Anda di halaman 1dari 14

MAK

ALAHPANC
ASI
LA

S
UDUTPANDANGPANC
ASI
LAS
EBAGAII
DEOL
OGIBANGS
ADI
TINJAUDARIAS
PEK
HUK
UM

DI
SUS
UNOL
EH:

AL
YAZ
AHARAPARONDON

P1
012
300
1

F
AKUL
TASK
ESEHATANMAS
YARAK
AT

PROGRAMS
TUDIK
ESEHATANMAS
YARAK
AT

UNI
VERS
ITASTADUL
AKO
K
ATAPENGANTAR

As
sal
amu
ala
iku
m.Wr
.Wb

Pu
jis
yuk
urd
iuc
apk
ank
eha
dir
atAl
la
hSWTa
tass
ega
lar
ahma
tNy
ase
hin
ggama
kal
ahs
ayay
ang
b
erj
udu
l"S
udu
tPa
nda
ngPa
nca
sil
aSe
bag
aiI
deo
log
iBa
ngs
aDi
tin
jauDa
riAs
pekHu
kum”d
ini
dap
at
t
ers
usu
nsa
mpa
ide
nga
nse
les
ai.
Tid
akl
upak
ami
men
guc
apk
ant
eri
mak
asi
hte
rha
dapb
ant
uand
ari
pih
ak
y
angt
ela
hbe
rko
ntr
ibu
sid
eng
anme
mbe
rik
ans
umb
ang
anb
aikp
iki
ranma
upu
nma
ter
iny
a.K
ami
san
gat
b
erh
ara
pse
mog
ama
kal
ahi
nid
apa
tme
namb
ahp
eng
eta
hua
nda
npe
nga
lama
nba
gip
emb
aca
.Ba
hka
nka
mi
b
erh
ara
ple
bihj
auhl
agi
aga
rma
kal
ahi
nib
isap
emb
acap
rak
tek
kand
ala
mke
hid
upa
nse
har
i-
har
i.Ba
gi
k
ami
seb
aga
ipe
nyu
sunme
ras
aba
hwama
sihb
any
akk
eku
ran
gand
ala
mpe
nyu
sun
anma
kal
ahi
nik
are
na
k
ete
rba
tas
anp
eng
eta
hua
nda
npe
nga
lama
nKa
miUn
tuki
tuk
ami
san
gatme
ngh
ara
pka
nkr
iti
kda
nsa
ran
y
angme
mba
ngu
nda
rip
emb
acad
emi
kes
emp
urn
aanma
kal
ahi
ni.

Pe
nul
is

AL
YAZ
AHARAPARONDON
DAF
TARI
SI

K
ataPe
nga
nta
r……
………
………
………
………
………
………
………
……i

Da
fta
ris
i …
………
………
………
………
………
………
………
………
ii

BABI:
PENDAHUL
UAN

1
.1 L
ata
rBe
lak
ang…
………
………
………
………
………
…..
.

1
.2 Ru
mus
anMa
sal
ah…
………
………
………
………
………

1
.3 Tu
jua
n …
………
………
………
………
………
……

BABI
I:PEMBAHAS
AN

2
.1 Pa
nca
sil
ada
npo
li
tikh
uku
m……
………
………
..
.

2
.2 Pa
nca
sil
ase
bag
aid
asa
rda
nhu
kumd
iIn
don
esi
a……
………
………
……

2
.3K
ons
epd
anl
and
asa
npo
li
tikh
uku
mbe
rda
sar
kanI
ndo
nes
ia…
………
…….

2
.4.p
erwu
jud
anp
oli
tikh
uku
mna
sio
nal
danp
emb
ang
una
nka
rak
terb
erl
and
ask
anp
anc
asi
la…

BABI
II:
PENUTUP

3
.1K
esi
mpu
lan…
………
………
………
………
………
………

3
.2 S
ara
n……
………
………
………
………
………
………
…….
.
.

DAF
TARPUS
TAK
A
BAB1

PENDAHUL
UAN

1
.1L
ata
rBe
lak
ang

Di
li
hatd
ari
sis
iet
imo
log
is,
pol
it
ikb
era
sal
dar
iBa
has
aYu
nan
i,y
ait
upo
li
sya
ngb
era
rti
kot
a
a
taun
ega
rak
ota
.Tu
run
and
ari
kat
ate
rse
buta
dal
ahp
oli
tesy
angme
mil
ik
ima
knawa
rgan
ega
ra.
Po
li
tiky
angb
erk
emb
angd
iYu
nan
ika
lai
tud
apa
tdi
taf
sir
kans
eba
gai
sua
tup
ros
esi
nte
rak
si
a
nta
rai
ndi
vid
ude
nga
nin
div
idul
ain
nyad
emi
men
cap
aik
eba
ika
nbe
rsa
ma.

Pr
okl
ama
sik
eme
rde
kaa
nba
ngs
aIn
don
esi
ata
ngg
al1
7Ag
ust
us1
945me
mba
wap
eru
bah
anb
esa
r
b
agi
neg
araI
ndo
nes
ia.
Den
gand
ite
tap
kan
nyaPa
nca
sil
ase
bag
aid
asa
rne
gar
a,me
nun
tutp
eru
bah
an
d
ala
mke
hid
upa
nbe
rba
ngs
ada
nbe
rne
gar
aka
lai
tu.
Ind
one
siame
net
apk
anb
ahwaPa
nca
sil
a
me
rup
aka
nla
nda
sanp
oli
tiky
anga
kand
igu
nak
and
ala
mpo
li
tikd
ala
mne
ger
ima
upu
nlu
arn
ege
ri.
S
ela
ini
tu,
set
iapp
emb
uat
ana
taup
eng
uba
hanh
uku
mya
ngb
erl
akud
iIn
don
esi
awa
jibb
erl
and
ask
an
o
lehn
il
ai-
nil
aiy
anga
dad
ala
mPa
nca
sil
a.

Pa
daz
ama
nmo
der
nin
i,n
il
ai-
ni
lai
Pan
cas
il
ape
rla
hanmu
lai
lun
turd
ari
keh
idu
pans
osi
al,

b
ero
rga
nis
asi
,be
rba
ngs
a,d
anb
ern
ega
ra.
Pen
gar
uhg
lob
ali
sas
i,e
kon
omi
,da
nke
pen
tin
gan

p
rib
adi
ata
ugo
lon
ganme
mbu
atb
erk
ura
ngn
yan
il
ai-
nil
aiy
angt
erk
and
ungd
ala
mpa
nca
sil
a

d
ala
mke
hid
upa
nse
har
i-
har
i.

Ak
tua
lis
asi
Pan
cas
il
abe
rar
tip
ela
ksa
naa
nun
tukme
wuj
udk
anPa
nca
sil
ase
bag
ail
and
asa
n

d
ala
mpe
mbu
ata
nhu
kum(
Per
atu
ranPe
run
dan
g-Un
dan
gan
)ba
ruma
upu
nde
nga
npe
ngg
ant
ian

h
uku
mla
ma(
pol
it
ikh
uku
m)a
gard
ala
mpe
lak
san
aan
nyad
apa
tme
nca
pai
kea
dil
any
angme
nja
di
t
uju
anh
aki
kih
uku
mte
rse
but
.Pa
nca
sil
aad
ala
hsi
ste
mfi
ls
afa
tya
ngme
rup
aka
n

r
umu
sani
dea
lda
lamb
ang
unk
ein
don
esi
aany
angd
ici
ta-
ci
tak
anb
ang
sa.
Ber
bag
aik
omp
one
n
b
ang
sas
eha
rus
nyame
ngg
una
kand
anme
nge
mba
ngk
ani
mpl
eme
nta
sis
ist
emf
ils
afa
tPa
nca
sil
a

d
ala
mbe
rba
gai
bid
ang(
Soe
jad
i,1
999
).Ba
gib
ang
saI
ndo
nes
ia,
nil
ai-
nil
aiPa
nca
sil
adi
temp
atk
an
s
eba
gai
par
adi
gmap
oli
tikh
uku
m.

Ak
tua
lis
asi
Pan
cas
il
ada
lamp
oli
tikh
uku
mna
sio
nal
,ha
rusd
ipa
nda
ngs
eba
gai
sua
tus
ist
emn
il
ai.
Ev
alu
asi
dar
iak
tua
lis
asi
Pan
cas
il
ase
ndi
rih
aru
sdi
lak
uka
nde
nga
nca
rame
ngh
armo
nis
asi
huk
um
s
eba
gai
upa
yad
ala
mme
lak
san
aka
nke
sel
ara
san
,ke
ses
uai
an,
dank
ese
imb
ang
and
ian
tar
ano
rma
-
n
ormah
uku
mda
lamp
era
tur
anp
eru
nda
ng-
und
ang
ans
eba
gai
sis
temh
uku
mda
lams
atuk
esa
tua
n
k
era
ngk
asi
ste
mhu
kumn
asi
ona
l(I
ndr
iat
i,2
017
).

Pe
mba
ngu
nanh
uku
mdi
mul
aid
ari
pon
das
iny
ada
nji
wap
ara
dig
mab
ang
saI
ndo
nes
ia,
Pan
cas
il
a
s
eba
gai
sumb
erd
ari
seg
alas
umb
erh
uku
m(S
taa
tsf
und
ame
nta
lno
rm)
,ya
ngd
ipe
rte
gas

d
ala
mUn
dan
g-Un
dan
gNo
mor1
2Ta
hun2
011Te
nta
ngPe
mbe
ntu
kanPe
rat
ura
nPe
run
dan
g-u
nda
nga
n
t
eru
tamaPa
sal
2ya
ngme
nya
tak
anPa
nca
sil
ame
rup
aka
nsu
mbe
rse
gal
asu
mbe
rhu
kumn
ega
ra.

Ma
kah
alt
ers
ebu
tda
patd
iar
tik
anb
ahwap
ene
mpa
tanPa
nca
sil
ase
bag
ais
umb
erd
ari
seg
ala
s
umb
erh
uku
mne
gar
aad
ala
hse
sua
ide
nga
nPe
mbu
kaa
nUn
dan
g-u
nda
ngDa
sarNe
gar
aRe
pub
li
k
I
ndo
nes
iat
ahu
n19
45y
angme
nemp
atk
anPa
nca
sil
ase
bag
aid
asa
rda
nid
eol
ogi

n
ega
ras
ert
ase
kal
ig
usd
asa
rfi
lo
sof
isb
ang
sa(
Azi
z,2
019
)

1
.2RUMUS
ANMAS
ALAH

S
ete
lahme
nyu
sunl
ata
rbe
lak
angma
kal
ah,
kami
memi
li
kib
ebe
rap
aru
mus
anma
sal
ahy
angr
ele
van
u
ntu
kdi
bah
asd
ala
mma
kal
ahi
ni,
yai
tu:

S
ete
lahme
nyu
sunl
ata
rbe
lak
angma
kal
ah,
kami
memi
li
kib
ebe
rap
aru
mus
anma
sal
ahy
angr
ele
van
u
ntu
kdi
bah
asd
ala
mma
kal
ahi
ni,
yai
tu:

1
.Ap
ahu
bun
ganp
anc
asi
lad
eng
anp
oli
tikh
uku
m?j
ela
ska
n!

2
.Ba
gai
man
ako
nte
ksp
anc
asi
las
eba
gai
das
ard
ans
umb
erh
uku
mdi
Ind
one
sia
?

3
.se
but
kana
sasd
ank
ons
epy
angt
erk
and
ungd
ipe
mbu
kaa
nun
dan
g-u
nda
ngd
asa
rda
lam

k
ons
epl
and
asa
npo
li
tikh
uku
mbe
rda
sar
kanPa
nca
sil
a?
4.
Bag
aima
nap
erwu
jud
anp
oli
tikh
uku
mna
sio
nal
danp
emb
ang
una
nka
rak
terb
erl
and
ask
an

p
anc
asi
la?
jel
ask
an

1
.3TUJUAN

Da
riRu
mus
anma
sal
ahd
iat
as,
kami
memi
li
kib
ebe
rap
atu
jua
nya
ngk
ami
bua
t,y
ait
u:1
.1.

1
. Me
nge
tah
uid
anme
mah
ami
hub
ung
anPa
nca
sil
ade
nga
npo
li
tikh
uku
mse
car
ari
nci

2
.Me
nge
tah
uik
ont
eksPa
nca
sil
ase
bag
aid
asa
rda
nsu
mbe
rhu
kumI
ndo
nes
ia

3
.Me
nge
tah
uia
sasd
ank
ons
epy
angt
erk
and
ungd
ipe
mbu
kaa
nun
dan
g-u
nda
ngd
asa
rda
lamk
ons
ep
l
and
asa
npo
li
tikh
uku
mbe
rda
sar
kanPa
nca
sil
a

4.Me
nge
tah
uid
anme
mah
ami
ten
tan
gpe
rwu
jud
anp
oli
tikh
uku
mna
sio
nal
danp
erk
emb
ang
an
k
ara
kte
rbe
rla
nda
ska
nPa
nca
sil
a
BABI
I

PEMBAHAS
AN

2
.1Pa
nca
sil
aDa
nPo
li
tikHu
kum

Pa
nca
sil
ame
rup
aka
nsu
atuDa
sarNe
gar
aRe
pub
li
kIn
don
esi
a.Pe
rke
mba
nga
nke
dud
uka
n
Pa
nca
sil
ase
bag
aid
asa
rne
gar
ase
tel
ahk
eme
rde
kaa
nIn
don
esi
a,Ne
gar
aIn
don
esi
ame
lak
san
aka
n
n
il
ai-
nil
ail
uhu
rPa
nca
sil
ada
lams
elu
ruha
spe
kke
neg
ara
an,
bai
kpe
mer
int
aha
nma
upu
nso
sia
l
k
ema
sya
rak
ata
n.K
edu
duk
anPa
nca
sil
ase
bag
aid
asa
rne
gar
ame
mpu
nya
ifu
ngs
ida
nke
dud
uka
n
s
eba
gai
kai
dahn
ega
ray
angf
und
ame
nta
lda
nme
nda
sar
,se
hin
ggas
ifa
tny
ate
tap
,ku
atd
ant
ida
k
d
apa
tdi
uba
hol
ehs
iap
apu
n,t
erma
suko
lehMPRa
tauDPR.
Pad
aha
kik
atn
yaPa
nca
sil
ame
nga
ndu
ng
d
uap
eng
ert
ianp
oko
k,s
eba
gai
Pan
dan
ganHi
dupBa
ngs
aIn
don
esi
ada
nse
bag
aiDa
sarNe
gar
a
Re
pub
li
kIn
don
esi
a(Ma
rsu
di,
201
6).
Dar
ike
duap
eng
ert
ianp
oko
kin
i,k
emu
dia
ndi
lah
irk
ana
tau
d
apa
tdi
tar
ikb
erb
aga
ipe
nge
rti
anp
eng
ert
ianl
ain
nya
.Da
lamb
erb
aga
ipe
nga
jar
ant
ent
ang
Pa
nca
sil
ate
lahd
ida
lil
kanb
ahwaPa
nca
sil
ait
ute
laha
daa
taul
ahi
rbe
rsa
maa
nde
nga
nad
any
a
ma
upu
nla
hir
nyaBa
ngs
aIn
don
esi
a.

K
ataPo
li
tikb
era
sal
dar
iba
has
aBe
lan
day
akn
ika
ta“
pol
it
iek
”at
au“
bel
ied
”ya
ngb
era
rti
k
ebi
jak
an(
pol
it
ik)
.Po
li
tika
tauk
ebi
jak
ana
dal
ahr
ang
kai
ank
ons
epd
ana
sasy
angme
nja
dig
ari
s
b
esa
rda
nda
sarr
anc
ang
and
ala
mpe
lak
san
aans
uat
upe
ker
jaa
n,k
epe
mimp
ina
n,d
anc
arab
ert
ind
ak.
De
fin
isi
Pol
it
iks
ang
atb
era
gam,
aday
angme
nde
fin
isi
kann
ega
tifd
ana
day
angme
nde
fin
isi
kan
p
osi
tif
.Po
li
tiks
eri
ngd
ide
fin
isi
kann
ega
tifs
eba
gai
are
nap
ert
aru
nga
nke
pen
tin
gany
angp
enu
h
mu
sli
hatd
ima
nap
oli
tiks
eri
ngd
ipe
rgu
nak
anu
ntu
kme
nca
rik
eku
asa
ana
tauk
ewe
nan
gan
,su
atu
p
ros
esp
emb
uat
ank
epu
tus
ans
eca
rak
ole
kti
f,s
uat
ulo
kas
iya
ngl
ang
kaa
taus
eba
gai
are
na
p
ert
aru
nga
nke
pen
tin
gany
angp
enu
hmu
sli
hat
.Po
li
tikp
adad
asa
rny
ame
rup
aka
nsu
atuf
eno
men
a
y
angs
ang
atb
erk
ait
and
eng
anma
nus
ia,
yan
gpa
dak
odr
atn
yas
ela
luh
idu
pbe
rma
sya
rak
at.
Ol
ehk
are
nai
tu,
pol
it
ika
kans
ela
lume
ngg
eja
la,
mewu
jud
kand
iri
nyad
ala
mra
ngk
apr
ose
s
p
erk
emb
ang
anma
nus
ia.
Saa
tin
iji
kak
itab
erb
ica
rame
nge
nai
Pan
cas
il
aya
ngp
adad
asa
rny
a
b
erk
ait
and
eng
anp
oli
tikh
uku
mma
kas
ela
lume
mil
ik
ike
cen
der
ung
anu
mum,
bah
waPa
nca
sil
ait
u
a
kans
ela
lud
ite
mpa
tka
npa
dab
agi
anp
ali
ngt
ing
gid
ari
mod
elp
ira
mid
ahu
kumd
anp
rak
tikh
uku
m
y
anga
dad
iIn
don
esi
a(T&F
,20
19)

2
.2Pa
nca
sil
aSe
bag
aiDa
sarDa
nHu
kumDi
Ind
one
sia

Da
lamk
ont
eksp
oli
tikh
uku
mPa
nca
sil
ada
patt
erl
ih
atp
adau
rge
nsi
seb
aga
ida
sar

h
uku
mda
nsu
mbe
rhu
kumn
asi
ona
lte
rli
hatd
ala
mbe
rba
gai
has
ils
emi
nard
ank
onv
ens
i

n
asi
ona
l,a
nta
ral
ain(
Ari
ef,
200
9):

1
.Se
min
arHu
kumNa
sio
nal
ke-
IIme
nya
tak
anb
ahwap
ela
ksa
naa
nUn
dan
g-Un
dan
g

Da
sar1
945y
angb
erl
awa
nand
eng
ans
ema
nga
tda
nji
waPa
nca
sil
abe
rar
tima
nip
ula
si

k
ons
tit
usi
danp
eng
hia
nat
ant
erh
ada
pPa
nca
sil
a.

2
.Se
min
arHu
kumNa
sio
nal
ke-
IVme
nya
tak
anb
ahwaPa
nca
sil
ame
rup
aka
nni
lai
-ni
lai

k
eji
waa
nba
ngs
a;d
asa
rte
rti
bhu
kumI
ndo
nes
ia;
ped
oma
nda
npe
tun
juka
rah
;da
nba
tu

u
jia
nme
nge
nai
kep
atu
tand
anp
eru
nda
ng-
und
ang
an.
Din
yat
aka
npu
la,
pen
cer
min
an

n
il
ai-
nil
aiPa
nca
sil
ada
lamp
eru
nda
ng-
und
ang
anme
rup
aka
nha
kek
atp
emb
ent
uka
n

s
ist
emh
uku
mna
sio
nal
.

3
.Se
min
arHu
kumNa
sio
nal
ke-
Vta
hun1
990me
nya
tak
anb
ahwap
adaa
khi
rRe
pel
it
aVI

s
uda
hha
rust
ers
usu
npo
lap
iki
rda
nke
ran
gkas
ist
emh
uku
mna
sio
nal
ber
das
ark
an

Pa
nca
sil
ada
nUn
dan
g-Un
dan
gDa
sar1
945
.

4.
Semi
narHu
kumNa
sio
nal
ke-
VIt
ahu
n19
94me
nya
tak
anb
ahwas
ist
emh
uku
m

n
asi
ona
lya
ngj
ugame
rup
aka
nsi
ste
mhu
kumPa
nca
sil
a,h
aru
sme
rup
aka
npe
nja
bar
an

d
ari
sel
uru
hsi
la-
si
laPa
nca
sil
ase
car
ake
sel
uru
han
.

5
.Re
kome
nda
siK
onv
ens
iHu
kumNa
sio
nal
tah
un2
008d
iny
ata
kanb
ahwap
erl
udi
sus
un

Gr
andDe
sig
nSi
ste
mda
nPo
li
tikHu
kumNa
sio
nal
den
ganl
and
asa
nUn
dan
g-Un
dan
g
Da
sarNRI1
945s
eba
gai
lan
das
ank
ons
tit
usi
ona
lda
nPa
nca
sil
ase
bag
ail
and
asa
n

f
ilo
sof
isn
ya.

2
.3k
ons
epDa
nLa
nda
sanPo
li
tikHu
kumBe
rda
sar
kanPa
nca
sil
a

Mo
cht
arK
usu
maa
tma
djay
angme
nya
tak
anb
ahwad
ala
mne
gar
ahu
kum(
Rul
eofl
aw)

u
ntu
kRe
pub
li
kIn
don
esi
aha
rusme
nga
nuta
sasd
ank
ons
epPa
nca
sil
aya
ngt
erk
and
ung

d
ala
mPe
mbu
kaa
nUn
dan
g-Un
dan
gDa
sar1
945
,ya
kni
(Ku
suma
atma
dja
,19
72)
:

(
1)As
asK
etu
han
an(
men
gama
nat
kanb
ahwat
ida
kbo
leha
dap
rod
ukh
uku
mna
sio
nal
yan
g

a
nti
aga
ma)
.

(
2)As
asK
ema
nus
iaa
n(me
nga
man
atk
anb
ahwah
uku
mna
sio
nal
har
usme
nja
min
,

me
lin
dun
gih
aka
sas
ima
nus
ia)
.

(
3)As
asK
esa
tua
nda
nPe
rsa
tua
n(me
nga
man
atk
anb
ahwah
uku
mIn
don
esi
aha
rus

me
rup
aka
nhu
kumn
asi
ona
lya
ngb
erl
akub
agi
sel
uru
hba
ngs
aIn
don
esi
a,b
erf
ung
si

s
eba
gai
peme
rsa
tub
ang
sa)
.

(
4)As
asDe
mok
ras
i(me
nga
man
atk
anb
ahwak
eku
asa
anh
aru
stu
ndu
kpa
dah
uku
mya
ng

a
dil
demo
kra
tis
).

(
5)As
asK
ead
ila
nSo
sia
l(me
nga
man
atk
anb
ahwas
emu
awa
rgan
ega
rame
mpu
nya
iha
k

y
angs
amab
ahwas
emu
aor
angs
amad
iha
dap
anh
uku
m).

Da
rip
enj
ela
sant
ers
ebu
tdia
tasPa
nca
sil
ame
nja
dil
and
asa
nat
asp
oli
tikh
uku
mIn
don
esi
a.
Hu
kumh
aru
sbe
rda
sar
kanp
ada Pa
nca
sil
a,p
rod
ukh
uku
mbo
lehd
iub
ahs
esu
aid
eng
an
p
erk
emb
ang
anz
ama
nda
npe
rga
ula
nma
sya
rak
at,t
ent
uny
aPa
nca
sil
aha
rusme
nja
dik
era
ngk
a
b
erp
iki
r.Pa
nca
sil
ada
patme
man
dup
oli
tikh
uku
mna
sio
nald
ala
mbe
rba
gaib
ida
ng,y
ait
u(MD,
2
006
):

1
)Si
laK
etu
han
anYa
ngMa
haEs
ame
nja
dil
and
asa
npo
li
tikh
uku
mya
ngb
erb
asi
smo
ral
a
gama
.

2
)Si
laK
ema
nus
iaa
nya
ngAd
ild
anBe
rad
abEs
ame
nja
dil
and
asa
npo
li
tikh
uku
mya
ng

me
ngh
arg
aid
anme
lin
dun
gih
ak-
haka
sas
ima
nus
iay
angn
ond
isk
rimi
nat
if.

3
)Si
laPe
rsa
tua
nIn
don
esi
ame
nja
dil
and
asa
npo
li
tikh
uku
mya
ngme
mpe
rsa
tuk
ans
elu
ruh

u
nsu
rba
ngs
ade
nga
nbe
rba
gai
ika
tanp
rimo
rdi
aln
yama
sin
g-ma
sin
g.

4)
Sil
aKe
rak
yat
any
angDi
pimp
inOl
ehHi
kma
tKe
bij
aks
ana
and
ala
m

Pe
rmu
sya
war
ata
n/Pe
rwa
kil
anme
nja
dil
and
asa
npo
li
tikh
uku
mya
ngme
let
akk
an

k
eku
asa
and
iba
wahk
eku
asa
anr
aky
at(
demo
kra
tis
).

5
)Si
laK
ead
ila
nSo
sia
lBa
giS
elu
ruhRa
kya
tIn
don
esi
ame
nja
dil
and
asa
npo
li
tikh
uku
m

d
ala
mhi
dupb
erma
sya
rak
aty
angb
erk
ead
ila
nso
sia
l

2
.4Pe
rwu
uju
danPo
li
tikHu
kumNa
sio
nalDa
nPe
mba
ngu
nanK
ara
akt
erBe
rla
nda
ska
n
Pa
nca
sil
a

De
nga
nme
ngg
una
kant
ola
kuk
urh
uku
mPa
nca
sil
ate
lahme
mbe
rik
ani
nsp
ira
sib
agi

n
ega
raI
ndo
nes
iau
ntu
kda
patme
nye
len
gga
rak
ant
ata
nanh
uku
mna
sio
nal
yan
gdi
nami
sda
n

f
lek
sib
elme
nje
mba
tan
iku
ltu
rbu
day
ada
ntr
adi
sid
ala
mbi
ngk
aik
ebe
rag
ama
n/p
lur
ali
sme

y
angd
ima
nif
est
asi
kand
ala
mke
bhi
nek
aant
ana
hai
rda
nba
ngs
ade
nga
npr
ose
spe
rsa
tua
n

d
ank
esa
tua
n.Da
lama
rti
anp
emb
ang
una
nhu
kumn
asi
ona
lha
rusme
mfa
sil
it
asi
keb
utu
han

h
uku
mma
sya
rak
ats
eca
ran
asi
ona
lda
lamr
ang
kame
ngg
ala
ngp
emb
ang
una
nna
sio
nal

d
eng
ant
eta
pme
ngh
arg
aid
anme
mbe
rik
anr
uan
gge
rakb
agi
kel
est
ari
and
anp
eng
emb
ang
an

a
dat
,tr
adi
sid
anb
uda
yay
angme
nja
dic
ika
lba
kal
pemb
ent
uka
nhu
kumn
asi
ona
lse
kal
ig
us

k
ont
rib
usi
nyat
erh
ada
pdi
nami
kah
uku
mse
car
ana
sio
nal
danb
erk
esi
namb
ung
and
eng
an

t
uju
and
ari
cit
ahu
kumy
angt
ela
hdi
tet
apk
an.
Un
tukme
wuj
udk
ant
uju
anp
emb
ang
una
nka
rak
terh
aru
sdi
kemb
ali
kanp
adad
asa
rda
sar
h
aki
katma
nus
ia'
mon
opl
ura
lis
'.
Uns
ur-
uns
urh
aki
kat'
mon
opl
ura
lis
'me
lip
uti
sus
una
n

k
odr
atma
nus
ia,
jiwad
anr
aga
,si
fatk
odr
atma
nus
ias
eba
gai
mak
hlu
kin
div
idud
ans
osi
al

s
ert
ake
dud
uka
nko
dra
tma
nus
ias
eba
gai
mak
hlu
kpr
iba
dib
erd
iri
sen
dir
ida
nse
bag
ai

ma
khl
ukTu
hany
angMa
haEs
a.

Pa
nca
sil
abe
rpe
rans
eba
gai
pema
nduma
sya
rak
atI
ndo
nes
iad
ala
mme
nca
pai
cit
a-c
ita

d
ani
mpi
anb
ang
sa.
Hal
ini
dis
eba
bka
nol
ehk
are
nan
il
ai-
nil
aiPa
nca
sil
aya
ngd
ibe
ntu
k

s
esu
aid
eng
anj
ati
dir
ima
sya
rak
atI
ndo
nes
ia.
Pan
cas
il
aju
gab
erp
era
nse
bag
aik
era
ngk
a

b
erp
iki
rda
lams
ebu
aht
ata
nanh
uku
m.Pa
nca
sil
adi
pan
dan
gse
bag
aic
itah
uku
mya
ng

d
ipa
hamis
eba
gaik
ons
tru
ksip
emi
kir
any
angme
rup
aka
nse
bua
hke
har
usa
nda
lamme
nga
rah
kan
h
uku
mme
nuj
uci
ta-
ci
tab
ang
sa.
Pan
cas
il
ase
bag
ail
and
asa
nhu
kumj
uga

me
mil
ik
ifu
ngs
iko
nst
itu
tifd
anf
ung
sir
egu
lat
if.
Dal
amf
ung
sik
ons
tit
uti
fny
a,Pa
nca
sil
a

me
nen
tuk
and
asa
rda
ris
uat
uhu
kumy
angd
apa
tme
mbe
rik
anma
knad
ala
mhu
kumi
tu

s
end
iri
,se
hin
ggah
uku
mak
ank
ehi
lan
ganma
knaj
ikat
ida
kdi
das
ari
ole
hPa
nca
sil
a.F
ung
si

r
egu
lat
ifp
anc
asi
lab
erf
ung
siu
ntu
kme
nen
tuk
ank
ead
ila
nsu
atuh
uku
m.

Pa
nca
sil
ase
bag
aid
asa
rne
gar
a,h
aru
sda
patme
nga
turp
eny
ele
ngg
ara
and
eng
an

me
ngi
nte
rna
lis
asi
pemb
ent
uka
npe
rat
ura
npe
run
dan
g-u
nda
nga
n.Da
lamp
emb
etu
kan

p
era
tur
anp
eru
nda
ng-
und
ang
an,
Pan
cas
il
adi
gun
aka
nse
bag
ail
and
asa
nfi
lo
sof
is.

Pe
rke
mba
nga
nne
gar
ahu
kumI
ndo
nes
iaj
ugame
nga
rahp
adap
eng
uat
anu
nsu
rne
gar
a

h
uku
mya
ngs
esu
aid
eng
anPa
nca
sil
a.Ni
lai
-n
il
aii
nia
nta
ral
ain:
Ket
uha
nanYa
ngMa
ha

Es
a,k
ese
ras
ianh
ubu
nga
nan
tar
ape
mer
int
ahd
anr
aky
atb
erd
asa
rpa
daa
sask
eru
kun
an,

h
ubu
nga
nfu
ngs
ion
aly
angp
rop
ors
ion
al,
pri
nsi
pmu
sya
war
ahmu
fak
atd
anp
era
dil
an,
nil
ai

i
nime
nja
dic
arad
ala
mme
rai
hke
sei
mba
nga
nda
lamh
akd
ank
ewa
jib
an(
Ind
ria
ti,
201
7).
BABI
II

PENUTUP

3
.1k
esi
mpu
lan

Pe
lak
san
aanu
ntu
kme
wuj
udk
anPa
nca
sil
ase
bag
ail
and
asa
nda
lamp
emb
uat
anh
uku
mba
ru
ma
upu
nde
nga
npe
ngg
ant
ianh
uku
mla
mau
ntu
kme
nca
paik
ead
ila
nya
ngme
nja
dit
uju
anh
aki
ki
h
uku
mte
rse
but
,di
seb
utd
eng
anAk
tua
lis
asiPa
nca
sil
a.Un
tukme
nga
ktu
ali
sas
ika
nPa
nca
sil
a
d
ala
mpo
li
tikh
uku
mNa
sio
nal
,ma
kas
il
a-s
il
aPa
nca
sil
aha
rusd
ipa
nda
ngs
eba
gais
uat
usi
ste
m
n
il
ai,s
ehi
ngg
apa
dah
aki
kat
nyaPa
nca
sil
ame
rup
aka
nsa
tuk
esa
tua
n.Da
lamk
ont
eksp
oli
tik
h
uku
m,Pa
nca
sil
ada
patt
erl
ih
atp
adau
rge
nsis
eba
gaid
asa
rhu
kumd
ans
umb
erh
uku
mna
sio
nal
t
erl
ih
atd
ala
mbe
rba
gaih
asi
lse
min
ard
ank
onv
ens
ina
sio
nal
.Se
lai
nit
u,d
ala
mne
gar
ahu
kum
(
Rul
eofl
aw)u
ntu
kRe
pub
li
kIn
don
esi
aha
rusme
nga
nuta
sasd
ank
ons
epPa
nca
sil
aya
ng
t
erk
and
ungd
ala
mPe
mbu
kaa
nUn
dan
g-Un
dan
gDa
sar1
945
.Be
rda
sar
kanh
al-
halt
ers
ebu
t,h
uku
m
h
aru
sbe
rda
sar
kanp
adaPa
nca
sil
ase
bag
aip
edo
man
,pe
nen
gah
,da
npe
nga
rah
,pr
odu
khu
kum
b
ole
hdi
uba
hse
sua
ide
nga
npe
rke
mba
nga
nza
mand
anp
erg
aul
anma
sya
rak
at,
ten
tun
yaPa
nca
sil
a
h
aru
sme
nja
dik
era
ngk
abe
rpi
kir
.

Ha
kik
atk
edu
duk
anPa
nca
sil
ase
bag
aip
oli
tikh
uku
mke
ban
gsa
anme
nga
ndu
ngk
ons
eku
ens
i
b
ahwad
ala
mse
gal
aas
pekp
oli
tikh
uku
mba
ngs
a,k
itah
aru
sme
nda
sar
kanp
adah
aki
katn
il
ai-
nil
ai
s
il
a-s
il
aPa
nca
sil
a.Ol
ehk
are
nah
aki
katn
il
ais
il
a-s
il
aPa
nca
sil
ame
nda
sar
kand
irip
adad
asa
r
o
nto
log
isma
nus
ias
eba
gais
ubj
ekp
end
uku
ngp
oko
ksi
la-
si
laPa
nca
sil
ase
kal
ig
uss
eba
gai
p
end
uku
ngp
oko
kne
gar
a.Ha
lin
ibe
rda
sar
kanp
adak
eny
ata
ano
bje
kti
fba
hwaPa
nca
sil
a,Da
sar
Ne
gar
ada
nNe
gar
aad
ala
hor
gan
isa
sip
ers
eku
tua
nhi
dupma
nus
ia.
3
.2S
ara
n

Da
lamp
enu
li
sanma
kal
ahi
nip
enu
li
sme
nya
dar
ima
sihj
auhd
arik
ese
mpu
rna
an,ma
sihb
any
ak
t
erd
apa
tke
sal
aha
n-k
esa
lah
an,b
aikd
ala
mba
has
any
a,ma
ter
ida
npe
nyu
sun
ann
ya.
Ole
hka
ren
a
i
tup
enu
li
ssa
nga
tme
ngh
ara
pka
nkr
iti
k,s
ara
nda
nma
suk
any
angd
apa
tme
mba
ngu
npe
nul
is
an
ma
kal
ahi
ni.
DAF
TARPUS
TAK
A

Ar
ief
,B.
N.(
200
9).
Imp
leme
nta
siI
de-
IdeDa
sarPa
nca
sil
ada
lamPe
mba
har
uanHu
kumPi
dan
aIn
don
esi
a.
Ma
kal
ahS
emi
narNa
sio
nal
FHTr
uno
jon
o,2
7.

Az
iz,
A.S
.(2
019
).Pa
nca
sil
aSe
bag
aiC
itaL
uhu
rPe
mba
ngu
nanHu
kumNa
sio
nal
.Ju
rna
lIl
muHu
kumQI
STI
E,
2
22.

I
ndr
iat
i,A.
(20
17)
.Ev
alu
asi
Akt
ual
is
asi
Pan
cas
il
aMe
lal
uiHa
rmo
nis
asi
Huk
um.
Jur
nal
Kos
mikHu
kum,
89.

I
sta
nto
,S.
(20
07)
.Pe
nel
it
ianHu
kum.
Yog
yak
art
a:C
VGa
nda
.

K
usu
maa
tma
dja
,M.
(1
972
).Pe
mbi
naa
nHUk
umd
ala
mRa
ngk
aPe
mba
ngu
nanNa
sio
nal
.Ba
ndu
ng:
Bin
aCi
tra
.

Ma
rsu
di,S
.A.(
201
6).Pa
nca
sil
ada
nUNDANG-
UNDANGD'
45d
ala
m Pa
rad
igmaRe
for
mas
i.De
pok
:
Ra
jag
raf
ind
oPe
rsa
da.

MD,
M.M.
(20
06)
.Me
mba
ngu
nPo
li
tikHu
kum,
Men
ega
kka
nKo
nst
itu
si.
Jak
art
a:Ja
kar
taPu
sta
ka.

S
oej
adi
.(
199
9).
Pan
cas
il
ase
bag
aiS
umb
erTe
rti
bHu
kumI
ndo
nes
ia.
Yog
yak
art
a:L
ukma
nOf
fse
t.

S
oek
ant
o,S
.(1
986
).Pe
nga
nta
rPe
nel
it
ianHu
kum.
Jak
art
a:Un
ive
rsi
tasI
ndo
nes
ia.

S
oek
arn
o.(
196
1)
."L
ahi
rny
aPa
nca
sil
a"Da
lamTu
juhBa
hanI
ndo
ktr
ina
si.
Jak
art
a:De
wanPe
rti
mba
nga
n
Ag
ung
.

T,
T.,
&F,
F.(
201
9).
Pan
cas
il
aAn
tar
aAk
umu
las
iIn
for
mas
ida
nPa
rad
igmaK
eba
ngs
aan
.Ju
rna
lHu
kum,
57-
6
3.

Ya
min
,M.
(1
960
).Na
ska
hPe
rsi
apa
nUn
dan
g-Un
dan
gDa
sar1
945
.Ja
kar
ta:
s.
n.

Anda mungkin juga menyukai