Laporan Akhir

PT. Archiegama Bangun Cipta Pratama

KATA PENGANTAR

Buku Laporan Akhir (Buku 3) ini merupakan bagian dalam pelaksanaan Pekerjaan
Penyusunan Rencana Tata Ruang Kawasan Pengembangan Ekonomi Terpadu dan
Sinkronisasi Program Pengembangan KAPET DAS KAKAB yang merupakan kerja sama
antara Direktorat Jenderal Penataan Ruang melalui Direktorat Penataan Ruang Wilayah
III dan PT. Archiegama Bangun Cipta Pratama.

Dalam Laporan Akhir (Buku 3) ini dipaparkan mengenai latar belakang pekerjaan
Penyusunan Rencana Tata Ruang Kawasan Pengembangan Ekonomi Terpadu dan
Sinkronisasi Program Pengembangan KAPET DAS KAKAB, Arah Pemanfaatan Ruang
Wilayah KAPET DAS KAKAB, dan Rencana Pengendalian Pemanfaatan Ruang Wilayah
KAPET DAS KAKAB. Laporan ini selanjutnya akan dijadikan sebagai bahan diskusi
dengan nara sumber dari pihak Direktorat Jenderal Penataan Ruang melalui Direktorat
Penataan Ruang Wilayah III.

Akhir kata kepada semua pihak yang telah turut membantu menyusun Laporan Akhir
(Buku 3) ini disampaikan terima kasih.

TIM PENYUSUN

Rencana Tata Ruang Kawasan Pengembangan Ekonomi Terpadu

Pengembangan KAPET DAS KAKAB i
Laporan Akhir
PT. Archiegama Bangun Cipta Pratama

Daftar Isi

Kata Pengantar ..............................................................................................................

i
Daftar Isi ..............................................................................................................
ii
Daftar Tabel ..............................................................................................................
v
Daftar Gambar ..............................................................................................................
vi

BAB 1 PENDAHULUAN
1.1 Latar Belakang..............................................................................
I-1
1.2 Kawasan Pengembangan Ekonomi Terpadu (KAPET).................
I-2
1.3 Maksud, Tujuan Dan Sasaran......................................................
I-6
1.4 Ruang Lingkup Study...................................................................
I-7
1.5 Keluaran Pekerjaan......................................................................
I-8
1.6 Metodologi Pelaksanaan Pekerjaan..............................................
I-9
1.6.1 Pentahapan Pelaksanaan Pekerjaan...............................
I-9
1.6.2 Tahap Persiapan dan Indentifikasi...................................
I-9
1.6.3 Tahap Analisis Rencana Tata Ruang Pengembangan
Ekonomi Terpadu dan Sinkronisasi Program

Rencana Tata Ruang Kawasan Pengembangan Ekonomi Terpadu

Pengembangan KAPET DAS KAKAB ii
Laporan Akhir
PT. Archiegama Bangun Cipta Pratama

Pengembangan KAPET DAS KAKAB..............................

I-11
1.6.4 Tahap Perumusan Rencana Wilayah...............................
I-14
1.7 Sistematika Pelaporan..................................................................
I-17

BAB 2 ARAH PEMANFAATAN RUANG WILAYAH KAPET DAS KAKAB

2.1 Dasar-Dasar Arah Pemanfaatan Ruang.......................................
II-1
2.2 Indikasi Program Perwujudan Pengembangan Ekonomi..............
II-2
2.3 Indikasi Program Perwujudan Struktur Ruang..............................
II-5
2.3.1 Perwujudan Sistem Perkotaan.........................................
II-5
2.3.2 Program Perwujudan Sistem Perkotaan..........................
II-7
2.3.3 Perwujudan Sistem Transportasi.....................................
II-7
2.3.3.1 Perwujudan Sistem Transportasi Darat............
II-8
2.3.3.2 Perwujudan Sistem Transportasi Laut..............
II-10
2.3.3.3 Perwujudan Sistem Transportasi Udara...........
II-11
2.3.4 Perwujudan Infrastruktur Dasar Wilayah..........................
II-12
2.3.4.1 Perwujudan Sistem Jaringan Energi................
II-12
2.3.4.2 Perwujudan Sistem Jaringan Telekomunikasi. .
II-14

Rencana Tata Ruang Kawasan Pengembangan Ekonomi Terpadu

Pengembangan KAPET DAS KAKAB iii
Laporan Akhir
PT. Archiegama Bangun Cipta Pratama

2.3.4.3 Perwujudan Sistem Jaringan Sumber Daya

Air....................................................................
II-15
2.3.4.4 Perwujudan Sistem Jaringan Infrastruktur........
II-16
2.4 Indikasi Program Perwujudan Pola Ruang....................................
II-18
2.4.1 Dasar Perwujudan Kawasan Lindung..............................
II-18
2.4.2 Dasar Perwujudan Kawasan Budidaya............................
II-19
2.4.3 Indikasi Program Perwujudan Pola Ruang Kota...............
II-20
2.5 Indikasi Program Perwujudan Kawasan Strategis........................
II-21

BAB 3 RENCANA PENGENDALIAN PEMANFAATAN RUANG WILAYAH KAPET

DAS KAKAB
3.1 Kedudukan Pengendalian Dalam RTRW KAPET DAS KAKAB....
III-1
3.1.1 Pengendalian Pemanfaatan Ruang dalam UU no.26
Tahun 2007......................................................................
III-1
3.1.2 Kepentingan Instrumen Pengendalian.............................
III-2
3.1.3 Ruang Lingkup Pengendalian..........................................
III-2
3.2 Arahan Peraturan Zonasi..............................................................
III-4
3.2.1 Ketentuan Zonasi Kawasan Lindung................................
III-4
3.2.1.1 Hutan Lindung..................................................
III-5

Rencana Tata Ruang Kawasan Pengembangan Ekonomi Terpadu

Pengembangan KAPET DAS KAKAB iv
Laporan Akhir
PT. Archiegama Bangun Cipta Pratama

3.2.1.2 Cagar Alam......................................................

III-5
3.2.1.3 Pantai Berhutan Bakau....................................
III-6
3.2.2 Ketentuan Zonasi Kawasan Budidaya.............................
III-9
3.2.2.1 Hutan Produksi Terbatas.................................
III-9
3.2.2.2 Hutan Produksi Tetap......................................
III-9
3.2.2.3 Hutan Tanaman Industri...................................
III-10
3.2.2.4 Perkebunan......................................................
III-10
3.2.2.5 Pertanian lahan kering.....................................
III-11
3.2.2.6 Pertanian Lahan Basah....................................
III-11
3.2.2.7 Perikanan Budidaya.........................................
III-12
3.2.2.8 Permukiman Perkotaan....................................
III-12
3.2.2.9 Permukiman Perdesaan...................................
III-13
3.2.2.10 Industri.............................................................
III-14
3.2.3 Kawasan yang Dilalui Sistem Jaringan Prasarana dan
Sarana Wilayah dan Sempadan.......................................
III-19
3.2.3.1 Kawasan Sempadan Pantai.............................
III-19
3.2.3.2 Kawasan Sempadan Sungai............................
III-19

Rencana Tata Ruang Kawasan Pengembangan Ekonomi Terpadu

Pengembangan KAPET DAS KAKAB v
Laporan Akhir
PT. Archiegama Bangun Cipta Pratama

3.2.3.3 Kawasan Sekitar Pelabuhan............................

III-20
3.2.3.4 Kawasan Sekitar Rel Kereta Api......................
III-20
3.2.3.5 Kawasan Sekitar Bandara Udara.....................
III-20
3.2.3.6 Kawasan Sekitar SUTET.................................
III-20
3.3 Perizinan.......................................................................................
III-24
3.3.1 Penerapan Perizinan........................................................
III-24
3.3.2 Tindakan dalam Mengendalikan Pembangunan..............
III-24
3.4 Insentif Dan Disinsentif.................................................................
III-26
3.4.1 Kriteria Pengenaan Insentif/Disinsentif.............................
III-27
3.5 Pengenaan Sanksi........................................................................
III-30

Rencana Tata Ruang Kawasan Pengembangan Ekonomi Terpadu

Pengembangan KAPET DAS KAKAB vi
Laporan Akhir
PT. Archiegama Bangun Cipta Pratama

Daftar Tabel

Tabel 3.1 Ketentuan Pengaturan Zonasi Kawasan Lindung...............................

III-7
Tabel 3.2 Ketentuan Zonasi Kawasan Budidaya................................................
III-15
Tabel 3.3 Ketentuan Pengaturan Zonasi Kawasan yang Dilalui Sistem
Jaringan Prasarana dan Sarana serta Sempadan..............................
III-21
Tabel 3.4 Jenis Perizinan...................................................................................
III-25
Tabel 3.5 Aspek sertaJenis Insentif dan Disinsentif...........................................
III-28
Tabel 3.6 Sanksi Penertiban Langsung pada Pemanfaatan Ruang yang tidak
Sesuai dengan Rencana....................................................................
III-30

Rencana Tata Ruang Kawasan Pengembangan Ekonomi Terpadu

Pengembangan KAPET DAS KAKAB vii
Laporan Akhir
PT. Archiegama Bangun Cipta Pratama

Daftar Gambar

Gambar 1.1 Tahapan Utama Penyusunan Rencana Tata Ruang Wilayah

Pengembangan Ekonomi Terpadu dan Sinkronisasi Program
Pengembangan KAPET DAS KAKAB..............................................
I-9
Gambar 1.2 Tahap Persiapan dan Identifikasi Awal............................................
I-11
Gambar 1.3 Tahap Analisis Rencana Tata Ruang Pengembangan Ekonomi
Terpadu dan Sinkronisasi Program Pengembangan KAPET DAS
KAKAB.............................................................................................
I-12
Gambar 1.4 Tahap Rencana Tata Ruang Pengembangan Ekonomi Terpadu
dan Sinkronisasi Program Pengembangan KAPET DAS KAKAB....
I-16
Gambar 1.5 Sistematika Laporan Akhir Rencana Tata Ruang Kawasan
Pengembangan Ekonomi Terpadu Pengembangan KAPET DAS
KAKAB.............................................................................................
I-17
Gambar 3.1 Ketentuan dan Instrumen Pengendalian dalam RTRW KAPET
DAS KAKAB.....................................................................................
III-3
Gambar 3.2 Arahan Peraturan Zonasi Wilayah KAPET DAS KAKAB..................
III-23
Gambar 3.3 Model System Dynamic Alih Fungsi Lahan Kawasan Perkotaan.....
III-29
Gambar 3.4 Model System Dynamic Alih Fungsi Lahan Kawasan Perdesaan....
III-29

Rencana Tata Ruang Kawasan Pengembangan Ekonomi Terpadu

Pengembangan KAPET DAS KAKAB viii
Laporan Akhir
PT. Archiegama Bangun Cipta Pratama

Rencana Tata Ruang Kawasan Pengembangan Ekonomi Terpadu

Pengembangan KAPET DAS KAKAB ix