Anda di halaman 1dari 49

CEDERA KEPALA

GELS & BTCLS

Prof. DR. Dr. Andi Asadul Islam,


Sp.BS
OBJEKTIF

 Mampu mengelola gadar cedera kepala :


 Diagnosis
 Tindakan gadar cedera kepala
 Indikasi konsultasi
 Mengetahui penanganan definitif dan hal-hal
yang memperburuk prognosis
MASALAH DI INDONESIA

 INSIDENS
 PENANGANAN
 PENYEBAB KEMATIAN KETIGA
 MATI SEBELUM SAMPAI RUMAH SAKIT
PENENTU OUTCOME
 DERAJAT CEDERA KEPALA
 PENCEGAHAN KERUSAKAN OTAK
SEKUNDER
 KOMPLIKASI INTRAKRANIAL
 KUALITAS PERTOLONGAN PERTAMA
 CEPATNYA TERAPI DEFINITIF
 CEDERA BERGANDA
 USIA
GRAFIK T.I.K - VOLUME

TIK

10
 VOL

DEKOMPENSASI
PENINGGIAN T.I.K

 SAKIT KEPALA, MUNTAH, EDEMA PAPIL


 HIPERTENSI, BRADIKARDIA, RESPIRASI
IRREGULER
 PENURUNAN KESADARAN
 TANDA-TANDA HERNIASI
ADO – TPO, AUTOREGULASI

ADO
RUSAK
NORMAL

DILATASI PASIF
KOLAPS

TPO
50 160
KLASIFIKASI

 MEKANISME : TAJAM / TUMPUL


 BERATNYA : R / S / B ATAU GCS
 MORFOLOGI :
– FRAKTURA : BASE / VAULT
– LESI INTRAKRANIAL :
FOKAL : MENING / OTAK
DIFUS : KONKUSI / CAD
ICH dan EDH
SDH dan SAH
PATOLOGI

 PRIMER : KULIT, TULANG, MENING, OTAK


 SEKUNDER:
– PERDARAHAN
– EDEMA
– FISTEL CSS, PNEUMOSEFALUS
– HIPOKSIA OTAK
– KELAINAN METABOLIK, INFEKSI
– EPILEPSI
CEDERA OTAK SEKUNDER, E/

 SISTEMIK :
– HIPOKSEMIA
– HIPOTENSI
– HIPER / HIPOKAPNIA
– HIPERTERMIA
– HIPER / HIPOGLIKEMIA
– HIPONATREMIA
CEDERA OTAK SEKUNDER, E/

 INTRAKRANIAL :
– KENAIKAN T.I.K
– PERGESERAN OTAK
– VASOSPASME
– KEJANG
– INFEKSI
TATALAKSANA PRA RUMAHSAKIT

 FAKTOR FAKTOR YANG MEMPENGARUHI


PROGNOSIS
 POSISI PASIEN
 INTUBASI
 CEDERA SPINAL
 TRIASE LUAR RS
TATALAKSANA DI RUMAH SAKIT

 TRIASE
 TATALAKSANA AWAL
 PEMERIKSAAN KHUSUS BEDAH SARAF
– RIWAYAT
– PEMERIKSAAN SISTEMA SARAF
– CT SCANNING ATAU SKULL X-RAY
CT SCANNING, INDIKASI :

          Semua pasien dengan GCS < 15


          Bradikardia atau hipertensi
          Muntah / sakit kepala yang menetap
          Kejang
          Pupil / motorik kanan – kiri tidak ekual
          Tanda-tanda neurologis fokal
          Fraktur (diketahui atau dicurigai)
CT SCANNING, INDIKASI :

 Cedera penetrating (diketahui atau dicurigai)


 Usia diatas 50 tahun
 Penilaian pasca operasi
 Cedera kepala disertai multitrauma
 Penurunan GCS > satu point (ekstrakranial baik)
 GCS tidak membaik 2x24 jam (ekstrakranial baik)
SKULL X-RAY, INDIKASI :

          Riwayat pingsan, amnesia


          GCS < 15
          Nyeri kepala menetap
          Tanda neurologis fokal
          Cedera Scalp
          Curiga cedera “penetrating”
SKULL X-RAY, INDIKASI :

- CSF atau Bloody Rhinorrhea / otorrhea


- Deformitas pada Skull
- Klinis sulit diperiksa
(Alkohol, Intoksikasi, Epilepsi dan anak-anak)
- GCS 15, asimptomatik tetapi “high risk”
(benturan langsung, jatuh ke permukaan
keras dll, khususnya usia lebih dari 50 tahun).
MANFAAT SKULL X-RAY

-   Fraktur : Tingkatan rIsiko perdarahan intrakranial


-   Fraktur terbuka, termasuk fraktur basis :
Tingkatkan resiko infeksi
-   Fraktur depresi : Tingkatkan resiko epilepsi
- Fraktur : Tunjukkan tempat operasi atau lesi masa
- Pneumocephalus : Tunjukkan adanya fraktur basis
yang merobek durameter
KRITERIA M.R.S

1. Penurunan kesadaran lebih dari 5 menit,


amnesia
2. Tanda-tanda atau gejala-gejala neurologis,
termasuk nyeri kepala dan muntah yang
menetap
3. Klinis sulit dinilai seperti mabuk, epilepsi
4. Penyakit lain : DM, koagulopati dll
5. Fraktur tengkorak
KRITERIA M.R.S

6. Rhinorrhea, otorrhea
7. Tidak ada CT scan
8. CT scan abnormal
9. Tidak ada penyerta di rumah atau rumah jauh
10. Umur lebih dari 50 tahun
11. Anak-anak
12. Cedera lain bermakna
KRITERIA KONSUL BEDAH SARAF

1.       Fraktur, Curiga fraktur basis


2.       GCS < 15
3.       Kejang, Gejala-tanda neurologis
4.       Peningkatan nyeri kepala
5.       Cedera tembus
6.       CT scan abnormal
INDIKASI RUJUK BEDAH SARAF

 1.      GCS < 9
 2.    Nyeri kepala, muntah, GCS 9 – 13
menetap dalam 2 jam MRS
 3.       Penurunan GCS 2 point atau lebih
 4.       Tanda neurologis fokal
 5.       Cedera tembus
 6.       Fraktur depresi / terbuka
INFORMASI PASIEN

 1. Nama dan umur pasien


 2. Mekanisme dan waktu trauma
 3. Status kardiorespirasi
 4. Tekanan darah, nadi, respirasi dan
saturasi O2 (bila ada)
 5. GCS
 6. Ukuran dan respon pupil kanan dan kiri
INFORMASI PASIEN

 7. Pola motorik
 8. Perubahan-perubahan selama observasi
 9. Cedera di luar otak
 10. Hasil-hasil pemeriksaan tambahan
 11. Penyakit medis sebelumnya
 12. Dokter pengirim, lokasi dan nomor telepon
SET TRANSPORTASI
  Infus set  NaCl 0,9   Oksigen
  Ambubag   Mayo/orofaringeal airway
  Suction   Spuit   Mannitol
   Diazepam   Adrenalin   CPZ
   Aquabidest   Kapas Alkohol   Plester
   Handcshoen   Verband
   Elastic bandage  Set imobilisasi
   Set intubasi - portable respirator
TINDAKAN AWAL PTIK
 Elevasi kepala 30°.
 Normovolemia.
 TPO lebih dari 70 mmHg.
 PaO2 sekitar 100 torr, PaCO2 35 torr, saturasi  95%
 Normotermia.
 Cegah kejang
 Sedasi dan analgesia.
 Hindari anemia
INDIKASI TERAPI HTIK

 1. ICP > 15-20 mmHg


 2. CT scan penyempitan ventrikel III dan
sisterna dorsalis
 3. Gejala klinis herniasi otak
TERAPI HTIK

 a. Drainage CSS :
 b. Mannitol :
 c. Hiperventilasi
 d. Furosemide
 e. Barbiturat
 f. Hipotermia ringan
 g. Steroid (hanya methilprednisolon)
PEGANGAN TATALAKSANA CK
 1. Airway, proteksi leher
 2. Breathing – oksigenasi
 3. Terapi syok – Kontrol perdarahan
 4. Pertahankan normovolemik
 5. Pemeriksaan neurologis lengkap dini dan
tetapkan diagnosis
 6. Cegah cedera otak sekunder
 7. Nilai dan terapi cedera non serebral
 8. Foto tengkorak atau CT bila status
kardiorespirasi stabil
PEGANGAN TATALAKSANA CK
9. Konsultasi bedah saraf dini dan transfer > stabilisasi.
10. Periksa status neurologi berulang.
11. Intubasi pada semua cedera kepala berat,
kecuali ada kontra indikasi
12. Protokol penanganan dan pedoman pasien rujuk
13. Sarana ambulans harus memenuhi syarat
14. ATLS tenaga medik dan BTLS paramedik, PH-TLS
dan basic ambulance protocol untuk kru ambulan
15. Penanganan cedera kepala sedang dan berat harus
di RS yang ada fasilitas CT / bedah saraf.
?
TERIMA
KASIH

Anda mungkin juga menyukai