Tujuan Pembelajaran
Kompetensi dasar
Peserta mampu mengetahui dan memahami
Perencanaan peta petak; Penetuan lokasi bangunan
dan dimensi saluran; dan Penentuan elevasi muka air
Indikator Keberhasilan
Peserta mampu menjelaskan
1. Perencanaan Peta Petak
2. Penentuan lokasi Bangunan dan Dimensi saluran
3. Penentu Elevasi Muka Air
????
1 7
2 6
3 5
4
5 4
6 3
7
12
?????
1
2 5
3 4
4 3
5 2
1
????????????
???????
SKEMA D.I. BARANG
(A = 4.408 ha, Q = 1.4 lt/dt/ha) BENDUNG
BARANG
RB 1 RL 1 BL 1
Q = 0.772 m3/dt
L 1 Ka
RL 2
22 Ha 31 lt/dt
A = 495 Ha
SALURAN SEKUNDER MAKAWA
BM 2 BL 2
BM 3 BM 1 RM 1 BB 1 B 1 Ki 1 L 2 Ka L 2 Ki
A = 3184 Ha 19 Ha 27 lt/dt 54 Ha 76 lt/dt 17 Ha 24 lt/dt
Q = 0.967 m3/dt
Q = 0.661 m3/dt
RK 1
RL 3
KALI DOLOK
RS 1
A = 865 Ha
A = 620 Ha
A = 424 Ha
M 1 Ki 2 K 1 Ki 2
96 Ha 134 lt/dt 70 Ha 98 lt/dt
148 Ha 207 lt/dt 57 Ha 80 lt/dt 110 Ha 154 lt/dt A = 500 Ha 50 Ha 70 lt/dt 107 Ha 150 lt/dt
Q = 0.780 m3/dt BK 1
Q = 1.030 m3/dt
Q = 0.608 m3/dt
Q = 0.495 m3/dt
RL 4
RK 3
RS 2
A = 660 Ha
A = 390 Ha
A = 317 Ha
S 2 Ka BS 2 S 2 Ki BK 3 K 3 Ki L 4 Ka L 4 Ki
183 Ha 256 lt/dt 97 Ha 136 lt/dt 125 Ha 175 lt/dt 150 Ha 210 lt/dt 234 lt/dt
167 Ha
BL 4
Q = 0.413 m3/dt
Q = 0.593 m3/dt
RK 4
A = 265 Ha
RS 3
A = 380 Ha
Keterangan
Sal. Induk Barang : 87 Ha
S 3 Ka BS 3 S 3 Ki K 4 Ka BK 4 K 4 Ki Sal. Sekunder Makawa : 2.319 Ha
140 Ha 196 lt/dt 130 Ha 182 lt/dt 50 Ha 70 lt/dt 70 Ha 98 lt/dt Sal. Sekunder Sambak : 865 Ha
Q = 0.172 m3/dt
Q = 0.226 m3/dt
A = 145 Ha
---------------------------------------------------------
BK 5
TOTAL : 4.408 Ha
BS 4 K 5 Ki
S 4 Ka S 4 Ki K 5 Ka
60 Ha 84 lt/dt 50 Ha 70 lt/dt 75 Ha 105 lt/dt 70 Ha 98 lt/dt
????????
Jelaskan secara singkat yang
sdr ketahui tentang:
• 1. PETA PETAK (LAYOUT)
• 2.PETA IKHTISAR SKALA 1 : 25.000
• 3.SKEMA DAERAH IRIGASI
• 4.DIMENSI SALURAN
• 5.RENCANA ELEVASI MUKA AIR
• 6.SKEMA BANGUNAN
• 7. WATER REQUIREMENT
• 8.BENDUNG
1.TINGKAT DASAR
REHABILITASI
(20 TAHUNAN) SURVEY
INVESTIGA
TION
Periode OP
OP/
SPECIAL PERIODE DESIGN
MAINTENANCE
( 5TAHUNAN) (DESAIN)
Periode Pelaksanaan
LAND
AQUASATIONS
CONTRUCTION
PENGERTIAN
Irigasi adalah usaha penyediaan, pengaturan, dan pembuangan air
irigasi untuk menunjang kegiatan pertanian yang jenisnya
meliputi irigasi air permukaan, irigasi rawa, irigasi bawah
tanah, irigasi pompa/air tanah dan irigasi springkler
Daerah irigasi adalah kesatuan lahan yang mendapat air dari satu
jaringan irigasi
BOKS PETAK
TERSIER TERSIER /
KWARTER
SALURAN INDUK
BANGUNAN
SUNGAI
BAGI
BOKS
TERSIER
BANGUNAN
KE
S ALURAN SEKUNDER
SADAP
SAWAH /
PETAK
BOKS TERSIER
TERSIER /
KWARTER
KE SAWAH /
PETAK
TERSIER /
KWARTER
PETAK
TERSIER /
KWARTER
Lay Out DI Barang
Skema D.I. Barang
(ASKEMA
= 4.408
D.I. ha, Q = 1.4 lt/dt/ha)
BARANG
(A = 4.408 ha, Q = 1.4 lt/dt/ha) BENDUNG
BARANG
RB 1 RL 1 BL 1
Q = 0.772 m3/dt
L 1 Ka
RL 2
22 Ha 31 lt/dt
A = 495 Ha
SALURAN SEKUNDER MAKAWA
BM 2 BL 2
BM 3 BM 1 RM 1 BB 1 B 1 Ki 1 L 2 Ka L 2 Ki
A = 3184 Ha 19 Ha 27 lt/dt 54 Ha 76 lt/dt 17 Ha 24 lt/dt
Q = 0.967 m3/dt
Q = 0.661 m3/dt
RK 1
RL 3
KALI DOLOK
RS 1
A = 865 Ha
A = 620 Ha
A = 424 Ha
M 1 Ki 2 K 1 Ki 2
96 Ha 134 lt/dt 70 Ha 98 lt/dt
148 Ha 207 lt/dt 57 Ha 80 lt/dt 110 Ha 154 lt/dt A = 500 Ha 50 Ha 70 lt/dt 107 Ha 150 lt/dt
Q = 0.780 m3/dt BK 1
Q = 1.030 m3/dt
Q = 0.608 m3/dt
Q = 0.495 m3/dt
RL 4
RK 3
RS 2
A = 660 Ha
A = 390 Ha
A = 317 Ha
S 2 Ka BS 2 S 2 Ki BK 3 K 3 Ki L 4 Ka L 4 Ki
183 Ha 256 lt/dt 97 Ha 136 lt/dt 125 Ha 175 lt/dt 150 Ha 210 lt/dt 234 lt/dt
167 Ha
BL 4
Q = 0.413 m3/dt
Q = 0.593 m3/dt
RK 4
A = 265 Ha
RS 3
A = 380 Ha
Keterangan
Sal. Induk Barang : 87 Ha
S 3 Ka BS 3 S 3 Ki K 4 Ka BK 4 K 4 Ki Sal. Sekunder Makawa : 2.319 Ha
140 Ha 196 lt/dt 130 Ha 182 lt/dt 50 Ha 70 lt/dt 70 Ha 98 lt/dt Sal. Sekunder Sambak : 865 Ha
Q = 0.172 m3/dt
Q = 0.226 m3/dt
A = 145 Ha
---------------------------------------------------------
BK 5
TOTAL : 4.408 Ha
BS 4 K 5 Ki
S 4 Ka S 4 Ki K 5 Ka
60 Ha 84 lt/dt 50 Ha 70 lt/dt 75 Ha 105 lt/dt 70 Ha 98 lt/dt
Skema Bangunan DI Barang
• CONTOH PETAK TERSIER
8 PERSYARATAN IRIGASI
(Surat Menteri PU No. Ap.01.03.01 – Mn/623, 24 Juli 1984)
(Surat Menteri PU No. IR.02.04 – Mn/913, 30 Desember 1986)
Asistensi
Diskusi
CHECKING LAPANGAN
INCEPTION REPORT
PROGRAM KERJA
DESIGN KRITERIA
DRAFT REPORT DK
Asistensi
Diskusi
DRAFT PERHIT. WR/WB DRAFT FINAL LAY OUT DRAFT PERHIT. SALURAN
Asistensi
Diskusi
KETERANGAN
Asistensi
START Diskusi
AKTIVITAS
CETAK/JILID
ASISTENSI/DISKUSI
ORIENTASI
LAPANGAN
INCEPTION REPORT
DISKUSI PROGRAM
KERJA
DESIGN KRITERIA
ASISTEN
DISKUSI
ASISTEN
DISKUSI
KETERANGAN
ASISTEN
START DISKUSI
AKTIVITAS
CETAK JILID
ASISTENSI/DISKUSI
PENYERAHAN PENYERAHAN
TINGKAT DASAR
• JARINGAN PEMBUANG
Saluran Pembuang Primer
Saluran Pembuang Sekunder
Saluran Pembuang Tersier
PEMBERIAN , WARNA PETA PETAK
130
125
120 115
CONTOH DAERAH IRIGASI YANG
RELATIF DATAR
49
48
45 4
46
7
4
4
43
2
41
40
CONTOH SALURAN TRANSES
•
2 km
45
4
4
+45
3
42
KRITERIA PERENCANAAN PETA PETAK
• TATA NAMA
HARUS JELAS.
DIAMBIL DARI NAMA SUNGAI / DESA DIDEKATNYA.
TIDAK MEMPUNYAI TAFSIRAN GANDA.
BS.1
BS.2
CURVIMETER
atau dengan
mengunakan
benang dan mistar
PERHITUNGAN SALURAN
Q = V.F
R = F/O
V = K R2/3 I1/2
Caranya :
Q diketahui
V, k , n = b/n i m didapat dari tabel
F = Q/V = (m + n ) h2 h didapat
didapat dan
b = n.h dibulatkan
h = b/n dicari lagi
F = ( b + m h )h dicari lagi
V = Q/F dicari lagi
O=b+2(h 1+
m2 )
R = F/O R 2/3 didapat
DIMENSI SALURAN
• TABEL SALURAN TERDIRI DARI :
No.
Nama Saluran.
Luas yang diari ( A )
Debit ( Q )
n perbandingan b dan h
m lereng saluran
k koefisien kekasaran
b lebar saluran
h tinggi air disaluran
I kemiringan dasar saluran
DIMENSI SALURAN ( lanjutan )
• URUTAN PERHITUNGAN DIMENSI SALURAN
* Ambil skema jaringan irigasi
* Hitung debit rencana saluran (tersier)
Qd = (c.NFR.A)/(et) dimana :
A = Luas (ha)
NFR = Keb air disawah netto (l/d/ha)
et = koefisien akibat bocoran
c = koefisien akibat sistem golongan
* Dari tabel tentukan : besarnya k, m, n, dan V
untuk tersier (Q<0.150m3/dt) k = 35 , m = 1 , n = 1 , V > 0.20 m/dt
* Hitung h dan b (tinggi air dan lebar saluran)
F = Q / V = ½.(b+b+2h).h = 2 h^2
h = (F/2)^1/2
DIMENSI SALURAN (lanjutan)
* Hitung kembali : b, h, F, R, dan I
Bila b < 0.30 maka b dibulatkan menjadi 0.30 m
h = (F/(0.30+h))^1/2
F’ = ( b + h ).h
V = Q / F’
R = F’ / O = ((b+h).h)/(b+2hV2)
I = (V/(k.R^2/3))^2
Bila b > 0.30 maka b dibulatkan kebawah dengan
kelipatan 0.05 ( agar V > 0.20 )
h = b ; F’ = 2h^2 ; V = Q / F’
R = F’ / O = (2h^2)/(1+2V2).h
I = sda
Kreteria Perencanaan
• Muka air
Sal
Primer/Sekunder
h100 dh
h70 g
f
Bang Sadap e
Gorong gorong c
b
Bok Tersier a
Bok Kwarter
Sawah
a = 0.10 m
Pipa bambu
b = 0.05 m
c = n x 0.05 m
e = n x 0.05 m
f = 0.05 m
g = 0.10 m
dh = 0.18 x h100
h100 = h untuk debit 100%
ELEVASI MUKA AIR DI SALURAN
* Nama saluran.
* Sawah tertinggi (elevasi muka tanah dan elevasi muka air)
* Saluran tersier sekunder & primer (jarak, kemiringan dasar, &
kehilangan tekanan)
* Kehilangan tekanan di bangunan (pipa/bambu, box kwarter,
box tersier, gorong-gorong dll, bangunan sadap/ukur.
* Perbedaan tinggi h100 dan h70 (=0.18xh100)
* Elevasi MA dekat pintu bagi/sadap (sebelah hilir & hulu)
* Elevasi tertinggi dihulu pintu.
ELEVASI MUKA AIR DISALURAN
* Tinggi energi yang diperlukan untuk mengalirkan air dari hulu ke hilir
bangunan sadap/ukur diperkirakan sebesar 0.10 m.
Sekunder Kedawung
1 Tersier K4.ka 115 0.196 1 1 35 0.55 0.55 0.61
2 Tersier K4.tg 70 0.119 1 1 35 0.45 0.45 0.41
3 Tersier K4.ki 80 0.136 1 1 35 0.50 0.50 0.50
4 Sekunder K Ruas 4 265 0.501 1.2 1 35 0.85 0.71 1.10
R V I
(m) (m/dt)
Bangunan utama
Bangunan bagi
Bangunan sadap
Bangunan ukur
Bangunan pelengkap
Saluran pembawa
Saluran pembuang
a.BANGUNAN UTAMA
1. Waduk
2. Bendung
3. Station Pompa
4. Bangunan Pengambilan Bebas
WADUK
Berfungsi untuk menampung air dimusim
hujan untuk dipergunakan dimusim
kemarau dan mengatur debit sungai
Bangunan terdiri dari konstruksi
bendungan, pelimpas ( spillway),
pengambilan(intake),jalan inspeksi
Bentuk konstruksi bendungan: urugan
tanah, urugan batu, beton ,kombinasi
ketiganya.
BENDUNG
Fungsi : menaikkan tinggi muka air
bendung tetap
Tipe:
bendung bergerak
Konstruksi: bronjong, pasangan batu,
beton,pintu baja, karet
Komponen: tubuh bendung,pintu pengambilan,
pintu penguras,kantong lumpur,
bangunan penguras dan alat ukur
BENDUNG SARINGAN BAWAH
O
CONTOH: BENDUNG GERAK
Bendung BLK.0 (Type Tyrol)
Pot. Tubuh Bendung
BANGUNAN BAGI
• Bangunan terjun
• Got miring
• Bangunan pelimpah
• Talang
• Siphon
• Gorong gorong
• Jembatan
• Tangga cuci,kubangan hewan
• Tanggul
SALURAN PEMBAWA
• Saluran induk
• Saluran sekunder
• Saluran tertier
• Sal.kwarter
• Saluran pengendap lumpur
• Konstruksi sal.tanah tanpa pasangan
• Konstruksi sal.pasangan
• Terowongan dan saluran tertutup
SALURAN PEMBUANG
• Sal.pembuang primer
• Sal.pembuang sekunder
• Sal.pembuang tertier
• Sal.pembuang kwarter
BANGUNAN SADAP
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
BANGUNAN SADAP
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
BANGUNAN SIPHON
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
BANG. TALANG JEMBATAN
lindungan talut lindungan dasar
jalan inspeksi
dari pasangan dari pasangan
batu batu kosong
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
bagian penerus
Xxxx
Xxxx
Xxxx
denah Xxxx
Xxxx
5 bentang dalam beton bertulang yang dicor ditempat
peralihan masuk peralihan keluar
Xxxx
Xxxx
kisi - kisi
penyaring
tumpuan dan pilar
dari pasangan batu
potongan memanjang
FLUM TUMPU
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
BANGUNAN GOT MIRING
blok halang
blok muka
w1 ±w1 2
Xxxx
Xxxx
±w1 2
Xxxx
denah Xxxx
Xxxx
wa
tinggi energi hulu di kolam Xxxx
da wc
d1
peralihan penyebaran
Xxxx
lengkungan
Li h v1 Z Xxxx
bangunan pemasukan o
wp
tinggi energi Xxxx
h v2 hilir
Xxxx
h2
L d1 db
saluran got miring h
1
d2
Xxxx
1
4 lp
Xxxx
Lp Lo
peralihan
kolam olak keluar
BANGUNAN TERJUN TEGAK
pengontrol aliran pembawa peredaman energi peralihan dilindungi
Xxxx
Xxxx
Xxxx
h1 H1 y penurunan Xxxx
y1 c
tirai luapan tinggi
p1 energi H Xxxx
potongan u Xxxx
ambang
bendung Xxxx
Xxxx
Z y2 Xxxx
yd Hd
Xxxx
yu n Xxxx
Xxxx
Lp Lj
panjang kolam LB
BANGUNAN TERJUN MIRING
bagian pengontrol
H1 yc Xxxx
q H
ambang
Xxxx
>2
Hu
ujung
Xxxx
Z 1
sudut runcing lonc
at a
ir Xxxx
y2
bidang persamaan H2 Xxxx
yu n
panjang kemiringan Xxxx
bulat, r = 0.5H1 Lj Xxxx
potongan u
Xxxx
alternatif peralihan
Xxxx
1
Z Xxxx
1
Xxxx
Xxxx
panjang kemiringan
diperpendek
BANGUNAN PELIMPAH
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
PELIMPAH SAMPING
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
PELIMPAH SAMPING
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
TYPE PINTU GERAK
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Xxxx
Bandung, Maret 2016