Anda di halaman 1dari 14

KAMUS UNGGAH

1.

- UNGGUH BASA

'AWA

Entri yang sama bentuk tetapi mempunyai arti berbeda dalam tataran krama, arti itu diberi tanda dengan
anqka 1 dan
dan2.
2. Contoh :
Nsoko
Krama
Krama lnooll
lndonesla

aku

1) KUra
2) aken
- ngaken
- dipunaken

- ngaku
- diaku

1) saya, aku

2) aku
mengaku
diaku

dalam kolom krama inqgil terdapat kata vanq dicEtak mirlno kata tersebut kiama ancih;

Nsoko
gugu
- nggugu

Krama

lndonesla
taat, percaya

ngegga
dipengega

Digugu

3.

Krama lnggll

gega
- ngestokaken

menaati

dhawuh
- dhahar atur

penggunaan krama andhap


utur bahasa
kamus.
Contoh katia bentukan aktif, pasif, maupun yang lain (yang sering digunakan) masing-masing satu.
Contrch :

Ngoko
uatudgL!nem
- caturan

- nyatur / nggunem
- dicatur/digunem

Krama
canten / ginem
can enan/gineman
ngginem
dipunginem

Krama lnooll

ngendikakaken

dipunngendikakaken

- dalam kolom maksudnva tidak


Ngoko
Krama
abrit

anda
abang

abot

'didhepke

awrat
asrep
ajeng
majeng
dipunajengaken

adhoh (-doh)

lebih

adus
agama
age/ending
aja
aji

agami
enggal
sampun
aos

-ngaJenl

..ngaosi

-diajeni
aju
-maju

-dipunaosi

adhem
adhep

-madhep
adhi

-diajokke
akeh
aku
-ngaku
-diaku

ala
alang-alang
alangan
alas
ali-ali
alis
amarga
amba
ambu
-ngambu

diambu
-mambu

berbicara
membicarakan
dibicarakan

tataran krama atau krama


Krama lncqll
lndonesla
meran
berat
dingin
hadap (erah)
menghadap
dihadapkan
ayt

adik
jauh

stram

mandi
agama
cepat, lekas

jangan
nilai, harga
menghargai
dihargai
aju
maju
diajukan
banyak
saya, aku
aku
mengaku
diaku
jelek, buruk
ilalang
halangan
hutan

ajeng
majeng
dipunajengaken
kathah
1)kula
2)aken

-ngaken
-dipunaken
awon
kambengan
pambengan
wana

cincin

':"t'p"
amargi
wiyar
ambet
ngambet
dipunambet
mambet

ambuno

Basa ]awa Kelas

Inclonssla
orcara

VII Semester Gasal

alis
imba

karena,

sebab,

lantraran

lebar
bau
mencium, mengendus
dicium, diendus
berbau. mencium bau

49

diambung
ana

anak
angger
anggo
-nganggo

\il/onten

uger

agem
ngagem
dipunagem

arah
aran /jeneng
arang
arep

angge
ngangge
dipunangge
kangge
anggen
antawis
awls
ngawis
dipunawls
menepa
sa9
see
ngaputen
dipunapunten
angkah
wasta
awis
ajeng

-karep

kaJeng

arep / bakal
ari-ari
a8u
ati
ati-ati

badhe

aruman / tuntuhan

segawon
manah
atos-atos
ngantos-atos
dipunatos-atos

pengalih (prana)

-dinggo
-kanggo
anggon
antara
enyeng

-ngayang
-dianyang
apa
aplk / beclk

apura
-ngapura

-diapura

-ngatos-atos
-diati-ati

-dirilenehi

badan
siyang
nyukani
nyaosi / ngaturi
dipunsukani

asalkan

memakai
dipakai
untuk / bagi, dipakai
' oleh
antara, kira-kira
r laurar

!3em

::

'menawar
ditawar

::

'apa

baik, bagus

maaf
memaafkan

, dimaafkan
arah, tujuan
nama (barang)

kersa
kersa

jarang
mau sudi, suka

, kemauan, kehendak
: akan
I ari-ari i tembuni
anjing

, hati
, hati-hati
, brhati-hati
I dilakukan dengan
, hati-hati

salira
awak
awan
aweh / menehi

i pakai

maringi

I
dipunparingi
dipuncaosi
dipunaturi

Basa Jawa Kelas

badan, tubuh
siang
memberi

VII Semester Gasal

garwa
pocong

bokong
bola-bali
boreh
brambang
brengos
bubrah
bubrah
budhal
budi
bukak

ulongsal-wangsul
konyoh

brambet
rawis
bibbrah / risak
bibrah
bidhal
manah
bikak
mbikak
dipun bikak

-mbukak
-dibukak
bun-bunan
bungah
bungkar

bingar
mbingkar
dipunbingkar
wingking

-mbungkar
-dibungkar
buri / wuri
buruh
butuh
buwang

bersulang-ulang
bedak pargm
bawang merah
kumis
usai, selesai, bubar
rusak, berantakan
piklr, budi
buka
membuka
dlbuka
ubun-ubun

gembira
bongkar
membongar

dibongkar
belakang
buruh
butuh
buang
membuang

berah
betah
bucal
mbucal

-mbuwang

pantat

berangkat
sengallh

sundhulan
rena

bingah

suami / istri

c,
Ngol(o
cangkem
catur / gunem

lJnt"n I sinet

-nyritani

cantenan / gineman
ngginem
dipunginem
celak
cepeng
nyepeng
dipuncepeng
andhapan
celak
cawik
alit
cobi
nyobi
dipuncobi
criyos
dipuncriyosl

-dicritani

drpuncriyosi

cucul
cukup

cekap

cedhak
cekel

-nyekel
-dicekel
celeng

cendhak
cewok
coba

lndonecla

tuluK

-caturan
-ngatur / nggunem
-dicatur / digunem

cilik

Krama lnqqll

Krama

.,

-nyoba
-dicoba
critia

ngendikakaken
dipungendikakaken

dekat
ngasta
dipunasta

::

lukar

cukur

bicara
berbicara
membicarakan
diblcarakan
pegang
memegang
dipegang
celeng
pendek
cebok
kecil
coba
mencoba
dicoba
cerita
memceritakan
sesuatu kepada
diceritakan sesuatu
oleh
melepas pakaian
cukup

paras
maras

cukur

-nyucur
-dicukur

dipunparas

dicukur

cundhUk

sanosanoan

kalu

mencukup

D.

Nsoko
0aol
dagang
dalan
dandan
.dang

-adang (ngadang)
didang
dawa
derma / saderma
desa
dhadha
dhavoh

Basa ]awa Kelas

Krama lnqsll

Krama
dados
gramen
margi
dandos
bethak
bethak (mbentak)
dipunbethak
panjang
dermi / sadermi
dhusun

dagang

jalan
busana

VII Semester Gasal

berpakaian

tanak
menanak
ditanak
panjang
eekedar
desa

Fla
tamu

lndonesla
Jaor

dada
ramu

dhek
dhengkung
dhewe
dhisik
dhukuh
dhuwit
dhuwur
dina
dluwang
dol / adol

-adol
-ngedol
dldol
dolan

ketika
lutut
sendiri
dahulu
dukuh
uang
tinggi, atas
hari
kertas

jengku
piyambak
rumiyin
dhekah
arta
inggil
dinten
diancang
sede
sade
nyade
dlpunsade

Jual

menjual
menjual
dlJual

ameng-ameng

dolan

jarum

dom
doyan / gelem

mau (makan)

kersa
raclkan

drlJl

Jarl

du / adu
didu
dgadu
dudu
duren
durlng
duwe

adu
diadu
mengadu
bukan
durian
belum

E.

Nooko
edan

Krama

Krama Inggll

ewah
engel/emut.

ellng
eluh

waspa

jere

emaS

embah
embuh

enak
endhas
endhog
endi
enggon
enom(nom)
9nom-enoman
'(nonoman)
entek

entut
esuk

kllap/boten
mangertos
eca
sirah

tlgan

eyang
duka dalam/nyuwun
duka
mustaka

mana

tempat
muda
pemuda
habis
kentut
pegl
hitung
menghitung
dlhltung
repot, sedang
menoeriaan sesuatu

enjlng
elang
ngetang
dlpuneteng
ewed

-ngetung
dletlng
ewuh

enak
kepala

telur

pundit
enggen
enem (nem)
nEm-en9man
(neneman)
telas
sarip

etung

lndonesla
gila
ingat, sabar
air mata
emas
kakek/nenek
entah, tak tahu

F.

Ngol(o

Krama lnsoll

Krama

lndonesla

gaJah

tman

gaJah

gaman
gamelan
gamang
gan6p
ganti/genti
gati
gawa

dedamel
gangsa
gampil

senjata
gamelan

jangkep

lengap, genap
ganti
penting
bawa
membawa
dlbawa
buat
membuat

-nggawa
-digawa
gawe

gentos/gentos
gatos
bekta
mbekta
dipunbekta
damel
ndamel
dlpundamel

-nggawB
-dlgawe
gebuk

gebak

-nggebuk
-dlnehttk

nggebag
dlounoebeo

gampang, mudah

astia

ngatas
dipunastra

asta
ngasta
dipunasta

dibuat
pukul
memukul
dloukul

Basa Jawa Kelas

VII Semester Gasal

besar

gedhe
pengkeran
blnggel
kersa
ukel
ngukel
dipunukel

gger
gelang
gelem/doyan
gelung

-nggelung
-digelung
gemak
gematl
geni
getih
glthok/cengel
glepung

puyuh
gematos
latu/grama
:11

grlwa

-nglepung
-diglepung

glepang
nglepang
dlpunglepung

godheg
godhong

ron

athl-athl

punggung
gelang
meu
sanggul
menyanggul
disanggul
puyuh
saying, kaslh
api
darah
tengkuk
tepung
membuat tepung
dlbuat tepung
cambang
daun
cari

goroh

pados
gen (enggen)
manggen
ngenggeni
dipunenggeni
dora

gugat

gigat

gugat

-nggugat
-digugat

ngglgat
dipun-gignt

gugu

gega

-nggugu

nggega

menggugat
digugat
taat, percaya
menaati

-digugu

dipungega
gendhis

goleUamek
gon (enggon)
-manggon
-ngenggoni
-dienggoni

tempat
bertempat
menempati
dltempatl
bohong

dhahar, atur ngastokaken


dhawuh

gula
gulu

Jangga

guna, kepandaian
gunun9
tawa
tertawa
ditertawakan

gina
redi
gujeng
nggujeng

guna
9unung
guyu

-ngguyu

lndonerla

Krama lnggll

Krem!

Ngol(o
icip

l(Edhap

ciclp

-ngiclpi
-diicipi

ngedhapl

dlpun kedhapl

menclclpl
dlclclpl
bulu mata
ludah

ldep
ldu
ijo
iJol/llru

::
:rJern

iket

I:''

iki

menika

ilang
ilat
imbuh
inep

-nginep
-diinepi
ingu

-ngingu
-diingu

':'

dheetar

lldhah

tanduk

sipeng
nyipeng
dipunsipengi
ingah
ngingah
dlpuningah

8Ar

ingahJngah

inten
impi

eala
sUpena

-impen
-nglmpi

sulpenan

Basa Jawa Kelas

hiJau

tukar

imbat

-ingon-ingon

lreng
irung
isih
lsln
iwak

lblng
kecoh

nyare

nyupena/supene
cemgng

grana
tasih
llngsem
ulam

VII Semester Gasal

ikat kepala
ini
hilang
lidah
tambah (nasi)
lnap
menglnap
diinapi
pellhara
memellhara
dipellhara
ternak / beternak
lntan
impl
lmplan
bermlmpl
hltam
hidung
masih
malu
lkan

J.
jawi
jagi

-nJaga

njagi
dipunjagi
sawung
tedha
nedha
dipuntedha
pukul/tabuh
utohan

-dijaga
jago
jaluk

-njaluk
-dijaluk
jam
jambe
jambu

jambet

Jamu

lTo'

janggut
jaran
jariVtapih/bebed

sinJang

jati

jatos

jaue

fv

Joged

jaga
menjaga

::
dipunw*un

]'fr"n*,

:y'si

::"

ielam
pedhet
mendhet

-diiunuk

diounoendhet

beksa
mbeksa
pundhut
mundhut
dioun oundhr.ft

K.

kacek
kae
kaJaba

k4awi

kakang
kaku
kalah

-ngalah
kali
kalung
kambil
kana
kandha
kanti
kari/keri
karo/kalawan
karuhan
kathok
katon
kaya
kayu
kebo
keduga
kembang
kemenyan
kempol
kemu
kemul
kena
kena
kendhaga
klendhi
kene
kepati
kepatlhan
kpenak
kpriye
kepung
kenrrnokttr

54

jam
pinang
Jamu

dagu
kuda
kaln
jafi, inti

terpaut

raka

klapa
rika
crlyos
kantos
kantun/kentun
kallyan
kantenan
srurvah
ketingal
kados
kajeng
ma9sa
kedugi
eekar
sela

::
kenging
plkantuUangsal
kendhagi
lantingan
nlkl
kpatoB

lndonrla
smua

kaken
kawon
ngawon

llen

almarhum
nama (barang)
nama (orang)
dalam
keruk
tari
mencari
ambil
mengambil
diambil

Klllm lnggl

Krama
saoaya
kaot
menlka

pinta
minta
diminta

javw

wasta
nama
lebet

Nqoko

jago, alnam jantan

pundut, suurun
mundut, nylfiYun

loloh
kethekan
kuda
nyamping

-njupuk

Ka0en

d'rjaga

jambu

-njoge
djupuk

lndonS8la
luar

kapal

jenat
jeneng/aran
jeneng/aran
jero
jeruk

Krama lnggl

Krama

Nqoko
jaba
jaga

sanar9n

itu
kecuall
kakak
kaku
kalah
mengalah
sungai, kali
kalung
kelapa
Sana

ngendika, rnatu

lancingan

wengkelan
kembeng/gurah
singeb
kepareng

kepanlosan
sekgce
kados pundi
kepang

kenenokar

Basa Jawa Kelas

berkata
sabar
tinggal
dengan
Jelas, terang dlketahul
celana
terlihat
seperil
kayu
kerbau
mampu
bunga
kemenyan
betle
berkumur
selimut
kena
dlperbolehkan
kotak panjang
kendi
slnl
terlalu, pulas
kepatlhan
enak
bagalmana
kepung
vano lalu

VII Semester Gasal

kerep
keris
kesusu
ketan
ketara
ketiga

dhuwung
kesesa
ketos
ketawis
ketigen

ketlaJuk

ketlaaJeng

kijing
kinang
kira
kirim
klambi
klasa
kleru
klumpuk
kobong
kon (akon)

-kongkong
-ngongkon
-dikongkon

wangklngan

keris

tergesagesa
ketan
kentara
kemarau

telanjur
Sekaran

ganten
kinten
kintun
rasukan
gelaran
klentu
klempak
kEbesml
aken (aken)
kengken
ngengken
dlpunengken

kono
kotang / kemben
kowe
karmas
krasa

klra

klrlm
baju

tlkar
keliru
kumpul

terbakar
dhawuh atur
ndhawuhi ngatun
ndhawuhl ngalurl
dlpundhawuhl
dlpunaturl
(ke) semekan
panJenengan

jamas

krasan
krlnget
krungu
kubur

pusara, nisan
sekqpur sirih

suruh
menyuruh
menyuruh
dlsuruh
sltu
kuiang
engkau
keramas
berasa, terasa,
m6ra8a

belah
rWe

-ngubur
-dlkubur
kudu
kuku
kukuh

kenapa

-ngukuhi
dikukuhl
kulak

-kulakan
kulon
kumat
kumbah

-ngumbah
-dikumbah
kumpul
kuna
kuning
kuping
kurang

kilen
kimat
girah
nggirah
dipun glrah
kempal
kina

jene
talingan

-ngurangi
-dikurangi
kuru
kurung

-ngurung
-dikurung
kutha

kirang
ngirangi
dlpunkirangi
kera
sengker
nyengker
dipunsengker
kitha
kuwaos
nguwaosi
dipunkuwaoei
kuwawi/kiyat
kiyaVkuwawl
kuwatos
menlka

kerlnget
mendengar
kubur
mengubur
dlkubur
harus
kuku
kokoh, kuat
memperkuat,
mempertahankan
dipertahankan,
diperkuat
membeli untuk dijual
lagi
pembellan, pergl
membeli, untuk dijual
lagi
barat
kambuh
cucl
mencucl
dicuci
kumpul
kuna
kunlng
telinga
kurang
mengurangi
dikurangi
kurus
kurung
mengurung

L.

Ngoko
labuh

Basa Jawa Kelas

Krama
lebet

VII Semester Gasal

Krama Inggll

lndonerla
berjasa untuk

-dilabuhi

dipunlabeti

ladi

lados
ngladosi
dipunladosi

-ngladeni
-diladeni
lagi

menyertai dalam suka


dan duka
disertai dalam suka
dan duka
layan
melayani
dilayani
sedang

:vq

lair
laku

-mlaku
-dilakoni

lampah
mlampah
dlpunlampahi
lampahan
kesupen/supe

lakon
lali
lambe
lampu/damar/dlyan
lanang
lara
larang
lawang
lawas
layang

Jaler

-nglayangi
-dilayangi

lahir
jalan

kelimengen
lathi
kakung
gerah

sakit

awis
konten/kori
lami

mahal
pintu
lama

serat

surat

nyerati
dipunsereti

menyurati
disurati
begadang
tanah
lemari
lembut
gemuk
lengan
berhenti
lestari, langgeng
lima
lewat
melewati
dilewati
lain
utara
dua
bajak
belulang
biasa, wajar
pergl

leklekan

wungon

lemah
lemari

siti
lemantun

lembut

lembat

lemu
lengen
leren
lestari
lima
liwat

lema
pamen thangan
kendel
lestantun
gangsal
langkung
nglangkungi
dipunlangkungi
sanes
ler
kalih

-ngliwati

-diliwati
liya
lor
loro

luku (wealuku)

luJeng (waluJeng)

lulang/walulang
lumrah
lunga
lungguh

cucaal/wacucal
llmrah
kesah
llnggih
ngllngglhi
dlpunllngglhl

-nglungguhi
-dilungguhl
luput

bibir
lampu, pelita
laki-lakl

dian/dimar
sakit

berjalan
dijalani
carita
lupa

mlyos

tlndak
lenggah/pinerak
nglenggahi
dlpunlenggahi

lepat

duduk
menduduki
dlduduki

salah
lebih

luwih
M.

Nqoko
macan
madu
maling
mampir
manawa
mandheg
maneh
mangkana
mangkono
manuk
mara/seba
maarakaake
marang/menyang
mari
mata
mati
meu

Krama

Krama lnggll

sima
maben
pandung
pinarak
manawi
kendel
malih
makaten
peksi
sowaan
murugaken
dhateng
mentun
mrlpat
pejah / ngaJal '
tllar donya
wu

senggang/dhangan
penlnggal/soce
seda/suruh

lndone3la
harimau
madu
pencuri
singgah
kalau, apabila
berhenti, istirahat
lagi
demikian
begitu
burung
menghadap
mengakibatkan
kepada
sembuh
mata
mati

tdi

Basa Jawa'Kelas

VII Semester Gasal

mawi

mayat
nyelep
melek
melu
mendem

wungu
ndherek
wuru

ii'u,

meneng
mengko
menjangan
mentas/lagi
meteng
minggat
mlebu

momot
mor/amor
mori
mudhun
muga-(muga)
mula
mulih

mendel/kendel
mangke
sangsam
nembe
ngandheg/wawrat

mboboy/ nggarbini
lolos

melebet
ngewrat
kempal
monten

memberikan wiarna
biru pada kain batik
terjaga
ikut
mabuk minuman
keras
diam
nanti
rusa
sedang, baru saja
hamil
melarikan dirl
masuk

memuat
campur
mori

mendhaUmandhap

turun

mugi-(mugi)
mia
mantuk

semoga
maka
pulang

mundur

kundur
lengser

mundur

mung
mungguh

namung
menggah

hanya

mungkur

mengker

mungsuh

mengsah

mutiah
mutrawatiri

luntak

membelakangi
musuh
muntah
mengkhawatirkan
dan

muwah

cocok
adapun, mengenai

mtawatosi
miwah

N.

Nooko
nagan
nangis
nempuh
nesu

-dinesoni
ngadeg
ngandel/pitaya

Krama lnooll

Krama

l1s"n

ii,*un

::'o"n

duka
dipundakani

jumeneng

-diendel

pitados
dipunpitados

nganti
ngelak
ngelu / mumet

::'**

salit

ngentosi
ngertos
ngingah

::""'

puyeng

ngnger
ngenteni
ngerti
ngingu
ngiring
ngising

nderekaken

lndonesla
negara
menangis
menempuh
marah
dimarahi
berdiri
percaya
dipercaya
sampai
haus
pusing
mengabdi
menanti
tahu, mengerti
memelihara
mengiringkan, ikut
buang air besar
bawah
membatin
berkata dalam hati
mencari

ngudarasa

bebucal
ngandhap
ngudaraos

::*"'

ngupadi / nggoleki
nonton/ndeleng
nuduhi

ngupados
ningali
nedahi

mriksani

melihat

maringi priksa, nyaosi

menunJukkan

ngisor

uningan
megeng

nyapih

menghentikan
kebiasaan

o.
Nqoko
obah
oleh
omah
omah-omah
ombe

-noombe

Basa Jawa Kelas

Krama

Krama lnooll

piantuk / angsal
griya

i'lo","nn

:l'n*'"n

unjuk

VII Semester Gasal

lndonesla
gera, oergeraK

eDan

dalem
karma
nouniuk

diperolehkan
rumah
kawin, berumah tangga
minum
meminum

-:

-diombe
omongan

opah

ora
owah
oyak/buru
-ngoya (mburu)

grneman
epah
boten

ngedikan

diminum
berbicara
upah

tidak

ewEh
buJeng
mbuJeng

berubah

kejar
mengejar

P.

Nqol(o
padha
padhang
padu

Krama lnggll

Krame

lndonesla

samt
paJar

paldo

-maido
-dipaido
pajeg
pakewuh
panah
panas
pandhapa
pangan

-mangan
-dipangan
pangling
panjalln

terang
berkelahi
sangsi, tidak percaya
tidak mempercayai
tidak dipercayai

paben
paiben
malben
dipunpaiben
P9os
pakewed

pajak

Jemparing

sungkan
panah

benter

panss

pandhapi
tedha
nedha
dipuntedha
pandung

dhaharan

dhahar
dipundhahar

panJatos

papat

sekawan
purug
pantun
palih
siyam
peken

paran
pari
paro
pasa

pasar
pati
payu
payung
pekarangan

pijet
pikir

!1"ns

piyara

-miyara
-dipiyara
playu

-mlayu
-diplayokake
ponakan
pracaya/pitaya
prakara
prau
prayoga
prihatin
pring

pundhak
puser
putih
outu

laku
payung
pekarangan, halaman

petek
penggah

pijat
pikir

sigitan

jamu ditempeldidahi

pengarassr

pipi
berapa
piranti, alat
ayam
pelihara
memelihara
dipelihara
lari
lari
dilarikan
keponakan
percaya
perkara
perahu
patut, layak
prihatin
bamboo
bahu
paha

pikul

pinten
pirantos
ayam
piyanten
miyanten
dipunpiyanten
plajeng
mlejeng
dipunplajengaken
penakan
pitados
prekawis
baita
prayogi
prihatos
deling
pamidhangan
wentis
tuntunan/ nabi

-:

pupu

songsong

pekawisan

::

pitik

pendapa
makanan
makan
dimakan
tidak mengenal lagi
rotan
empat
rantau, tujuan
padi
belah/bagi dua
puasa

pasar
agak, begitu

patos

manah
rembat

pikul
pilis
pipi
pira
piranti

pethak

pusar
putih
cucu

wavah

R.

Ngoko
rada
rai

rambut

Krama

Krama lnsEll

radi

il,,o"n

rikma / rema

Basa Jawa Kelas

lndonesia
agaK

wajah

rambut

VII Semester Gasal

rika/mrika

rasa

naos

rata
reten

radin
radinan

raup
rebut

rata / merata
jalan
cuci muka

rebat

rebut

ngrebat

merebut

dipunrebat

direbut
harga
susah /sulit
runding, omong
sini / ke sini
bantu / pembatu
repot
siang
dahak
hari besar
rokok
situ / kesitu
roboh
merasa
pelihara
memelihara
dipelihara

-ngrebut
-direbut
rega
rekasa
rembuh
rene/mrene
rwang
rlbuUrubed
rina

regi
rekaos
rembag
mriki
16ncang

rlbet
rinten

jlagra

riyak

iyaya
rokoUudud
rono/mrono
rubuh
rumangsa
rumat

-ngrumat
-dirumat

riyadi
ses
riku/mdku
rebah
rumaos

rimat
ngrimat

dipunrimat

runtuh
rupa
rupak

rentah
rupi

rusak

risak
resah

rusuh

Basa Jawa Kelas

ripak

VII Semester Gasal

jatuh
rupa
sempit
rusak
rusuh / resah

separo
s6pata
sepi
seprana
seprene
seru
suk
sEsuk
slda
slji
slkll
slkut
silih

benjing enJlng

separuh
sumpah
sepi
sampai dulu
sampai sekarang
keras
besok
besok pagi

sstu

jadi

sepaos
sepen
seprlka
sepriki

::

sora

::

benJlng

setunggal
suku

ampyan / samparan
slku
ampll
ampllan

sambut

-slllhan
-nyilih
-disilih

sambutan

nyambut
dipunsambut

sing / kang
slsl
sithik
slamet
sok
sok uga
sorS

sranta
srengen
srengenge
suguh

-suguhan
-nyuguh

-disuguh

ngampil

'

dlpunampil

ingkang

sekedhik
wilujeng
sering / asring
sok ugi
sonten
srantos

lemRrlt

rumput

sungu
supaye
surasa
suruh
surup
susah

singat
supados

meminjam
dipinjam
yang
mengesang

kadang-kadang
asalkan

::

sore
sabar

8Urya

suket
sunat

plnJaman

sedikit
selamat

sugeng

duka
segah
segahan
nyegah
dipunsegah

satu
kaki
siku
pinjam

sugata
(pa) sugatan
nyugatra

dipunsagata

marah
matahari
saji, jamu
sajian
menjamu
dijamu
rumput

sunat
tanduk

suraos
sedhah

:".
sekel

panasar

susur
suwara
suwarga
suwarsa
suwe
suweng

suwargi

supaya
arti
sirih
rembang, petang
susah
sugi
suara
almarhum
suasana
lama
subang

T.

Nooko

Kramr InEgll

Krama

takon

taken

lndonesla
tinja

tinJa

ndangu (mundhut

bertanya

priksa/nyuwn pnksa)
tali
tampa

-nampa

tangsul
tampi
nampi
dipuntampi

-dikampa
tandur

tanem

-nandur
-ditandur

nanem
dpuntranem

tangan
tanggon
tanggung
tangi
tari

tali

terima
menerima
diterima
tanam
menanam
ditanam

tangan
tangguh
tanggung

astra

tanggen
tanggel
wtrngu

bangun

taros/tantun

tanya kesanggupan

-nari

naros/nantun

-ditari

dipuntaros
nate
tawi
rosan

menanyai
(kesanggupan)
ditanyai
pernah

tau
tawa
tebu

tawar
tebu

Basa Jawa Kelas

VII Semester Gasal

teka
etkan
telu
tembaga / dembaga
tembang
emu

-nemu
-ditemu
tnan/tamanan
tepung
terus

datang
sampai
tiga
tembaga
lagu
tema
menemukan
ditemukan
sungguh
kenal
terug

rawuh

dhateng
dumugi

tiga
tembagi/ dembagi
sekar
panggih
man ggih
dipunpanggih
estu /saestu
tepang
terus / lajeng

sunat

supit

tetak
dhawah
tuwi

tlba
tilik
tinggal

Jatuh
tlnJo

tilar
nilar
dlpuntllar
tlatos

-ninggal
-dltinggal
tlaten
trima
tuduh

trimah
tedah
tumbas

tuku
tulis

mundhut

serat
nyerat
dipunserat
waos
tunggil

-nulis
-ditulis
tumbak
tunggal
tunggang

watangan

tumpak

-nunggang
-ditunggangi
tunggu

-nunggu
-ditunggu

numpak
dipuntumpaki
tengga
nengga
dipuntengga

tirah
tilem

turah
turu
turun
tutu

gentang
nggentang
dipungentang
sepuh

-nutu
ditutu

titih
nitih
dipuntitihi

tinjau
tlnggal
menlnggalkan
dltlnggal
tekun
terima
tunjuk
beli
tulis
menulis
ditulis
tombak
tunggal
kendaraan, naik
mengendarai. naik
dikendarai, dinaiki
tunggu
menunggu
ditunggu
sisa

sare

tidur

tedhak

katurunan
antan
menumbuk
ditumbuk
tua

yuswa

U.

Krama

Nqok0
udakara
udan
uga
ujar/ kaul nadar
ula

wadana / pasuryan

umbah-umbah
umbel

nggirahi

umur

::

-ngundang
-diundang

-muni

indhak
mindhak
dipunindhaki
inggah
minggah
dipuninggahi
ungel
mungri

-diunekake

dpunungelaken

untu
unyeng-unyeng
uoama

uoamt

undhak

-mundhak
-diunggahi
unggah
munggah
diunggahi
uni

Basa Jawa Kelhs

punagi

sawer

ulat

undang

lgbih kurang / Kira-l{ra


hujan

jawah

:9i

gadhing
yuswa
timba, atur
nimbali, ngaturi
dipuntimbali, dipunaturi

juga
janji, sumpah
ular
raut muka
mencuci pakaian
ingus

umur
panggil
memanggil
dlpanggil
tambah
bertambah
ditambah
naik

naik
dinaiki
bunyi

berbunyi
waja / waos
panengeran

VII Semester Gasal

lndonesla

Krama lnggll

uclakaws

dibunyikan
sigi
pusaran rambut di
keoala

unp
usus
utama
utang

sugeng
iaringan

13t"ns
utami

mundhut ngampill

nyambut

ngampil

llr*n

utang
utawa
tuwis (wis)
uyah
uyuh

sambutan
utawi
sampun

-nguyuh

toyan

waca

waos
maos
dipunwaos
wados

waos
maos
dipunwaos

::"

putri

waos
walandi
wantun
saras

::"

:1em

-maoa

-diwaca
wadi
wadon
wahing
waja

walandha
wani
waras
wareg
warna
warta
warung
waspada
watara
watu

senggang

tuwuk
wami

berita
warung

::

waspaos

waspada
kira-kira
batu
batuk
minuman
kambing

watawis

sela
cekoh

wetsng
wetu

-melu
-kewetu / kelair

menda
ajrih
wekdal
sumerep

:J',*'

takut
waktu

priksa / pirsa

i]on"r"n
wiyos
miyos
kawiyos
ngendika

wedal
medal
kewEdal

wicanten
wigatos

wulang

wucal
wucalan
mucal
dipunwucal
wEtah

wijik

perut
keluar
keluar
terlahir / terucapkan
berbicara
penting, perlu
membasuh

priyatun

1l'nn

wutuh
wuwuh / tambah

tahu / melihat
besi

lT"n

wicara
wigati
wisuh
wong
wudun

-wulangan
-mulang
-diwulang

baca
membaca
dibaca
rahasisa
wanita, puteri
bersin
baja
balanda
berani
sehat, sembuh
kenyang

wama

wartos
wande

wedang
wedhus
wedi
wektu
weruh / sumurup
wesi

untar

ngasta
dipunasta

vvewah

Ngoko
vekti

pinjaman
atau
sudah
garam
air seni
buang air kecil

turas
turas

watuk

ya liya

umpama
hidup
usus
utama
meminjam / utang

Krama

Krama lnqgll

lndonesla
ya
sunqouh. betul. benar

inggih
vektos

Basa Jawa Kelas

VII Semester Gasal

Anda mungkin juga menyukai