ke
arah mencapai objektif mereka yang mana jika kebebasan ini tidak wujud maka tidak
akan berlaku sebarang perubahan yang boleh membawa kepada pendidikan yang lebih
baik untuk semua.

(iv) Pengetahuan dan kemahiran ini guru yang telah mencapai ijazah lepasan
ijazah boleh digunakan untuk penambahbaikan sekolah.

(b) Teori X Kecondongan

Sebaliknya, pengetua yang mempunyai kecenderungan Teori X ialah mereka yang sikapnya adalah
hasil daripada kepercayaan mereka bahawa orang pada dasarnya tidak suka bekerja dan oleh
itu tidak boleh dipercayai untuk melakukan kerja mereka tanpa pengawasan yang rapi.
Akibat kecenderungan ini, mereka tidak akan melaksanakan apa yang dilaksanakan oleh pengetua
Teori Y.

Pengetua ini tidak akan memperkasakan guru mereka dan, jika pengupayaan
diperkenalkan, mereka tidak dapat memperkasakan guru mereka.

Untuk memastikan proses pemerkasaan guru berjaya, sebaiknya pilih pengetua

yang cenderung kepada Teori Y tetapi jika guru memerlukan pengawasan rapi
maka pengetua yang cenderung kepada Teori X akan berada dalam kedudukan
yang lebih baik untuk berjaya.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA - 149

AKTIVITI 6.2

1. Apakah yang anda faham dengan pernyataan berikut?

(a) Mempercayai budaya sekolah; dan

(b) Percaya kepada organisasi yang sihat.

2. Apakah maksud „memperkasakan pelajar‰?

3. Apakah faedah memperkasakan pelajar? Bincangkan dari sudut

pandangan pelajar, guru dan pihak sekolah.

4. Apakah kebaikan dan keburukan pemimpin yang cenderung kepada

Teori Y?

5. Bilakah pemimpin akan cenderung kepada Teori X?

Kongsi jawapan anda dengan rakan kursus anda dalam forum dalam talian myINSPIRE.

6.5 DELEGASI DAN PEMERKASAAN

YANG BERKESAN
Sebaik sahaja keputusan memperkasakan guru dan pelajar telah dibuat, pihak berkuasa
sekolah perlu mewujudkan peluang untuk mereka membiasakan diri dengan idea untuk
diberi kuasa. Short dan Greer (1997) menyatakan bahawa teras utama untuk
memperkasakan peserta sekolah mengambil bentuk penyediaan guru dengan perkara
berikut:

(a) Peranan penting dalam proses membuat keputusan sekolah, oleh itu,
membangunkan rasa tadbir urus bersama;

(b) Kawalan ke atas persekitaran kerja dan keadaan kerja mereka; dan

(c) Peluang untuk menyumbang kepada sekolah dalam pelbagai peranan

profesional: guru, pentadbir, pembangun kurikulum, mentor dan pelajar.

Penyerahan beberapa tanggungjawab kepada guru memberi kuasa kepada guru untuk lebih
bertanggungjawab dan dalam proses itu mereka akan terlibat dengan lebih mendalam dalam
memastikan objektif sekolah memenuhi sasaran mereka.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

150 - TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

Pemerkasaan guru akan memudahkan pemerkasaan pelajar. Apabila guru diberi kuasa,
mereka pula akan menyediakan lebih banyak peluang kepada pelajar untuk
diperkasakan melalui membuat keputusan termasuk lebih banyak pilihan dan
tanggungjawab untuk pembelajaran mereka sendiri.

6.5.1 Mewujudkan Pelajar Sepanjang Hayat

Apabila guru dan pelajar mempunyai lebih kawalan ke atas apa yang mereka mahu lakukan, mereka akan
mempunyai keinginan yang kuat untuk lebih banyak pembelajaran. Pemerkasaan telah mewujudkan
keinginan untuk lebih banyak pembelajaran dan hasil daripada keinginan ini kami dapat mewujudkan
masyarakat pelajar sepanjang hayat. Peters (1987) meramalkan bahawa dengan munculnya pasukan
pengurusan kendiri dan rangkaian penyelesaian masalah di tempat kerja, pengetahuan kolektif,
kemahiran dan tenaga kreatif sekumpulan individu akan menjadi struktur yang digunakan untuk
menyelesaikan tugas dalam organisasi yang berkesan.

Pekerjaan pada masa ini sudahpun menuntut peserta organisasi yang fleksibel dalam kedua-
dua pemikiran dan tindakan, kerana pengetahuan berkembang dan keperluan pekerjaan
beralih kepada paradigma yang berbeza. Peserta di tempat kerja mesti boleh bekerja dalam
pasukan penyelesaian masalah kolegial, kolaboratif yang berfungsi dengan kebebasan yang
besar (Dede, 1989). Peserta dalam mana-mana kumpulan kerja yang merupakan pelajar
sepanjang hayat akan lebih bermotivasi diri dan kepuasan diperoleh daripada maklumat dan
pengetahuan yang mereka perolehi daripada pencarian itu.

Hasil daripada perubahan dalam pemikiran ini, pengurusan partisipatif dan membuat
keputusan akan menjadi lebih berjaya dan produktif. Pemerkasaan juga mewujudkan
kumpulan kerja yang mengurus diri. Hasil daripada perubahan ini, pemimpin dalam
organisasi akan mempunyai lebih banyak peluang untuk menjadi lebih kreatif dalam
bereksperimen dengan idea baharu.

6.5.2 Pengurusan Sertaan dan Membuat Keputusan

Berikut adalah penjelasan untuk pengurusan penyertaan dan membuat
keputusan:

(a) Crane (1976) mendefinisikan pembuatan keputusan secara partisipatif sebagai pendekatan pengurusan yang
membenarkan dan menggalakkan orang bawahan untuk mengambil bahagian dalam membuat
keputusan yang akan mempengaruhi mereka.

(b) Lowin (dipetik dalam Dunstan, 1981) telah mendapati bahawa pengurusan penyertaan
ialah operasi organisasi yang mana keputusan dicapai dengan memasukkan orang-
orang yang akan melaksanakan keputusan tersebut.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA - 151

(c) Erickson dan Gmelch (1977) melaporkan bahawa faedah keseluruhan menerima pakai
pendekatan pengurusan pasukan terhadap tadbir urus sekolah termasuk
meningkatkan kualiti komunikasi dan amalan membuat keputusan, motivasi
kakitangan, dan penyelarasan tugas dan rancangan yang dipertingkatkan.

Dalam era pencerahan pentadbiran di mana pemimpin lebih bersedia untuk memperkasakan kakitangan
mereka, penemuan penyelidikan telah menunjukkan hasil yang positif daripada proses tersebut. Lebih
ramai pemimpin sanggup memperkasakan kakitangan mereka dan pemimpin yang lebih cenderung
kepada Teori X telah mula mengubah paradigma mereka.

Guru-guru di sekolah menengah Malaysia lebih berpendidikan tinggi dengan sekurang-kurangnya

ijazah asas, dan kerana kini ramai guru melanjutkan pelajaran ke peringkat yang lebih tinggi,
pemerkasaan guru-guru ini harus menjadi amalan di sekolah. Dengan rancangan yang diunjurkan
untuk menjadikan sekurang-kurangnya 50 peratus daripada guru sekolah rendah lepasan guru
menjelang 2010, proses pemerkasaan untuk membawa sekolah rendah kita ke tahap keberkesanan
yang lebih tinggi akan menjadi lebih mendesak.

Pada masa ini, OUM memainkan peranan utama dalam memastikan sekurang-kurangnya
7000 guru sekolah rendah ini setiap tahun akan memasuki program ijazah OUM yang
dibangunkan khas untuk mereka.

6.5.3 Kumpulan Kerja Mengurus Kendiri

Pemerkasaan guru dan murid akan melahirkan keyakinan diri dan harga diri dalam kalangan
mereka. Mereka akan percaya bahawa mereka boleh memberikan kepakaran dan
pengalaman kepada kumpulan kerja di sekolah mereka. Selepas beberapa kejayaan, hasil
daripada proses pemerkasaan ini, mereka boleh menguruskan sendiri kumpulan kerja
mereka. Pengetua sekolah tidak perlu memeriksa mereka sepanjang masa dan menarik nafas
panjang untuk memastikan projek sekolah siap tepat pada masanya.

Dalam kumpulan kerja mengurus diri, pekerja mengambil tanggungjawab peribadi untuk
hasil kerja mereka, mengurus prestasi mereka sendiri dan memantau, mengukuhkan, dan
memberi ganjaran kepada kerja kumpulan (Hackman, 1986). Kasten, Short dan Jarmin (1989)
telah mendapati bahawa pasukan pengajaran antara disiplin di sekolah menengah adalah
contoh pasukan mengurus diri.

Dengan pemikiran kreatif dan inovatif menjadi sebahagian daripada kurikulum sekolah kami,
pemerkasaan telah menjadi alat yang sangat penting untuk memastikan apa sahaja teori
yang mereka pelajari tentang proses pemikiran inovatif dan kreatif dilaksanakan.
Pemerkasaan boleh dijadikan wahana untuk kreativiti dan inovasi. Kemahiran ini akan
menjadi sifat yang sangat penting di kemudian hari di mana ia diperlukan di tempat kerja.
Sesebuah negara hanya boleh berada di puncak mana-mana persaingan melalui keupayaan
rakyatnya menjana produk dan idea yang kreatif dan inovatif.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

152 - TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

6.6 BEKERJA BERPASUKAN

Dalam konteks Asia, kerja berpasukan masih menjadi sebahagian daripada masyarakat.
Dalam bahasa Melayu, istilah„gotong-royong‰ yang bermaksud bekerjasama dalam satu
kumpulan untuk membantu apa sahaja yang telah diputuskan oleh masyarakat seperti
membersihkan kampung untuk menghapuskan tempat pembiakan nyamuk atau membuat
persiapan kenduri kahwin masih diamalkan.

Pendekatan ini adalah cara yang paling berkesan untuk menyelesaikan tugas yang berat.
Dalam organisasi moden, kerja berpasukan telah diperkenalkan, dalam satu bentuk atau yang
lain, dan ramai yang kagum dengan perbezaan positif yang dibuatnya, tetapi bagi yang lain
mereka telah kecewa dengan keputusan mereka. Untuk berjaya, organisasi
mempertimbangkan semua faktor yang menjadikan kerja berpasukan berjaya.

Sebelum seseorang mempertimbangkan untuk memperkenalkan pasukan yang bekerja

dalam organisasinya, seseorang itu perlu memahami beberapa pelajaran asas yang sangat
penting. Kerja berpasukan yang berjaya adalah hasil kerjasama antara ahli pasukan melalui
pengurusan kolaboratif pasukan kerja. Realitinya ialah kebanyakan kerja organisasi dicapai
secara langsung atau tidak langsung melalui pasukan di mana budaya pasukan kerja
memberi pengaruh yang ketara ke atas tingkah laku individu (French & Bell Jr., 1999).

6.6.1 Apakah itu Pasukan?

Homer menjelaskan perkara yang boleh dilakukan oleh pasukan: „Ringan adalah tugas apabila ramai
berkongsi kerja keras‰. Juga pertimbangkan definisi klasik seperti yang diberikan oleh Bernard
Babington Smith: „Sekumpulan di mana individu mempunyai matlamat yang sama dan di mana
pekerjaan dan kemahiran setiap ahli sesuai dengan orang lain untuk mengambil analogi yang sangat
mekanikal dan statik dalam jigsaw. teka-teki, kepingan padan bersama tanpa herotan dan bersama-sama
menghasilkan corak keseluruhan‰.

Daripada definisi ini, kita mungkin mengatakan bahawa ahli pasukan saling melengkapi dan
pasukan boleh menghasilkan lebih daripada jumlah komponen individu. Kerja berpasukan
boleh menyediakan cara untuk organisasi mencapai lebih banyak daripada sumber yang
sama. Pasukan yang berkesan ditakrifkan sebagai pasukan yang mencapai matlamatnya
dengan cara yang paling cekap dan kemudian bersedia untuk memikul tugas yang lebih
mencabar. Mari kita baca Kajian Kes 1, mengikuti bahagian Komitmen Pengurusan Kanan,
yang menggambarkan kisah kejayaan „pemerkasaan‰.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA - 153

6.6.2 Komitmen Pengurusan Kanan

Faktor yang paling penting diperlukan untuk kejayaan pengenalan kerja berpasukan
ialah pengurusan kanan mesti komited dan bersemangat. Cane (1996) memetik
bahawa jika pihak pengurusan kanan mempunyai persepsi yang positif terhadap
kerja berpasukan, maka besar kemungkinan organisasi akan berjaya berbanding jika
mereka menganggap bahawa pasukan itu tidak menambah apa-apa kepada
organisasi kecuali kekeliruan. Persepsi tersebut ialah:

(a) Cara yang sangat berjaya untuk mendapatkan yang terbaik daripada individu;

(b) Satu cara untuk memanfaatkan kreativiti dan meningkatkan komitmen dengan menggalakkan
hubungan rapat dan tanggungjawab tambahan; dan

(c) Satu cara kepada produktiviti yang lebih tinggi, kualiti yang lebih baik dan kecekapan yang lebih tinggi.

Jika pengurusan kanan melanggan kerja pasukan, maka asas pemerkasaan kepada ahli
pasukan telah dibentangkan. Daripada kerja pasukan asas ini boleh menghasilkan hasil
yang diinginkan. Pasukan yang berkesan boleh diwujudkan dengan mewujudkan ciri-ciri
yang membentuk pasukan yang berkesan. Parker (1990) membangunkan senarai ciri-ciri
pasukan yang berkesan seperti yang dipetik oleh French dan Bell Jr. (1999, hlm. 157).
Berikut adalah ciri-ciri pasukan yang berkesan:

(a) Tujuan yang jelas visi, misi, matlamat atau tugas yang ditakrifkan dan diterima serta pelan
tindakan.

(b) Tidak formal suasana yang selesa dan santai.

(c) Penyertaan semua orang digalakkan untuk mengambil bahagian.

(d) Mendengar kemahiran mendengar yang berkesan oleh semua ahli yang dicerminkan
melalui penyoalan, parafrasa dan rumusan.

(e) Perselisihan faham beradab tidak menyekat perselisihan pendapat dan selesa
dengannya.

(f) Membuat keputusan konsensus persetujuan yang besar melalui perbincangan yang
mendalam dan mengelakkan pengundian.

(g) Komunikasi terbuka telus dan sedikit agenda tersembunyi.

(h) Peranan dan tugasan kerja yang jelas bekerja sama rata dan jangkaan
yang jelas.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

154 - TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

(i) Kepimpinan bersama semua orang berkongsi tingkah laku kepimpinan yang berkesan.

(j) Hubungan luar ahli pasukan membantu satu sama lain untuk membangunkan
hubungan luar.

(k) Kepelbagaian gaya ahli pasukan mempunyai pelbagai kemahiran.

(l) Penilaian kendiri penilaian pasukan dibuat secara berkala untuk menilai fungsi
pasukan mereka.

Ketua pasukan formal memainkan peranan utama dalam memastikan semua ahli pasukan memahami
peranan mereka dengan baik dan menyemai diri mereka dengan semua kemahiran yang diperlukan
dalam membentuk pasukan yang berkesan.

Marilah kita merujuk kepada kajian kes berikut yang menunjukkan pemerkasaan dan kerja
berpasukan.

Kajian Kes 1
Di sekolah menengah ini, perubahan ketara yang bermula pada tahun kedua projek
menunjukkan tumpuan yang semakin meningkat terhadap pemerkasaan pelajar.
Pada masa inilah beberapa guru menulis dan menerima geran yang menyediakan
bantuan teknikal dan gaji kepada sekolah untuk guru, bekerja dengan perunding,
untuk melaksanakan pengajaran bahasa keseluruhan. Retreat telah diadakan semasa
cuti semester sekolah, dengan kehadiran pegawai pendidikan daerah, dua penolong
pegawai pendidikan daerah dan pakar mata pelajaran TESL.

Salah seorang guru memberikan maklumat penting yang disampaikan semasa

berundur. Akibatnya, beberapa perubahan telah berlaku dalam program pengajaran.
Banyak perubahan berpunca daripada pengenalan guru terhadap isu-isu penting dan
kebimbangan mengenai memenuhi keperluan pelajar di sekolah. Daripada mengadu
tentang kebimbangan tersebut, guru mengalihkan tumpuan mereka ke arah
menjana idea untuk penyelesaian dan memajukan masalah tersebut kepada
Jawatankuasa Pemerkasaan.

Ini menunjukkan perubahan radikal daripada cara guru menangani kebimbangan

pada awal projek. Nampaknya penglibatan dalam proses membuat keputusan lebih
menimbulkan rasa pemilikan masalah di pihak guru. Sebagai contoh, guru
melaksanakan proses penilaian portfolio. Mereka telah bereksperimen dengan
konsep itu melalui geran mini projek pada tahun lalu dan mendapati strategi yang
menjadikan portfolio berguna kepada mereka. Khususnya, mereka mendapati
bahawa walaupun video individu yang disediakan untuk portfolio adalah mahal, ibu
bapa tidak sabar-sabar untuk menyumbangkan video kosong pada permintaan tahun
untuk digunakan dalam rakaman video sepanjang tahun kanak-kanak untuk portfolio
individu.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA - 155

Guru-guru melihat video sebagai berharga dalam mendokumentasikan pelajar yang

mempamerkan beberapa ciri-ciri kanak-kanak yang diberi kuasa; tanggungjawab, kreativiti dan
kepimpinan kumpulan. Paling penting kepada guru adalah penggunaan portfolio untuk tujuan
penilaian kendiri pelajar. Pelajar akan mengadakan persidangan dengan guru mereka dan
menilai kerja mereka dalam portfolio. Malah, pelajar memilih „kepingan terbaik‰ mereka
untuk bahagian pameran portfolio mereka dan dapat membincangkan mengapa mereka
memilih contoh-contoh tertentu hasil kerja mereka.

Di samping itu, guru-guru mencari penekanan yang lebih besar pada pengajaran bahasa
keseluruhan, dan strategi itu telah diterima pakai oleh tahap gred tambahan. Akhirnya, pasukan
berbilang umur menggunakan strategi pembelajaran koperatif dengan kejayaan yang besar.

Pada semester pertama tahun ketiga, guru dan pelajar membuat video tentang
sekolah dan percubaan mereka untuk memperkasakan guru dan pelajar. Guru-guru
mempersembahkan video itu pada pertemuan dengan kakitangan inspektorat
sekolah. Menurut pengetua sekolah ini, impak paling ketara yang dilakukan
sepanjang usaha pemerkasaan ialah cara guru bekerjasama untuk menyediakan
tempat yang lebih baik untuk pelajar belajar. Tahap dialog dan usaha untuk mencari
cara yang lebih berkesan untuk membantu pelajar mengembangkan kemahiran
akademik telah diperbesarkan dalam tempoh tiga tahun.

(Kajian kes ini diadaptasi daripada kajian kes sebenar yang disediakan oleh Short
dan Greer, 1997, hlm. 169 170)

6.6.3 Mengapa Bekerja Berpasukan?

Apabila sesuatu inovasi diperkenalkan, adalah penting bagi kakitangan untuk memahami mengapa
inovasi baharu itu adalah untuk menggantikan atau melengkapkan cara melakukan sesuatu yang
sedia ada. Kakitangan sudah biasa dengan zon selesa lama dan mereka mungkin enggan
bekerjasama tetapi, pertama sekali, pengurusan kanan perlu komited kepada idea itu, iaitu idea
untuk mencapai prestasi perniagaan yang lebih baik melalui penggunaan pasukan yang berkesan
atau sebaliknya. akan ada sedikit faedah daripada kerja berpasukan. Cane (1996) menyimpulkan
bahawa apabila pasukan jelas fokus mereka telah terbukti membawa kepada:

(a) Produktiviti yang lebih tinggi;

(b) Lebih banyak idea baharu;

(c) Kepuasan dan motivasi pekerja yang lebih tinggi; dan

(d) Prestasi yang lebih tinggi dan lebih konsisten.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

156 - TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

Mari kita baca kajian kes berikut bagi syarikat yang telah mencapai objektif
mereka melalui kerja berpasukan:

Kajian Kes 2

Hotel Daiichi

TokyoÊs Daiichi Hotel Annex telah dipilih sebagai nombor satu dalam tinjauan kepuasan pelanggan
baru-baru ini dan percaya bahawa cara ia berjaya memperkenalkan kerja berpasukan adalah
sebahagian besarnya bertanggungjawab.

Kakitangan hotel dibahagikan kepada tiga pasukan:

(a) berkaitan bilik;

(b) Makan dan minum; dan

(c) Memasak.

Dalam setiap pasukan, kakitangan meliputi semua fungsi kerja tertentu. Contohnya, dalam
pasukan yang berkaitan dengan bilik, concierge, bell-boy dan penyambut tetamu semuanya
melindungi satu sama lain pada waktu sibuk, atau apabila sesuatu yang luar biasa berlaku.
Manual latihan syarikat membandingkan pendekatan ini dengan pendekatan pasukan besbol
yang berjaya di mana pemain dengan kemahiran pakar juga memberikan sokongan untuk ahli
pasukan lain. The Daiichi Hotel percaya bahawa:

(a) Kerja berpasukan boleh memberi sumbangan penting kepada kepuasan

pelanggan;

(b) Multitasking boleh digunakan untuk meningkatkan tahap perkhidmatan; dan

(c) Ahli pasukan yang baik menyokong satu sama lain dalam tempoh sibuk.

(Cane, 1996, hlm. 114)

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA - 157

Kajian Kes 3

Dettmers Industries

Pengeluar AS, Dettmers Industries, membuat tempat duduk dan meja untuk industri
penerbangan. Syarikat itu merupakan eksponen maju dalam kerja berpasukan dan telah
berjaya membangunkan konsep itu dengan cara yang didapati sesuai dengan keperluannya
sendiri. Pada tahun 1993 ia telah dipilih sebagai salah satu firma kecil terbaik untuk bekerjaInc.
majalah.

Dettmers percaya bahawa pekerja boleh menjadi sangat kreatif jika mereka diberi
peluang ⁄ dan pendidikan. Selalunya, mereka percaya, organisasi bermula dari premis
bahawa orang bodoh dan tidak mampu menyumbang atau merancang idea. Tetapi
dengan memperkenalkan kerja berpasukan dan kemudian memfokuskan sistem
pendidikan syarikat pada pasukan ini, Dettmers telah membawa semula elemen
sosial ke dalam pembelajaran.

Pasukan di Dettmers pergi lebih jauh daripada kebanyakan organisasi; mereka bertanggungjawab
mengambil kakitangan mereka sendiri, memilih pemimpin mereka sendiri, menetapkan jadual
mereka sendiri dan juga memutuskan gaji mereka sendiri. Menyusun tenaga kerja ke dalam pasukan
pelbagai disiplin yang bertanggungjawab untuk keseluruhan proses pembuatan telah membawa
kepada peningkatan dalam produktiviti (penghantaran, contohnya, kini mengambil masa 25 hari
berbanding purata industri 60 hari), kualiti dan inovasi.

Dettmers memberi hak kepada pasukan untuk memutuskan bila mereka mahu merekrut ahli
baharu yang kemudiannya diambil alih untuk tempoh pengenalan tiga bulan di mana mereka
dibayar kurang daripada kadar pasaran. Dalam tempoh ini, mereka mempelajari kemahiran
pasukan dan memahami falsafah DettmersÊ. Pasukan mengundi selepas tiga bulan sama ada
untuk memasukkan ahli baharu secara kekal. Mulai saat ini, mereka akan memperoleh gaji
mereka dengan cara yang sama seperti ahli pasukan yang telah ditubuhkan dan biasanya
membuat defisit dalam masa beberapa bulan. Syarikat percaya bahawa pemohon yang
bersedia untuk bermula pada kadar yang lebih rendah sedang mencari „lebih daripada sekadar
pekerjaan‰. Dettmers percaya pengalaman mereka membuktikan bahawa kerja berpasukan
memberikan faedah perniagaan yang ketara:

(a) Membuktikan bahawa dengan pendidikan dan keadaan yang betul pekerja boleh dan akan
membuat sumbangan.

(b) Menyediakan disiplin dan nilai untuk membantu meningkatkan standard dan
prestasi semua pekerja.

(c) Gaji berasaskan pasukan dengan ganjaran ketara kerana usaha dapat mengekalkan prestasi
pasukan.

(Cane, 1996, hlm. 115 116)

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

158 - TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

AKTIVITI 6.3

1. Sebagai pengetua, bagaimanakah anda mengagihkan tanggungjawab anda kepada guru

anda dengan objektif untuk mendapatkan kakitangan yang lebih berdedikasi dalam
berkongsi visi dan misi anda?

2. Bagaimanakah anda akan menangani pengetua anda yang enggan

melepaskan tanggungjawabnya yang telah diwakilkan kepada anda?

3. Jika anda membina pasukan yang berkesan, bagaimanakah anda akan

memilih ahli pasukan dan melatih mereka supaya mereka boleh
memiliki ciri-ciri yang diingini?

4. Sebagai pengetua, bincangkan bagaimana anda akan melaksanakan proses

pengurusan penyertaan dan membuat keputusan di kalangan
kakitangan sekolah anda.

5. Bagaimanakah anda memperkasakan pelajar anda untuk menjadi pencari ilmu

yang bermotivasi tinggi dan berdikari?

Kongsi jawapan anda dengan rakan kursus anda dalam forum dalam talian myINSPIRE.

- Istilah „pemberdayaan‰ telah ditakrifkan dalam pelbagai cara oleh penulis yang
berbeza. Elemen utama dalam pemerkasaan ialah peluang untuk melaksanakan idea
baharu dan terlibat dalam proses membuat keputusan.

- Pemerkasaan dikaitkan dengan peranan kepimpinan dan seseorang tidak boleh diperkasakan jika
seseorang itu enggan mengambil peranan kepimpinan.

- Terdapat pelbagai halangan kepada pemerkasaan dan beberapa elemen perlu

ada sebelum pemerkasaan dapat dilaksanakan, seperti amanah dan peluang
kepimpinan.

- Terdapat faedah apabila pemerkasaan diamalkan, seperti mewujudkan pelajar sepanjang

hayat, pengurusan penyertaan dan pengurusan diri yang membawa kepada autonomi.

- Pemerkasaan dilihat dalam kerja berpasukan, yang penting untuk kejayaan

sesebuah organisasi.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA - 159

- Memperkasakan guru adalah bahagian penting dalam proses kematangan

sistem sekolah.

- Dengan kemajuan masyarakat berasaskan pengetahuan dan pelaksanaan

pembelajaran sepanjang hayat dalam sistem pendidikan, pemerkasaan guru dan
pelajar telah menjadi komponen penting dalam proses pengajaran dan
pembelajaran.

- Dengan wujudnya pembelajaran dalam talian, kemajuan kemudahan pembelajaran

Internet dan perpustakaan digital, sekolah tradisional telah bertukar fungsi secara
kekal.

- Sebuah sekolah dalam erti kata tradisional memberi kita gambaran seorang guru mengajar
pelajar di hadapan bilik darjah manakala pelajar mendengar dengan penuh perhatian dan
membuat nota apabila perlu.

- Senario sekarang amat berbeza di mana guru telah menjadi fasilitator kepada
proses pembelajaran.

- Guru membimbing pelajar mereka, dan pelajar sendiri sama ada secara individu atau
sebagai satu pasukan rakan sebaya, akan mencari maklumat yang diperlukan melalui
Internet, perpustakaan fizikal atau dengan berunding dengan pakar untuk jawapan
kepada tugasan mereka.

- Terdapat skop ilmu yang lebih luas untuk diceburi dan lebih banyak
kebebasan untuk pelajar mengaplikasikan apa sahaja ilmu dan pengalaman
yang telah diperolehi dalam pencarian ilmu melalui pelbagai sumber. Ini
hanya mungkin jika pemerkasaan guru dan pelajar telah menjadi sebahagian
daripada sistem pendidikan.

- Pemerkasaan hanya boleh berjaya jika pihak berkuasa pendidikan benar-benar

sedar bahawa keperluan proses pemerkasaan yang berjaya merangkumi
anjakan paradigma di kalangan pegawai kanan yang berkuasa dalam sistem
pendidikan.

- Ideologi amanah harus wujud antara pelbagai komponen sistem pendidikan.

- Pembuat dasar harus mempercayai pelaksana, pengetua harus mempercayai guru

mereka, dan guru harus mempercayai pelajar mereka. Amanah ini akan
memperkasakan mereka untuk melaksanakan tanggungjawab mereka secara kreatif
dan hasil daripada kebebasan ini, potensi setiap individu dapat direalisasikan dan
produktiviti dalam semua bidang akan terzahir dan meningkat.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

160 - TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA

- Hasil daripada anjakan pemikiran bakal warga negara ini akan terpancar
dalam segenap bidang kehidupan negara.

- Optimisme dan aktivisme akan membimbing negara ke tahap yang lebih tinggi untuk mencapai
Wawasan 2020, tetapi semua ini hanya angan-angan jika kita tidak menyediakan guru dan pemimpin
kita untuk menjadi agen pemerkasaan yang berkesan.

Perwakilan yang berkesan Mengurus diri sendiri

Pemerkasaan Kerja pasukan

Pelajar sepanjang hayat Amanah

Pengurusan partisipatif

Cane, S. (1996). Strategi Kaizen untuk menang melalui orang. London, England:
Penerbitan Pittman.

Dede, C. (1989). Evolusi teknologi maklumat: Implikasi untuk

kurikulum. Kepimpinan Pendidikan, 47(1), 23 26.

Dunstan, JF (1981). Kajian etnografi proses membuat keputusan dan

tingkah laku kepimpinan di peringkat seluruh sekolah di sekolah menengah
terpilih.Madison, WI: Universiti Wisconsin-Madison, Pusat Penyelidikan dan
Pembangunan Wisconsin untuk Persekolahan Individu.

Dunst, R. (1991, Februari). Isu dalam pemerkasaan. Kertas kerja dibentangkan pada majlis tahunan
mesyuarat Konvensyen Dasar Kesihatan dan Perkhidmatan Mental Kanak-kanak, Tampa,
Florida, Amerika Syarikat.

Erickson, KA, & Gmelch, WH (1977). Pasukan pengurusan sekolah: Mereka

struktur, fungsi dan operasi. Arlington, VA: Perkhidmatan Penyelidikan
Pendidikan.

Frase, LE, & Sorrenson, L. (1992). Motivasi dan kepuasan guru: Impak
mengenai pengurusan penyertaan. Buletin NASSP, 76(540), 37 44.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)

 TOPIK 6 TAKTIK UNTUK MENJADI PEMIMPIN YANG MEMPERKASA - 161

Perancis, WL, & Bell Jr., CH (1999). Pembangunan organisasi Tingkah laku
intervensi sains untuk penambahbaikan organisasi. Upper Saddle River, NJ:
Prentice Hall.

Hackman, JR (1986). Psikologi pengurusan diri dalam organisasi. Dalam

MS Pollack & RO Perloff (Eds.), Psikologi dan kerja: Perubahan produktiviti
dan pekerjaan (ms 85 136). Washington, DC: Persatuan Psikologi Amerika.

Jenkins, K. (1988). Metafora dan pemikiran untuk kepimpinan pendidikan.The

Forum Pendidikan, 52(2), 143 151.

Kasten, KL, Short, PM, & Jarmin, H. (1989). Kumpulan kerja mengurus diri dan
kehidupan profesional guru: Kajian kes. Kajian Perbandaran, 21(2), 63 80.

Lightfoot, SL (1986). Mengenai kebaikan sekolah: Tema pemerkasaan.

Jurnal Pendidikan Peabody, 63(3), 9 28.

Parker, GM (1990). Pemain pasukan dan kerja berpasukan: Perniagaan kompetitif baharu
strategi. San Francisco, CA: Josey-Bass.

Peters, T. (1987). Berkembang dalam keadaan huru-hara: Buku panduan untuk revolusi pengurusan. Baru
York, NY: Alfred A. Knopf.

Short, PM, & Greer, JT (1989, April). Meningkatkan autonomi guru melalui
tadbir urus bersama: Kesan ke atas penggubalan dasar dan hasil pelajar. Kertas kerja
dibentangkan pada mesyuarat tahunan Persatuan Penyelidikan Pendidikan Amerika,
San Francisco, California, Amerika Syarikat.

Short, PM, & Greer, JT (1997). Kepimpinan dalam sekolah diperkasa Tema
daripada usaha inovatif. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.

Zimmerman, MA, & Rappaport, J. (1988). Penyertaan warganegara, dilihat

kawalan, dan pemerkasaan psikologi. Jurnal Psikologi Komuniti Amerika, 16
(5), 725 750.

Hak Cipta © Open University Malaysia (OUM)