PENGENALAN MASYARAKAT SABAH

DAN SARAWAK DAHULU

DISEDIAK AN OLE
H : PUTERI YASMIN
PHOONG YOU HANG
SUMBER :
HTTPS://WWW.BHARIAN.COM.MY/NODE/3130
RATUS ETNIK DI SARAWAK

5% IBAN
6%

9% 31% CINA

MELAYU

BIDAYUH
24%

MELANAU
25%
ORANG ULU
IBAN

• Terdapat pelbagai suku kaum masyarakat Iban

seperti Lemanak, Balau, Sebuyau, dan banyak
lagi.
Masyarakat ini ( Iban ) masih kuat dengan pegangan
adat resam mereka disamping masih mengekalkan
tradisi yang menggambarkan identiti kaum mereka.

• Dari segi geografi, kebanyakkan masyarakat Iban

tinggal di kawasan pedalaman yang tertumpu di
kawasan tengah-tengah kedudukan geografi negeri
sarawak.

• Menanam padi, berburu, nelayan dan memungut hasil

hutan
MELANAU

• Masyarakat Melanau merupakan masyarakat etnik yang terdapat di

sarawak. Umumnya masyarakat Melanau mempunyai persamaan
dengan masyarakat Melayu terutamanya dari segi kepercayaan,
kebudayaan dan adat resam. Justeru itu masyarakat ini merupakan
satu cabang masyarakat Melayu. Namun begitu Masyarakat melanau
tetap mempuyai budaya dan adat resam mereka tersendiri
• Menanam padi dan menjadi nelayan
• Secara generik Melanau tradisional percaya kepada
kewujudan kuasa ghaib yang menentukan kesejahteraan
segala makhluk di muka bumi ini
BIDAYUH

• Masyarakat Bidayuh adalah masyarakat

sarawak yang kebanyakkan tinggal di kawasan
pergunungan. Kebudayaan dan adat resam
banyak dipengaruhi oleh unsur-unsur ritual dan
kepercayaan yang mereka anuti.

• Menanam padi huma dan menjadi peladang

 MELAY
U

• Melayu merupakan salah satu masyarakat yang asalnya

berasal dari Sarawak.
• Kebanyakkan masyarakat Melayu menjalankan aktiviti
nelayan untuk mencari dan menambahkan rezeki.
• Masyarakat Melayu Sarawak adalah beragama Islam di
mana Islam telah dibawa ke Asia sejak 1000 tahun dahulu.
Agama Islam banyak mempengaruhi kehidupan masyarakat
Melayu Sarawak terutama aspek kebudayaan dan kesenian.
• Begitu juga dengan adat resam perkahwinan
yang sememangnya berlandaskan Islam.
• Kegiatan ekonomi : Menanam padi dan kelapa, berniaga
kecil kecilan dan menjadi orang tengah dalam perniagaan
 Sara diri

Kegiatan ekonomi
Pertanian

Perlombongan

Perlombongan
Kebudayaan
Jenis Hari Gawai – Gawai Burung, Gawai Batu, Gawai
Kenyalang dan Gawai Antu
Tarian Ngajat sebagai tanda kesyukuran dalam pesta
menuai padi.
Di kalangan orang Melayu Sarawak, seni tradisi mereka
dinamakan bergendang. : hanya kaum lelaki yang menari.
Kaum perempuan bermain gendang sambil menyanyi dan
berpantun. Meliputi permainan muzik, nyanyian, pantun
dan tarian.
SABAH
PEMBAHARUAN EKONOMI

Mengeksploitasi kekayaan hasil tradisional Sabah, menguasai

pertanian, pembalakan & perlombongan

SBUB mengeluarkan mata wang pertamanya (Dolar Borneo)

Masalah pengeluaran hasil tradisional;

 Membebankan rakyat dengan pelbagai cukai.
 Cukai tanah, cukai kepala, lessen perahu & senjata.
 SBUB menggunakan pendekatan ini untuk mengatasi masalah
kewangan mereka
SOSIAL

Pendidikan kurang diberi perhatian oleh

pentadbiran SBUB.

Sediakan pendidikan rendah kerana kekurangan

wang dan anggap bidang pendidikan tidak
menguntungkan.

Murid mendaftar di sekolah Melayu, sekolah

Mubaligh dan sekolah Cina.
LATAR BELAKANG ETNIK
SABAH
MASYARAKAT SABAH SEBELUM MERDEKA
 Sabah dan Sarawak memang patuh kepada
adat dan mempercayai sesuatu itu dengan
mendalam.

 Di Sabah contohnya kaum Dusun masih patuh

kepada adat pemujaan tengkorak secara besar-
Adat dan Kepercayaan besaran.
Di Sabah & Sarawak
Kedatangan Agama Islam  Di Sarawak, kaum Melanau yang ingin
mendirikan rumah terlebih dahulu tapak tanah
perlu disemah (jamuan kepada hantu atau
orang halus).

 Melalui kenyataan di atas, dapat dirumuskan

bahawa Islam mula bertapak di Sarawak secara
rasminya pada kurun ke-15 M iaitu sama
dengan era pemerintahan Sultan Muhammad
(Awang Alak Betatar) iaitu sultan beragama
Islam yang pertama di Brunei.
 Di Sabah, agama Islam sudah diamalkan begitu juga dengan Sarawak.
 Agama Islam telah di bawa masuk oleh pemerintah dan pedagang-pedagang
yang beragama Islam seperti dari India, China, Melaka dan kawasan sekitamya
yang lebih dahulu mengamalkan ajaran Islam.

 Bagi orang Iban pula, seseorang pemuda yang ingin berkahwin perlu melakukan
pekerjaan sebelum masuk meminang.

 Kerjanya ialah menyembelih kepala orang dan kepala tersebut diberikan kepada
bakal mertua ataupun bakal isteri barulah pinangan akan diterima

 Tujuan adat dan kepercayaan ini untuk menunjukan keberanian dan kegagahan
seseorang pemuda sebagai jaminan kaum lelaki itu mampu menjaga
keselamatan keluarganya

 Malcolm MacDonald, dalam Borneo People (1985), menyimpulkan bahawa :

…natives in the deep jungle are uncivilized pagans. They associate together in
primitive tribal organization and are divided among distinct ethnological groups
called Punans, Penans, Kayans, Kenyahs, Ibans, Land Dayaks, Muruts, and various
others. They are the real ‘wild men of Borneo’.
 Di Sarawak Sultan Brunei telah melantik orang besar peranakan Arab
bernama Sharif Sahap yang menjadi ketua pemerintah di daerah Sungai
Sekrang cabang Sungai Batang Lupar bagi menggantikan Laksamana
Aminuddin tetapi perlantikan beliau tidak disukai oleh rakyat.

 Di daerah Kuching pula pada tahun 1836 Sultan Brunei telah menghantar
Pangeran Mahkota dan orang besar Brunei untuk memerintah kawasan
tersebut.

 Kebanyakkan peribumi di Sabah dan Sarawak mengalami banyak

perubahan migrasi yang berlaku beribu-ribu tahun dahulu

 Petempatan awal kaum migrasi ini ialah di pinggir pantai kemudian

barulah ke kawasan pedalaman

 Di Sabah pengkaji sejarah telah menggolongkan kaum peribumi Sabah

kepada tiga kumpulan etnik iaitu bumiputera Melayu Islam, bumiputera
bukan Melayu dan Cina.
BUDAYA MASYARAKAT SABAH DAN SARAWAK MEMBERI IMPAK
EKONOMI SEMENANJUNG
https://m.youtube.com/watch?v=tytTFEQesE8