Khutbah I

ِ ‫ول‬
‫اهلل‬ ِ ‫الس الَم َعلَى رس‬ َّ ‫و‬ ‫ة‬
ُ ‫ال‬
َ ‫الص‬
َّ ‫و‬ . ‫اه‬ ‫د‬
َ ‫ه‬ ‫ت‬ ‫اس‬ ِ
‫ن‬ ‫م‬ ‫ي‬ ِ ‫ وه‬،‫هلل معِ ِ م ِن اس تعانَه‬
‫اد‬ ِ ‫اَحلم ُد‬
َُ ُ َ َ ْ ْ َ ْ َْ َ َ ْ َ ُ َ ْ َ ‫نْي‬ َْ
.‫اسنَت َّ بِ ُسنَّتِ ِه َو ْاهتَ َدى هِب ُ َد ْاه‬ ِ
‫ن‬ ‫م‬ ‫و‬ ِ ِ‫ وعلَى آلِِه وصحب‬،‫ سيِّ ِدنَا حُم َّم ٍد اب ِن عب ِد اهلل‬،‫ومصطََفاه‬
‫ه‬
ْ ََ ْ َ َ َ َ ْ َْ ْ َ َ ْ ْ َُ
.‫ َف َق ْد فَ َاز املـَُّـت ُقو ْن‬،ْ‫ اُ ِص ْي ُك ْم َو َن ْف ِس ْي بَِت ْق َوى اهلل‬،ْ‫اض ُر ْو َن َرمِح َ ُك ُم اهلل‬
ِ ‫ََّأما بع ُد َفيـا َأيُّه ا احْل‬
َ َ َ َْ
:‫الر ِحْي ِم‬ ِ ‫ بِس ِم‬،‫الر ِجي ِم‬
َّ ‫اهلل الرَّمْح َ ِن‬ ِ َ‫الش يط‬
‫ان‬ ‫ن‬ ِ ‫اهلل‬
‫م‬ ِ ِ‫ َأع وذُ ب‬،‫ال اهلل َتعاىَل يِف كِتَابِِه الْع ِزي ِز‬
ْ ْ َّ ْ َّ َ ُُ ْ َ ْ َ ُ َ َ‫ق‬
ِ
ُ ‫ ِإ َّن اللَّهَ َش د‬،َ‫ َو َّات ُق وا اللَّه‬،‫ َواَل َت َع َاونُوا َعلَى اِإْل مْثِ َوالْعُ ْد َو ِان‬،‫الت ْق َوى‬
‫يد‬ َّ ‫َوَت َع َاونُوا َعلَى الْرِب ِّ َو‬
ِ ‫الْعِ َق‬
‫اب‬
Poro hadirin, jamaah sholat jumat ingkang minulyo, monggo kito tansah
ningkataken ketaqwaan dumateng Allah subhanahu wa taala. Ateges ngelampahi
sedoyo perkawis ingkang dipun perintahaken dening Gusti Allah, soho nebihi
sedoyo awisanipun.
Hadirin jamaah sholat jumat ingkang dipun mulyaaken Allah. Salah setunggalipun
sikap ingkang paling penting lan dados kesempurnaan wonten ing agami Islam
inggih punika sikap peduli utawi tolong-menolong dateng sesami. Bantu-binantu
ingdalem ngelampahi kesaenan. Sami ugi puniko arupi bantuan materi, pikiran,
utawi tenagi. Awit kito sedoyo dipun titahaken dening Allah dados makhluk sosial
ingkang mesti betahaken bantuanipun tiyang sanes.
Kagem dahar misalipun, kito betahaken petani ingkang nanem pantun, nanem
brambang bawang, lombok, sayuran, lan sakpanunggalanipun. Kagem nyandang
kitho ugi betah tiyang ingkang nanem kapas, ingkang nenun, ugi tiyang ingkang
ahli njahit. Tiyang miskin betahaken pendamelan saking tiyang ingkang gadah
lapangan pendamelan.
Sakwangsulipun tiyang ingkang dados pengusaha ugi mesti betah tenagaipun
buruh. Tiyang ingkang sakit betahaken ilmunipun dokter, tiyang bodo betahaken
ilmunipun poro ulama, lan tasih katah conto lintunipun, ingkang sedoyo
nedahaken bilih kito sedoyo meniko saling betahaken setunggal dateng sanesipun.
Kados dawuhipun gusti kitho kanjeng Nabi Muhammad shallahu’alaihi wasallam:

ً‫ضا‬ ‫ع‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫ض‬‫ع‬ ‫ب‬ ُّ

‫د‬ ‫ش‬
ُ ‫ي‬ ِ
‫ان‬ ‫ي‬‫ن‬ْ ‫الب‬‫ك‬َ ِ
‫ن‬ ِ ‫املْؤ ِمن لْلمْؤ‬
‫م‬
َ َْ ُُ َْ َ َ ُ ُ ُ ُ
Artosipun: “Tiyang mukmin setunggal dateng tiyang mukmin lintunipun puniko
kados setunggal bangunan ingkang saling nguwataken.” (Muttafaqun ‘Alaih).
Keranten meniko, Islam sanget merintahaken dateng kito sedoyo supadhos
gadhahi sikap peduli, remen bebantu dateng sesami, khususipun dateng anak
yatim, fakir miskin, tiyang jompo, utawi ingkang nembe kenging musibah. Gusti
Allah dawuh wonten kitab suci Al-Qur’an:
ِ
ُ ‫ ِإ َّن اللَّهَ َش د‬،َ‫ َو َّات ُق وا اللَّه‬،‫ َواَل َت َع َاونُوا َعلَى اِإْل مْثِ َوالْعُ ْد َو ِان‬،‫الت ْق َوى‬
‫يد‬ َّ ‫َوَت َع َاونُوا َعلَى الْرِب ِّ َو‬
ِ ‫الْعِ َق‬
‫اب‬
Artosipun: “Lan tulung-tinulungo siro kabeh ingdalem nglakoni keapikan lan
ketaqwaan. Lan siro kabeh ojo sampe tulung-tinulung ingdalem nglakoni dosa lan
maksiat . Wedhiyo siro kabeh maring Allah. Kerono setuhune Allah iku Dzat
ingkang banget siksone.” (QS al-Maidah: 2)
Wonten ayat lintu gusti Allah dawuh:
ِ ‫ض ي ْأمرو َن بِ الْمعر‬ ِ ِ ِ
‫وف َو َيْن َه ْو َن َع ِن‬ ُْ َ ُُ َ ٍ ‫ض ُه ْم َْأوليَ اءُ َب ْع‬
ُ ‫ات َب ْع‬
ُ َ‫َوالْ ُمْؤ منُ و َن َوالْ ُمْؤ من‬
... ‫الْ ُمْن َك ِر‬
Artosipun: “Lan tiyang-tiyang ingkang sempurno imane, kakung utawi estri puniko
dados penolong setunggal dateng sanese. Saling merintah nglampahi kesaenan lan
nyegah nglampahi kemungkaran.” (QS at-Taubah: 71).
Saking ayat-ayat meniko, kito sedoyo mangertos bilih tolong menolong dateng
sesami, dateng sederek, dateng tanggi, utawi dateng fakir miskin, meniko
perintahipun gusti Allah, ingkang menawi kito lampahi saget dados amal ibadah
ingkang nyebabaken kito sedoyo pikantuk ganjaran utawi piwales suwarganipun
Allah subhanahu wa ta’ala. Kejawi meniko, sikap peduli dateng sesami, termasuk
sifatipun tiyang-tiyang ingkang iman, ingkang dipun puji dateng Allah wonten
ingdalem kitab suci Al Qur’an.
Kanti kito ngatahaken anggen tetulung dateng sesami, persaudaraan,
kekompakan, ugi raos saling mbetahaken dateng sesami bade langkung kukuh lan
kiat. Sehinggo muncul persatuan ingkang solid ingdalem tengah-tengah
masyarakat. Keribetan soho masalah-masalah sosial ingkang kulo panjenengan
adhepi ugi dados ringan lan gampil.
Ma’asyiral muslimin rahimakumullah. Keranten meniko, monggo kito tansah
ningkataken anggen tetulung dateng sesami, kanti nguwataken iman dateng gusti
Allah, ugi tansah bagusi anggen sesrawung dateng sesami. Kejawi meniko, kito ugi
kedah tansah rumaos bilih wonten dunyo meniko saling betahaken setunggal
dateng sanesipun. Tebihi sifat-sifat iri , hasud, sombong , saling musuhan lan sifat-
sifat ingkang saget ngrisak pasederean dateng sesami. Menawi kito terus berusaha
kelawan coro ngajeng wau, insyaallah kito badhe ngraos enteng kagem bebantu.
Ingkang langkung penting malih, monggo kito ugi belajar ikhlas, ampun sampe
anggen tetulung dipun sarengi raos riya’, ujub, utawi ngundat-undat. Kito
‫‪usahaaken supados kito sedoyo meniko dados tiyang ingkang katah anggenipun‬‬
‫‪paring manfaat dateng sesami. Kados dawuhipun Gusti Kanjeng Nabi Muhammad‬‬
‫‪shallahu’alaihi wasallam:‬‬

‫َّاس َأْن َفعُ ُه ْم لِلن ِ‬

‫َّاس‬ ‫َخْيُر الن ِ‬
‫‪Artosipun: “Sak bagus-baguse tiyang inggih puniko, tiyang ingkang paling katah‬‬
‫)‪anggenipun pareng kemanfaatan dateng sesami.” (HR al-Qadha’i‬‬
‫‪Mugi-mugi kito sedoyo tansah pikantuk taufiq soho pikuatan saking Allah, supados‬‬
‫‪dados pribadi ingkang remen biantu, saget manfaati dateng tiyang katah, ikhlas,‬‬
‫‪lan mbenjeng wonten dinten qiyamat dipun lebetaken suwarganipun Allah sareng-‬‬
‫‪sareng kalian kanjeng Nabi lan tiyang-tiyang sholeh. Amin, amin, allahuma amin.‬‬

‫آن اْ َلع ِظْي ِم َو َن َف َعيِن َوِإيَّا ُك ْم مِب َا فِْي ِه ِم ْن آيَ ِة َو ِذ ْك ِر احْلَ ِكْي ِم‪َ .‬أُق ْو ُل‬
‫بار َك اهلل يِل ولَ ُكم يِف اْل ُقر ِ‬
‫ْ‬ ‫َ ْ‬ ‫ََ‬
‫الر ِحْيم‬‫الع ِظْي َم ِإنَّهُ ُه َو الغَ ُف ْو ُر َّ‬ ‫اهلل‬ ‫ر‬‫ف‬‫َقويِل ه َذا فَأست ْغ ِ‬
‫َْ ُ َ َ‬ ‫ْ َ‬
‫‪Khutbah II‬‬

‫َأش َه ُد‬
‫يك لَهُ‪َ ،‬و ْ‬ ‫َأش َه ُد أ ْن آل إلَهَ ِإاَّل اهللُ َو ْح َدهُ اَل َش ِر َ‬ ‫احْلَ ْم ُد لِلَّ ِه َواحْلَ ْم ُد لِلَّ ِه مُثَّ احْلَ ْم ُد لِلَّ ِه‪ْ .‬‬
‫ص ِّل َو َسلِّ ْم َعلَى نَبِِّينَا حُمَ َّم ٍد َو َعلَى‬ ‫ّ ُ ُ َ‬ ‫م‬
‫َّ‬ ‫ه‬ ‫َّ‬
‫ل‬ ‫ل‬‫َ‬‫ا‬ ‫‪.‬‬ ‫ه‬ ‫بعد‬
‫َ‬ ‫يِب‬
‫َ‬ ‫ن‬ ‫اَل‬ ‫ي‬ ‫أن سيِّدنَا حُم َّمدا عبده ورسولُه الَّ ِ‬
‫َّ َ َ َ ً َْ ُ ُ َ َ ُ ْ ُ ْ‬
‫ذ‬
‫القيَ َام ِة‪ََّ .‬أما َب ْع ُد‪،‬‬‫ان ِإىَل يوِم ِ‬ ‫َألِِه وَأصحابِِه ومن تَبِعهم بِِإحس ٍ‬
‫َْ‬ ‫َ ْ َ َ َ ْ َُ ْ ْ َ‬
‫اهلل‬ ‫َّ‬
‫ن‬ ‫ِإ‬ ‫‪:‬‬ ‫ىَل‬ ‫ا‬ ‫ع‬ ‫ت‬
‫َ‬ ‫اهلل‬ ‫ال‬
‫َ‬ ‫ق‬
‫َ‬ ‫ف‬
‫َ‬ ‫‪.‬‬ ‫ن‬
‫َ‬ ‫و‬ ‫ق‬
‫ُ‬ ‫ت‬
‫َّ‬‫م‬ ‫ل‬
‫ْ‬ ‫ا‬ ‫از‬ ‫ف‬
‫َ‬ ‫د‬
‫ْ‬ ‫ق‬
‫َ‬ ‫ف‬
‫َ‬ ‫َفي ا َأيُّه ا النَّاس ُأو ِص ي ُكم و َن ْف ِس ي بَِت ْق وى ِ‬
‫اهلل‬
‫َ‬ ‫ُ َ‬ ‫ُ ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ ْ ْ َْ ْ َ‬ ‫َ َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِئ‬
‫ص ِّل‬‫ص لُّ ْوا َعلَْي ه َو َس لِّ ُم ْوا تَ ْس لْي ًما‪ .‬اَللَّ ُه َّم َ‬ ‫ص لُّ ْو َن َعلَى النَّيِب ِّ‪ ،‬يٰ َأ يُّها الَّذيْ َن َآمُن ْوا َ‬ ‫َو َماَل َكتَ هُ يُ َ‬
‫َعلَى َسيِّ َدنَا حُمَ َّم ٍد َو َعلَى َِأل َسيِّ َدنَا حُمَ َّم ٍد‪.‬‬

‫الله َّم‬ ‫‪.‬‬ ‫ياء ِمْنهم واْالَم و ِ‬

‫ات‬ ‫ات‪ ،‬اََأْلح ِ‬ ‫ات واْملس لِ ِم واْملس لِم ِ‬ ‫الله َّم ا ْغ ِف ر لِْلم ِمنِ واْمل ِمنَ ِ‬
‫ُ‬ ‫ْ‬
‫ُْ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ ُْ َ‬ ‫َ‬ ‫نْي‬ ‫َ ُْ‬ ‫ْ ُ ْؤ نْي َ َ ْؤ‬ ‫ُ‬
‫ُ‬
‫الزالَ ِز َل َواْملِ َح َن َو ُس ْوءَ اْ ِلفنَت ِ َواْملِ َح َن َم ا ظَ َه َر ِمْن َه ا َو َم ا‬ ‫ْادفَ ْع َعنَّا اْلبَالَءَ َواْ َلوبَاءَ وال ُق ُر ْو َن َو َّ‬
‫ب اْ َلع الَ ِمنْي َ اللَّ ُه َّم َأ ِرنَا‬ ‫خآصةً َو َساِئِر اْ ُلب ْل َد ِان اْمل ْسلِ ِمنْي َ َّ‬
‫عامةً يَا َر َّ‬ ‫بَطَ َن َع ْن َبلَ ِدنَا ِإنْ ُدونِْي ِسيَّا َّ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ُ‬ ‫ِ ِ‬
‫الد ْنيَا َح َس نَةً‬‫اجتنَابَهُ‪َ .‬ربَّنَ ا آتن اَ ىِف ُّ‬ ‫اع هُ َوَأ ِرنَا الْبَاط َل بَاطاًل َو ْار ُز ْقنَ ا ْ‬ ‫احْلَ َّق َح ًّقا َو ْار ُز ْقنَ ا اتِّبَ َ‬
‫آلخر ِة حسنَةً وقِنَا ع َذاب النَّا ِر‪ .‬واَحْل م ُد لِٰلّ ِه ر ِّ ِ‬ ‫وىِف اْ ِ‬
‫ب الْ ٰعلَمنْي َ‬ ‫َ‬ ‫َ َْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ََ َ‬ ‫َ‬
 ‫تاء ِذي اْل ُق رىب ويْنهى ع ِن اْل َفح ِ‬
‫شاء َواْملْن َك ِر‬ ‫ان وِإي ِ‬
‫اهلل‪ِ ،‬إ َّن اهلل ي ْأمر بِاْلع ْد ِل واِْإل حس ِ‬
‫اد ِ‬ ‫ب‬ ‫ٍ‬
‫ع‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ ََ َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬
‫َ َ ُُ َ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ُ‬
‫لى نِ َع ِم ِه‬ ‫ع‬
‫َ‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ر‬‫ك‬‫ُ‬ ‫اش‬
‫ْ‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫م‬ ‫ك‬
‫ُ‬ ‫ر‬‫ك‬‫ُ‬
‫ُْ َ ُ َ َ َ َ ْ ْ َ ُْ ُ َ‬ ‫ذ‬
‫ْ‬ ‫ي‬ ‫م‬ ‫ي‬
‫ْ‬
‫واْلب ْغ ِي يعِظُ ُكم لَعلَّ ُكم تَ َذ َّكرو َن‪ ،‬واذْ ُك روا اهلل اْلع ِ‬
‫ظ‬ ‫َ َ َ ْ َ ْ‬
‫ي ِز ْد ُكم‪ ،‬ولَ ِذ ْكر ِ‬
‫اهلل َأ ْكَب ْر‬ ‫َ ْ َ ُ‬