HIMPUNAN DAN
RELASI
Sifat-sifat Operasi pada Himpunan
1)Hukum Identitas
a) A = A
b) A S = A
c) A = A
2) Hukum Null
a) A =
b) A S = S
c) A A =
3) Hukum Komplemen
a) A Ac = S
b) A Ac =
4) Hukum Idempoten
a) AA=A
b) AA=A
5) Hukum Involusi
(Ac)c = A
6) Hukum Penyerapan
a) A (A B) = S
b) A (A B) = A
7) Hukum Komutatif
a) A B = B A
b) A B = B A
c) AB=BA
8) Hukum Asosiatif
a) A (B C) = (A B) C
b) A (B C) = (A B) C
c) A (B C) = (A B) C
9) Hukum Distributif
a) A (B C) = (A B) (A C)
b) A (B C) = (A B) (A C)
10) Hukum De Morgan
a) (A B) c = A c B c
b) (A B) c = A c B c
.
Prinsip Dualitas
Selain dari beberapa sifat operasi pada himpunan
ada cara lain dengan mengganti tanda dengan
, dengan , dengan U, U dengan . Cara ini
dikenal dengan Prinsip Dualitas. Prinsip Dualitas
sering digunakan untuk menurunkan hukum yang
lain dan membuktikan suatu kalimat himpunan
Prinsip Dualitas
Bukti
1. Langsung dari definisi
2. Karena X Y , apabila a X maka a Y. Dari sebab Y X maka jika a Y
berakibat a X sehingga a X BHB a Y artinya X=Y
3. analog
Teorema 3
1. X U X = X dan X ∩ X =X (idempotent)
2. X U Y = Y U X = dan X ∩ Y = Y ∩ X (komutatif)
3. (X ∩ Y) ∩ Z = X ∩( Y ∩ Z) dan
(X U Y) U Z = X U( Y U Z) (assosiatif)
4. X ∩ (Y U Z) = ( X ∩ Y) U ( X ∩Z ) dan
X U (Y∩ Z) = ( X U Y) ∩( X U Z) (distributif)
Teorema 4
1.X (X U Y) dan Y (X U Y)
2. (X ∩ Y) X dan (X ∩ Y) Y
3. (X Z) dan (Y Z) BHB (X U Y) Z
4. (Z X) dan (Z Y) BHB Z (X ∩ Y)
Teorema 5
(X Y) BHB (X U Y) =Y BHB (X ∩ Y) =X