1.1 Pendahuluan
Misalkan
z0
z0
z0
(deleted r-neigborhood of
N ( z 0 ,r ) .
z 0 ) didefinisikan sebagai
seluruh titik-titik z pada bidang datar sedemikian sehingga : 0 < |z z0| < r, ditulis
N (z 0 ,r ) merupakan cakram yang berpusat di
N ( z 0 , r)
z0
N ( z 0 , r)
berjari-jari r tetapi
pusatnya.
Contoh :
Misalkan
N (i ,1)
lingkaran z z 0 1.
Jika S suatu himpunan, komplemen S adalah himpunan semua titik pada bidang datar yang tidak
termasuk dalam S. Sebagai contoh;
R( z )>1 . Komplemen S
z
adalah himpunan semua z pada dan sebelah kiri garis x = 1, yakni semua
R( z ) 1
2. Misalkan
sedemikian hingga
sehingga
1z 3 .
masing-masing bernilai real. Sebelum membicarakan pengertian limit fungsi peubah kompleks,
akan dibicarakan dulu limit fungsi real dari peubah real.
Definisi:
Bilangan L disebut limit fungsi u(x , y ) untuk (x , y ) mendekati (x 0 , y 0 ) dan ditulis :
lim
u ( x, y ) L
(x , y )
u ( x, y ) ( x 0 , y 0 )
, apabila pada tiap > 0, > 0 untuk semua
di mana
0< ( x x 0 )2 + ( y y 0 )2 <2
Berlaku u( x , y ) L . Jika limit itu ada, maka limit itu adalah tunggal, artinya jika
Jika limit
lim
u ( x, y ) L
u ( x, y ) ( x 0 , y 0 )
, maka .......
1.3 Derivative
Misalkan fungsi
lim
zz0
f ( z ) f ( z 0 )
zz 0
f ' ( z )=lim
z z0
f (z)
f ( z )f ( z0 )
zz 0
f ' ( z )= lim
z 0
z0
z 0 , ditulis
f ( z 0 + z ) f (z 0)
z
dan jika
z0
Bukti:
Syarat-syarat Cauchy Riemann
Diketahui fungsi f(z) memiliki derivatif di
z 0=x 0+ i y 0 dan
f ( z)=u ( x , y )+iv (x , y )
f =f ( z0 + z ) f ( z 0)
u=u ( x 0+ x , y 0 + y ) u( x 0 , y 0 )
v=v ( x 0 + x , y 0 + y )v ( x 0 , y 0 )
z= x +i y
'
z 0
u+ i v
=a+ib
x +i y
[ {u ( x 0 + x , y 0 + y )u ( x 0 , y 0 ) }+i {v ( x 0 + x , y 0 + y )v ( x 0 , y 0 ) }]
lim
x+ i y
( x , y ) (0,0 )
=a+ib
Ambil lintasan:
1. Untuk y=0
[ {u ( x 0 + x , y 0 )u ( x 0 , y 0 ) }+i {v ( x 0+ x , y 0 ) v ( x 0 , y 0 ) } ]
lim
( x ) (0)
lim
[ {u ( x 0 + x , y 0 ) u ( x 0 , y 0 ) } ]
x
x 0
+i
=a+ib
lim {v ( x 0 + x , y 0 ) v ( x 0 , y 0) }
x 0
=a+ib
lim
[ {u ( x 0 + x , y 0 ) u ( x 0 , y 0 ) } ]
x
x 0
lim {v ( x 0 + x , y 0 ) v ( x 0 , y 0) }
x 0
x
Ini berarti
=a
=b
u
v
,
, ada di titik
x
x
(x 0 , y 0 )
u
=b *)
x
2. Untuk
lim
( i y ) (0 )
x=0
[ {u ( x 0 , y 0 + y ) u ( x 0 , y 0 ) } +i { v ( x0 , y 0 + y ) v ( x 0 , y 0 ) }]
i y
=a+ib
u
=a
x
dan
[ {u ( x 0 , y 0 + y ) u ( x 0 , y 0 ) } ]
lim
i y
y0
i 2 [ {u ( x 0 , y 0 + y ) u ( x 0 , y 0 ) } ]
i y
lim { v ( x 0 , y 0 + y )v ( x 0 , y 0 ) }
+i x 0
=a+ib
i y
lim { v ( x 0 , y 0 + y ) v ( x 0 , y 0 ) }
x 0
=a+ib
lim
y0
i [ {u ( x 0 , y 0 + y )u ( x 0 , y 0 ) }]
y
lim {v ( x 0 , y 0 + y ) v ( x 0 , y 0) }
x 0
=a+ib
lim
y 0
lim {v ( x 0 , y 0 + y )v ( x 0 , y 0 ) }
x 0
i lim
[ {u ( x0 , y 0 + y ) u ( x 0 , y 0 ) } ]
y
y 0
=a+ib
x 0
y
lim
[{ u( x
, y 0 + y ) u ( x0 , y 0 ) }
y
y 0
Ini berarti
dan
=a
] =b
v
u
,
, ada di titik
y
y
u
=b
y
(x 0 , y 0 )
v
=a
y
**)
u
y
Suatu fungsi yang tidak memenuhi syarat Cauchy-Riemann tidak mempunyai derivative. Jika
derivative
f ' (z)
dari
f ( z )=u ( x , y ) +iv ( x , y )
ada di titik
z 0=x 0+ i y 0 , maka
x
( 0 , y 0)
f (z)
mempunyai derivative di
(x 0 , y 0 )
maka
f (z)
Riemann di (x 0 , y 0 ) .
Contoh :
Selidiki apakah fungsi-fungsi berikut memiliki derivative atau tidak!
z 2
f ( z )=
y
cos y +i sin
f ( z )=e x
x 3 ( 1+i ) y 3 (1i)
f ( z )=
x 2+ y 2
1.
2.
3.
Fungsi Analitik
f (z)
Fungsi
sekitar dari
z 0 , yaitu titik-titik
z1 ,
z 2 , ...,
zn
z , sedemikian sehingga
f ' (z)
Suatu fungsi dikatakan analitik di dalam suatu daerah D, jika fungsi itu analitik dalam setiap titik
dalam daerah D.
Contoh :
2
z
apakah fungsi itu analitik dan di mana analitiknya?
f ( z )=
Jawab: Sebagai latihan
Definisi:
Jika setiap sekitar dari z0 terdapat terdapat suatu titik di mana
f ( z)
1.
f ( z )=
2.
z
f ( z )=
g( z)
1.
2.
3.
D , maka :
g( z) 0
Jika fungsi
yaitu
u v
=
x y
u v
=
y x
dan
dan
y , didapat:
u v
=
x y
2
u
v
=
2
x y x
u v
=
y x
diturunkan terhadap y
2 u 2 v
=
2
y x y
Turunan-turunan ke dua tersebut berlaku di seluruh daerah D. Jadi di dalam daerah D berlaku
2
u u
u
u
+ 2=
2
x y y x x y
2 u 2 u
+
=0
x2 y2
u v
=
x y
2
diturunkan terhadap y
2
u
v
= 2
x y y
u v
=
y x
diturunkan terhadap x
2 u
2 v
=
x y x2
Turunan-turunan kedua tersebut berlaku di seluruh daerah D. Jadi, dalam daerah D berlaku
2 v 2 v 2 u
2 u
+
=
+
=0
x2 y2 y x x y
2 u 2 u
+
=0
x2 y2
2 v 2 v
+
=0
x2 y2
Berlaku dalam D
Umum :
2
Q Q
+
=0
2
2
x
y
Persamaan ini disebut Persamaan Diferensial Laplace dalam dua peubah x dan y
(persamaan diferensial laplace dalam dua dimensi). Fungsi yang mempunyai derivative parsial
tingkat dua yang kontinu
f (z)
dan v harmonik yang sekawan (conjugate harmonic function). Jika diberikan salah satu dari dua
fungsi harmonik sekawan, maka yang lain dapat dicari dengan memperhatikan syarat-syarat
Cauchy-Riemann.
Soal :
Diketahui u ( x , y )=3 x 33 x 2 y
a. Buktikan bahwa u harmonik
b. Tentukan fungsi harmonik sekawan v
c. Tentukan fungsi analitik yang bersesuaian.
Dieferensial
Misalkan
z=dz
w=f ( z + z ) f (z )
dinamakan pertambahan dalam w=f ( z ) . Jika f(z) kontinu dan memiliki turunan pertama,yang
kontinu dalam suatu daerah, maka
Bentuk dw=f ' ( z ) dz
1.
2.
untuk
z0 .
z , maka
f ( z) , g (z) dan
h(z )
{ cf ( z ) } =c f ( z )=c f ' ( z )
x
x
3.
{ }
1. Diketahui
a.
b.
c.
2.
analitik