KATA PENGANTAR

BISMILLAHIRROHMANIRROHIM

Penulis mengucapkan puji syukur atas kehadiran Allah SWT yang telah
memberikan semangat, kesehatan dan kesempatan kepada penulis untuk
menyelesaikan Tugas Rancangan Elemen Mesin (TREM). Yang mana tugas ini
merupakan salah satu syarat yang berlaku kepada seluruh mahasiswa sesuai
kurikulum di Fakultas Teknik jurusan Teknik Mesin Universitas Muhammadiyah
Sumatera utara.
Dalam kesempatan ini penulis diberi Tugas Rancangan Elemen Mesin
Kopling Toyota Rush
Daya (N) = 109 PS
Putaran (n) = 6.000 rpm
Pada perencanaan ini penulis akan menyajikan cara-cara perhitungan,
ukuran-ukuran utama dari roda gigi tersebut. Adapun tujuan dari tugas ini adalah
sebagai penerapan-penerapan dari teori yang di dapat dari perkuliahan elemen
mesin.
Pada akhirnya penulis menyadari bahwa rancangan ini masih jauh dari
yang sempurna, oleh karenanya kritikan dan saran yang sangat membangun sangat
di harapkan demi tugas rancangan ini.
Pada kesempatan ini penulis juga mengucapkan terima kasih kepada bapak
Rahmat Kartolo Simanjuntak, S.T.,M.T atas segala bimbingan yang telah di
berikannya dalam menyelasaikan tugas ini. Dan juga kepada teman-teman yang
telah membantu baik dalam mengadakan literature dan diskusi-diskusi yang
sangat bermanfaat bagi penulis dalam menyelesaikan tugas rancangan elemen
mesin ini.

Medan, ` 2015

RONNY WIRANATA S

i
 DAFTAR ISI

LEMBAR PENGESAHAN
SPESIFIKASI TUGAS
LEMBAR ASISTENSI
KATA PENGANTAR........................................................................................... i
DAFTAR ISI.........................................................................................................ii
DAFTAR TABEL................................................................................................ iii
DAFTAR GAMBAR............................................................................................iv
SKEMA GAMBAR...............................................................................................v
BAB 1 PENDAHULUAN..................................................................................... 1
1.1. Latar Belakang.............................................................................1
1.2. Tujuan..........................................................................................1
1.3. Batasan Masalah..........................................................................2
1.4. Sistematika Penulisan .................................................................2
BAB 2 TINJAUAN PUSTAKA.......................................................................3
2.1. Pengertian Kopling......................................................................3
2.2. Kopling Sebagai Elemen Mesin..................................................3
2.3. Jenis Kopling...............................................................................4
2.3.1. Kopling Gesek ...................................................................4
2.3.2. Kopling Tetap ....................................................................6
2.3.3. Kopling Tidak Tetap ..........................................................8
2.4. Bagian-Bagian Utama Kopling ..................................................10
2.5. Dasar Pemilihan Kopling............................................................11
2.6. Cara Kerja Kopling.....................................................................13
BAB 3 ANALISA PERHITUNGAN ...............................................................14
3.1. Poros ..........................................................................................14
3.1.1. Fungsi Poros .....................................................................14
3.1.2. Perhitungan Poros .............................................................14
3.2. Spline dan Naaf ..........................................................................20
3.2.1. Spline ................................................................................20
3.2.2. Naaf ...................................................................................23
3.3. Plat Gesek...................................................................................25
3.3.1. Fungsi Plat Gesek..............................................................25
3.3.2. Perhitungan Plat Gesek .....................................................26
3.4. Pegas...........................................................................................30
3.5. Bantalan .....................................................................................35
3.5.1. Perhitungan Bantalan ........................................................35
3.6. Baut dan Mur..............................................................................39
3.7. Paku Keling.................................................................................44
BAB 4 PERAWATAN MAINTENANCE ( PEMELIHARAAN ) ...……….48
BAB 5 KESIMPULAN .....................................................................................49
DAFTAR PUSTAKA ..........................................................................................51
GAMBAR TEKNIK

ii
 DAFTAR TABEL

Tabel 2.1 Perbandingan Kelebihan dan Kekurangan Kopling................................12

Tabel 3.1 Faktor koreksi daya yang akan dipindahkan (fc).................................... 15
Tabel 3.2 Standart bahan poros............................................................................... 16
Tabel 3.3 Diameter poros........................................................................................ 18
Tabel 3.4 DIN 5462 – 5464.................................................................................... 20
Tabel 3.5 Harga µ dan Pa ....................................................................................... 25
Tabel 3.6 Momen puntir gesek statis untuk kopling elektromagnit plat tunggal
kering...................................................................................................................... 26
Tabel 3.7 Laju keausan permukaan plat gesek........................................................28
Tabel 3.8 Batas keausan Rem dan Kopling Elektromagnetik Plat Tunggal
Kering..................................................................................................................... 28
Tabel 3.9 Ulir Metris Kasar.............................................................................................. 40
Tabel 3.10 Jenis dan Dimensi Paku Keling............................................................ 45

iii
 DAFTAR GAMBAR

Gambar 2.1 Sistem Kopling ....................................................................................3

Gambar 2.2 Kopling Plat Tunggal...........................................................................4
Gambar 2.3 Kopling Plat Ganda..............................................................................5
Gambar 2.4 Kopling Plat Banyak............................................................................5
Gambar 2.5 Kopling Magnet...................................................................................6
Gambar 2.6 Kopling Satu Arah...............................................................................7
Gambar 2.7 Kopling Hidrolik..................................................................................7
Gambar 2.8 Kopling Sentrifugal..............................................................................8
Gambar 2.9 Kopling Cakar......................................................................................9
Gambar 2.10 Kopling Plat.......................................................................................9
Gambar 2.11 Kopling Kerucut...............................................................................10
Gambar 2.12 Kopling Friwil..................................................................................10
Gambar 3.1 Poros...................................................................................................14
Gambar 3.2 Spline ................................................................................................20
Gambar 3.3 Plat Gesek..........................................................................................25
Gambar 3.4 Susunan Pegas....................................................................................30
Gambar 3.5 Bantalan Gelinding............................................................................35
Gambar 3.6 Baut dan Mur ....................................................................................39
Gambar 3.7 Paku Keling .......................................................................................44

iv
 SKEMA GAMBAR

ASSEMBLING

Keterangan Gambar :
1. Plat Gesek
2. Poros
3. Bantalan Gelinding
4. Spline dan Naaf
5. Pegas
6. Baut dan Mur
7. Paku Keling