BAB IV
dengan bekisting konvensional terhadap biaya dan waktu. Objek yang diteliti adalah
meliputi pekerjaan bekisting kolom, balok, plat, dan tangga. Penelitian dibatasi mulai
dari elemen vertikal (kolom) lantai 3 (tiga) sampai plat lantai 14 (empat belas) dengan
ketentuan penyelesaian plat lantai 3 (tiga) dilakukan selama 7 (tujuh) hari pada setiap
IV-1
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Lokasi : Jl. Alam Utama Kav 12-16, Alam Sutera, Serpong Utara
IV-2
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Sifat Kontrak : Lump Sum Fix Price
Waktu Pembayaran : Penerbitan Sertifikat (14 hari), Pencairan dari Invoive (30hari)
IV-3
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
4. Luas Zone
- Zone A : 248 m²
- Zone B : 295 m²
- Zone C : 306 m²
5. Identifikasi Kolom
Berikut adalah desain identifikasi kolom pada proyek Apartemen Saumata Suites :
Berdasarkan Gambar 4.3, dapat dilihat dalam 1 (satu) lantai untuk type kolom :
1. K1A : 8 titik
2. K1B : 4 titik
3. K2 : 4 titik
Untuk dimensi setiap lantainya dapat dilihat pada dabel dibawah ini :
IV-4
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 1 : Identifikasi Kolom Lantai 3~4
Dimensi (m) Qty
No Tipe Kolom / Corewall Mutu Beton (Mpa) Volume (m³)
(unit)
P L T
Zone A
1 K1A Fc' 50 Mpa 1.60 0.80 3.85 2 9.86
2 K1B Fc' 50 Mpa 1.60 0.80 3.85 2 9.86
3 K2 Fc' 50 Mpa 1.40 1.00 3.85 2 10.78
4 Corewall P1 Fc' 50 Mpa 8.10 3.85 0 0.00
5 Corewall P2 Fc' 50 Mpa 5.06 3.85 0 0.00
6 Corewall P3 Fc' 50 Mpa 8.10 3.85 1 31.19
Sub Total 61.68
Zone B
1 K1A Fc' 50 Mpa 1.60 0.80 3.85 4 19.71
2 K1B Fc' 50 Mpa 1.60 0.80 3.85 0 0.00
3 K2 Fc' 50 Mpa 1.40 1.00 3.85 0 0.00
4 Corewall P1 Fc' 50 Mpa 8.10 3.85 0 0.00
5 Corewall P2 Fc' 50 Mpa 5.06 3.85 1 19.48
6 Corewall P3 Fc' 50 Mpa 8.10 3.85 0 0.00
Sub Total 39.19
Zone C
1 K1A Fc' 50 Mpa 1.60 0.80 3.85 2 9.86
2 K1B Fc' 50 Mpa 1.60 0.80 3.85 2 9.86
3 K2 Fc' 50 Mpa 1.40 1.00 3.85 2 10.78
4 Corewall P1 Fc' 50 Mpa 8.10 3.85 0 0.00
5 Corewall P2 Fc' 50 Mpa 5.06 3.85 0 0.00
6 Corewall P3 Fc' 50 Mpa 8.10 3.85 1 31.19
Sub Total 61.68
Total 162.55
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
IV-5
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 3 : Identifikasi Kolom Lantai 10~13
Dimensi (m) Qty
No Tipe Kolom / Corewall Mutu Beton (Mpa) Volume (m³)
(unit)
P L T
Zone A
1 K1A Fc' 45 Mpa 1.50 0.70 3.85 2 8.09
2 K1B Fc' 45 Mpa 1.50 0.70 3.85 2 8.09
3 K2 Fc' 45 Mpa 1.25 0.95 3.85 2 9.14
4 Corewall P1 Fc' 50 Mpa 7.58 3.85 0 0.00
5 Corewall P2 Fc' 40 Mpa 5.06 3.85 0 0.00
6 Corewall P3 Fc' 50 Mpa 7.58 3.85 1 29.18
Sub Total 54.50
Zone B
1 K1A Fc' 45 Mpa 1.50 0.70 3.85 4 16.17
2 K1B Fc' 45 Mpa 1.50 0.70 3.85 0 0.00
3 K2 Fc' 45 Mpa 1.25 0.95 3.85 0 0.00
4 Corewall P1 Fc' 50 Mpa 7.58 3.85 0 0.00
5 Corewall P2 Fc' 40 Mpa 5.06 3.85 1 19.48
6 Corewall P3 Fc' 50 Mpa 7.58 3.85 0 0.00
Sub Total 35.65
Zone C
1 K1A Fc' 45 Mpa 1.50 0.70 3.85 2 8.09
2 K1B Fc' 45 Mpa 1.50 0.70 3.85 2 8.09
3 K2 Fc' 45 Mpa 1.25 0.95 3.85 2 9.14
4 Corewall P1 Fc' 50 Mpa 7.58 3.85 0 0.00
5 Corewall P2 Fc' 40 Mpa 5.06 3.85 0 0.00
6 Corewall P3 Fc' 50 Mpa 7.58 3.85 1 29.18
Sub Total 54.50
Total 144.64
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
Metode pelaksanaan adalah uraian pelaksanaan pekejaan yang sistematis dengan cara
yang baik dan benar. Berikut adalah metode pelaksanaan bekisting konvensional dan
bekisting aluminium :
Metode bekisting yang biasanya digunakan pada bangunan dengan material utama
beton, adalah metode bekisting konvensional. Bahan yang digunakan pada bekisting
konvensional diantaranya kayu, baja (kolom), multiplex, papan, dan paku yang mudah
didapat tetapi masa pemakaiannya lebih pendek dikarenakan penyusutan yang besar.
Bekisting Konvensional dengan menggunakan material kayu ini dapat dipakai hampir
pada semua struktur jenis bangunan terutama pada struktur balok dan plat.
IV-6
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
4.3.1.1 Pekerjaan Pembesian Kolom
4.3.1.1.1 Pendahuluan
mempunyai peran penting dari aspek kualitas pelaksanaan konstruksi, mengingat fungsi
Besi kolom terlebih dulu di-prefabrication di area loss kerja besi, kemudian diletakan di
stock yard. Besi yang dipabrikasi disesuaikan dengan masing – masing tipe kolom.
Pemasangan besi dibantu dengan bantuan alat berat tower crane. Pemasangannya
Mutu besi beton yang digunakan pada pekerjaan kolom proyek Saumata Suites adalah
besi beton U-40. Beberapa hal yang perlu diperhatikan dalam pekerjaan pabrikasi dan
IV-7
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Berdasarkan Gambar 4.3, maka lokasi penyambungan besi kolom harus
dilakukan pada ½ lantai atau area bentang lapangan pada kolom tersebut.
IV-8
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
4.3.1.1.2 Metode Pelaksanaan Pekerjaan Pembesian Kolom
IV-9
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
C. Flow Chart
1. Tentukan jumlah besi dan diameter yang dibutuhkan, kemudian ditandai dan
IV-10
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
gambar kerja, kemudian ikat dengan kawat bendrad sehingga sengkang kuat dan
IV-11
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
4. Pasang rangkaian besi kolom pada titik kolom yang direncanakan dengan
sambungan tulangan yang baru sesuai ketentuan. Selanjutnya akan di cek oleh
Quality Control (QC) dan pengawas. Apabila hasilnya memenuhi syarat, maka
IV-12
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
4.3.1.1.4 Quality target
2. Peletakan tulangan pembesian harus diatur sehingga ada ruang tersedia untuk
3. Jika terdapat besi yang harus disambung maka dianjurkan untuk membuat
dan efisien.
IV-13
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
4.3.1.2.1 Pendahuluan
Kolom merupakan elemen struktur utama dari bangunan portal yang berfungsi untuk
memikul beban vertikal, beban horisontal, maupun beban momen, baik yang berasal
Dimensi kolom yang dirancang bervariasi menurut beban yang diterima. Semakin besar
bebannya, maka bisa semakin besar dimensi kolom yang digunakan. Beban tersebut
antara lain beban mati berupa beban berat sendiri, beban akibat balok dan plat lantai
IV-14
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
C. Flow Chart
1. Pabrikasi Bekisting
area kerja proyek. Hal ini harus dilakukan terlebih dahulu agar pada saat
2. Penentuan AS kolom
marking berupa titik-titik atau garis yang digunakan sebagai dasar penentuan
IV-15
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
letak kolom. Cara penentuan as kolom adalah dengan menggunakan alat total
station, yaitu dengan menentukan letak as awal dan kemudian dibuat as-as yang
lain dengan mengikuti jarak yang telah disyaratkan dalam perencanaan awal.
Pemasangan sepatu kolom bertujuan agar bekisting sisi bawah presisi terhadap
4. Pemasangan bekisting
5. Pengecoran kolom
diperkuat agar pada saat beton dituangkan tidak terjadi pergeseran posisi kolom
6. Pembongkaran bekisting
c. Pelepasan bout/wing nut yang terdapat pada corner tie holder .Setelah itu
dengan bantuan alat tower crane atau mobile crane. Proses pengangkatan ini
pengecoran.
IV-16
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
4.3.1.2.4 Quality Target
4.3.1.3.1 Pendahuluan
Pekerjaan pengecoran adalah pekerjaan penuangan beton segar ke dalam cetakan suatu
elemen struktur yang telah dipasangi besi tulangan. Sebelum pekerjaan pengecoran
dilakukan, harus dilakukan inspeksi pekerjaan untuk memastikan cetakan dan besi
menggunakan bucket concrete yang diangkat menggunakan alat berat Tower Crane.
Hal-hal yang harus diperhatikan pada pekerjaan pengecoran adalah sebagai berikut:
1. Setiap pekerja harus memakai pakaian pelindung, sepatu safety, helm, dan
2. Ketepatan ukuran dan elevasi harus diperhatikan dan diperiksa oleh Quality
Control.
4. Bekisting harus kuat dan instalasi Mekanikal dan Elektrikal yang berada di
dan tulangan.
IV-17
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
6. Keterlambatan yang diakibatkan oleh cuaca panas, atau angin yang kencang,
akan membuat kondisi beton mengeras lebih cepat. Hal ini juga bisa diakibatkan
lain yang tidak bisa dihindari. Untuk mencegah keterlambatan ini maka tenaga
pengecoran.
IV-18
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
C. Flow Chart
2. Sebelum beton dituang beri bonding agent pada sepatu kolom. Tunggu 10 Menit
rencana. Dilakukan test slump terlebih dahulu pada material beton yang akan
dengan pipa tremi, untuk pemadatan dilakukan dengan shaft dan vibrator.
diposisikan mendekati dasar kolom dan bagian tengah / sudut, tuangkan beton
IV-19
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
sedikit demi sedikit, hidupkan vibrator dan lakukan pemadatan secukupnya.
Durasi
No. Item Pekerjaan Satuan Keterangan
(menit)
IV-20
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
4.3.1.4.2 Produktifitas Pekerjaan Bekisting Kolom
Durasi
No. Item Pekerjaan Satuan Keterangan
(menit)
Dilakukan setelah
4. Pembongkaran bekisting 10 menit Titik
pengecoran
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
Durasi
No. Item Pekerjaan Satuan Keterangan
(menit)
Lifting menggunakan TC
2. 3 menit Lifting
menuju titik kolom
IV-21
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
4.3.2.1 Pendahuluan
Panel aluminium formwork terbuat dari paduan aluminium kekuatan tinggi, dengan
permukaan panel, terdiri dari 4mm tebal plat yang di-las untuk bekisting bagian
diekstrusi dirancang khusus untuk membentuk sebuah komponen panel yang diperkuat
oleh sistem pengaturan pin dan baji sederhana yang melewati lubang tiap panel dengan
jarak yang direncanakan. Karena peralatan terbuat dari bahan aluminium, maka hal
Pekerja individu dapat manangani semua elemen yang diperlukan untuk membentuk
sistem tanpa adanya bantuan angkat menggunakan alat berat. Tenaga bekisting
sebagai material utamanya. “Kumkang Kind” adalah jenis sistem bekisting aluminium
formwork yang berasal dari Korea dengan metode all-in-one system (satu kesatuan
struktur platform).
IV-22
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
IV-23
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
4.3.2.2.3 Time Frame
time frame untuk merencanakan pendatangan material bekisting sampai tiba di proyek.
Proses fixing design atau bisa disebut final shop drawing ini merupakan tahap
gambar arsitektur dan Mechanical, Electrical dan Plumbing (MEP). Hal ini
Pada tahap awal ini, pihak kontraktor, konsultan perencana, dan owner harus
sudah melakukan kesepakatan terkait desain yang akan digunakan sebagai acuan
gambar kerja struktur. Gambar yang sudah disetujui adalah gambar yang dapat
2. Shell drawing
Shell drawing adalah produk gambar yang diproduksi oleh PT. Kumkang Kind
Shell drawing tidak melibatkan konsultan perencana dan owner, yang terlibat
ditandatangani bersama antara PT. PP dengan PT. PP Presisi dan PT. Kumkang
Kind, maka gambar tersebut dapat dijadikan acuan untuk membuat gambar
panel produksi.
3. Fabrication
IV-24
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Produksi material dilakukan oleh PT. Kumkang Kind selama kurang lebih 4
minggu. Tahap ini dilakukan setalah PT. Kumkang Kind membuat gambar form
plan drawing.
4. Checking
Tahap ini dilakukan pemeriksaan terhadap barang yang telah diproduksi agar
5. Shipping
6. Onsite
Material akan onsite di pelabuhan tanjung priok dan kemudian akan dikirimkan
menuju lokasi proyek kurang lebih 3 minggu. Hal ini membutuhkan waktu lama
Untuk membuat formwork dari bahan aluminium adalah dengan menyusun atau
menggabungkan beberapa panel yang saling berkaitan agar membentuk satu kesatuan
bekisting aluminium :
IV-25
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Slab Panel digunakan untuk menahan berat beton pada saat dituangkan serta
Beam Bottom Slab Panel berfungsi untuk membuat cetakan baguan bawah
balok struktur.
IV-26
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Slab Corner berfungsi sebagai media untuk menghubungkan antara wall
panel dengan slab panel pada sisi bagian dalam plat dan balok.
panel dengan slab panel pada sisi bagian luar plat dan balok.
IV-27
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
25. Prop Head (PH)
itu balok tengah maupun balok tepi. Penopang pipa akan ditempatkan
Middle Beam digunakan untuk menyatukan antar prop head, dan sebagai
End Beam berfungsi untuk menyatukan antar prop head dan slab corner
IV-28
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
secara bersamaan, baik itu balok tengah maupun balok tepi. Prop Head ini
akan digunakan apabila Prop Head ukuran normal tidak bisa dipasang di
lapangan.
IV-29
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
31. Wedge
Wedge ini berfungsi untuk menggabungkan wall panels atau slab panels.
Gambar 2. 36 Wedge
(Sumber : Kumkang KIND Brochure)
IV-30
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Komponen ini digunakan untuk memperkuat joint pin yang digunakan pada
sinsing sisi yang berlawanan. Pemasangan flat tie ini tergantung pada tinggi
Komponen ini terbuat dari bahan PVC. Lengan PVC akan dipasang antara
penel dinding dengan panel dinding sisi yang berlawanan. Flat tie akan
dimasukan untuk menyatukan wall panel. PVC Sleeve ini untuk melindungi
IV-31
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Pipe Support berfungsi untuk menopang berat besi dan beton pada saat
dituangkan sampai beton plat dan balok tersebut telah mencapai umur beton
Tie Rod berfungsi sebagai angkur tertanam untuk memperkuat bracket pada
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
IV-33
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
4.3.2.2.5 Planning
proyek saumata dan area yang ditinjau oleh penulis sebagai penelitian :
saumata suites :
IV-34
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
c. Support : 4 Lantai
3. Rencana pengecoran
IV-35
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
5. Rencana sequence pekerjaan
Beberapa hal yang harus disiapkan dari sisi administrasi adalah sebagai berikut :
Setelah hal – hal di atas telah terpenuhi maka dilanjutkan dengan pekerjaan marking,
diantaranya :
c. Marking posisi kicker (kicker berfungsi sebagai acuan dasar untuk lantai di
atasnya dan agar struktur elemen vertikal presisi dan lurus sesuai dengan gambar
rencana).
Untuk menghindari bahaya yang dapat terjadi selama proses kontruksi terutama untuk
pekerjaan kolom tepi, balok tepi, area void, maka penyediaan fasilitas safety harus
dilakukan. Beberapa fasilitas safety yang perlu tersedia adalah sebagai berikut :
a. Horizontal Safety Net, berfungsi sebagai proteksi untuk pekerjaan yang sedang
b. Safety Line/Life Line pada area tepi bangunan dan void, berfungsi sebagai
tempat untuk mengaitkan body harness pekerja yang bekerja di area tepi dan
void.
IV-36
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
c. Vertical Safety Net, berfungsi untuk memproteksi area pekerjaan yang sedang
dilakukan. Selain itu vertikal safety net juga berfungsi sebagai pemecah air
bekisting harus disertai dengan pembersihan sisa-sisa beton yang tertinggal agar
kualitas cetakan beton selanjutnya masih bisa terjaga. Selain itu metode
penglesan minyak bekisting ini mempunyai fungsi utama sebagai bahan yang
Besi kolom atau corewall yang telah di-prefabrikasi kemudian dipasang pada
IV-37
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
checklist selesai, bekisting aluminium formwork kolom dan corewall dapat
dikerjakan.
di satu sisi terlebih dahulu kemudian menguncinya dengan flat plate dan baut.
verticality.
dudukan hollow yang akan menjadi perkuatan dan akan menopang dorongan
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Pipe support dipasang terlebih dahulu, karena fungsi pipe support adalah
sebagai fix shoring dan untuk menopang bodeman (beam bottom) balok dan
bekisting plat.
IV-39
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Support pada balok bersifat fix shoring. Pada saat pembongkaran, support pipe
Jarak antar support bervariasi, sesuai dengan dimensi dan ukuran balok yang
Pipe support dipasang terlebih dahulu, karena fungsi pipe support adalah sebagai
fix shoring dan untuk menopang bodeman (beam bottom) balok dan bekisting
plat.
IV-40
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Jarak antar support bervariasi, sesuai dengan dimensi dan ukuran balok yang
tercantum pada gambar kerja. Untuk area drop seperti pada area toilet dan
IV-41
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
balcony, panel al-form sudah di-setting untuk menyesuaikan terhadap drop toilet
dan balcony.
Slab corner dipasang pada area sudutan – sudutan / pertemuan antara plat, balok
dan juga kolom. Komponen ini berfingsi sebagai join antara komponen balok,
dan dinding corewall selesai dipasang. Jarak antar support bervariasi, sesuai
dengan dimensi dan ukuran balok yang tercantum pada gambar kerja.
IV-42
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
IV-43
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
shop drawing. Setelah pembesian balok, plat, dan tangga terpasang, maka
dapat dikerjakan.
IV-44
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
11. Rencana Pengecoran
tangga, balok maupun pelat lantai, karena salah satu sifat bekisting aluminium
Berdasarkan table rekap mutu beton diatas, terdapat perbedaan mutu beton di
setiap item pekerjaannya. Maka, tahapan pengecoran untuk setiap zone adalah
sebagai berikut :
IV-45
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Pengecoran dilakukan per zone. Dimulai dari zone A, zone B, dan zone C.
Pengecoran dilakukan dengan bantuan alat berat tower crane dan portable
pump.
Hal - hal yang perlu diperhatikan pada saat pengecoran adalah sebagai berikut :
a. Kontinuitas Cor
lama dan terhindar dari cold joint. Contoh, pada saat pengecoran kolom
sudah 80%, maka truck mixer untuk pengecoran balok dan balok harus
sudah disiapkan.
b. Waktu Pengecoran
IV-46
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Waktu pengecoran diusahkan dilakukan pada malam hari dan selesai
pada pagi hari. Hal ini dimaksudkan karena sifat dari Al-form itu sendiri
c. Metode Pemadatan
perlahan dan berhati hati. Prop head pada balok dan plat tetap terpasang sampai
IV-47
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
b. Geripis tipis < 3 mm, solusi : Jika lebih > 3 mm maka harus digerinda,
IV-48
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Jenis Bekisting
Karakteristik
Konvensional Aluminium Formwork
IV-49
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
4.4 Analisis Perbandingan Biaya
Analisa biaya dibutuhkan untuk mengetahui besarnya biaya yang dibutuhkan pada
konvensional dan bekisting aluminium adalah dengan mengolah data yang didapat dari
Proyek Apartemen Saumata Suites, diantaranya adalah volume pekerjaan, analisa biaya
berikut adalah data volume pekerjaan bekisting dari kolom lantai 3 sampai dengan pelat
lantai 14 :
IV-50
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 15 : Tabel Volume Pekerjaan Bekisting Vertikal
ITEM PEKERJAN SATUAN VOLUME
A. Kolom (Vertikal)
Kolom lantai 3 m² 275.49
Kolom lantai 4 m² 275.49
Kolom lantai 5 m² 262.40
Kolom lantai 6 m² 262.40
Kolom lantai 7 m² 262.40
Kolom lantai 8 m² 262.40
Kolom lantai 9 m² 262.87
Kolom lantai 10 m² 262.87
Kolom lantai 11 m² 256.00
Kolom lantai 12 m² 256.00
Kolom lantai 13 m² 256.00
Sub Total 2,894.30
B. Corewall (Vertikal)
Corewall lantai 3 m² 262.50
Corewall lantai 4 m² 262.50
Corewall lantai 5 m² 262.50
Corewall lantai 6 m² 262.50
Corewall lantai 7 m² 262.50
Corewall lantai 8 m² 262.50
Corewall lantai 9 m² 262.50
Corewall lantai 10 m² 408.87
Corewall lantai 11 m² 408.87
Corewall lantai 12 m² 408.87
Corewall lantai 13 m² 408.87
Sub Total 3,472.98
Total Bekisting Vertikal 6,367.28
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
IV-51
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 16 : Tabel Volume Pekerjaan Bekisting Horizontal
ITEM PEKERJAN SATUAN VOLUME
C. Tangga
Tangga lantai 3 m² 34.42
Tangga lantai 4 m² 34.42
Tangga lantai 5 m² 34.42
Tangga lantai 6 m² 34.42
Tangga lantai 7 m² 34.42
Tangga lantai 8 m² 34.42
Tangga lantai 9 m² 34.42
Tangga lantai 10 m² 34.42
Tangga lantai 11 m² 34.42
Tangga lantai 12 m² 34.42
Tangga lantai 13 m² 34.42
Sub Total 378.61
Total Bekisting Tangga 378.61
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
IV-52
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
4.4.2 Analisa Harga Satuan Bekisting Konvensional
IV-53
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 20 : Analisa Harga Satuan Pekerjaan Balok Per 1m²
Analisa Bahan dan Upah Harga Satuan
Item Pekerjaan
Pekerjaan
Koef. Sat Harga Jumlah Harga
Pekerjaan Balok
A. Bahan
Hollow 40x40 0.167 btg 80,000 13,333.33
Hollow 50x100 0.167 btg 385,000 64,166.67
Plywood tebal 15 mm 0.115 Lembar 226,000 25,965.07
Paku 5 cm – 12 cm 0.400 kg 11,570 4,628.00
Minyak bekisting 0.200 Liter 8,000 1,600.00
Perancah 0.368 set 40,400 14,852.94
Sub Total (A) 124,546.01
B. Upah
Upah Fabrikasi 1.000 m² 10,000 10,000.00
Upah Pasang 1.000 m² 10,000 10,000.00
Bongkar 1.000 m² 5,000 5,000.00
Bongkar Pasang Perancah 1.000 m² 5,000 5,000.00
Repair 1.000 m² 5,000 5,000.00
Sub Total (B) 35,000.00
Total 159,546.01
Dibulatkan 159,500.00
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
IV-54
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
A. Kolom (Vertikal)
Kolom lantai 3 m² 275.49 149,700.00 41,240,105
Kolom lantai 4 m² 275.49 149,700.00 41,240,105
Kolom lantai 5 m² 262.40 149,700.00 39,281,280
Kolom lantai 6 m² 262.40 149,700.00 39,281,280
Kolom lantai 7 m² 262.40 149,700.00 39,281,280
Kolom lantai 8 m² 262.40 149,700.00 39,281,280
Kolom lantai 9 m² 262.87 149,700.00 39,350,891
Kolom lantai 10 m² 262.87 149,700.00 39,350,891
Kolom lantai 11 m² 256.00 149,700.00 38,323,200
Kolom lantai 12 m² 256.00 149,700.00 38,323,200
Kolom lantai 13 m² 256.00 149,700.00 38,323,200
Sub Total 433,276,710
B. Corewall (Vertikal)
Corewall lantai 3 m² 262.50 149,700.00 39,296,250
Corewall lantai 4 m² 262.50 149,700.00 39,296,250
Corewall lantai 5 m² 262.50 149,700.00 39,296,250
Corewall lantai 6 m² 262.50 149,700.00 39,296,250
Corewall lantai 7 m² 262.50 149,700.00 39,296,250
Corewall lantai 8 m² 262.50 149,700.00 39,296,250
Corewall lantai 9 m² 262.50 149,700.00 39,296,250
Corewall lantai 10 m² 408.87 149,700.00 61,207,839
Corewall lantai 11 m² 408.87 149,700.00 61,207,839
Corewall lantai 12 m² 408.87 149,700.00 61,207,839
Corewall lantai 13 m² 408.87 149,700.00 61,207,839
Sub Total 519,905,106
Total Bekisting Vertikal 953,181,816
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
IV-55
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 24 : Rekapitulasi Biaya Pekerjaan Bekisting Horizontal
ITEM PEKERJAN SATUAN VOLUME HARGA SATUAN JUMLAH
E. Tangga
Tangga lantai 3 m² 34.42 226,700.00 7,802,787
Tangga lantai 4 m² 34.42 226,700.00 7,802,787
Tangga lantai 5 m² 34.42 226,700.00 7,802,787
Tangga lantai 6 m² 34.42 226,700.00 7,802,787
Tangga lantai 7 m² 34.42 226,700.00 7,802,787
Tangga lantai 8 m² 34.42 226,700.00 7,802,787
Tangga lantai 9 m² 34.42 226,700.00 7,802,787
Tangga lantai 10 m² 34.42 226,700.00 7,802,787
Tangga lantai 11 m² 34.42 226,700.00 7,802,787
Tangga lantai 12 m² 34.42 226,700.00 7,802,787
Tangga lantai 13 m² 34.42 226,700.00 7,802,787
Sub Total 85,830,660
Total Bekisting Tangga 85,830,660
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
IV-56
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 26 : Rekapitulasi Biaya Pekerjaan Bekisting Konvensional
A. Bekisting Vertikal
A.1. Pekerjaan Kolom (LT.3~LT.13) m² 2,894.30 149,700.00 433,276,710
A.2. Pekerjaan Corewall (LT.3~LT.13) m² 3,472.98 149,700.00 519,905,106
B. Bekisting Horizontal
B.1. Pekerjaan Pelat Lantai (LT.4~LT.14) m² 8,573.40 159,500.00 1,367,457,938
B.2. Pekerjaan Balok (LT.4~LT.14) m² 4,700.93 159,500.00 749,798,016
C. Bekisting Tangga
C.1. Tangga STA-01 m² 189.30 226,700.00 42,915,330
C.1. Tangga STA-02 m² 189.30 226,700.00 42,915,330
TOTAL 3,156,268,430
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
dikeluarkan untuk pekerjaan bekisting konvensional dari kolom lantai 3 sampai plat
IV-57
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
A. Kolom (Vertikal)
Kolom lantai 3 m² 275.49 169,400.00 46,667,159
Kolom lantai 4 m² 275.49 169,400.00 46,667,159
Kolom lantai 5 m² 262.40 169,400.00 44,450,560
Kolom lantai 6 m² 262.40 169,400.00 44,450,560
Kolom lantai 7 m² 262.40 169,400.00 44,450,560
Kolom lantai 8 m² 262.40 169,400.00 44,450,560
Kolom lantai 9 m² 262.87 169,400.00 44,529,331
Kolom lantai 10 m² 262.87 169,400.00 44,529,331
Kolom lantai 11 m² 256.00 169,400.00 43,366,400
Kolom lantai 12 m² 256.00 169,400.00 43,366,400
Kolom lantai 13 m² 256.00 169,400.00 43,366,400
Sub Total 490,294,420
B. Corewall (Vertikal)
Corewall lantai 3 m² 262.50 169,400.00 44,467,500
Corewall lantai 4 m² 262.50 169,400.00 44,467,500
Corewall lantai 5 m² 262.50 169,400.00 44,467,500
Corewall lantai 6 m² 262.50 169,400.00 44,467,500
Corewall lantai 7 m² 262.50 169,400.00 44,467,500
Corewall lantai 8 m² 262.50 169,400.00 44,467,500
Corewall lantai 9 m² 262.50 169,400.00 44,467,500
Corewall lantai 10 m² 408.87 169,400.00 69,262,578
Corewall lantai 11 m² 408.87 169,400.00 69,262,578
Corewall lantai 12 m² 408.87 169,400.00 69,262,578
Corewall lantai 13 m² 408.87 169,400.00 69,262,578
Sub Total 588,322,812
Total Bekisting Vertikal 1,078,617,232
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
IV-58
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 29 : Rekapitulasi Biaya Pekerjaan Bekising Al-Form Horizontal
ITEM PEKERJAN SATUAN VOLUME HARGA SATUAN JUMLAH
E. Tangga
Tangga lantai 3 m² 34.42 169,400.00 5,830,579
Tangga lantai 4 m² 34.42 169,400.00 5,830,579
Tangga lantai 5 m² 34.42 169,400.00 5,830,579
Tangga lantai 6 m² 34.42 169,400.00 5,830,579
Tangga lantai 7 m² 34.42 169,400.00 5,830,579
Tangga lantai 8 m² 34.42 169,400.00 5,830,579
Tangga lantai 9 m² 34.42 169,400.00 5,830,579
Tangga lantai 10 m² 34.42 169,400.00 5,830,579
Tangga lantai 11 m² 34.42 169,400.00 5,830,579
Tangga lantai 12 m² 34.42 169,400.00 5,830,579
Tangga lantai 13 m² 34.42 169,400.00 5,830,579
Sub Total 64,136,365
Total Bekisting Tangga 64,136,365
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
IV-59
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 31 : Rekapitulasi Biaya Pekerjaan Bekisting Aluminium Formwork
ITEM PEKERJAN SATUAN VOLUME HARGA SATUAN JUMLAH
A. Bekisting Vertikal
A.1. Pekerjaan Kolom (LT.3~LT.13) m² 2,894.30 169,400.00 490,294,420
A.2. Pekerjaan Corewall (LT.3~LT.13) m² 3,472.98 169,400.00 588,322,812
B. Bekisting Horizontal
B.1. Pekerjaan Pelat Lantai (LT.4~LT.14) m² 8,573.40 169,400.00 1,452,334,638
B.2. Pekerjaan Balok (LT.4~LT.14) m² 4,700.93 169,400.00 796,337,203
C. Bekisting Tangga
C.1. Tangga STA-01 m² 189.30 169,400.00 32,068,182
C.1. Tangga STA-02 m² 189.30 169,400.00 32,068,182
TOTAL 3,391,425,437
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
dikeluarkan untuk pekerjaan bekisting aluminium formwork dari kolom lantai 3 sampai
Berdasarkan data diatas didapat jumlah biaya yang dikeluarkan terkait penggunaan
bekisting untuk pelaksanaan di lapangan. Hasil perbandingan biaya dapat dilihat pada
IV-60
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 32 : Hasil Perbandingan Biaya Bekisting Konvensional dan Bekisting
Aluminium
KONVENSIONAL KUMKANG
ITEM PEKERJAN SAT VOLUME
Harga Satuan Jumlah Harga Satuan Jumlah
A. Bekisting Vertikal
A.1. Pekerjaan Kolom (LT.3~LT.13) m² 2,894.30 149,700.00 433,276,710 169,400.00 490,294,420
A.2. Pekerjaan Corewall (LT.3~LT.13) m² 3,472.98 149,700.00 519,905,106 169,400.00 588,322,812
B. Bekisting Horizontal
B.1. Pekerjaan Pelat Lantai (LT.4~LT.14) m² 8,573.40 159,500.00 1,367,457,938 169,400.00 1,452,334,638
B.2. Pekerjaan Balok (LT.4~LT.14) m² 4,700.93 159,500.00 749,798,016 169,400.00 796,337,203
C. Bekisting Tangga
C.1. Tangga STA-01 m² 189.30 226,700.00 42,915,330 169,400.00 32,068,182
C.1. Tangga STA-02 m² 189.30 226,700.00 42,915,330 169,400.00 32,068,182
Total 3,156,268,430 3,391,425,437
Selisih 235,157,007
Prosentase 7.45%
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
aluminium mengeluarkan biaya lebih besar senilai Rp. 235,157,007 atau 7,45% dari
metode bekisting dengan menggunakan aluminium dari sisi mutu dan biaya rework
PERBANDINGAN BIAYA
2,500,000,000
Konvensional; Aluminium;
2,117,255,954 2,248,671,841
2,000,000,000
1,500,000,000 Aluminium;
Konvensional;
1,078,617,232
953,181,816
1,000,000,000 Selisih; Aluminium;
131,415,887 64,136,365
Selisih;
500,000,000 125,435,416 Konvensional; Selisih;
85,830,660 21,694,296
-
Bekisting Vertikal Bekisting Horizontal Bekisting Tangga
IV-61
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
dibutuhkan oleh suatu kegiatan dalam penyelesaian. Di samping itu, juga sebagai alat
penjadwalan pada proyek konstruksi, secara umum terdiri dari penjadwalan waktu,
tenaga kerja, peralatan, material, dan keuangan. Metode yang digunakan adalah metode
Critical Path Method (CPM). Ketersedian alat untuk metode bekisting konvensional
adalah 3 lantai.
Untuk menentukan durasi yang di-input dalam diagram Critical Path Method (CPM),
maka perlu membuat tabel durasi menggunakan metode PERT. Dalam metode PERT,
Waktu optimis yaitu waktu yang dibutuhkan oleh sebuah kegiatan jika semua hal
berlangsung sesuai rencana. Atau juga dapat disebut waktu minimum dari suatu
kegiatan, dimana segala sesuatu akan berjalan baik, sangat kecil kemungkinan
kegiatan selesai sebelum waktu yang direncanakan. Waktu ini berdasarkan suatu
Waktu pesimis yaitu waktu yang dibutuhkan suatu kegiatan dengan asumsi
kondisi yang ada sangat tidak diharapkan. Atau dapat disebut waktu maksimal
yang diperlukan suatu kegiatan, situasi ini terjadi bila nasib buruk terjadi. Waktu
ini berdasarkan suatu kondisi terburuk dari yang tercantum pada estimasi
“Most-Likely”
IV-62
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Waktu realistis yaitu perkiraan waktu yang dibutuhkan untuk menyelesaikan
kegiatan yang paling realistis. Atau juga dapat di sebut adalah waktu normal
realistik produktivitas.
IV-63
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 33 : Durasi Pekerjaan Metode Bekisting Konvensional (1)
DURATION
MEAN STANDARD
(DAY) VARIANCE
CODE WORKS PREDECESSOR (DAY) DEVIASI
OPTIMISTIC (b-a)²/36
LIKELY (m) PESSIMISTIC (b) (a+m+b)/3 (b-a)/6
(a)
1 KONVENSIONAL
2 Pekerjaan Lantai 3 (Balok dan Plat)
3 Zone A - 5 7 9 7 0.67 0.44
4 Zone B 3 5 7 9 7 0.67 0.44
5 Zone C 4 5 7 9 7 0.67 0.44
6 Pekerjaan Kolom Lantai 3
7 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone A 3 1 2 3 2 0.33 0.11
8 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone B 4 1 2 3 2 0.33 0.11
9 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone C 5 1 2 3 2 0.33 0.11
10 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 4
11 Zone A 7 5 7 9 7 0.67 0.44
12 Zone B 8 5 7 9 7 0.67 0.44
13 Zone C 9 5 7 9 7 0.67 0.44
14 Pekerjaan Tangga
15 Tangga STA-01 23 3 4 5 4 0.33 0.11
16 Tangga STA-02 24 3 4 5 4 0.33 0.11
17 Pekerjaan Kolom Lantai 4
18 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone A 11 1 2 3 2 0.33 0.11
19 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone B 12 1 2 3 2 0.33 0.11
20 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone C 13 1 2 3 2 0.33 0.11
21 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 5
22 Zone A 18 5 7 9 7 0.67 0.44
23 Zone B 19 5 7 9 7 0.67 0.44
24 Zone C 20 5 7 9 7 0.67 0.44
25 Pekerjaan Tangga
26 Tangga STA-01 34 3 4 5 4 0.33 0.11
27 Tangga STA-02 35 3 4 5 4 0.33 0.11
28 Pekerjaan Kolom Lantai 5
29 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone A 22 1 2 3 2 0.33 0.11
30 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone B 23 1 2 3 2 0.33 0.11
31 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone C 24 1 2 3 2 0.33 0.11
32 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 6
33 Zone A 29 5 7 9 7 0.67 0.44
34 Zone B 30 5 7 9 7 0.67 0.44
35 Zone C 31 5 7 9 7 0.67 0.44
36 Pekerjaan Tangga
37 Tangga STA-01 45 3 4 5 4 0.33 0.11
38 Tangga STA-02 46 3 4 5 4 0.33 0.11
39 Pekerjaan Kolom Lantai 6
40 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone A 33 1 2 3 2 0.33 0.11
41 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone B 34 1 2 3 2 0.33 0.11
42 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone C 35 1 2 3 2 0.33 0.11
43 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 7
44 Zone A 40 5 7 9 7 0.67 0.44
45 Zone B 41 5 7 9 7 0.67 0.44
46 Zone C 42 5 7 9 7 0.67 0.44
47 Pekerjaan Tangga
48 Tangga STA-01 56 3 4 5 4 0.33 0.11
49 Tangga STA-02 57 3 4 5 4 0.33 0.11
50 Pekerjaan Kolom Lantai 7
51 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone A 44 1 2 3 2 0.33 0.11
52 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone B 45 1 2 3 2 0.33 0.11
53 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone C 46 1 2 3 2 0.33 0.11
54 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 8
55 Zone A 51 5 7 9 7 0.67 0.44
56 Zone B 52 5 7 9 7 0.67 0.44
57 Zone C 53 5 7 9 7 0.67 0.44
58 Pekerjaan Tangga
59 Tangga STA-01 67 3 4 5 4 0.33 0.11
60 Tangga STA-02 68 3 4 5 4 0.33 0.11
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
IV-64
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 34 : Durasi Pekerjaan Metode Bekisting Konvensional (2)
DURATION
MEAN STANDARD
(DAY) VARIANCE
CODE WORKS PREDECESSOR (DAY) DEVIASI
OPTIMISTIC (b-a)²/36
LIKELY (m) PESSIMISTIC (b) (a+m+b)/3 (b-a)/6
(a)
61 Pekerjaan Kolom Lantai 8
62 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone A 55 1 2 3 2 0.33 0.11
63 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone B 56 1 2 3 2 0.33 0.11
64 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone C 57 1 2 3 2 0.33 0.11
65 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 9
66 Zone A 62 5 7 9 7 0.67 0.44
67 Zone B 63 5 7 9 7 0.67 0.44
68 Zone C 64 5 7 9 7 0.67 0.44
69 Pekerjaan Tangga
70 Tangga STA-01 78 3 4 5 4 0.33 0.11
71 Tangga STA-02 79 3 4 5 4 0.33 0.11
72 Pekerjaan Kolom Lantai 9
73 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone A 66 1 2 3 2 0.33 0.11
74 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone B 67 1 2 3 2 0.33 0.11
75 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone C 68 1 2 3 2 0.33 0.11
76 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 10
77 Zone A 73 5 7 9 7 0.67 0.44
78 Zone B 74 5 7 9 7 0.67 0.44
79 Zone C 75 5 7 9 7 0.67 0.44
80 Pekerjaan Tangga
81 Tangga STA-01 89 3 4 5 4 0.33 0.11
82 Tangga STA-02 90 3 4 5 4 0.33 0.11
83 Pekerjaan Kolom Lantai 10
84 Pekerjaan Kolom Lantai 10 Zone A 77 1 2 3 2 0.33 0.11
85 Pekerjaan Kolom Lantai 10 Zone B 78 1 2 3 2 0.33 0.11
86 Pekerjaan Kolom Lantai 10 Zone C 79 1 2 3 2 0.33 0.11
87 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 11
88 Zone A 84 5 7 9 7 0.67 0.44
89 Zone B 85 5 7 9 7 0.67 0.44
90 Zone C 86 5 7 9 7 0.67 0.44
91 Pekerjaan Tangga
92 Tangga STA-01 100 3 4 5 4 0.33 0.11
93 Tangga STA-02 101 3 4 5 4 0.33 0.11
94 Pekerjaan Kolom Lantai 11
95 Pekerjaan Kolom Lantai 11 Zone A 88 1 2 3 2 0.33 0.11
96 Pekerjaan Kolom Lantai 11 Zone B 89 1 2 3 2 0.33 0.11
97 Pekerjaan Kolom Lantai 11 Zone C 90 1 2 3 2 0.33 0.11
98 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 12
99 Zone A 95 5 7 9 7 0.67 0.44
100 Zone B 96 5 7 9 7 0.67 0.44
101 Zone C 97 5 7 9 7 0.67 0.44
102 Pekerjaan Tangga
103 Tangga STA-01 111 3 4 5 4 0.33 0.11
104 Tangga STA-02 112 3 4 5 4 0.33 0.11
105 Pekerjaan Kolom Lantai 12
106 Pekerjaan Kolom Lantai 12 Zone A 99 1 2 3 2 0.33 0.11
107 Pekerjaan Kolom Lantai 12 Zone B 100 1 2 3 2 0.33 0.11
108 Pekerjaan Kolom Lantai 12 Zone C 101 1 2 3 2 0.33 0.11
109 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 13
110 Zone A 106 5 7 9 7 0.67 0.44
111 Zone B 107 5 7 9 7 0.67 0.44
112 Zone C 108 5 7 9 7 0.67 0.44
113 Pekerjaan Tangga
114 Tangga STA-01 122 3 4 5 4 0.33 0.11
115 Tangga STA-02 123 3 4 5 4 0.33 0.11
116 Pekerjaan Kolom Lantai 13
117 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone A 110 1 2 3 2 0.33 0.11
118 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone B 111 1 2 3 2 0.33 0.11
119 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone C 112 1 2 3 2 0.33 0.11
120 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 14
121 Zone A 117 5 7 9 7 0.67 0.44
122 Zone B 118 5 7 9 7 0.67 0.44
123 Zone C 119 5 7 9 7 0.67 0.44
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
IV-65
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 35 : Durasi Pekerjaan Metode Bekisting Konvensional (3)
DURATION
MEAN STANDARD
(DAY) VARIANCE
CODE WORKS PREDECESSOR (DAY) DEVIASI
OPTIMISTIC (b-a)²/36
LIKELY (m) PESSIMISTIC (b) (a+m+b)/3 (b-a)/6
(a)
124 Pekerjaan Tangga
125 Tangga STA-01 133 3 4 5 4 0.33 0.11
126 Tangga STA-02 134 3 4 5 4 0.33 0.11
127 Pekerjaan Kolom Lantai 14
128 Pekerjaan Kolom Lantai 14 Zone A 121 1 2 3 2 0.33 0.11
129 Pekerjaan Kolom Lantai 14 Zone B 122 1 2 3 2 0.33 0.11
130 Pekerjaan Kolom Lantai 14 Zone C 123 1 2 3 2 0.33 0.11
131 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 15
132 Zone A 128 5 7 9 7 0.67 0.44
133 Zone B 129 5 7 9 7 0.67 0.44
134 Zone C 130 5 7 9 7 0.67 0.44
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
Durasi (day)
No. Pekerjaan
Optimistic (a) Likely (m) Pessimistic (b)
1 Vertikal 1 2 3
2 Horizontal 5 7 9
3 Tangga 3 4 5
Untuk mengetahui lintasan kritis (critical path), penulis memasukan nilai durasi
pekerjaan untuk dijadikan acuan dalam diagram lintasan kritis (critical path diagram).
Berdasarkan data yang penulis terima dari kontraktor PT. PP (Persero), apabila
alat / material bekisting adalah 3 (tiga) lantai. Dengan ketersediaan alat dengan jumlah
tersebut, maka jumlah pekerja yang direncanakan adalah 3 (tiga) grup. Berikut adalah
diagram lintasan kritis (critical path diagram) untuk pekerjaan bekisting konvensional
IV-66
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
ALAT-1 ALAT-2 ALAT-3
5 6 11 12 17
KOLOM LT.3 ZONE A COR LANTAI 4 ZONE A KOLOM LT.4 ZONE A COR LANTAI 5 ZONE A
3 1
7 5
14 1
18 5
22 A1
5 16 21 22 27
COR LANTAI 3 ZONE A
GRUP-2
ALAT-1
ALAT-2 ALAT-3
5
5
GRUP-2 GRUP-2
0 10 11 16 17 22
KOLOM LT.3 ZONE B COR LANTAI 4 ZONE B KOLOM LT.4 ZONE B COR LANTAI 5 ZONE B
1 4 1
8 5
14 1
19 23 A2
5
0 10 11 16 17 22
COR LANTAI 3 ZONE C
A3
GRUP-3
ALAT-1
5
15 16 21 22 27
KOLOM LT.3 ZONE B COR LANTAI 4 ZONE C KOLOM LT.4 ZONE C COR LANTAI 5 ZONE C
5 1
9 5
14 1
20 5
24 A4
15 16 21 22 27
ALAT-2 ALAT-3
GRUP-3 GRUP-3 A5
berdasarkan waktu Optimistic. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat pada jalur
Zone B dan Zone C. Pada Zone A, lantai 5 (lima) dapat diselesaikan tercepat pada hari
23 28 29 34 35
KOLOM LT.5 ZONE B COR LANTAI 6 ZONE B KOLOM LT.6 ZONE B COR LANTAI 7 ZONE B KOLOM LT.7 ZONE B
A2 1
30 5
34 41 5
45 1
52 B2
1 29
23 28 34 35
25 TG-01 LT.4-5
31 TG-01 LT.5-6
37
TG-01 LT.3-4
A3 3
15 3 26 `
3 37 `
25 31 37
28 33 34 39 40
KOLOM LT.5 ZONE C COR LANTAI 6 ZONE C KOLOM LT.6 ZONE C COR LANTAI 7 ZONE C KOLOM LT.7 ZONE C
A4 1
31 5
35 42 5
46 1
53 B3
1
28 33 34 39 40
30 TG-02 LT.4-5
36 TG-02 LT.5-6
42
TG-02 LT.3-4
A5 3
16 3 27 `
3 38 `
30 36 42
IV-67
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting konvensional bagian ke-2
(lanjutan) berdasarkan waktu Optimistic. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone B dan Zone C. Pada Zone A, lantai 7 (tujuh) dapat diselesaikan tercepat
pada hari ke-29, Zone B pada hari ke-34, Zone C pada hari ke-39.
ALAT-3 ALAT-1 ALAT-2 ALAT-3
40 41 46 47 52
COR LANTAI 8 ZONE B KOLOM LT.8 ZONE B COR LANTAI 9 ZONE B KOLOM LT.9 ZONE B COR LANTAI 10 ZONE B
B2 5
56 63 5
67 1
74 5
78 C2
1 46
40 41 47 52
TG-01 LT.6-7
43 TG-01 LT.7-8
49
TG-01 LT.8-9
3 48 `
3 59 `
3
C3
43 49
45 46 51 52 57
COR LANTAI 8 ZONE C KOLOM LT.8 ZONE C COR LANTAI 9 ZONE C KOLOM LT.9 ZONE C COR LANTAI 10 ZONE C
B3 5
57 64 5
68 1
75 5
79 C4
1
45 46 51 52 57
TG-02 LT.6-7
48 TG-02 LT.7-8 54 TG-02 LT.8-9
3 49 `
3 60 `
3 C5
48 54
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting konvensional bagian ke-3
(lanjutan) berdasarkan waktu Optimistic. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone B dan Zone C. Pada Zone A, lantai 10 (sepuluh) dapat diselesaikan
tercepat pada hari ke-47, Zone B pada hari ke-52, Zone C pada hari ke-57.
IV-68
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
ALAT-1 ALAT-2 ALAT-3
53 58 59 64 65
KOLOM LT.10 ZONE B COR LANTAI 11 ZONE B KOLOM LT.11 ZONE B COR LANTAI 12 ZONE B KOLOM LT.12 ZONE B
C2 1
85 5
89 96 5
100
1
107 D2
1 59
53 58 64 65
55 TG-01 LT.9-10
61 TG-01 LT.10-11
67
TG-01 LT.8-9
C3 3
70 3 81 `
3 92 `
55 61 67
58 63 64 69 70
KOLOM LT.10 ZONE C COR LANTAI 11 ZONE C KOLOM LT.11 ZONE C COR LANTAI 12 ZONE C KOLOM LT.12 ZONE C
C4 1
86 5
90 97 5
101
1
108 D3
1
58 63 64 69 70
60 TG-02 LT.9-10
66
TG-02 LT.10-11
72
TG-02 LT.8-9
C5 3
71 3 82 `
3 93 `
60 66 72
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting konvensional bagian ke-4
(lanjutan) berdasarkan waktu Optimistic. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone B dan Zone C. Pada Zone A, lantai 12 (dua belas) dapat diselesaikan
tercepat pada hari ke-59, Zone B pada hari ke-64, Zone C pada hari ke-69.
ALAT-3 ALAT-1
GRUP-1 GRUP-1
65 66
COR LANTAI 13 ZONE A KOLOM LT.13 ZONE A COR LANTAI 14 ZONE A
D1 5 110
1
117
5
75 76
ALAT-3 ALAT-1
70 71 81
COR LANTAI 13 ZONE B KOLOM LT.13 ZONE B COR LANTAI 14 ZONE B
D2 5
111
1
118
5
122
70 76 81
73
TG-01 LT.11-12
3 103 `
73
75 76
COR LANTAI 13 ZONE C KOLOM LT.13 ZONE C COR LANTAI 14 ZONE C
D3 5
112 119
5
1
75 76
78
TG-02 LT.11-12
3
104 `
78
ALAT-3 ALAT-1
GRUP-3 GRUP-3
IV-69
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting konvensional bagian ke-5
(lanjutan) berdasarkan waktu Optimistic. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone B dan Zone C. Penyelesaian lantai 14 (empat belas) dapat diselesaikan
waktu optimistic, selanjutnya mencari durasi total berdasarkan waktu most likely.
Berikut adalah diagram lintasan kritis (critical path diagram) untuk pekerjaan bekisting
7 9 16 18 25
KOLOM LT.3 ZONE A COR LANTAI 4 ZONE A KOLOM LT.4 ZONE A COR LANTAI 5 ZONE A
3 2
7 7
14 2
18 7
22 A1
7 23 30 32 39
COR LANTAI 3 ZONE A
GRUP-2
ALAT-1
ALAT-2 ALAT-3
7
GRUP-2 GRUP-2
0 14 16 23 25 32
KOLOM LT.3 ZONE B COR LANTAI 4 ZONE B KOLOM LT.4 ZONE B COR LANTAI 5 ZONE B
1 4 2
8 7
14 2
19 23 A2
7
0 14 16 23 25 32
COR LANTAI 3 ZONE C
A3
GRUP-3
ALAT-1
7
21 23 30 32 39
KOLOM LT.3 ZONE B COR LANTAI 4 ZONE C KOLOM LT.4 ZONE C COR LANTAI 5 ZONE C
5 2
9 7
14 2
20 7
24 A4
21 23 30 32 39
ALAT-2 ALAT-3
GRUP-3 GRUP-3 A5
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting konvensional bagian ke-1
berdasarkan waktu Most Likely. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat pada jalur
Zone B dan Zone C. Pada Zone A, lantai 5 (lima) dapat diselesaikan tercepat pada hari
IV-70
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
ALAT-1 ALAT-2 ALAT-3
34 41 43 50 52
KOLOM LT.5 ZONE B COR LANTAI 6 ZONE B KOLOM LT.6 ZONE B COR LANTAI 7 ZONE B KOLOM LT.7 ZONE B
A2 2
30 7
34 41 7
45 2
52 B2
2 43
34 41 50 52
36 TG-01 LT.4-5
45 TG-01 LT.5-6
54
TG-01 LT.3-4
A3 4
15 4 26 `
4 37 `
36 45 54
41 48 50 57 59
KOLOM LT.5 ZONE C COR LANTAI 6 ZONE C KOLOM LT.6 ZONE C COR LANTAI 7 ZONE C KOLOM LT.7 ZONE C
A4 2
31 7
35 42 7
46 2
53 B3
2
41 48 50 57 59
43 TG-02 LT.4-5
52 TG-02 LT.5-6
61
TG-02 LT.3-4
A5 4
16 4 27 `
4 38 `
43 52 61
(lanjutan) berdasarkan waktu Most Likely. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone B dan Zone C. Pada Zone A, lantai 7 (tujuh) dapat diselesaikan tercepat
pada hari ke-43, Zone B pada hari ke-50, Zone C pada hari ke-57.
ALAT-3 ALAT-1 ALAT-2 ALAT-3
59 61 68 70 77
COR LANTAI 8 ZONE B KOLOM LT.8 ZONE B COR LANTAI 9 ZONE B KOLOM LT.9 ZONE B COR LANTAI 10 ZONE B
B2 7
56 63 7
67 2
74 7
78 C2
2 68
59 61 70 77
TG-01 LT.6-7
63 TG-01 LT.7-8
72
TG-01 LT.8-9
4 48 `
4 59 `
4
C3
63 72
66 68 75 77 84
COR LANTAI 8 ZONE C KOLOM LT.8 ZONE C COR LANTAI 9 ZONE C KOLOM LT.9 ZONE C COR LANTAI 10 ZONE C
B3 7
57 64 7
68 2
75 7
79 C4
2
66 68 75 77 84
TG-02 LT.6-7
70 TG-02 LT.7-8 79 TG-02 LT.8-9
4 49 `
4 60 `
4 C5
70 79
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting konvensional bagian ke-3
(lanjutan) berdasarkan waktu Most Likely. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone B dan Zone C. Pada Zone A, lantai 10 (sepuluh) dapat diselesaikan
tercepat pada hari ke-70, Zone B pada hari ke-77, Zone C pada hari ke-84.
ALAT-1 ALAT-2 ALAT-3
79 86 88 95 97
KOLOM LT.10 ZONE B COR LANTAI 11 ZONE B KOLOM LT.11 ZONE B COR LANTAI 12 ZONE B KOLOM LT.12 ZONE B
C2 2
85 7
89 96 7
100
2
107 D2
2 88
79 86 95 104
81 TG-01 LT.9-10
90 TG-01 LT.10-11
99
TG-01 LT.8-9
C3 4
70 4 81 `
4 92 `
81 90 99
86 93 95 102 104
KOLOM LT.10 ZONE C COR LANTAI 11 ZONE C KOLOM LT.11 ZONE C COR LANTAI 12 ZONE C KOLOM LT.12 ZONE C
C4 2
86 7
90 97 7
101
2
108 D3
2
86 93 95 102 104
88 TG-02 LT.9-10
97
TG-02 LT.10-11
106
TG-02 LT.8-9
C5 4
71 4 82 `
4 93 `
88 97 106
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting konvensional bagian ke-4
(lanjutan) berdasarkan waktu Most Likely. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone B dan Zone C. Pada Zone A, lantai 12 (dua belas) dapat diselesaikan
tercepat pada hari ke-88, Zone B pada hari ke-95, Zone C pada hari ke-102.
IV-72
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
ALAT-3 ALAT-1
GRUP-1 GRUP-1
97 99
COR LANTAI 13 ZONE A KOLOM LT.13 ZONE A COR LANTAI 14 ZONE A
D1 7 110
2
117
7
111 113
ALAT-3 ALAT-1
118
TG-01 LT.11-12
4 103 `
118
111 113
COR LANTAI 13 ZONE C KOLOM LT.13 ZONE C COR LANTAI 14 ZONE C
D3 7
112 119
7
2
111 113
115
TG-02 LT.11-12
4
104 `
115
ALAT-3 ALAT-1
GRUP-3 GRUP-3
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting konvensional bagian ke-5
(lanjutan) berdasarkan waktu Most Likely. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone B dan Zone C. Penyelesaian lantai 14 (empat belas) dapat diselesaikan
waktu optimistic dan most likely, selanjutnya mencari durasi total berdasarkan waktu
pessimistic. Berikut adalah diagram lintasan kritis (critical path diagram) untuk
IV-73
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
ALAT-1 ALAT-2 ALAT-3
9 12 21 24 33
KOLOM LT.3 ZONE A COR LANTAI 4 ZONE A KOLOM LT.4 ZONE A COR LANTAI 5 ZONE A
3 3
7 9
14 3
18 9
22 A1
9 30 39 42 51
COR LANTAI 3 ZONE A
GRUP-2
ALAT-1
ALAT-2 ALAT-3
9
9
GRUP-2 GRUP-2
0 18 21 30 33 42
KOLOM LT.3 ZONE B COR LANTAI 4 ZONE B KOLOM LT.4 ZONE B COR LANTAI 5 ZONE B
1 4 3
8 9
14 3
19 23 A2
9
0 18 21 30 33 42
COR LANTAI 3 ZONE C
A3
GRUP-3
ALAT-1
9
27 30 39 42 51
KOLOM LT.3 ZONE B COR LANTAI 4 ZONE C KOLOM LT.4 ZONE C COR LANTAI 5 ZONE C
5 3
9 9
14 3
20 9
24 A4
27 30 39 42 51
ALAT-2 ALAT-3
GRUP-3 GRUP-3 A5
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting konvensional bagian ke-1
berdasarkan waktu Pessimistic. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat pada jalur
Zone B dan Zone C. Pada Zone A, lantai 5 (lima) dapat diselesaikan tercepat pada hari
45 54 57 66 69
KOLOM LT.5 ZONE B COR LANTAI 6 ZONE B KOLOM LT.6 ZONE B COR LANTAI 7 ZONE B KOLOM LT.7 ZONE B
A2 3
30 9
34 41 9
45 3
52 B2
3 57
45 54 66 69
47 TG-01 LT.4-5
59 TG-01 LT.5-6
71
TG-01 LT.3-4
A3 5
15 5 26 `
5 37 `
47 59 71
54 63 66 75 78
KOLOM LT.5 ZONE C COR LANTAI 6 ZONE C KOLOM LT.6 ZONE C COR LANTAI 7 ZONE C KOLOM LT.7 ZONE C
A4 3
31 9
35 42 9
46 3
53 B3
3
54 63 66 75 78
56 TG-02 LT.4-5
68 TG-02 LT.5-6
80
TG-02 LT.3-4
A5 5
16 5 27 `
5 38 `
56 68 80
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting konvensional bagian ke-2
(lanjutan) berdasarkan waktu Pessimistic. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone B dan Zone C. Pada Zone A, lantai 7 (tujuh) dapat diselesaikan tercepat
pada hari ke-57, Zone B pada hari ke-66, Zone C pada hari ke-75.
ALAT-3 ALAT-1 ALAT-2 ALAT-3
78 81 90 93 102
COR LANTAI 8 ZONE B KOLOM LT.8 ZONE B COR LANTAI 9 ZONE B KOLOM LT.9 ZONE B COR LANTAI 10 ZONE B
B2 9
56 63 9
67 3
74 9
78 C2
3 90
78 81 93 102
TG-01 LT.6-7
83 TG-01 LT.7-8
95
TG-01 LT.8-9
5 48 `
5 59 `
5
C3
83 95
87 90 99 102 111
COR LANTAI 8 ZONE C KOLOM LT.8 ZONE C COR LANTAI 9 ZONE C KOLOM LT.9 ZONE C COR LANTAI 10 ZONE C
B3 9
57 64 9
68 3
75 9
79 C4
3
87 90 99 102 111
TG-02 LT.6-7
92 TG-02 LT.7-8
104 TG-02 LT.8-9
5 49 `
5 60 `
5 C5
92 104
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting konvensional bagian ke-3
(lanjutan) berdasarkan waktu Pessimistic. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone B dan Zone C. Pada Zone A, lantai 10 (sepuluh) dapat diselesaikan
tercepat pada hari ke-93, Zone B pada hari ke-102, Zone C pada hari ke-111.
IV-75
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
ALAT-1 ALAT-2 ALAT-3
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting konvensional bagian ke-4
(lanjutan) berdasarkan waktu Pessimistic. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone B dan Zone C. Pada Zone A, lantai 12 (dua belas) dapat diselesaikan
tercepat pada hari ke-117, Zone B pada hari ke-126, Zone C pada hari ke-135.
IV-76
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
ALAT-3 ALAT-1
GRUP-1 GRUP-1
129 132
COR LANTAI 13 ZONE A KOLOM LT.13 ZONE A COR LANTAI 14 ZONE A
D1 9 110
3
117
9
147 150
ALAT-3 ALAT-1
143
TG-01 LT.11-12
5 103 `
143
147 150
COR LANTAI 13 ZONE C KOLOM LT.13 ZONE C COR LANTAI 14 ZONE C
D3 9
112 119
9
3
147 150
152
TG-02 LT.11-12
5
104 `
152
ALAT-3 ALAT-1
GRUP-3 GRUP-3
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting konvensional bagian ke-5
(lanjutan) berdasarkan waktu Pessimistic. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone B dan Zone C. Penyelesaian lantai 14 (empat belas) dapat diselesaikan
bekisting konvensional bahwa pekerjaan dari kolom lantai 3 s/d pelat lantai 14 dapat
Durasi
IV-77
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Dari diagram lintasan kritis (Critical Path Diagram) dapat dilakukan perhitungan
Earliest Start (ES) dan Latest Start Time (LS). Berikut adalah tabel perhitungan Earliest
Start (ES) dan Latest Start Time (LS) metode bekisting konvensional berdasarkan waktu
IV-78
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 37 : Perhitungan ES dan LS Konvensional Waktu Optimistic (1)
EET LET EARLIEST LATEST START
DURATION
CODE WORKS PREDECESSOR START TIME TIME
Di,j
Ei Ej Li Lj (ESi,j = Ei) (LSij = Lj - Di,j)
1 KONVENSIONAL
2 Pekerjaan Lantai 3 (Balok dan Plat)
3 Zone A - 5 0 5 0 5 0 0
4 Zone B 3 5 5 10 5 10 5 5
5 Zone C 4 5 10 15 10 15 10 10
6 Pekerjaan Kolom Lantai 3
7 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone A 3 1 5 6 5 16 5 15
8 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone B 4 1 10 11 10 11 10 10
9 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone C 5 1 15 16 15 16 15 15
10 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 4
11 Zone A 7 5 6 11 16 21 6 16
12 Zone B 8 5 11 16 11 16 11 11
13 Zone C 9 5 16 21 16 21 16 16
14 Pekerjaan Tangga 3-4
15 Tangga STA-01 23 3 22 25 22 25 22 22
16 Tangga STA-02 24 3 27 30 27 30 27 27
17 Pekerjaan Kolom Lantai 4
18 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone A 11 1 11 12 21 22 11 21
19 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone B 12 1 16 17 16 17 16 16
20 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone C 13 1 21 22 21 22 21 21
21 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 5
22 Zone A 18 5 12 17 22 27 12 22
23 Zone B 19 5 17 22 17 22 17 17
24 Zone C 20 5 22 27 22 27 22 22
25 Pekerjaan Tangga 4-5
26 Tangga STA-01 34 3 28 31 28 31 28 28
27 Tangga STA-02 35 3 33 36 33 36 33 33
28 Pekerjaan Kolom Lantai 5
29 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone A 22 1 17 18 27 28 17 27
30 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone B 23 1 22 23 22 23 22 22
31 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone C 24 1 27 28 27 28 27 27
32 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 6
33 Zone A 29 5 18 23 28 33 18 28
34 Zone B 30 5 23 28 23 28 23 23
35 Zone C 31 5 28 33 28 33 28 28
36 Pekerjaan Tangga 5-6
37 Tangga STA-01 45 3 34 37 34 37 34 34
38 Tangga STA-02 46 3 39 42 39 42 39 39
39 Pekerjaan Kolom Lantai 6
40 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone A 33 1 23 24 33 34 23 33
41 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone B 34 1 28 29 28 29 28 28
42 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone C 35 1 33 34 33 34 33 33
43 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 7
44 Zone A 40 5 24 29 34 39 24 34
45 Zone B 41 5 29 34 29 34 29 29
46 Zone C 42 5 34 39 34 39 34 34
47 Pekerjaan Tangga 6-7
48 Tangga STA-01 56 3 40 43 40 43 40 40
49 Tangga STA-02 57 3 45 48 45 48 45 45
50 Pekerjaan Kolom Lantai 7
51 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone A 44 1 29 30 39 40 29 39
52 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone B 45 1 34 35 34 35 34 34
53 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone C 46 1 39 40 39 40 39 39
54 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 8
55 Zone A 51 5 30 35 40 45 30 40
56 Zone B 52 5 35 40 35 40 35 35
57 Zone C 53 5 40 45 40 45 40 40
58 Pekerjaan Tangga 7-8
59 Tangga STA-01 67 3 46 49 46 49 46 46
60 Tangga STA-02 68 3 51 54 51 54 51 51
61 Pekerjaan Kolom Lantai 8
62 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone A 55 1 35 36 45 46 35 45
63 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone B 56 1 40 41 40 41 40 40
64 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone C 57 1 45 46 45 46 45 45
65 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 9
66 Zone A 62 5 36 41 46 51 36 46
67 Zone B 63 5 41 46 41 46 41 41
68 Zone C 64 5 46 51 46 51 46 46
69 Pekerjaan Tangga 8-9
70 Tangga STA-01 78 3 52 55 52 55 52 52
71 Tangga STA-02 79 3 57 60 57 60 57 57
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
IV-79
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 38 : Perhitungan ES dan LS Konvensional Waktu Optimistic (2)
EET LET EARLIEST LATEST START
DURATION
CODE WORKS PREDECESSOR START TIME TIME
Di,j
Ei Ej Li Lj (ESi,j = Ei) (LSij = Lj - Di,j)
IV-80
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 39 : Perhitungan ES dan LS Konvensional Waktu Most Likely (1)
EET LET EARLIEST LATEST START
DURATION
CODE WORKS PREDECESSOR START TIME TIME
Di,j
Ei Ej Li Lj (ESi,j = Ei) (LSij = Lj - Di,j)
1 KONVENSIONAL
2 Pekerjaan Lantai 3 (Balok dan Plat)
3 Zone A - 7 0 7 0 7 0 0
4 Zone B 3 7 7 14 7 14 7 7
5 Zone C 4 7 14 21 14 21 14 14
6 Pekerjaan Kolom Lantai 3
7 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone A 3 2 7 9 7 23 7 21
8 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone B 4 2 14 16 14 16 14 14
9 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone C 5 2 21 23 21 23 21 21
10 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 4
11 Zone A 7 7 9 16 23 30 9 23
12 Zone B 8 7 16 23 16 23 16 16
13 Zone C 9 7 23 30 23 30 23 23
14 Pekerjaan Tangga 3-4
15 Tangga STA-01 23 4 32 36 32 36 32 32
16 Tangga STA-02 24 4 39 43 39 43 39 39
17 Pekerjaan Kolom Lantai 4
18 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone A 11 2 16 18 30 32 16 30
19 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone B 12 2 23 25 23 25 23 23
20 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone C 13 2 30 32 30 32 30 30
21 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 5
22 Zone A 18 7 18 25 32 39 18 32
23 Zone B 19 7 25 32 25 32 25 25
24 Zone C 20 7 32 39 32 39 32 32
25 Pekerjaan Tangga 4-5
26 Tangga STA-01 34 4 41 45 41 45 41 41
27 Tangga STA-02 35 4 48 52 48 52 48 48
28 Pekerjaan Kolom Lantai 5
29 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone A 22 2 25 27 39 41 25 39
30 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone B 23 2 32 34 32 34 32 32
31 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone C 24 2 39 41 39 41 39 39
32 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 6
33 Zone A 29 7 27 34 41 48 27 41
34 Zone B 30 7 34 41 34 41 34 34
35 Zone C 31 7 41 48 41 48 41 41
36 Pekerjaan Tangga 5-6
37 Tangga STA-01 45 4 50 54 50 54 50 50
38 Tangga STA-02 46 4 57 61 57 61 57 57
39 Pekerjaan Kolom Lantai 6
40 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone A 33 2 34 36 48 50 34 48
41 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone B 34 2 41 43 41 43 41 41
42 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone C 35 2 48 50 48 50 48 48
43 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 7
44 Zone A 40 7 36 43 50 57 36 50
45 Zone B 41 7 43 50 43 50 43 43
46 Zone C 42 7 50 57 50 57 50 50
47 Pekerjaan Tangga 6-7
48 Tangga STA-01 56 4 59 63 59 63 59 59
49 Tangga STA-02 57 4 66 70 66 70 66 66
50 Pekerjaan Kolom Lantai 7
51 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone A 44 2 43 45 57 59 43 57
52 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone B 45 2 50 52 50 52 50 50
53 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone C 46 2 57 59 57 59 57 57
54 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 8
55 Zone A 51 7 45 52 59 66 45 59
56 Zone B 52 7 52 59 52 59 52 52
57 Zone C 53 7 59 66 59 66 59 59
58 Pekerjaan Tangga 7-8
59 Tangga STA-01 67 4 68 72 68 72 68 68
60 Tangga STA-02 68 4 75 79 75 79 75 75
61 Pekerjaan Kolom Lantai 8
62 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone A 55 2 52 54 66 68 52 66
63 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone B 56 2 59 61 59 61 59 59
64 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone C 57 2 66 68 66 68 66 66
65 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 9
66 Zone A 62 7 54 61 68 75 54 68
67 Zone B 63 7 61 68 61 68 61 61
68 Zone C 64 7 68 75 68 75 68 68
69 Pekerjaan Tangga 8-9
70 Tangga STA-01 78 4 77 81 77 81 77 77
71 Tangga STA-02 79 4 84 88 84 88 84 84
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
IV-81
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
IV-82
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 41 : Perhitungan ES dan LS Konvensional Waktu Pessimistic (1)
EET LET EARLIEST LATEST START
DURATION
CODE WORKS PREDECESSOR START TIME TIME
Di,j
Ei Ej Li Lj (ESi,j = Ei) (LSij = Lj - Di,j)
1 KONVENSIONAL
2 Pekerjaan Lantai 3 (Balok dan Plat)
3 Zone A - 9 0 9 0 9 0 0
4 Zone B 3 9 9 18 9 18 9 9
5 Zone C 4 9 18 27 18 27 18 18
6 Pekerjaan Kolom Lantai 3
7 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone A 3 3 9 12 9 30 9 27
8 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone B 4 3 18 21 18 21 18 18
9 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone C 5 3 27 30 27 30 27 27
10 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 4
11 Zone A 7 9 12 21 30 39 12 30
12 Zone B 8 9 21 30 21 30 21 21
13 Zone C 9 9 30 39 30 39 30 30
14 Pekerjaan Tangga 3-4
15 Tangga STA-01 23 5 42 47 42 47 42 42
16 Tangga STA-02 24 5 51 56 51 56 51 51
17 Pekerjaan Kolom Lantai 4
18 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone A 11 3 21 24 39 42 21 39
19 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone B 12 3 30 33 30 33 30 30
20 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone C 13 3 39 42 39 42 39 39
21 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 5
22 Zone A 18 9 24 33 42 51 24 42
23 Zone B 19 9 33 42 33 42 33 33
24 Zone C 20 9 42 51 42 51 42 42
25 Pekerjaan Tangga 4-5
26 Tangga STA-01 34 5 54 59 54 59 54 54
27 Tangga STA-02 35 5 63 68 63 68 63 63
28 Pekerjaan Kolom Lantai 5
29 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone A 22 3 33 36 51 54 33 51
30 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone B 23 3 42 45 42 45 42 42
31 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone C 24 3 51 54 51 54 51 51
32 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 6
33 Zone A 29 9 36 45 54 63 36 54
34 Zone B 30 9 45 54 45 54 45 45
35 Zone C 31 9 54 63 54 63 54 54
36 Pekerjaan Tangga 5-6
37 Tangga STA-01 45 5 66 71 66 71 66 66
38 Tangga STA-02 46 5 75 80 75 80 75 75
39 Pekerjaan Kolom Lantai 6
40 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone A 33 3 45 48 63 66 45 63
41 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone B 34 3 54 57 54 57 54 54
42 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone C 35 3 63 66 63 66 63 63
43 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 7
44 Zone A 40 9 48 57 66 75 48 66
45 Zone B 41 9 57 66 57 66 57 57
46 Zone C 42 9 66 75 66 75 66 66
47 Pekerjaan Tangga 6-7
48 Tangga STA-01 56 5 78 83 78 83 78 78
49 Tangga STA-02 57 5 87 92 87 92 87 87
50 Pekerjaan Kolom Lantai 7
51 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone A 44 3 57 60 75 78 57 75
52 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone B 45 3 66 69 66 69 66 66
53 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone C 46 3 75 78 75 78 75 75
54 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 8
55 Zone A 51 9 60 69 78 87 60 78
56 Zone B 52 9 69 78 69 78 69 69
57 Zone C 53 9 78 87 78 87 78 78
58 Pekerjaan Tangga 7-8
59 Tangga STA-01 67 5 90 95 90 95 90 90
60 Tangga STA-02 68 5 99 104 99 104 99 99
61 Pekerjaan Kolom Lantai 8
62 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone A 55 3 69 72 87 90 69 87
63 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone B 56 3 78 81 78 81 78 78
64 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone C 57 3 87 90 87 90 87 87
65 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 9
66 Zone A 62 9 72 81 90 99 72 90
67 Zone B 63 9 81 90 81 90 81 81
68 Zone C 64 9 90 99 90 99 90 90
69 Pekerjaan Tangga 8-9
70 Tangga STA-01 78 5 102 107 102 107 102 102
71 Tangga STA-02 79 5 111 116 111 116 111 111
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
IV-83
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 42 : Perhitungan ES dan LS Konvensional Waktu Pessimistic (2)
EET LET EARLIEST LATEST START
DURATION
CODE WORKS PREDECESSOR START TIME TIME
Di,j
Ei Ej Li Lj (ESi,j = Ei) (LSij = Lj - Di,j)
IV-84
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
4.5.4 Analisis Activity Float Time Bekisting Konvensional
Konsep float sangat berharga karena memberikan fleksibilitas atau “ruang manuver”
pada penjadwalan untuk menyelesaikan tugas-tugas tertentu sehingga ada suatu periode
waktu di mana kegiatan dapat meleset tetapi tidak mempengaruhi jalur kritis dan
tanggal penyelesaian. Menurut Hendrickson & Tung pada modul Mirnayani (2018)
1. Free Float
Free Float adalah banyaknya delay yang ditugaskan atau dimanfaatkan untuk
dan tidak mempengaruhi jalur kritis. Rumus Free Float adalah (FFi,j = Ej - Ei -
Di,j).
2. Independent Float
Independent Float adalah banyaknya delay yang dapat ditugaskan untuk setiap
3. Total Float
Total Float adalah maksimum banyaknya delay yang dapat ditugaskan untuk
setiap kegiatan tanpa menunda keseluruhan proyek. Rumus Total Float adalah
(TFi,j = Lj - Ei - Di,j).
IV-85
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 43 : Perhitungan Activity Float Time Konvensional Optimistic (1)
EET LET
DURATION FREE FLOAT INDP. FLOAT TOTAL FLOAT
CODE WORKS PREDECESSOR
Di,j (FFi,j = Ej - Ei - Di,j) (IFi,j = Ej - Li - Di,j) (TFi,j = Lj - Ei - Di,j)
Ei Ej Li Lj
1 KONVENSIONAL
2 Pekerjaan Lantai 3 (Balok dan Plat)
3 Zone A - 5 0 5 0 5 0 0 0
4 Zone B 3 5 5 10 5 10 0 0 0
5 Zone C 4 5 10 15 10 15 0 0 0
6 Pekerjaan Kolom Lantai 3
7 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone A 3 1 5 6 5 16 0 0 10
8 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone B 4 1 10 11 10 11 0 0 0
9 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone C 5 1 15 16 15 16 0 0 0
10 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 4
11 Zone A 7 5 6 11 16 21 0 -10 10
12 Zone B 8 5 11 16 11 16 0 0 0
13 Zone C 9 5 16 21 16 21 0 0 0
14 Pekerjaan Tangga
15 Tangga STA-01 23 3 22 25 22 25 0 0 0
16 Tangga STA-02 24 3 27 30 27 30 0 0 0
17 Pekerjaan Kolom Lantai 4
18 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone A 11 1 11 12 21 22 0 -10 10
19 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone B 12 1 16 17 16 17 0 0 0
20 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone C 13 1 21 22 21 22 0 0 0
21 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 5
22 Zone A 18 5 12 17 22 27 0 -10 10
23 Zone B 19 5 17 22 17 22 0 0 0
24 Zone C 20 5 22 27 22 27 0 0 0
25 Pekerjaan Tangga
26 Tangga STA-01 34 3 28 31 28 31 0 0 0
27 Tangga STA-02 35 3 33 36 33 36 0 0 0
28 Pekerjaan Kolom Lantai 5
29 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone A 22 1 17 18 27 28 0 -10 10
30 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone B 23 1 22 23 22 23 0 0 0
31 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone C 24 1 27 28 27 28 0 0 0
32 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 6
33 Zone A 29 5 18 23 28 33 0 -10 10
34 Zone B 30 5 23 28 23 28 0 0 0
35 Zone C 31 5 28 33 28 33 0 0 0
36 Pekerjaan Tangga
37 Tangga STA-01 45 3 34 37 34 37 0 0 0
38 Tangga STA-02 46 3 39 42 39 42 0 0 0
39 Pekerjaan Kolom Lantai 6
40 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone A 33 1 23 24 33 34 0 -10 10
41 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone B 34 1 28 29 28 29 0 0 0
42 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone C 35 1 33 34 33 34 0 0 0
43 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 7
44 Zone A 40 5 24 29 34 39 0 -10 10
45 Zone B 41 5 29 34 29 34 0 0 0
46 Zone C 42 5 34 39 34 39 0 0 0
47 Pekerjaan Tangga
48 Tangga STA-01 56 3 40 43 40 43 0 0 0
49 Tangga STA-02 57 3 45 48 45 48 0 0 0
50 Pekerjaan Kolom Lantai 7
51 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone A 44 1 29 30 39 40 0 -10 10
52 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone B 45 1 34 35 34 35 0 0 0
53 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone C 46 1 39 40 39 40 0 0 0
54 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 8
55 Zone A 51 5 30 35 40 45 0 -10 10
56 Zone B 52 5 35 40 35 40 0 0 0
57 Zone C 53 5 40 45 40 45 0 0 0
58 Pekerjaan Tangga
59 Tangga STA-01 67 3 46 49 46 49 0 0 0
60 Tangga STA-02 68 3 51 54 51 54 0 0 0
61 Pekerjaan Kolom Lantai 8
62 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone A 55 1 35 36 45 46 0 -10 10
63 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone B 56 1 40 41 40 41 0 0 0
64 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone C 57 1 45 46 45 46 0 0 0
65 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 9
66 Zone A 62 5 36 41 46 51 0 -10 10
67 Zone B 63 5 41 46 41 46 0 0 0
68 Zone C 64 5 46 51 46 51 0 0 0
69 Pekerjaan Tangga
70 Tangga STA-01 78 3 52 55 52 55 0 0 0
71 Tangga STA-02 79 3 57 60 57 60 0 0 0
72 Pekerjaan Kolom Lantai 9
73 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone A 66 1 41 42 51 52 0 -10 10
74 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone B 67 1 46 47 46 47 0 0 0
75 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone C 68 1 51 52 51 52 0 0 0
76 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 10
77 Zone A 73 5 42 47 52 57 0 -10 10
78 Zone B 74 5 47 52 47 52 0 0 0
79 Zone C 75 5 52 57 52 57 0 0 0
80 Pekerjaan Tangga
81 Tangga STA-01 89 3 58 61 58 61 0 0 0
82 Tangga STA-02 90 3 63 66 63 66 0 0 0
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 44 : Perhitungan Activity Float Time Konvensional Optimistic (2)
EET LET
DURATION FREE FLOAT INDP. FLOAT TOTAL FLOAT
CODE WORKS PREDECESSOR
Di,j (FFi,j = Ej - Ei - Di,j) (IFi,j = Ej - Li - Di,j) (TFi,j = Lj - Ei - Di,j)
Ei Ej Li Lj
Tangga tidak dianalisa karena waktu pelaksanaan yang ditinjau sampai plat
115 Tangga STA-02 123 3
lantai 14
116 Pekerjaan Kolom Lantai 13
117 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone A 110 1 65 66 75 76 65 -10 10
118 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone B 111 1 70 71 70 76 70 0 5
119 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone C 112 1 75 76 75 76 75 0 0
120 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 14
121 Zone A 117 5 66 81 76 81 66 0 10
122 Zone B 118 5 71 81 76 81 71 0 5
123 Zone C 119 5 76 81 76 81 76 0 0
124 Pekerjaan Tangga
Tangga tidak dianalisa karena waktu pelaksanaan yang ditinjau sampai plat
125 Tangga STA-01 - 3
lantai 14
Tangga tidak dianalisa karena waktu pelaksanaan yang ditinjau sampai plat
126 Tangga STA-02 - 3
lantai 14
IV-87
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 45 : Perhitungan Activity Float Time Konvensional Most Likely (1)
EET LET
DURATION FREE FLOAT INDP. FLOAT TOTAL FLOAT
CODE WORKS PREDECESSOR
Di,j (FFi,j = Ej - Ei - Di,j) (IFi,j = Ej - Li - Di,j) (TFi,j = Lj - Ei - Di,j)
Ei Ej Li Lj
1 KONVENSIONAL
2 Pekerjaan Lantai 3 (Balok dan Plat)
3 Zone A - 7 0 7 0 7 0 0 0
4 Zone B 3 7 7 14 7 14 0 0 0
5 Zone C 4 7 14 21 14 21 0 0 0
6 Pekerjaan Kolom Lantai 3
7 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone A 3 2 7 9 7 23 0 0 14
8 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone B 4 2 14 16 14 16 0 0 0
9 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone C 5 2 21 23 21 23 0 0 0
10 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 4
11 Zone A 7 7 9 16 23 30 0 -14 14
12 Zone B 8 7 16 23 16 23 0 0 0
13 Zone C 9 7 23 30 23 30 0 0 0
14 Pekerjaan Tangga
15 Tangga STA-01 23 4 32 36 32 36 0 0 0
16 Tangga STA-02 24 4 39 43 39 43 0 0 0
17 Pekerjaan Kolom Lantai 4
18 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone A 11 2 16 18 30 32 0 -14 14
19 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone B 12 2 23 25 23 25 0 0 0
20 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone C 13 2 30 32 30 32 0 0 0
21 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 5
22 Zone A 18 7 18 25 32 39 0 -14 14
23 Zone B 19 7 25 32 25 32 0 0 0
24 Zone C 20 7 32 39 32 39 0 0 0
25 Pekerjaan Tangga
26 Tangga STA-01 34 4 41 45 41 45 0 0 0
27 Tangga STA-02 35 4 48 52 48 52 0 0 0
28 Pekerjaan Kolom Lantai 5
29 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone A 22 2 25 27 39 41 0 -14 14
30 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone B 23 2 32 34 32 34 0 0 0
31 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone C 24 2 39 41 39 41 0 0 0
32 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 6
33 Zone A 29 7 27 34 41 48 0 -14 14
34 Zone B 30 7 34 41 34 41 0 0 0
35 Zone C 31 7 41 48 41 48 0 0 0
36 Pekerjaan Tangga
37 Tangga STA-01 45 4 50 54 50 54 0 0 0
38 Tangga STA-02 46 4 57 61 57 61 0 0 0
39 Pekerjaan Kolom Lantai 6
40 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone A 33 2 34 36 48 50 0 -14 14
41 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone B 34 2 41 43 41 43 0 0 0
42 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone C 35 2 48 50 48 50 0 0 0
43 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 7
44 Zone A 40 7 36 43 50 57 0 -14 14
45 Zone B 41 7 43 50 43 50 0 0 0
46 Zone C 42 7 50 57 50 57 0 0 0
47 Pekerjaan Tangga
48 Tangga STA-01 56 4 59 63 59 63 0 0 0
49 Tangga STA-02 57 4 66 70 66 70 0 0 0
50 Pekerjaan Kolom Lantai 7
51 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone A 44 2 43 45 57 59 0 -14 14
52 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone B 45 2 50 52 50 52 0 0 0
53 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone C 46 2 57 59 57 59 0 0 0
54 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 8
55 Zone A 51 7 45 52 59 66 0 -14 14
56 Zone B 52 7 52 59 52 59 0 0 0
57 Zone C 53 7 59 66 59 66 0 0 0
58 Pekerjaan Tangga
59 Tangga STA-01 67 4 68 72 68 72 0 0 0
60 Tangga STA-02 68 4 75 79 75 79 0 0 0
61 Pekerjaan Kolom Lantai 8
62 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone A 55 2 52 54 66 68 0 -14 14
63 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone B 56 2 59 61 59 61 0 0 0
64 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone C 57 2 66 68 66 68 0 0 0
65 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 9
66 Zone A 62 7 54 61 68 75 0 -14 14
67 Zone B 63 7 61 68 61 68 0 0 0
68 Zone C 64 7 68 75 68 75 0 0 0
69 Pekerjaan Tangga
70 Tangga STA-01 78 4 77 81 77 81 0 0 0
71 Tangga STA-02 79 4 84 88 84 88 0 0 0
72 Pekerjaan Kolom Lantai 9
73 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone A 66 2 61 63 75 77 0 -14 14
74 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone B 67 2 68 70 68 70 0 0 0
75 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone C 68 2 75 77 75 77 0 0 0
76 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 10
77 Zone A 73 7 63 70 77 84 0 -14 14
78 Zone B 74 7 70 77 70 77 0 0 0
79 Zone C 75 7 77 84 77 84 0 0 0
80 Pekerjaan Tangga
81 Tangga STA-01 89 4 86 90 86 90 0 0 0
82 Tangga STA-02 90 4 93 97 93 97 0 0 0
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 46 : Perhitungan Activity Float Time Konvensional Most Likely (2)
EET LET
DURATION FREE FLOAT INDP. FLOAT TOTAL FLOAT
CODE WORKS PREDECESSOR
Di,j (FFi,j = Ej - Ei - Di,j) (IFi,j = Ej - Li - Di,j) (TFi,j = Lj - Ei - Di,j)
Ei Ej Li Lj
Tangga tidak dianalisa karena waktu pelaksanaan yang ditinjau sampai plat
115 Tangga STA-02 123 4
lantai 14
116 Pekerjaan Kolom Lantai 13
117 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone A 110 2 97 99 111 113 97 -14 14
118 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone B 111 2 104 106 104 106 104 0 0
119 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone C 112 2 111 113 111 113 111 0 0
120 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 14
121 Zone A 117 7 99 106 113 120 99 -14 14
122 Zone B 118 7 106 113 106 113 106 0 0
123 Zone C 119 7 113 120 113 120 113 0 0
124 Pekerjaan Tangga
Tangga tidak dianalisa karena waktu pelaksanaan yang ditinjau sampai plat
125 Tangga STA-01 - 4
lantai 14
Tangga tidak dianalisa karena waktu pelaksanaan yang ditinjau sampai plat
126 Tangga STA-02 - 4
lantai 14
IV-89
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 47 : Perhitungan Activity Float Time Konvensional Pessimistic (1)
EET LET
DURATION FREE FLOAT INDP. FLOAT TOTAL FLOAT
CODE WORKS PREDECESSOR
Di,j (FFi,j = Ej - Ei - Di,j) (IFi,j = Ej - Li - Di,j) (TFi,j = Lj - Ei - Di,j)
Ei Ej Li Lj
1 KONVENSIONAL
2 Pekerjaan Lantai 3 (Balok dan Plat)
3 Zone A - 9 0 9 0 9 0 0 0
4 Zone B 3 9 9 18 9 18 0 0 0
5 Zone C 4 9 18 27 18 27 0 0 0
6 Pekerjaan Kolom Lantai 3
7 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone A 3 3 9 12 9 30 0 0 18
8 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone B 4 3 18 21 18 21 0 0 0
9 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone C 5 3 27 30 27 30 0 0 0
10 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 4
11 Zone A 7 9 12 21 30 39 0 -18 18
12 Zone B 8 9 21 30 21 30 0 0 0
13 Zone C 9 9 30 39 30 39 0 0 0
14 Pekerjaan Tangga
15 Tangga STA-01 23 5 42 47 42 47 0 0 0
16 Tangga STA-02 24 5 51 56 51 56 0 0 0
17 Pekerjaan Kolom Lantai 4
18 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone A 11 3 21 24 39 42 0 -18 18
19 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone B 12 3 30 33 30 33 0 0 0
20 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone C 13 3 39 42 39 42 0 0 0
21 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 5
22 Zone A 18 9 24 33 42 51 0 -18 18
23 Zone B 19 9 33 42 33 42 0 0 0
24 Zone C 20 9 42 51 42 51 0 0 0
25 Pekerjaan Tangga
26 Tangga STA-01 34 5 54 59 54 59 0 0 0
27 Tangga STA-02 35 5 63 68 63 68 0 0 0
28 Pekerjaan Kolom Lantai 5
29 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone A 22 3 33 36 51 54 0 -18 18
30 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone B 23 3 42 45 42 45 0 0 0
31 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone C 24 3 51 54 51 54 0 0 0
32 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 6
33 Zone A 29 9 36 45 54 63 0 -18 18
34 Zone B 30 9 45 54 45 54 0 0 0
35 Zone C 31 9 54 63 54 63 0 0 0
36 Pekerjaan Tangga
37 Tangga STA-01 45 5 66 71 66 71 0 0 0
38 Tangga STA-02 46 5 75 80 75 80 0 0 0
39 Pekerjaan Kolom Lantai 6
40 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone A 33 3 45 48 63 66 0 -18 18
41 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone B 34 3 54 57 54 57 0 0 0
42 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone C 35 3 63 66 63 66 0 0 0
43 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 7
44 Zone A 40 9 48 57 66 75 0 -18 18
45 Zone B 41 9 57 66 57 66 0 0 0
46 Zone C 42 9 66 75 66 75 0 0 0
47 Pekerjaan Tangga
48 Tangga STA-01 56 5 78 83 78 83 0 0 0
49 Tangga STA-02 57 5 87 92 87 92 0 0 0
50 Pekerjaan Kolom Lantai 7
51 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone A 44 3 57 60 75 78 0 -18 18
52 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone B 45 3 66 69 66 69 0 0 0
53 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone C 46 3 75 78 75 78 0 0 0
54 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 8
55 Zone A 51 9 60 69 78 87 0 -18 18
56 Zone B 52 9 69 78 69 78 0 0 0
57 Zone C 53 9 78 87 78 87 0 0 0
58 Pekerjaan Tangga
59 Tangga STA-01 67 5 90 95 90 95 0 0 0
60 Tangga STA-02 68 5 99 104 99 104 0 0 0
61 Pekerjaan Kolom Lantai 8
62 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone A 55 3 69 72 87 90 0 -18 18
63 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone B 56 3 78 81 78 81 0 0 0
64 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone C 57 3 87 90 87 90 0 0 0
65 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 9
66 Zone A 62 9 72 81 90 99 0 -18 18
67 Zone B 63 9 81 90 81 90 0 0 0
68 Zone C 64 9 90 99 90 99 0 0 0
69 Pekerjaan Tangga
70 Tangga STA-01 78 5 102 107 102 107 0 0 0
71 Tangga STA-02 79 5 111 116 111 116 0 0 0
72 Pekerjaan Kolom Lantai 9
73 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone A 66 3 81 84 99 102 0 -18 18
74 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone B 67 3 90 93 90 93 0 0 0
75 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone C 68 3 99 102 99 102 0 0 0
76 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 10
77 Zone A 73 9 84 93 102 111 0 -18 18
78 Zone B 74 9 93 102 93 102 0 0 0
79 Zone C 75 9 102 111 102 111 0 0 0
80 Pekerjaan Tangga
81 Tangga STA-01 89 5 114 119 114 119 0 0 0
82 Tangga STA-02 90 5 123 128 123 128 0 0 0
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 48 : Perhitungan Activity Float Time Konvensional Pessimistic (2)
EET LET
DURATION FREE FLOAT INDP. FLOAT TOTAL FLOAT
CODE WORKS PREDECESSOR
Di,j (FFi,j = Ej - Ei - Di,j) (IFi,j = Ej - Li - Di,j) (TFi,j = Lj - Ei - Di,j)
Ei Ej Li Lj
Tangga tidak dianalisa karena waktu pelaksanaan yang ditinjau sampai plat
115 Tangga STA-02 123 5
lantai 14
116 Pekerjaan Kolom Lantai 13
117 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone A 110 3 129 132 147 150 129 -18 18
118 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone B 111 3 138 141 138 150 138 0 9
119 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone C 112 3 147 150 147 150 147 0 0
120 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 14
121 Zone A 117 9 132 159 150 159 132 0 18
122 Zone B 118 9 141 159 150 159 141 0 9
123 Zone C 119 9 150 159 150 159 150 0 0
124 Pekerjaan Tangga
Tangga tidak dianalisa karena waktu pelaksanaan yang ditinjau sampai plat
125 Tangga STA-01 - 5
lantai 14
Tangga tidak dianalisa karena waktu pelaksanaan yang ditinjau sampai plat
126 Tangga STA-02 - 5
lantai 14
IV-91
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 49 : Durasi Pekerjaan Metode Bekisting Aluminium (1)
DURATION
MEAN STANDARD
(DAY) VARIANCE
CODE WORKS PREDECESSOR (DAY) DEVIASI
OPTIMISTIC (b-a)²/36
LIKELY (m) PESSIMISTIC (b) (a+m+b)/3 (b-a)/6
(a)
1 ALUMINIUM FORMWORK
2 Pekerjaan Lantai 3 (Balok dan Plat)
3 Zone A - 5 7 9 7 0.67 0.44
4 Zone B 3 5 7 9 7 0.67 0.44
5 Zone C 4 5 7 9 7 0.67 0.44
6 Pekerjaan Kolom Lantai 3
7 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone A 3 19 21 23 21 0.67 0.44
8 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone B 4 14 17 20 17 1.00 1.00
9 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone C 5 10 13 16 13 1.00 1.00
10 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 4
11 Zone A 7 19 21 23 21 0.67 0.44
12 Zone B 8 14 17 20 17 1.00 1.00
13 Zone C 9 10 13 16 13 1.00 1.00
14 Pekerjaan Tangga 3-4
15 Tangga STA-01 12 14 17 20 17 1.00 1.00
16 Tangga STA-02 13 10 13 16 13 1.00 1.00
17 Pekerjaan Kolom Lantai 4
18 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone A 11 9 12 15 12 1.00 1.00
19 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone B 12 9 12 15 12 1.00 1.00
20 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone C 13 9 12 15 12 1.00 1.00
21 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 5
22 Zone A 18 9 12 15 12 1.00 1.00
23 Zone B 19 9 12 15 12 1.00 1.00
24 Zone C 20 9 12 15 12 1.00 1.00
25 Pekerjaan Tangga 4-5
26 Tangga STA-01 23 9 12 15 12 1.00 1.00
27 Tangga STA-02 24 9 12 15 12 1.00 1.00
28 Pekerjaan Kolom Lantai 5
29 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone A 22 6 8 10 8 0.67 0.44
30 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone B 23 6 8 10 8 0.67 0.44
31 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone C 24 6 8 10 8 0.67 0.44
32 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 6
33 Zone A 29 6 8 10 8 0.67 0.44
34 Zone B 30 6 8 10 8 0.67 0.44
35 Zone C 31 6 8 10 8 0.67 0.44
36 Pekerjaan Tangga 5-6
37 Tangga STA-01 34 6 8 10 8 0.67 0.44
38 Tangga STA-02 35 6 8 10 8 0.67 0.44
39 Pekerjaan Kolom Lantai 6
40 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone A 33 4 6 8 6 0.67 0.44
41 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone B 34 4 6 8 6 0.67 0.44
42 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone C 35 4 6 8 6 0.67 0.44
43 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 7
44 Zone A 40 4 6 8 6 0.67 0.44
45 Zone B 41 4 6 8 6 0.67 0.44
46 Zone C 42 4 6 8 6 0.67 0.44
47 Pekerjaan Tangga 6-7
48 Tangga STA-01 45 4 6 8 6 0.67 0.44
49 Tangga STA-02 46 4 6 8 6 0.67 0.44
50 Pekerjaan Kolom Lantai 7
51 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone A 44 4 6 8 6 0.67 0.44
52 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone B 45 4 6 8 6 0.67 0.44
53 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone C 46 4 6 8 6 0.67 0.44
54 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 8
55 Zone A 51 4 6 8 6 0.67 0.44
56 Zone B 52 4 6 8 6 0.67 0.44
57 Zone C 53 4 6 8 6 0.67 0.44
58 Pekerjaan Tangga 7-8
59 Tangga STA-01 56 4 6 8 6 0.67 0.44
60 Tangga STA-02 57 4 6 8 6 0.67 0.44
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
IV-92
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 50 : Durasi Pekerjaan Metode Bekisting Aluminium (2)
DURATION
MEAN STANDARD
(DAY) VARIANCE
CODE WORKS PREDECESSOR (DAY) DEVIASI
OPTIMISTIC (b-a)²/36
LIKELY (m) PESSIMISTIC (b) (a+m+b)/3 (b-a)/6
(a)
61 Pekerjaan Kolom Lantai 8
62 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone A 55 4 6 8 6 0.67 0.44
63 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone B 56 4 6 8 6 0.67 0.44
64 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone C 57 4 6 8 6 0.67 0.44
65 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 9
66 Zone A 62 4 6 8 6 0.67 0.44
67 Zone B 63 4 6 8 6 0.67 0.44
68 Zone C 64 4 6 8 6 0.67 0.44
69 Pekerjaan Tangga 8-9
70 Tangga STA-01 67 4 6 8 6 0.67 0.44
71 Tangga STA-02 68 4 6 8 6 0.67 0.44
72 Pekerjaan Kolom Lantai 9
73 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone A 66 4 6 8 6 0.67 0.44
74 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone B 67 4 6 8 6 0.67 0.44
75 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone C 68 4 6 8 6 0.67 0.44
76 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 10
77 Zone A 73 4 6 8 6 0.67 0.44
78 Zone B 74 4 6 8 6 0.67 0.44
79 Zone C 75 4 6 8 6 0.67 0.44
80 Pekerjaan Tangga 9-10
81 Tangga STA-01 78 4 6 8 6 0.67 0.44
82 Tangga STA-02 79 4 6 8 6 0.67 0.44
83 Pekerjaan Kolom Lantai 10
84 Pekerjaan Kolom Lantai 10 Zone A 77 4 6 8 6 0.67 0.44
85 Pekerjaan Kolom Lantai 10 Zone B 78 4 6 8 6 0.67 0.44
86 Pekerjaan Kolom Lantai 10 Zone C 79 4 6 8 6 0.67 0.44
87 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 11
88 Zone A 84 4 6 8 6 0.67 0.44
89 Zone B 85 4 6 8 6 0.67 0.44
90 Zone C 86 4 6 8 6 0.67 0.44
91 Pekerjaan Tangga 10-11
92 Tangga STA-01 89 4 6 8 6 0.67 0.44
93 Tangga STA-02 90 4 6 8 6 0.67 0.44
94 Pekerjaan Kolom Lantai 11
95 Pekerjaan Kolom Lantai 11 Zone A 88 4 6 8 6 0.67 0.44
96 Pekerjaan Kolom Lantai 11 Zone B 89 4 6 8 6 0.67 0.44
97 Pekerjaan Kolom Lantai 11 Zone C 90 4 6 8 6 0.67 0.44
98 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 12
99 Zone A 95 4 6 8 6 0.67 0.44
100 Zone B 96 4 6 8 6 0.67 0.44
101 Zone C 97 4 6 8 6 0.67 0.44
102 Pekerjaan Tangga 11-12
103 Tangga STA-01 100 4 6 8 6 0.67 0.44
104 Tangga STA-02 101 4 6 8 6 0.67 0.44
105 Pekerjaan Kolom Lantai 12
106 Pekerjaan Kolom Lantai 12 Zone A 99 4 6 8 6 0.67 0.44
107 Pekerjaan Kolom Lantai 12 Zone B 100 4 6 8 6 0.67 0.44
108 Pekerjaan Kolom Lantai 12 Zone C 101 4 6 8 6 0.67 0.44
109 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 13
110 Zone A 106 4 6 8 6 0.67 0.44
111 Zone B 107 4 6 8 6 0.67 0.44
112 Zone C 108 4 6 8 6 0.67 0.44
113 Pekerjaan Tangga 12-13
114 Tangga STA-01 111 4 6 8 6 0.67 0.44
115 Tangga STA-02 112 4 6 8 6 0.67 0.44
116 Pekerjaan Kolom Lantai 13
117 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone A 110 4 6 8 6 0.67 0.44
118 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone B 111 4 6 8 6 0.67 0.44
119 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone C 112 4 6 8 6 0.67 0.44
120 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 14
121 Zone A 117 4 6 8 6 0.67 0.44
122 Zone B 118 4 6 8 6 0.67 0.44
123 Zone C 119 4 6 8 6 0.67 0.44
124 Pekerjaan Tangga 13-14
125 Tangga STA-01 122 4 6 8 6 0.67 0.44
126 Tangga STA-02 123 4 6 8 6 0.67 0.44
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
IV-93
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
4.5.6 Diagram Critical Path Method (CPM) Bekisting Aluminium
Untuk mengetahui lintasan kritis (critical path), penulis memasukan nilai durasi
pekerjaan untuk dijadikan acuan dalam diagram lintasan kritis (critical path diagram).
1 (satu) lantai dan 3 (tiga) lantai shoring. Tenaga yang disediakan adalah 3 (tiga)
grup untuk setiap zone. Berikut adalah diagram lintasan kritis (critical path diagram)
24 33 39 43
KOLOM LT.3 ZONE A KOLOM LT.4 ZONE A KOLOM LT.5 ZONE A KOLOM LT.6 ZONE A
19
7 9
7 6
7 4
7 A1
25 34 40 44
5 24 33 39 43
COR LANTAI 4 ZONE A COR LANTAI 5 ZONE A COR LANTAI 6 ZONE A COR LANTAI 7 ZONE A
3 19
14 9
14 6
14 4
14 A2
5 25 34 40 44
COR LANTAI 3 ZONE B
COR LANTAI 3 ZONE A
24 33 39 43
KOLOM LT.3 ZONE B KOLOM LT.4 ZONE B KOLOM LT.5 ZONE B KOLOM LT.6 ZONE B
8 8 8 8 A3
5
14 9 6 4
25 34 40 44
10 24 33 39 43
COR LANTAI 4 ZONE B COR LANTAI 5 ZONE B COR LANTAI 6 ZONE B COR LANTAI 7 ZONE B
4 14
14 9
14 6
14 4
14 A4
10 25 34 40 44
0
1
0
24 33 39 43
TG-01 LT.3-4 TG-01 LT.4-5 TG-01 LT.5-6 TG-01 LT.6-7
14 14 14 14 4 A5
COR LANTAI 3 ZONE C
14 9 6 4
25 34 40 44
5
25 34 40 44
KOLOM LT.3 ZONE C KOLOM LT.4 ZONE C KOLOM LT.5 ZONE C KOLOM LT.6 ZONE C
10
9 9
9 6
9 4
9 A6
25 34 40 44
15 25 34 40 44
COR LANTAI 4 ZONE C COR LANTAI 5 ZONE C COR LANTAI 6 ZONE C COR LANTAI 7 ZONE C
5 9 9 6
9 4
9 A7
10 9
15 25 34 40 44
25 34 40 44
TG-01 LT.3-4 TG-01 LT.4-5 TG-01 LT.5-6 TG-01 LT.6-7
9 9 6
9 4
9 A8
10 9
25 34 40 44
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting aluminium bagian ke-1
berdasarkan waktu Optimistic. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat pada jalur
Zone C. Pada Zone A, lantai 7 (tujuh) dapat diselesaikan tercepat pada hari ke-43, Zone
IV-94
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
47 51 55 59 KOLOM LT.11 ZONE A
63
KOLOM LT.7 ZONE A KOLOM LT.8 ZONE A KOLOM LT.9 ZONE A KOLOM LT.10 ZONE A
A1 7 7 7 7 4 7 B1
4 4 4 4
48 52 56 60 64
TG-01 LT.7-8
47 51 TG-01 LT.9-10
55 59 TG-01 LT.11-12 63
TG-01 LT.8-9 TG-01 LT.10-11
A5 4 14 4
14 4 14 4
14 4 14 B5
48 52 56 60 64
48 52 56 60 TG-01 LT.11-12
64
TG-01 LT.7-8 TG-01 LT.8-9 TG-01 LT.9-10 TG-01 LT.10-11
A8 4
9 4
9 4
9 4
9 4 9 B8
48 52 56 60 64
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting aluminium bagian ke-2
(lanjutan) berdasarkan waktu Optimistic. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone C. Pada Zone A, lantai 12 (dua belas) dapat diselesaikan tercepat pada
hari ke-63, Zone B pada hari ke-63, Zone C pada hari ke-64.
IV-95
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
67
KOLOM LT.12 ZONE A
B1 7
4
68
67
COR LANTAI 13 ZONE A
B2 14
4
68
TG-01 LT.12-13
67
B5 4 14
68
68
KOLOM LT.12 ZONE C
B6 4
9
68
68
COR LANTAI 13 ZONE C
B7 4
9
68
68
TG-01 LT.12-13
B8 4
9
68
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting aluminium bagian ke-3
(lanjutan) berdasarkan waktu Optimistic. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone C. Penyelesaian lantai 14 (empat belas) dapat diselesaikan pada hari
ke-72.
optimistic, selanjutnya mencari durasi total berdasarkan waktu most likely. Berikut
adalah diagram lintasan kritis (critical path diagram) untuk pekerjaan bekisting
IV-96
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
28 40 48 54
KOLOM LT.3 ZONE A KOLOM LT.4 ZONE A KOLOM LT.5 ZONE A KOLOM LT.6 ZONE A
21
7 12
7 8
7 6
7 A1
34 46 54 60
7 28 40 48 54
COR LANTAI 4 ZONE A COR LANTAI 5 ZONE A COR LANTAI 6 ZONE A COR LANTAI 7 ZONE A
3 21
14 12
14 8
14 6
14 A2
7 34 46 54 60
7
31 43 51 57
KOLOM LT.3 ZONE B KOLOM LT.4 ZONE B KOLOM LT.5 ZONE B KOLOM LT.6 ZONE B
8 8 8 8 A3
7
17 12 8 6
34 46 54 60
14 31 43 51 57
COR LANTAI 4 ZONE B COR LANTAI 5 ZONE B COR LANTAI 6 ZONE B COR LANTAI 7 ZONE B
4 17
14 12
14 8
14 6
14 A4
14 34 46 54 60
0
1
0
31 43 51 57
TG-01 LT.3-4 TG-01 LT.4-5 TG-01 LT.5-6 TG-01 LT.6-7
14 14 14 14 A5
COR LANTAI 3 ZONE C
17 12 8 6
34 46 54 60
7
34 46 54 60
KOLOM LT.3 ZONE C KOLOM LT.4 ZONE C KOLOM LT.5 ZONE C KOLOM LT.6 ZONE C
13
9 12
9 8
9 6
9 A6
34 46 54 60
21 34 46 54 60
COR LANTAI 4 ZONE C COR LANTAI 5 ZONE C COR LANTAI 6 ZONE C COR LANTAI 7 ZONE C
5 9 9 8
9 6
9 A7
13 12
21 34 46 54 60
34 46 54 60
TG-01 LT.3-4 TG-01 LT.4-5 TG-01 LT.5-6 TG-01 LT.6-7
9 9 8
9 6
9 A8
13 12
34 46 54 60
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting aluminium bagian ke-1
berdasarkan waktu Most Likely. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat pada jalur
Zone C. Pada Zone A, lantai 7 (tujuh) dapat diselesaikan tercepat pada hari ke-54, Zone
IV-97
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
60 66 72 78 KOLOM LT.11 ZONE A
84
KOLOM LT.7 ZONE A KOLOM LT.8 ZONE A KOLOM LT.9 ZONE A KOLOM LT.10 ZONE A
A1 7 7 7 7 6 7 B1
6 6 6 6
66 72 78 84 90
TG-01 LT.7-8
63 69 TG-01 LT.9-10
75 81 TG-01 LT.11-12 87
TG-01 LT.8-9 TG-01 LT.10-11
A5 6 14 6
14 6 14 6
14 6 14 B5
66 72 78 84 90
66 72 78 84 TG-01 LT.11-12
90
TG-01 LT.7-8 TG-01 LT.8-9 TG-01 LT.9-10 TG-01 LT.10-11
A8 6
9 6
9 6
9 6
9 6 9 B8
66 72 78 84 90
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting aluminium bagian ke-2
(lanjutan) berdasarkan waktu Most Likely. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone C. Pada Zone A, lantai 12 (dua belas) dapat diselesaikan tercepat pada
hari ke-84, Zone B pada hari ke-87, Zone C pada hari ke-90.
IV-98
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
90
KOLOM LT.12 ZONE A
B1 7
6
96
90
COR LANTAI 13 ZONE A
B2 14
6
96
TG-01 LT.12-13
93
B5 6 14
96
96
KOLOM LT.12 ZONE C
B6 6
9
96
96
COR LANTAI 13 ZONE C
B7 6
9
96
96
TG-01 LT.12-13
B8 6
9
96
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting aluminium bagian ke-3
(lanjutan) berdasarkan waktu Most Likely. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone C. Penyelesaian lantai 14 (empat belas) dapat diselesaikan pada hari
ke-102.
optimistic dan most likely, selanjutnya mencari durasi total berdasarkan waktu
pessimistic. Berikut adalah diagram lintasan kritis (critical path diagram) untuk
IV-99
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
32 47 57 65
KOLOM LT.3 ZONE A KOLOM LT.4 ZONE A KOLOM LT.5 ZONE A KOLOM LT.6 ZONE A
23
7 15
7 10
7 8
7 A1
43 58 68 76
9 32 47 57 65
COR LANTAI 4 ZONE A COR LANTAI 5 ZONE A COR LANTAI 6 ZONE A COR LANTAI 7 ZONE A
3 23
14 15
14 10
14 8
14 A2
9 43 58 68 76
9
38 53 63 71
KOLOM LT.3 ZONE B KOLOM LT.4 ZONE B KOLOM LT.5 ZONE B KOLOM LT.6 ZONE B
8 8 8 8 A3
9
20 15 10 8
43 58 68 76
18 38 53 63 71
COR LANTAI 4 ZONE B COR LANTAI 5 ZONE B COR LANTAI 6 ZONE B COR LANTAI 7 ZONE B
4 20
14 15
14 10
14 8
14 A4
18 43 58 68 76
0
1
0
38 53 63 71
TG-01 LT.3-4 TG-01 LT.4-5 TG-01 LT.5-6 TG-01 LT.6-7
14 14 14 14 4 A5
COR LANTAI 3 ZONE C
20 15 10 8
43 58 68 76
9
43 58 68 76
KOLOM LT.3 ZONE C KOLOM LT.4 ZONE C KOLOM LT.5 ZONE C KOLOM LT.6 ZONE C
16
9 15
9 10
9 8
9 A6
43 58 68 76
27 43 58 68 76
COR LANTAI 4 ZONE C COR LANTAI 5 ZONE C COR LANTAI 6 ZONE C COR LANTAI 7 ZONE C
5 9 9 10
9 8
9 A7
16 15
27 43 58 68 76
43 58 68 76
TG-01 LT.3-4 TG-01 LT.4-5 TG-01 LT.5-6 TG-01 LT.6-7
9 9 10
9 8
9 A8
16 15
43 58 68 76
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting aluminium bagian ke-1
berdasarkan waktu Pessimistic. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat pada jalur
Zone C. Pada Zone A, lantai 7 (tujuh) dapat diselesaikan tercepat pada hari ke-65, Zone
IV-100
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
73 81 89 97 KOLOM LT.11 ZONE A
105
KOLOM LT.7 ZONE A KOLOM LT.8 ZONE A KOLOM LT.9 ZONE A KOLOM LT.10 ZONE A
A1 7 7 7 7 8 7 B1
8 8 8 8
84 92 100 108 116
TG-01 LT.7-8
79 87 TG-01 LT.9-10
95 103 TG-01 LT.11-12 111
TG-01 LT.8-9 TG-01 LT.10-11
A5 8 14 8
14 8 14 8
14 8 14 B5
84 92 100 108 116
84 92 100 108
COR LANTAI 12 ZONE C
116
COR LANTAI 8 ZONE C COR LANTAI 9 ZONE C COR LANTAI 10 ZONE C COR LANTAI 11 ZONE C
A7 8
9 8
9 9 8
9 8 9 B7
84 92 8 100 108 116
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting aluminium bagian ke-2
(lanjutan) berdasarkan waktu Pessimistic. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone C. Pada Zone A, lantai 12 (dua belas) dapat diselesaikan tercepat pada
hari ke-105, Zone B pada hari ke-111, Zone C pada hari ke-116.
IV-101
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
113
KOLOM LT.12 ZONE A
B1 7
8
124
113
COR LANTAI 13 ZONE A
B2 14
8
124
119
KOLOM LT.12 ZONE B
B3 8 8
124
FINISH
132 DAYS
119
COR LANTAI 13 ZONE B
B4 8
14 132
124 9
132
119
TG-01 LT.12-13
B5 8 14
124
124
KOLOM LT.12 ZONE C
B6 8
9
124
124
COR LANTAI 13 ZONE C
B7 8
9
124
124
TG-01 LT.12-13
B8 8
9
124
Dari diagram diatas adalah diagram CPM metode bekisting aluminium bagian ke-3
(lanjutan) berdasarkan waktu Pessimistic. Dapat dilihat bahwa lintasan kritis terdapat
pada jalur Zone C. Penyelesaian lantai 14 (empat belas) dapat diselesaikan pada hari
ke-132.
bekisting aluminium bahwa pekerjaan dari kolom lantai 3 s/d pelat lantai 14 dapat
Durasi
IV-102
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
4.5.7 Analisis Jalur Kritis (Critical Path Analysis) Bekisting Aluminium
Dari diagram lintasan kritis (Critical Path Diagram) dapat dilakukan perhitungan
Earliest Start (ES) dan Latest Start Time (LS). Berikut adalah tabel perhitungan Earliest
Start (ES) dan Latest Start Time (LS) metode bekisting konvensional berdasarkan waktu
IV-103
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 52 : Perhitungan ES dan LS Aluminium Waktu Optimistic (1)
EET LET EARLIEST LATEST START
DURATION
CODE WORKS PREDECESSOR START TIME TIME
Di,j
Ei Ej Li Lj (ESi,j = Ei) (LSij = Lj - Di,j)
1 ALUMINIUM FORMWORK
2 Pekerjaan Lantai 3 (Balok dan Plat)
3 Zone A - 5 0 5 0 5 0 0
4 Zone B 3 5 5 10 5 10 5 5
5 Zone C 4 5 10 15 10 15 10 10
6 Pekerjaan Kolom Lantai 3
7 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone A 3 19 5 24 5 34 5 15
8 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone B 4 14 10 24 10 34 10 20
9 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone C 5 10 15 25 15 34 15 24
10 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 4
11 Zone A 7 19 5 24 5 25 5 6
12 Zone B 8 14 10 24 10 25 10 11
13 Zone C 9 10 15 25 15 25 15 15
14 Pekerjaan Tangga 3-4
15 Tangga STA-01 12 14 10 24 10 25 10 11
16 Tangga STA-02 13 10 15 25 15 25 15 15
17 Pekerjaan Kolom Lantai 4
18 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone A 11 9 24 33 25 34 24 25
19 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone B 12 9 24 33 25 34 24 25
20 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone C 13 9 25 34 25 34 25 25
21 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 5
22 Zone A 18 9 24 33 25 34 24 25
23 Zone B 19 9 24 33 25 34 24 25
24 Zone C 20 9 25 34 25 34 25 25
25 Pekerjaan Tangga 4-5
26 Tangga STA-01 23 9 24 33 25 34 24 25
27 Tangga STA-02 24 9 25 34 25 34 25 25
28 Pekerjaan Kolom Lantai 5
29 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone A 22 6 33 39 34 40 33 34
30 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone B 23 6 33 39 34 40 33 34
31 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone C 24 6 34 40 34 40 34 34
32 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 6
33 Zone A 29 6 33 39 34 40 33 34
34 Zone B 30 6 33 39 34 40 33 34
35 Zone C 31 6 34 40 34 40 34 34
36 Pekerjaan Tangga 5-6
37 Tangga STA-01 34 6 33 39 34 40 33 34
38 Tangga STA-02 35 6 34 40 34 40 34 34
39 Pekerjaan Kolom Lantai 6
40 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone A 33 4 39 43 40 44 39 40
41 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone B 34 4 39 43 40 44 39 40
42 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone C 35 4 40 44 40 44 40 40
43 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 7
44 Zone A 40 4 39 43 40 44 39 40
45 Zone B 41 4 39 43 40 44 39 40
46 Zone C 42 4 40 44 40 44 40 40
47 Pekerjaan Tangga 6-7
48 Tangga STA-01 45 4 39 43 40 44 39 40
49 Tangga STA-02 46 4 40 44 40 44 40 40
50 Pekerjaan Kolom Lantai 7
51 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone A 44 4 43 47 44 48 43 44
52 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone B 45 4 43 47 44 48 43 44
53 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone C 46 4 44 48 44 48 44 44
54 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 8
55 Zone A 51 4 43 47 44 48 43 44
56 Zone B 52 4 43 47 44 48 43 44
57 Zone C 53 4 44 48 44 48 44 44
58 Pekerjaan Tangga 7-8
59 Tangga STA-01 56 4 43 47 44 48 43 44
60 Tangga STA-02 57 4 44 48 44 48 44 44
61 Pekerjaan Kolom Lantai 8
62 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone A 55 4 47 51 48 52 47 48
63 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone B 56 4 47 51 48 52 47 48
64 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone C 57 4 48 52 48 52 48 48
65 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 9
66 Zone A 62 4 47 51 48 52 47 48
67 Zone B 63 4 47 51 48 52 47 48
68 Zone C 64 4 48 52 48 52 48 48
69 Pekerjaan Tangga 8-9
70 Tangga STA-01 67 4 47 51 48 52 47 48
71 Tangga STA-02 68 4 48 52 48 52 48 48
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
IV-104
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 53 : Perhitungan ES dan LS Aluminium Waktu Optimistic (2)
EET LET EARLIEST LATEST START
DURATION
CODE WORKS PREDECESSOR START TIME TIME
Di,j
Ei Ej Li Lj (ESi,j = Ei) (LSij = Lj - Di,j)
IV-105
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 54 : Perhitungan ES dan LS Aluminium Waktu Most Likely (1)
EET LET EARLIEST LATEST START
DURATION
CODE WORKS PREDECESSOR START TIME TIME
Di,j
Ei Ej Li Lj (ESi,j = Ei) (LSij = Lj - Di,j)
IV-106
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 55 : Perhitungan ES dan LS Aluminium Waktu Most Likely (2)
EET LET EARLIEST LATEST START
DURATION
CODE WORKS PREDECESSOR START TIME TIME
Di,j
Ei Ej Li Lj (ESi,j = Ei) (LSij = Lj - Di,j)
IV-107
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 56 : Perhitungan ES dan LS Aluminium Waktu Pessimistic (1)
EET LET EARLIEST LATEST START
DURATION
CODE WORKS PREDECESSOR START TIME TIME
Di,j
Ei Ej Li Lj (ESi,j = Ei) (LSij = Lj - Di,j)
1 ALUMINIUM FORMWORK
2 Pekerjaan Lantai 3 (Balok dan Plat)
3 Zone A - 9 0 9 0 9 0 0
4 Zone B 3 9 9 18 9 18 9 9
5 Zone C 4 9 18 27 18 27 18 18
6 Pekerjaan Kolom Lantai 3
7 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone A 3 23 9 32 9 43 9 20
8 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone B 4 20 18 38 18 43 18 23
9 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone C 5 16 27 43 27 43 27 27
10 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 4
11 Zone A 7 23 9 32 9 43 9 20
12 Zone B 8 20 18 38 18 43 18 23
13 Zone C 9 16 27 43 27 43 27 27
14 Pekerjaan Tangga 3-4
15 Tangga STA-01 12 20 18 38 18 43 18 23
16 Tangga STA-02 13 16 27 43 27 43 27 27
17 Pekerjaan Kolom Lantai 4
18 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone A 11 15 32 47 43 58 32 43
19 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone B 12 15 38 53 43 58 38 43
20 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone C 13 15 43 58 43 58 43 43
21 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 5
22 Zone A 18 15 32 47 43 58 32 43
23 Zone B 19 15 38 53 43 58 38 43
24 Zone C 20 15 43 58 43 58 43 43
25 Pekerjaan Tangga 4-5
26 Tangga STA-01 23 15 38 53 43 58 38 43
27 Tangga STA-02 24 15 43 58 43 58 43 43
28 Pekerjaan Kolom Lantai 5
29 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone A 22 10 47 57 58 68 47 58
30 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone B 23 10 53 63 58 68 53 58
31 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone C 24 10 58 68 58 68 58 58
32 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 6
33 Zone A 29 10 47 57 58 68 47 58
34 Zone B 30 10 53 63 58 68 53 58
35 Zone C 31 10 58 68 58 68 58 58
36 Pekerjaan Tangga 5-6
37 Tangga STA-01 34 10 53 63 58 68 53 58
38 Tangga STA-02 35 10 58 68 58 68 58 58
39 Pekerjaan Kolom Lantai 6
40 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone A 33 8 57 65 68 76 57 68
41 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone B 34 8 63 71 68 76 63 68
42 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone C 35 8 68 76 68 76 68 68
43 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 7
44 Zone A 40 8 57 65 68 76 57 68
45 Zone B 41 8 63 71 68 76 63 68
46 Zone C 42 8 68 76 68 76 68 68
47 Pekerjaan Tangga 6-7
48 Tangga STA-01 45 8 63 71 68 76 63 68
49 Tangga STA-02 46 8 68 76 68 76 68 68
50 Pekerjaan Kolom Lantai 7
51 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone A 44 8 65 73 76 84 65 76
52 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone B 45 8 71 79 76 84 71 76
53 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone C 46 8 76 84 76 84 76 76
54 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 8
55 Zone A 51 8 65 73 76 84 65 76
56 Zone B 52 8 71 79 76 84 71 76
57 Zone C 53 8 76 84 76 84 76 76
58 Pekerjaan Tangga 7-8
59 Tangga STA-01 56 8 71 79 76 84 71 76
60 Tangga STA-02 57 8 76 84 76 84 76 76
61 Pekerjaan Kolom Lantai 8
62 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone A 55 8 73 81 84 92 73 84
63 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone B 56 8 79 87 84 92 79 84
64 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone C 57 8 84 92 84 92 84 84
65 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 9
66 Zone A 62 8 73 81 84 92 73 84
67 Zone B 63 8 79 87 84 92 79 84
68 Zone C 64 8 84 92 84 92 84 84
69 Pekerjaan Tangga 8-9
70 Tangga STA-01 67 8 79 87 84 92 79 84
71 Tangga STA-02 68 8 84 92 84 92 84 84
(Sumber : Olahan Penulis, 2019)
IV-108
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 57 : Perhitungan ES dan LS Aluminium Waktu Pessimistic (2)
EET LET EARLIEST LATEST START
DURATION
CODE WORKS PREDECESSOR START TIME TIME
Di,j
Ei Ej Li Lj (ESi,j = Ei) (LSij = Lj - Di,j)
Berdasarkan diagram lintasan kritis dan analisis durasi pekerjaan, maka didapat tabel
dan perhitungan Activity Float Times metode bekisting aluminium. Berikut adalah tabel
IV-109
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 58 : Perhitungan Activity Float Time Aluminium Optimistic(1)
DURATION EET LET FREE FLOAT INDP. FLOAT TOTAL FLOAT
CODE WORKS PREDECESSOR
Di,j (FFi,j = Ej - Ei - Di,j) (IFi,j = Ej - Li - Di,j) (TFi,j = Lj - Ei - Di,j)
Ei Ej Li Lj
1 ALUMINIUM FORMWORK
2 Pekerjaan Lantai 3 (Balok dan Plat)
3 Zone A - 5 0 5 0 5 0 0 0
4 Zone B 3 5 5 10 5 10 0 0 0
5 Zone C 4 5 10 15 10 15 0 0 0
6 Pekerjaan Kolom Lantai 3
7 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone A 3 19 5 24 5 25 0 0 1
8 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone B 4 14 10 24 10 25 0 0 1
9 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone C 5 10 15 25 15 25 0 0 0
10 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 4
11 Zone A 7 19 5 24 5 25 0 0 1
12 Zone B 8 14 10 24 10 25 0 0 1
13 Zone C 9 10 15 25 15 25 0 0 0
14 Pekerjaan Tangga 3-4
15 Tangga STA-01 12 14 10 24 10 25 0 0 1
16 Tangga STA-02 13 10 15 25 15 25 0 0 0
17 Pekerjaan Kolom Lantai 4
18 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone A 11 9 24 33 25 34 0 -1 1
19 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone B 12 9 24 33 25 34 0 -1 1
20 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone C 13 9 25 34 25 34 0 0 0
21 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 5
22 Zone A 18 9 24 33 25 34 0 -1 1
23 Zone B 19 9 24 33 25 34 0 -1 1
24 Zone C 20 9 25 34 25 34 0 0 0
25 Pekerjaan Tangga 4-5
26 Tangga STA-01 23 9 24 33 25 34 0 -1 1
27 Tangga STA-02 24 9 25 34 25 34 0 0 0
28 Pekerjaan Kolom Lantai 5
29 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone A 22 6 33 39 34 40 0 -1 1
30 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone B 23 6 33 39 34 40 0 -1 1
31 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone C 24 6 34 40 34 40 0 0 0
32 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 6
33 Zone A 29 6 33 39 34 40 0 -1 1
34 Zone B 30 6 33 39 34 40 0 -1 1
35 Zone C 31 6 34 40 34 40 0 0 0
36 Pekerjaan Tangga 5-6
37 Tangga STA-01 34 6 33 39 34 40 0 -1 1
38 Tangga STA-02 35 6 34 40 34 40 0 0 0
39 Pekerjaan Kolom Lantai 6
40 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone A 33 4 39 43 40 44 0 -1 1
41 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone B 34 4 39 43 40 44 0 -1 1
42 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone C 35 4 40 44 40 44 0 0 0
43 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 7
44 Zone A 40 4 39 43 40 44 0 -1 1
45 Zone B 41 4 39 43 40 44 0 -1 1
46 Zone C 42 4 40 44 40 44 0 0 0
47 Pekerjaan Tangga 6-7
48 Tangga STA-01 45 4 39 43 40 44 0 -1 1
49 Tangga STA-02 46 4 40 44 40 44 0 0 0
50 Pekerjaan Kolom Lantai 7
51 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone A 44 4 43 47 44 48 0 -1 1
52 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone B 45 4 43 47 44 48 0 -1 1
53 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone C 46 4 44 48 44 48 0 0 0
54 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 8
55 Zone A 51 4 43 47 44 48 0 -1 1
56 Zone B 52 4 43 47 44 48 0 -1 1
57 Zone C 53 4 44 48 44 48 0 0 0
58 Pekerjaan Tangga 7-8
59 Tangga STA-01 56 4 43 47 44 48 0 -1 1
60 Tangga STA-02 57 4 44 48 44 48 0 0 0
61 Pekerjaan Kolom Lantai 8
62 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone A 55 4 47 51 48 52 0 -1 1
63 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone B 56 4 47 51 48 52 0 -1 1
64 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone C 57 4 48 52 48 52 0 0 0
65 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 9
66 Zone A 62 4 47 51 48 52 0 -1 1
67 Zone B 63 4 47 51 48 52 0 -1 1
68 Zone C 64 4 48 52 48 52 0 0 0
69 Pekerjaan Tangga 8-9
70 Tangga STA-01 67 4 47 51 48 52 0 -1 1
71 Tangga STA-02 68 4 48 52 48 52 0 0 0
72 Pekerjaan Kolom Lantai 9
73 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone A 66 4 51 55 52 56 0 -1 1
74 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone B 67 4 51 55 52 56 0 -1 1
75 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone C 68 4 52 56 52 56 0 0 0
76 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 10
77 Zone A 73 4 51 55 52 56 0 -1 1
78 Zone B 74 4 51 55 52 56 0 -1 1
79 Zone C 75 4 52 56 52 56 0 0 0
80 Pekerjaan Tangga 9-10
81 Tangga STA-01 78 4 51 55 52 56 0 -1 1
82 Tangga STA-02 79 4 52 56 52 56 0 0 0
IV-110
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 59 : Perhitungan Activity Float Time Aluminium Optimistic(2)
DURATION EET LET FREE FLOAT INDP. FLOAT TOTAL FLOAT
CODE WORKS PREDECESSOR
Di,j (FFi,j = Ej - Ei - Di,j) (IFi,j = Ej - Li - Di,j) (TFi,j = Lj - Ei - Di,j)
Ei Ej Li Lj
83 Pekerjaan Kolom Lantai 10
84 Pekerjaan Kolom Lantai 10 Zone A 77 4 55 59 56 60 0 -1 1
85 Pekerjaan Kolom Lantai 10 Zone B 78 4 55 59 56 60 0 -1 1
86 Pekerjaan Kolom Lantai 10 Zone C 79 4 56 60 56 60 0 0 0
87 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 11
88 Zone A 84 4 55 59 56 60 0 -1 1
89 Zone B 85 4 55 59 56 60 0 -1 1
90 Zone C 86 4 56 60 56 60 0 0 0
91 Pekerjaan Tangga 10-11
92 Tangga STA-01 89 4 55 59 56 60 0 -1 1
93 Tangga STA-02 90 4 56 60 56 60 0 0 0
94 Pekerjaan Kolom Lantai 11
95 Pekerjaan Kolom Lantai 11 Zone A 88 4 59 63 60 64 0 -1 1
96 Pekerjaan Kolom Lantai 11 Zone B 89 4 59 63 60 64 0 -1 1
97 Pekerjaan Kolom Lantai 11 Zone C 90 4 60 64 60 64 0 0 0
98 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 12
99 Zone A 95 4 59 63 60 64 0 -1 1
100 Zone B 96 4 59 63 60 64 0 -1 1
101 Zone C 97 4 60 64 60 64 0 0 0
102 Pekerjaan Tangga 11-12
103 Tangga STA-01 100 4 59 63 60 64 0 -1 1
104 Tangga STA-02 101 4 60 64 60 64 0 0 0
105 Pekerjaan Kolom Lantai 12
106 Pekerjaan Kolom Lantai 12 Zone A 99 4 63 67 64 68 0 -1 1
107 Pekerjaan Kolom Lantai 12 Zone B 100 4 63 67 64 68 0 -1 1
108 Pekerjaan Kolom Lantai 12 Zone C 101 4 64 68 64 68 0 0 0
109 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 13
110 Zone A 106 4 63 67 64 68 0 -1 1
111 Zone B 107 4 63 67 64 68 0 -1 1
112 Zone C 108 4 64 68 64 68 0 0 0
113 Pekerjaan Tangga 12-13
114 Tangga STA-01 111 4 63 67 64 68 0 -1 1
115 Tangga STA-02 112 4 64 68 64 68 0 0 0
116 Pekerjaan Kolom Lantai 13
117 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone A 110 4 67 71 68 72 0 -1 1
118 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone B 111 4 67 71 68 72 0 -1 1
119 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone C 112 4 68 72 68 72 0 0 0
120 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 14
121 Zone A 117 4 67 72 68 72 1 0 1
122 Zone B 118 4 67 72 68 72 1 0 1
123 Zone C 119 4 68 72 68 72 0 0 0
124 Pekerjaan Tangga 13-14
125 Tangga STA-01 122 4 67 72 68 72 1 0 1
126 Tangga STA-02 123 4 68 72 68 72 0 0 0
IV-111
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 60 : Perhitungan Activity Float Time Aluminium Most Likely (1)
DURATION EET LET FREE FLOAT INDP. FLOAT TOTAL FLOAT
CODE WORKS PREDECESSOR
Di,j (FFi,j = Ej - Ei - Di,j) (IFi,j = Ej - Li - Di,j) (TFi,j = Lj - Ei - Di,j)
Ei Ej Li Lj
1 ALUMINIUM FORMWORK
2 Pekerjaan Lantai 3 (Balok dan Plat)
3 Zone A - 7 0 7 0 7 0 0 0
4 Zone B 3 7 7 14 7 14 0 0 0
5 Zone C 4 7 14 21 14 21 0 0 0
6 Pekerjaan Kolom Lantai 3
7 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone A 3 21 7 28 7 34 0 0 6
8 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone B 4 17 14 31 14 34 0 0 3
9 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone C 5 13 21 34 21 34 0 0 0
10 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 4
11 Zone A 7 21 7 28 7 34 0 0 6
12 Zone B 8 17 14 31 14 34 0 0 3
13 Zone C 9 13 21 34 21 34 0 0 0
14 Pekerjaan Tangga 3-4
15 Tangga STA-01 12 17 14 31 14 34 0 0 3
16 Tangga STA-02 13 13 21 34 21 34 0 0 0
17 Pekerjaan Kolom Lantai 4
18 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone A 11 12 28 40 34 46 0 -6 6
19 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone B 12 12 31 43 34 46 0 -3 3
20 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone C 13 12 34 46 34 46 0 0 0
21 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 5
22 Zone A 18 12 28 40 34 46 0 -6 6
23 Zone B 19 12 31 43 34 46 0 -3 3
24 Zone C 20 12 34 46 34 46 0 0 0
25 Pekerjaan Tangga 4-5
26 Tangga STA-01 23 12 31 43 34 46 0 -3 3
27 Tangga STA-02 24 12 34 46 34 46 0 0 0
28 Pekerjaan Kolom Lantai 5
29 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone A 22 8 40 48 46 54 0 -6 6
30 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone B 23 8 43 51 46 54 0 -3 3
31 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone C 24 8 46 54 46 54 0 0 0
32 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 6
33 Zone A 29 8 40 48 46 54 0 -6 6
34 Zone B 30 8 43 51 46 54 0 -3 3
35 Zone C 31 8 46 54 46 54 0 0 0
36 Pekerjaan Tangga 5-6
37 Tangga STA-01 34 8 43 51 46 54 0 -3 3
38 Tangga STA-02 35 8 46 54 46 54 0 0 0
39 Pekerjaan Kolom Lantai 6
40 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone A 33 6 48 54 54 60 0 -6 6
41 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone B 34 6 51 57 54 60 0 -3 3
42 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone C 35 6 54 60 54 60 0 0 0
43 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 7
44 Zone A 40 6 48 54 54 60 0 -6 6
45 Zone B 41 6 51 57 54 60 0 -3 3
46 Zone C 42 6 54 60 54 60 0 0 0
47 Pekerjaan Tangga 6-7
48 Tangga STA-01 45 6 51 57 54 60 0 -3 3
49 Tangga STA-02 46 6 54 60 54 60 0 0 0
50 Pekerjaan Kolom Lantai 7
51 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone A 44 6 54 60 60 66 0 -6 6
52 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone B 45 6 57 63 60 66 0 -3 3
53 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone C 46 6 60 66 60 66 0 0 0
54 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 8
55 Zone A 51 6 54 60 60 66 0 -6 6
56 Zone B 52 6 57 63 60 66 0 -3 3
57 Zone C 53 6 60 66 60 66 0 0 0
58 Pekerjaan Tangga 7-8
59 Tangga STA-01 56 6 57 63 60 66 0 -3 3
60 Tangga STA-02 57 6 60 66 60 66 0 0 0
61 Pekerjaan Kolom Lantai 8
62 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone A 55 6 60 66 66 72 0 -6 6
63 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone B 56 6 63 69 66 72 0 -3 3
64 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone C 57 6 66 72 66 72 0 0 0
65 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 9
66 Zone A 62 6 60 66 66 72 0 -6 6
67 Zone B 63 6 63 69 66 72 0 -3 3
68 Zone C 64 6 66 72 66 72 0 0 0
69 Pekerjaan Tangga 8-9
70 Tangga STA-01 67 6 63 69 66 72 0 -3 3
71 Tangga STA-02 68 6 66 72 66 72 0 0 0
72 Pekerjaan Kolom Lantai 9
73 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone A 66 6 66 72 72 78 0 -6 6
74 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone B 67 6 69 75 72 78 0 -3 3
75 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone C 68 6 72 78 72 78 0 0 0
76 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 10
77 Zone A 73 6 66 72 72 78 0 -6 6
78 Zone B 74 6 69 75 72 78 0 -3 3
79 Zone C 75 6 72 78 72 78 0 0 0
80 Pekerjaan Tangga 9-10
81 Tangga STA-01 78 6 69 75 72 78 0 -3 3
82 Tangga STA-02 79 6 72 78 72 78 0 0 0
IV-112
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 61 : Perhitungan Activity Float Time Aluminium Most Likely (2)
DURATION EET LET FREE FLOAT INDP. FLOAT TOTAL FLOAT
CODE WORKS PREDECESSOR
Di,j (FFi,j = Ej - Ei - Di,j) (IFi,j = Ej - Li - Di,j) (TFi,j = Lj - Ei - Di,j)
Ei Ej Li Lj
83 Pekerjaan Kolom Lantai 10
84 Pekerjaan Kolom Lantai 10 Zone A 77 6 72 78 78 84 0 -6 6
85 Pekerjaan Kolom Lantai 10 Zone B 78 6 75 81 78 84 0 -3 3
86 Pekerjaan Kolom Lantai 10 Zone C 79 6 78 84 78 84 0 0 0
87 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 11
88 Zone A 84 6 72 78 78 84 0 -6 6
89 Zone B 85 6 75 81 78 84 0 -3 3
90 Zone C 86 6 78 84 78 84 0 0 0
91 Pekerjaan Tangga 10-11
92 Tangga STA-01 89 6 75 81 78 84 0 -3 3
93 Tangga STA-02 90 6 78 84 78 84 0 0 0
94 Pekerjaan Kolom Lantai 11
95 Pekerjaan Kolom Lantai 11 Zone A 88 6 78 84 84 90 0 -6 6
96 Pekerjaan Kolom Lantai 11 Zone B 89 6 81 87 84 90 0 -3 3
97 Pekerjaan Kolom Lantai 11 Zone C 90 6 84 90 84 90 0 0 0
98 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 12
99 Zone A 95 6 78 84 84 90 0 -6 6
100 Zone B 96 6 81 87 84 90 0 -3 3
101 Zone C 97 6 84 90 84 90 0 0 0
102 Pekerjaan Tangga 11-12
103 Tangga STA-01 100 6 81 87 84 90 0 -3 3
104 Tangga STA-02 101 6 84 90 84 90 0 0 0
105 Pekerjaan Kolom Lantai 12
106 Pekerjaan Kolom Lantai 12 Zone A 99 6 84 90 90 96 0 -6 6
107 Pekerjaan Kolom Lantai 12 Zone B 100 6 87 93 90 96 0 -3 3
108 Pekerjaan Kolom Lantai 12 Zone C 101 6 90 96 90 96 0 0 0
109 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 13
110 Zone A 106 6 84 90 90 96 0 -6 6
111 Zone B 107 6 87 93 90 96 0 -3 3
112 Zone C 108 6 90 96 90 96 0 0 0
113 Pekerjaan Tangga 12-13
114 Tangga STA-01 111 6 87 93 90 96 0 -3 3
115 Tangga STA-02 112 6 90 96 90 96 0 0 0
116 Pekerjaan Kolom Lantai 13
117 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone A 110 6 90 96 96 102 0 -6 6
118 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone B 111 6 93 99 96 102 0 -3 3
119 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone C 112 6 96 102 96 102 0 0 0
120 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 14
121 Zone A 117 6 90 96 96 102 0 -6 6
122 Zone B 118 6 93 99 96 102 0 -3 3
123 Zone C 119 6 96 102 96 102 0 0 0
124 Pekerjaan Tangga 13-14
125 Tangga STA-01 122 6 93 99 96 102 0 -3 3
126 Tangga STA-02 123 6 96 102 96 102 0 0 0
IV-113
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 62 : Perhitungan Activity Float Time Aluminium Pessimistic (1)
DURATION EET LET FREE FLOAT INDP. FLOAT TOTAL FLOAT
CODE WORKS PREDECESSOR
Di,j (FFi,j = Ej - Ei - Di,j) (IFi,j = Ej - Li - Di,j) (TFi,j = Lj - Ei - Di,j)
Ei Ej Li Lj
1 ALUMINIUM FORMWORK
2 Pekerjaan Lantai 3 (Balok dan Plat)
3 Zone A - 9 0 9 0 9 0 0 0
4 Zone B 3 9 9 18 9 18 0 0 0
5 Zone C 4 9 18 27 18 27 0 0 0
6 Pekerjaan Kolom Lantai 3
7 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone A 3 23 9 32 9 43 0 0 11
8 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone B 4 20 18 38 18 43 0 0 5
9 Pekerjaan Kolom Lantai 3 Zone C 5 16 27 43 27 43 0 0 0
10 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 4
11 Zone A 7 23 9 32 9 43 0 0 11
12 Zone B 8 20 18 38 18 43 0 0 5
13 Zone C 9 16 27 43 27 43 0 0 0
14 Pekerjaan Tangga 3-4
15 Tangga STA-01 12 20 18 38 18 43 0 0 5
16 Tangga STA-02 13 16 27 43 27 43 0 0 0
17 Pekerjaan Kolom Lantai 4
18 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone A 11 15 32 47 43 58 0 -11 11
19 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone B 12 15 38 53 43 58 0 -5 5
20 Pekerjaan Kolom Lantai 4 Zone C 13 15 43 58 43 58 0 0 0
21 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 5
22 Zone A 18 15 32 47 43 58 0 -11 11
23 Zone B 19 15 38 53 43 58 0 -5 5
24 Zone C 20 15 43 58 43 58 0 0 0
25 Pekerjaan Tangga 4-5
26 Tangga STA-01 23 15 38 53 43 58 0 -5 5
27 Tangga STA-02 24 15 43 58 43 58 0 0 0
28 Pekerjaan Kolom Lantai 5
29 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone A 22 10 47 57 58 68 0 -11 11
30 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone B 23 10 53 63 58 68 0 -5 5
31 Pekerjaan Kolom Lantai 5 Zone C 24 10 58 68 58 68 0 0 0
32 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 6
33 Zone A 29 10 47 57 58 68 0 -11 11
34 Zone B 30 10 53 63 58 68 0 -5 5
35 Zone C 31 10 58 68 58 68 0 0 0
36 Pekerjaan Tangga 5-6
37 Tangga STA-01 34 10 53 63 58 68 0 -5 5
38 Tangga STA-02 35 10 58 68 58 68 0 0 0
39 Pekerjaan Kolom Lantai 6
40 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone A 33 8 57 65 68 76 0 -11 11
41 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone B 34 8 63 71 68 76 0 -5 5
42 Pekerjaan Kolom Lantai 6 Zone C 35 8 68 76 68 76 0 0 0
43 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 7
44 Zone A 40 8 57 65 68 76 0 -11 11
45 Zone B 41 8 63 71 68 76 0 -5 5
46 Zone C 42 8 68 76 68 76 0 0 0
47 Pekerjaan Tangga 6-7
48 Tangga STA-01 45 8 63 71 68 76 0 -5 5
49 Tangga STA-02 46 8 68 76 68 76 0 0 0
50 Pekerjaan Kolom Lantai 7
51 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone A 44 8 65 73 76 84 0 -11 11
52 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone B 45 8 71 79 76 84 0 -5 5
53 Pekerjaan Kolom Lantai 7 Zone C 46 8 76 84 76 84 0 0 0
54 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 8
55 Zone A 51 8 65 73 76 84 0 -11 11
56 Zone B 52 8 71 79 76 84 0 -5 5
57 Zone C 53 8 76 84 76 84 0 0 0
58 Pekerjaan Tangga 7-8
59 Tangga STA-01 56 8 71 79 76 84 0 -5 5
60 Tangga STA-02 57 8 76 84 76 84 0 0 0
61 Pekerjaan Kolom Lantai 8
62 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone A 55 8 73 81 84 92 0 -11 11
63 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone B 56 8 79 87 84 92 0 -5 5
64 Pekerjaan Kolom Lantai 8 Zone C 57 8 84 92 84 92 0 0 0
65 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 9
66 Zone A 62 8 73 81 84 92 0 -11 11
67 Zone B 63 8 79 87 84 92 0 -5 5
68 Zone C 64 8 84 92 84 92 0 0 0
69 Pekerjaan Tangga 8-9
70 Tangga STA-01 67 8 79 87 84 92 0 -5 5
71 Tangga STA-02 68 8 84 92 84 92 0 0 0
72 Pekerjaan Kolom Lantai 9
73 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone A 66 8 81 89 92 100 0 -11 11
74 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone B 67 8 87 95 92 100 0 -5 5
75 Pekerjaan Kolom Lantai 9 Zone C 68 8 92 100 92 100 0 0 0
76 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 10
77 Zone A 73 8 81 89 92 100 0 -11 11
78 Zone B 74 8 87 95 92 100 0 -5 5
79 Zone C 75 8 92 100 92 100 0 0 0
80 Pekerjaan Tangga 9-10
81 Tangga STA-01 78 8 87 95 92 100 0 -5 5
82 Tangga STA-02 79 8 92 100 92 100 0 0 0
IV-114
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Tabel 4. 63 : Perhitungan Activity Float Time Aluminium Pessimistic (2)
DURATION EET LET FREE FLOAT INDP. FLOAT TOTAL FLOAT
CODE WORKS PREDECESSOR
Di,j (FFi,j = Ej - Ei - Di,j) (IFi,j = Ej - Li - Di,j) (TFi,j = Lj - Ei - Di,j)
Ei Ej Li Lj
83 Pekerjaan Kolom Lantai 10
84 Pekerjaan Kolom Lantai 10 Zone A 77 8 89 97 100 108 0 -11 11
85 Pekerjaan Kolom Lantai 10 Zone B 78 8 95 103 100 108 0 -5 5
86 Pekerjaan Kolom Lantai 10 Zone C 79 8 100 108 100 108 0 0 0
87 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 11
88 Zone A 84 8 89 97 100 108 0 -11 11
89 Zone B 85 8 95 103 100 108 0 -5 5
90 Zone C 86 8 100 108 100 108 0 0 0
91 Pekerjaan Tangga 10-11
92 Tangga STA-01 89 8 95 103 100 108 0 -5 5
93 Tangga STA-02 90 8 100 108 100 108 0 0 0
94 Pekerjaan Kolom Lantai 11
95 Pekerjaan Kolom Lantai 11 Zone A 88 8 97 105 108 116 0 -11 11
96 Pekerjaan Kolom Lantai 11 Zone B 89 8 103 111 108 116 0 -5 5
97 Pekerjaan Kolom Lantai 11 Zone C 90 8 108 116 108 116 0 0 0
98 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 12
99 Zone A 95 8 97 105 108 116 0 -11 11
100 Zone B 96 8 103 111 108 116 0 -5 5
101 Zone C 97 8 108 116 108 116 0 0 0
102 Pekerjaan Tangga 11-12
103 Tangga STA-01 100 8 103 111 108 116 0 -5 5
104 Tangga STA-02 101 8 108 116 108 116 0 0 0
105 Pekerjaan Kolom Lantai 12
106 Pekerjaan Kolom Lantai 12 Zone A 99 8 105 113 116 124 0 -11 11
107 Pekerjaan Kolom Lantai 12 Zone B 100 8 111 119 116 124 0 -5 5
108 Pekerjaan Kolom Lantai 12 Zone C 101 8 116 124 116 124 0 0 0
109 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 13
110 Zone A 106 8 105 113 116 124 0 -11 11
111 Zone B 107 8 111 119 116 124 0 -5 5
112 Zone C 108 8 116 124 116 124 0 0 0
113 Pekerjaan Tangga 12-13
114 Tangga STA-01 111 8 111 119 116 124 0 -5 5
115 Tangga STA-02 112 8 116 124 116 124 0 0 0
116 Pekerjaan Kolom Lantai 13
117 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone A 110 8 113 121 124 132 0 -11 11
118 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone B 111 8 119 127 124 132 0 -5 5
119 Pekerjaan Kolom Lantai 13 Zone C 112 8 124 132 124 132 0 0 0
120 Pekerjaan Balok dan Plat Lantai 14
121 Zone A 117 8 113 132 124 132 11 0 11
122 Zone B 118 8 119 132 124 132 5 0 5
123 Zone C 119 8 124 132 124 132 0 0 0
124 Pekerjaan Tangga 13-14
125 Tangga STA-01 122 8 119 132 124 132 5 0 5
126 Tangga STA-02 123 8 124 132 124 132 0 0 0
Berdasarkan data waktu pelaksanaan yang telah dilakukan analisis terkait perbandingan
Durasi Durasi
81 hari 120 Hari 159 Hari 72 hari 102 Hari 132 Hari
IV-115
http://digilib.mercubuana.ac.id/
Bab IV Hasil dan Analisis
Berdasarkan penelitian yang telah dilakukan oleh penulis, dengan ini penulis
mengajukan status kelayakan hasil penelitian tugas akhir dengan judul “Analisis
Formwork) Terhadap Biaya dan Waktu Pada Proyek Apartemen Saumata Suites”
kepada beberapa pakar. Tujuan melakukan validasi pakar adalah untuk menguji status
kelayakan agar hasil penelitian yang telah dilakukan oleh penulis bersifat legal secara
No. Pendidikan
Nama Pakar Jabatan Instansi
Pakar Terakhir
Project Manager
1 Ir. Caca Sucarsa S2 PT. PP (Persero) Tbk.
(PM)
Site Engineering
2 Ryan Florenda, ST S1 PT. PP (Persero) Tbk.
Manager (SEM)
Site Operation
3 Enggal Puji Sembada, ST. S1 PT. PP (Persero) Tbk.
Manager (SOM)
IV-116
http://digilib.mercubuana.ac.id/