Anemia Gizi
Anemia Gizi
ANEMIA GIZI
dr. Citrakesumasari, M.Kes
BAGIAN GIZI
FAKULTAS KESEHATAN MASYARAKAT
UNIVERSITAS HASANUDDIN
DEFENISI ANEMIA
Kadar Hb dalam darah < normal &
merupakan manifestasi akhir dari defisiensi
zat besi
90 % anemia defisiensi Fe
Defisiensi Fe juga dapat dikaitkan dengan
defisiensi as. folat (kehamilan)
Defisiensi Fe atau as. folat ANEMIA GIZI
JENIS-JENIS ANEMIA
Anemia Gizi
Anemia gizi besi (micrositik hypocromic)
Anemia gizi vit. E
Anemia gizi asam folat (megaloblastik/makrositik)
Anemia gizi vit. B12 (pernisiosa)
Anemia gizi vit. B6 (siderotik)
Anemia Pica
Anemia Non-Gizi
Perdarahan (luka, kecelakaan)
Menstruasi
Penyakit genetik : thalassemia, hemofilia
EPIDEMIOLOGI
Prevalensi Anemia :
Dunia
: 700 800 ribu jiwa (Maeyer, 95)
Anak prasekolah : 55,5 %
Anak sekolah
: 24 35 %
Remaja putri
: 57,1 %
WUS
: 39,1 %
Bumil
: 50,9 %
Busui
: 45,1 %
Laki-laki dewasa : 20 30 %
DEFISIENSI Fe
Beberapa faktor penyebabnya :
Asupan Fe dalam makanan rendah
% banyaknya Fe yang terabsorbsi
Adanya inhibitor Fe : fitat, oksalat, tannin
Adanya parasit dalam tubuh
Diare
Kehilangan banyak darah
Uji Penyaringan
Pemeriksaan
laboratorium berupa :
Pengukuran kadar Hb
(teknik HbCN, HbO2,
hematin alkalin)
Pengukuran kadar Ht
Uji Defisiensi
Feritin serum : < 12
g/dl
Saturasi transferin : <
16 %
Protoporfirin eritrosit :
> 100 g/dl
Fe cemaran
SUMBER
Daging, ikan, unggas & hasil olahannya.
Sayuran, biji-bijian, umbi-umbian & kacangkacangan
Berbagai campuran Fe yang digunakan
bervariasi dalam potensi penyediaannya.
Persediaan dari fraksi yang dapat larut oleh
komposisi makanan
Tanah, debu, air, panci besi, dll
FAKTOR-FAKTOR MAKANAN
1.
2.
PENYERAPAN Fe
Faktor Makanan
Enhancer
Vit. C, protein, PH
rendah (as. laktat)
Inhibitor
Fitat, oksalat,
polifenol (tannin)
Faktor Host
Status Fe
Status kesehatan
(infeksi, malabsorbsi)
KADAR HEMOGLOBIN
(g/dl)
< 11
< 12
< 13
< 12
< 11
Buah-buahan
Jambu klutuk, segar
Lemon, segar
Jeruk, segar
Nenas, segar
Mangga, segar
JUMLAH RATA-RATA
VITAMIN C (mg) PER 100 g
MAKANAN
326
37 50
46
37
42
Sayuran
Kubis, mentah
Kubis, rebus
Kembang kol, mentah
Kembang kol, rebus
Kentang, mentah
Kentang, rebus
Ubi jalar, mentah
Ubi jalar, rebus
Bayam, rebus
Tomat, mentah
Lobak, rebus
54 60
15
60 96
21
12
12 18
25 37
15
7 25
20 26
17
g/kg/hari
120
56
44
40
40
34
18
24
43
18
*
mg/hari
0.96
0.61
0.7
1.17
2.02
1.82
1.14
1.31
2.38
0.96
*
KEBUTUHAN Fe
Jumlah Fe yang direkomendasikan
dipengaruhi oleh :
Umur
Kebutuhan fisiologis
Persediaan Fe dalam tubuh
PROGRAM PENANGGULAGAN
Suplementasi (tablet/sirup)
Fortifikasi
Diversifikasi makanan
ASI ekslusif (child care)
KIE
Obat cacing
Multiple suplemen / fortification
darah
Melahirkan BLR
mengantuk, mudah
& prematur
Keguguran
Risiko morbiditas
& mortalitas
terkena infeksi
Sulit berkonsentrasi
Kemampuan berpikir
Kecerdasan & daya
tangkap
Prestasi belajar
Dewasa :
Cepat lelah &
lesu
Kapasitas kerja
Produktivitas
Low income
Populasi
- ringan
- sedang
- berat
PENDIDIKAN
SUPLEMEN Fe
FORTIFIKASI
PENAGGULANGAN
PENYAKIT INFEKSI &
PARASIT
Content of supplement
Iron Retinol Vitamin C Folate
mg
mg
mg
g
60
750
60
250
Daily
Weekly
Low iron content
60
High iron content 120
Placebo
0
6000
6000
0
60
60
0
500
500
0
71.5
62.5
57.8
48.7
67.4
51.0
64.7
48.4
38.0
82.0
44.9
48.9
60.6
48.8
35.8
10
5
0
d (64)
wk l
(70)
wk h
(64)
plasebo
(n=75)
ferritin
-2
-4
-6
d (n=64)
wk l
(n=70)
wk h
(n=64)
plcb
(n=75)
uji I
uji II
150
100
50
0
7.7
7.6
7.5
uji I
uji II
7.4
7.3
7.2
7.1
plcebo
wk group dy group
11.5
11
10.5
plasebo
wk group
dy group
Hb<11 g/dl
(%)
Jkt
Mks
Sby
Smrg Rural
CJ
Jkt
Mks