Turunan Fungsi
Turunan Fungsi
maka
Hitunglah Limit 5
h 0
Jawab :
f(x h) f(x)
f ' (x) Limit
h 0 h
5 5
Limit
h 0 h
Limit 0 0
h 0
CONTOH
Tentukan Turunan dari :
y (4x 2 5 x 3 )6
SOLUSINYA:
U 4x 2 5 x 3 maka y U6
dy
6U 6(4x 5x 3)
5 2 5
du
du dy dy du
8x 5 .
dx dx du dx
6(4x 2 5x 3)5 .8x 5
(48x - 30 )(4x2 5x 3)5
CONTOH 2
Carilah Turunan dari fungsi berikut ini :
y (x 2)(x 3) 4
AKTIVITAS SISWA
dy
1. Tentukan pada soal berikut ini
dx
a. y 3u dan u 2x - 1
15
b. y 4u dan u x 2 x
-3 2
f(x) x 3 x 1
3
2
b. 2
RUMUS-RUMUS TURUNAN
2 1
Jika f(x) = 3x + 4 maka nilai f (x) yang
mungkin adalah ….
2 2
A. 3x C. 9x E. 12x
2
B. 6x D. 10x
Pembahasan
2
f(x) = 3x + 4
1
f (x) = 6x
Jawaban soal ke-1
2 1
Jika f(x) = 3x + 4 maka nilai f (x) yang
mungkin adalah ….
2 2
A. 3x C. 9x E. 12x
2
B. 6x D. 10x
Soal ke-2
3 3
f(x) = 2x + 12x – 8x + 4
1 2
f (x) = 6x + 24x – 8
Jawaban soal ke-2
A. 24x + 5 D. 12x – 5
B. 24x – 5 E. 12x – 10
C. 12x + 5
Pembahasan
f(x) = (3x-2)(4x+1)
1 2
f (x) = 12x + 3x – 8x – 2
2
f(x) = 12x – 5x – 2
1
f (x) = 24x – 5
Jawaban soal ke-3
A. 24x + 5 D. 12x – 5
B. 24x – 5 E. 12x – 10
C. 12x + 5
Soal ke- 4
1 2 6 -1
Nilai f (x) dari f(x) x 2x adalah...
3
A. 2x 5 2x D. 4x 5 2x - 1
B. 2x 5 2x - 1 E. 4x 5 2x - 2
5 -1
C. 4x 2x
Pembahasan
2 6 - 1
f(x) x 2x
3
1 2 6 -1
f (x) 6. x 2 (-1).x - 1 - 1
3
f1(x) 4x5 - 2x - 2
Jawaban Soal ke- 4
2 6
Nilai f (x) dari f(x) x 2x - 1 adalah...
1
3
5 5 -1
A. 2x 2x D. 4x 2x
B. 2x 5 2x - 1 E. 4x 5 2x - 2
5 -1
C. 4x 2x
Soal ke- 5
6
Turunan ke - 1 dari y x 3 adalah ...
A. 3 x C. 3 x 2 E. 3 x 1
2 2
B. 3x D. 3x 3
Pembahasan
6
y x 3
6
yx 2 3
3
yx 3
1 2
y 3x
Jawaban Soal ke- 5
6
Turunan ke - 1 dari y x 3 adalah ...
A. 3 x C. 3 x 2 E. 3 x 1
2 2
B. 3x D. 3x 3
Soal ke- 6
3 1
Jika f(x) = (2x – 1) maka nilai f (x) adalah …
2 2
A. 12x – 3x + 12 D. 24x – 12x + 6
2 2
B. 12x – 6x – 3 E. 24x – 24x + 6
2
C. 12x – 6x + 3
Pembahasan
3
f(x) = (2x – 1)
1 2
f (x) = 3(2x – 1) (2)
1 2
f (x) = 6(2x – 1)
1
f (x) = 6(2x – 1)(2x – 1)
1 2
f (x) = 6(4x – 4x+1)
1 2
f (x) = 24x – 24x + 6
Jawaban Soal ke- 6
3 1
Jika f(x) = (2x – 1) maka nilai f (x) adalah …
2 2
A. 12x – 3x + 12 D. 24x – 12x + 6
2 2
B. 12x – 6x – 3 E. 24x – 24x + 6
2
C. 12x – 6x + 3
Soal ke- 7
2 2
Turunan pertama dari f(x) = (5x – 1)
adalah …
3 4 2
A. 20x – 20x D. 5x – 10x + 1
B. 100x3 – 10x E. 25x4 – 10x2 + 1
C. 100x3 – 20x
Pembahasan
2 3
f(x) = (5x – 1)
1 2
f (x) = 2(5x – 1) (10x)
1 2
f (x) = 20x (5x – 1)
1 3
f (x) = 100x – 20x
Jawaban Soal ke- 7
2 2
Turunan pertama dari f(x) = (5x – 1)
adalah …
3 4 2
A. 20x – 20x D. 5x – 10x + 1
B. 100x3 – 10x E. 25x4 – 10x2 + 1
C. 100x3 – 20x
Soal ke- 8
Sehingga:
1 2
f (x) = (6x – 6)(x+2)+(3x +6x).1
1 2 2
f (x) = 6x +12x – 6x – 12+3x – 6x
1 2
f (x) = 9x – 12
Pembahasan
2
f(x) = (3x – 6x) (x + 2)
Cara 2:
1 -3 2 3
f (x) = 3x +6x – 6x – 12x
1 2
f (x) = 9x +12x –12x – 12
1 2
f (x) = 9x – 12
Jawaban Soal ke- 9
Turunan pertama dari
2
f(x) = (3x – 6x) (x + 2)
adalah …
2 2
A. 3x – 12 D. 9x – 12
2 2
B. 6x – 12 E. 9x + 12
2
C. 6x + 12
Soal ke- 10
(3x 2)
Turunan pertama dari f(x) adalah ...
4x - 1
A. 16x 2 - 8x 1 D. 24x 2 - 8x - 1
- 11
B. 16x 2 8x 1 E.
2
16x - 8x 1
2
C. 24x - 8x - 1
Pembahasan
3x 2
f(x)
4x - 1
Misal :
U 3x 2
U1 3
V 4x - 1
1
V 4
Pembahasan
Maka :
1 1
1 U V - UV
f (x)
2
V
1 3(4x 1) (3x 2)4
f (x)
2
(4x 1)
Pembahasan
1 12x 3 12x 8
f (x)
2
16x 8x 1
1 11
f (x)
2
16x 8x 1
Jawaban Soal ke- 10
(3x 2)
Turunan pertama dari f(x) adalah ...
4x - 1
A. 16x 2 - 8x 1 D. 24x 2 - 8x - 1
2 - 11
B. 16x 8x 1 E.
16x 2 - 8x 1
2
C. 24x - 8x - 1
Soal ke- 11
2
Diketahui f(x) 3x - 4x 6
Jika f1 (x) 4. Nilai yang mungkin adalah ...
5 1
A. C. 1 E.
3 3
4 2
B. D.
3 3
Pembahasan
2
f(x) = 3x – 4x + 6
1
f (x) = 6x – 4
Jika f (x) =4
1
Pembahasan
Maka :
4 6x 4
4 4 6x
8 6x
6x 8
8
x
6
4
x
3
Jawaban Soal ke- 11
Diketahui f(x) 3x 2 - 4x 6
Jika f1 (x) 4. Nilai yang mungkin adalah ...
5 1
A. C. 1 E.
3 3
4 2
B. D.
3 3
Soal ke- 12
2 1
Diketahui f(x) = 5x +3x+7. Nilai f (-2)
Adalah ….
A. -29 D. -7
B. -27 E. 7
C. -17
Pembahasan
f(x) = 5x2 – 3x + 7
1
f (x) = 10x – 3
Maka untuk f1(-2) adalah…
1
f (-2) = 10(-2)+3
f1(-2) = -20+3
1
f (-2) = -17
Jawaban Soal ke- 12
A. - 6 C. 0 E. 6
B. - 3 D. 3
Pembahasan
f(x) 2x 3 - 6x 2 5x - 16
f' (x) 6x 2 - 12x 5
1
Maka untuk f' adalah ...
2
f' (1/2) 6(1/2) 2 - 12(1/2) 5 1/2
Soal ke- 14
1 2 6
Turunan pertama dari f(x) 3x 4x adalah...
2
1 2 5
A. f (x) (18x - 12) (3x - 1)
1 2 5
B. f (x) (18x - 2) (3x 2)
1 2 3
C. f (x) (18x - 12) (3x - 4x)
1 2 3
D. f (x) (18x - 12) (3x - 4x)
1 2 3
E. f (x) (18x - 12) (2x - 4x)
Pembahasan
1 2 6
f(x) (3x 4x)
2
1 1 2 6 1
f (x) 6. (3x 4x) (6x 4)
2
1 2 5
f (x) 3(3x 4x) (6x 4)
1 2
f (x) (18x 12)(3x 4x) 5
Jawaban Soal ke- 14
1 2
6
Turunan pertama dari f(x) 3x 4x adalah...
2
1 2 5
A. f (x) (18x - 12)(3x - 1)
1 2 5
B. f (x) (18x - 2)(3x 2)
1 2 5
C. f (x) (18x - 12)(3x - 4x)
1 2 5
D. f (x) (18x - 12)(3x - 4x)
1 2 5
E. f (x) (18x - 12)(2x - 4x)
Soal ke- 15
2 1 1
Diketahui f(x) 6x 3x 1 untuk f ( )
2
maka nilai x yang mungkin adalah...
1 5
A. C. 1 E.
3 3
2 4
B. D.
3 3
Pembahasan
f(x) 6x 2 3x 1
f1 (x) 12x - 3
1 1
untuk f (x)
2
maka :
1
12x - 3
2
x2
Pembahasan
2 24x 6
2 6 24x
8 24x
24x 8
8
x
24
1
x
3
Jawaban Soal ke- 15
2 1 1
Diketahui f(x) 6x 3x 1 untuk f ( )
2
maka nilai x yang mungkin adalah...
1 5
A. C. 1 E.
3 3
2 4
B. D.
3 3
Soal ke- 16
A. 4 x 1 C. 8x - 2 E. 8x 4
B. 8x 2 D. 8x - 4
Pembahasan
8
f(x) (2x - 1)
4
8
f(x) (2x - 1) 4
2
f(x) (2x - 1)
Pembahasan
1
f (x) 2(2x 1)(2)
1
f (x) 4(2x 1)
1
f (x) 8x 4
Jawaban Soal ke- 16
A. 4 x 1 C. 8x - 2 E. 8x 4
B. 8x 2 D. 8x - 4
Soal ke- 17
1
untuk y 2. Maka nilai x yang mungkin
adalah...
31 31
A. - C. 0 E.
25 25
B. - 1 D. 1
Pembahasan
6
y (5x 6)
3
6
y (5x - 6) 3
2
y (5x - 6)
y 2(5x - 6) (5)
1
y 10(5x - 6)
Pembahasan
1
Untuk y 2, maka :
2 50x - 60
2 60 50x
50x 62
62
x
50
31
x
25
Jawaban Soal ke- 17
1
untuk y 2. Maka nilai x yang mungkin
adalah...
31 31
A. - C. 0 E.
25 25
B. - 1 D. 1
Tentukan turunan dari bentuk
aljabar berikut :
1. y = 2x + 3
2. y = 3x – 5
3. y = 12x + 1
4. y = 5 – 7x
5. y = ax + b
1.y = 2x + 3
Jawab:
[ 2( x h ) 3] [ 2 x 3]
y ' lim
h0 h
2 x 2h 3 2 x 3
lim
h0 h
2h
lim 2
h0 h
2. y = 3x - 5
Jawab
[3( x h ) 5] [3 x 5]
y ' lim
h0 h
3 x 3h 5 3 x 5
lim
h0
3h h
lim 3
h0 h
3. y = 12x + 1
Jawab
[12( x h ) 1] [12 x 1]
y ' lim
h0 h
12 x 12 h 1 12 x 1
lim
h0 h
12 h
lim 12
h0 h
4. y = 5 – 7x
Jawab
[5 7 ( x h )] [5 7 x ]
y ' lim
h0 h
ax ah b ax b
lim
h 0 h
7h
lim 7
h0 h
5. y = ax + b
Jawab :
[ a ( x h )] [ ax b ]
y ' lim
h0 h
ax ah ax b
lim
h 0 h
ah
lim a
h 0 h
Tentukan turunan berikut :
1. y =3x2
2. y = 5x3
3. y = 6x4
4. y = axn
1. y = 3x2
Jawab :
3( x h ) 3 x
2 2
y' lim
h 0 h
3 x 6 hx 3h 3 x
2 2 2
lim
h 0 2h
3hx 3h
lim lim 3 x 3h
h 0 h h 0
3x
2. y = 5x3
Jawab :
5( x h) 5 x
3 3
y' lim
h 0 h 2
5 x 15hx 15h x h 5 x
3 2 3 3
lim
h 0 h 3
15hx 15h x h
2 2
lim
h 0 h
15hx 15h x h
2 2 3
lim 15 x 2
h 0 h
4. y = 4x4
Jawab :
4( x h ) 4 x
4 4
y' lim
h 0 h
4 x 16 hx 24 h x 16h x 4 h 4 x
4 3 2 2 3 4 4
lim
h 0 h
16hx 24h x 16h x 4h
3 2 2 3 4
lim
h 0 h
lim 16 x 24hx 16h x 4h 16 x
3 2 2 3 3
h 0
Beberapa contoh penerapan :
1. y = 12x3 – 4x2 + 7x + 10
y’ = 12.3.x2 – 4.2.x + 7 + 0
= 26x2 – 8x + 7
1 4
2. y x 3 x x 6
2
2
1
y' .4.x 3.2.x 1 2 x 6 x 1
3 3
2
3. y 6 x 2 x 5 x 8
3
1 1
6x 1 2 x 5 x 1 8
3 2
1 3 1 1 2 1
y' 6. . x 2. .x 5
32 1
2
2x x 5
3 2
2 1
5
3
x 2
x
2
8 2x 4x
4 .y 3
x x 5
5 x 2
1 1 2
- 1 4 2
8x 2
2x 3
x 5
5
1 2 8
- 4
8x 2
2x x 3 5
5
2
8 2x 4x
4. y 3
x x 5 5
x 2
1 1 2
- 1 4 2
8x 2 x
2 3
x 5
1 2 5 8
- 4
8x 2
2x x
3 5
3 1 5 3
-1 2 3 4 8
y' 8. .x 2
2. . x . . x 5
24 4
3 32
5 5
5
x 3
x x 3
3 x 25