Pendefrensialan
F(x) F’(x)
Pengintegralan
3x2 6x
3x2 + 3 6x
3x2 - 5 6x
3x2 + 5 6x
Jika konstanta 3,-5 dan 5 adalah C ,maka fungsi F(x) = 3 x2 + C , dengan
notasi integral dapat di tulis
f ( x)dx F ( x) C
C
2
maka 6 xdx 3x
Dengan mengamati keteraturan atau pola fungsi di atas ,jika koefisien x adalah a
dan pangkat dari x adalah n, maka secara umum dapat di simpulkan
a n1
ax dx n 1 x C
n
dengan n bilangan rasional dan n 1
Tentukan hasil dari :
dx
2
2 x
a.
2 dx
3
c. 2 x dx e.
b. 4 x 5
dx d.
x x dx
Jawab :
n
a.
2
2 x dx =
ax dx = a
n 1 x n1 C =
2
21 x 21 C
= 2
3 x3 C
b.
4x dx dx =
51
C
5
= axn a
n 1 x n1 C = 541 x
=
4
6 x6 C
=
2
3 x6 C
x 31 C
3
c. 2 x dx =
2
31
= x2 C
3
1
x xdx x C
1 2
d.
= 3
1
2
5
= 1
5 x C
2
=
2
5 x2 x C
e.
2 dx 2x C
Tentukan integral-integral tak tentu dari :
x
2
dx
4xdx
3
a. f.
5
b. 4x
3
dx g. 3
x 4
dx
dx x 4 dx
7 5
c. x h.
2
dx
6x i.
11
d. dx 7
x 2
3
3x
2
j.
e. 4
dx 3
dx
x
Ingat Bilangan eksponen :
1 n n
1. a 2.
m
a a n m
an
1 3
x 3 5
x 3 x 5
x3
3 52 3 52 17
x x x5
2
4.b x 35
x 2 x x 3 5
Jawaban :
3
a.
4xdx = 4x C e. x 4
dx= 3x 4
dx
3
x 41 C
3 =
b. 4 x dx= x 4
C 41
= x 3 C
dx
7
c. x = 1
71 x71 C
x
2 2 1
f.
3
dx =
1
2 1 x C
3
=
1
8 x C
8 3
123
=
1
5 x C
6x
11
dx
3
d. = 6
111 x111 C
= 3
5 x3 x 2 C
= 6
12 x12 C
= 1
2 x12 C
5
dx = 5x dx = x dx
4
g. h. 5 4
3
3
4
x dx 5
x 4 3 1
=
5
3 1 x 4
C =
5
4 1 x
4 1
5
C
4
5
134 1 54
=
5
7 x C =
5
9 x C
4
5
= 20
x4 x3 C
7 = 25
9 x5 x4 C
2
i. 7
x2
dx =
2x 7 dx
2
3x
2 23 1
j. 3
dx =
3
23 1
x C
72 1
=
2
72 1
x C 1
5
= 3
1 x C
3
=
2
5 x C 7 3
= 93 x1 C
= 14 7
5 x5 C
1.3. Menentukan Rumus Dasar Integral :
Perhatikan kasus berikut :
Kasus.1 = 2x + C
Jika 2 = a maka = 2x + C dapat ditulis menjadi
1.a Jika a = 1 maka
1.b dx x C
Kasus.2
a
dx x n1 C
n
2.a ax Jika a = 1 maka
n 1
1
2.b x n dx x n1 C
n 1
Kasus.3
4x dx
3
4
x 31
C = x4 C
31
4 x 3 dx 4( 311 x31 ) C 4( 14 x 4 ) C
= x4 C
Kesimpulan kasus 3
dx 4 x 3 dx
3
4 x =
= 20
= 20 [( 411 ) x 41 ] C
= 20 [( 15 ) x ] C
5
= 4 x5 C
3.b
( f (x) g(x))dx = f (x)dx g(x)dx
= F ( x) G( x) C C = C1+C2+…+Cn
Contoh.1 :
4)dx
3
(4 x
dx + 4dx
3
= 4 x
= 4 x 3 dx + 4 dx
= x4 4x + C
Contoh.2 :
2x)dx dx - 2xdx
3 3
(3x = 3x
=
3
4 x4 - x2 + C
Contoh.3 :
2
( x 2) dx
4x 4)dx
= 2
( x
= 1
3 x 3 2x 2 4x C
Contoh.4:
x 2 2x
x dx = (x 2)dx
=
1
2 x 2 2x C
Tentukan hasil integral tak tentu berikut !
a. (2x 1)dx
b. 2
(2 3x) dx
x2
c. x dx
( x 2) 2
d.
x x dx
e. x( x 2) dx
a. (2x 1)dx = 2xdx dx
= x2 x C
(4 12x 9x )dx
2
b.
(2 3x)
2
dx =
= 4x 6x2 3x3 C
x2
c.
x dx =
(x
1
2
1
2
2 x )dx
1
x dx 2x
1
2
= 2
dx
=
2
3 x x 4 x C
d. ( x 2) 2 x2 4x 4
x x dx = ( x x )dx
= ( x 4x 4x
1 1 112
2 2
)dx
8
=
2
3 x x 8 x C
x
e. x( x 2) dx = (x x 2x)dx
(x
112
= 2 x)dx
= 2
5 x2 x x2 C
1.4. Integral substitusi
Jawab :
( x 5x 14)6 (2x 5)dx
22
Missal u
maka turunan u du (2x 5)dx
= u 6 du
= 1
7 u7 C
= 17 ( x 5x 14) C
2 7
Contoh :
Jawab :
x3 4.x 2dx
2
x2dx 1
du
Misal u x 4 3 , maka du 3x dx = 3
u 1
3 du
u 3 du
1
=
3
1
=
1 u 2
du
3
1
= 3
2
3 u C
2
.
( x3 4) x3 4 C
3
2
= 2
9 ( x 4) C =
3 2
9
Contoh :
(3x 2 4)dx
Tentukan integral dari ( x 3 4 x)3
Jawab :
2
C
u
2
( x 4 x)
3
C