Ket Mat 05
Ket Mat 05
(Pertemuan Kelima)
Moch. Idris
Outline
2 Aplikasi
Theorem
Jika a1 , a2 , . . . , an dan b1 , b2 , . . . , bn bilangan real, maka
n
!2 n n
X X X
ak bk ≤ a2k b2k .
k=1 k=1 k=1
Cara I
Hasilnya
a21 b21 + 2a1 b1 a2 b2 + a22 b22 ≤ a21 b21 + a21 b22 + a22 b21 + a22 b22
(a1 b1 + a2 b2 )2 ≤ (a21 + a22 )(b21 + b22 ).
Dengan demikian
v v v v m+1
um+1 um+1 um um X
uX uX uX uX
t ak2 t 2
bk = t 2 2
ak + am+1 t 2 2
bk + bm+1 ≥
ak bk .
k=1 k=1 k=1 k=1 k=1
Bukti selesai.
Moch. Idris () Ketaksamaan Matematika 6 / 21
Ketaksamaan Cauchy-Bunyakovsky-Schwarz (CBS)
Cara II
Kita mengetahui bahwa kuadrat bilangan real bernilai non negatif, sehingga
n X
X n
(ai bj − aj bi )2 ≥ 0.
i=1 j=1
n
!2 n
! n
!
X X X
ai bi ≤ a2i b2i .
i=1 i=1 i=1
Cara III
Perhatikan bahwa
n
!2 n
!2
X X
ai bi + an+1 bn+1 = ai bi + a2n+1 b2n+1
i=1 i=1
n
X
+ 2an+1 bn+1 ai bi (1)
i=1
dan
n
! n
! n
! n
!
X X X X
a2i + a2n+1 b2i + b2n+1 = a2i b2i
i=1 i=1 i=1 i=1
2 2
+ an+1 bn+1
n
!
X
2
+ an+1 bi
i=1
n
!
X
+ bn+1 a2i . (2)
i=1
n
!2 n
! n
!
X X X
Sn+1 − Sn = ai bi + an+1 bn+1 − a2i + a2n+1 b2i + b2n+1
i=1 i=1 i=1
n
!2 n
! n
!
X X X
− ai bi + a2i b2i
i=1 i=1 i=1
n
! n
! n
X X X
= − bn+1 a2i − an+1 2
bi + 2an+1 bn+1 ai bi
i=1 i=1 i=1
bn+1 a21 + a22 + · · · + a2n − an+1 b21 + b22 + · · · + b2n
=−
+ 2an+1 bn+1 (a1 b1 + a2 b2 + · · · + an bn )
2 2
= − (bn+1 a1 − an+1 b1 ) − (bn+1 a2 − an+1 b2 )
2
− · · · − (bn+1 an − an+1 bn )
≤ 0.
Artinya Sn+1 ≤ Sn .
Moch. Idris () Ketaksamaan Matematika 11 / 21
Ketaksamaan Cauchy-Bunyakovsky-Schwarz (CBS)
Sn+1 ≤ Sn ≤ Sn−1 ≤ · · · ≤ S2 ≤ S1 = 0.
Cara IV
0 ≤ P x2 + Qx + R
dengan determinan D = Q2 − 4P R ≤ 0.
Sekarang perhatikan bahwa
n
X n
X n
X n
X
2
0≤ (ai x + bi ) = x2 a2i + x2 ai bi + b2i .
i=1 i=1 i=1 i=1
Pn Pn Pn
Jelas diperoleh P = i=1 a2i , Q = 2 i=1 ai bi , dan R = 2
i=1 bi .
Konsekuensinya
n
!2 n n
X X X
D=4 ai bi −4 a2i b2j ≤ 0.
i=1 i=1 j=1
a1 + a2 + · · · + an = 1.
1
Tunjukkan bahwa n ≤ a21 + a22 + · · · + a2n .
Pembahasan:
Pn
Dengan asumsi a1 , a2 , · · · , an ∈ R sedemikian sehingga i=1 ai = 1, pilih bi = 1
dengan i : 1, 2, · · · , n. Akibatnya
n
X
b2i = n.
i=1
(a1 + a2 + · · · + an )2 =(a1 b1 + a2 b2 + · · · + an bn )2
≤(a21 + a22 + · · · + a2n )(b21 + b22 + · · · + b2n )
1 ≤(a21 + a22 + · · · + a2n )n.
1
Jadi terbukti n ≤ a21 + a22 + · · · + a2n .
Contoh
√
Misalkan a2 + b2 + c2 = 1. Tunjukkan maksimum a + 2b + 3c adalah 14.
Pembahasan:
1 =a2 + b2 + c2
=k 2 (12 + 22 + 32 ).
√
Kita mendapatkan k = √1 , sehingga a + 2b + 3c = 14.
14
Pembahasan:
r r
a p b p
a+b+c= a(b + c) + b(a + c)
b+c a+c
r
c p
+ c(b + a)
b+a
r
a b c
≤ + +
b+c a+c a+b
p
× a(b + c) + b(a + c) + c(a + b)
r r
a b c 2
≤ + + (a + b + c).
b+c a+c a+b 3
Kuadratkan, kemudian bagi dengan 23 (a + b + c)2 , sehingga
a b c 3
+ + ≥ .
b+c a+c a+b 2
Selesai.
Moch. Idris () Ketaksamaan Matematika 18 / 21
Aplikasi
Contoh
Misalkan a, b, c ∈ P. Tunjukkan
Diketahui a, b, c ∈ P. Nyatakan
√ √ √
a c b a c b
a+b+c= √ + √ + √ .
c a b
Ketaksamaan CBS memberikan
√ √ √ !2 2
b2 c2
a c b a c b a
√ + √ + √ ≤ + + (a + b + c)
c a b c a b
2
b2 c2
a
(a + b + c) ≤ + + .
c a b
Contoh