Anda di halaman 1dari 6

LOGARITMA

MODUL Logaritma adalah kebalikan dari perpangkatan. Jadi apabila


diketahui ax=b maka x dapat ditentukan dengan logaritma yang
MATEMATIKA berbentuk x = a log b
a : bilangan pokok logaritma dengan a > 0, a  1
b : Numerus , b > 0
Contoh :
* 25 = 32 2
log 32 = 5
1 1
* 3-4 = 3
log =-4
81 81
 Nyatakan dalam bentuk logaritma:
KELAS X a. 34 = 81

SEMESTER I b. 3
2 =2
1
3

c. 0,001 = 10-3

Jawab:

a. 34 = 81  3log 81 = 4
1

b. 3
2 = 2 3  2 log 3
2 =
c. 0,001 = 10-3  10
log 0,001 = -3

 Nytakan dalam bentuk pangkat

ANTO, S.Pd
5
a. log 25 = 2

SMK NEGERI NGASEM BOJONEGORO b. 3


log
1
27
= -3

a
c. log b = c
p
Jawab : 5. log a.a log b.b log c = p log c ; a  1, b  1
a. 5log 25 = 2  25 = 52
p
a log b
1 1 6. log b =
b. 3log = 3-3
p
= -3  log a
27 27
p 1
c. a
log b = c  b = ac 7. log x = x
; x 1
log p

x
a
8. a log x
 Tentukan nilai logaritma berikut!
n a
a. 2
log 32 9. am
log b n  . log b
m
3
b. log 3 3
10. plog 1 = 0
p
c. 2
log
1
2 11. log p = 1
2 p
12. log pn = n
Jawab :
2
a. log 32 = 2log 25 = 5
Contoh :
3 1. Sederhanakan :
b. log 3 3 = 3log =1
2 4.12
1  1
1 a. log 4 – 2log 6 + 2log 12 = 2log = 2log 8 = 3
c. 2log 2 = 2log 2 2 =  6
2 2
b. 3log 4. 2log 125. 5log 81 = 3log 22. 2log 53. 5log 34
= 2. 3log 2. 3.2log 5. 4. 5log 3
Sifat-sifat logaritma
= 2.3.4. 3log 2. 2log 5. 5log 3
Bila a, b, c dan p bilangan real yang memiliki sifat a > 0, b > 0,
= 24. 3log 3
p > 0 dan p  1 ,maka berlaku :
p = 24
1. log b = x ,maka px = b

9
36
 36
p
log ab = p log a + p log b
6
2. c. 36 log 3 log 9

p a
3. log = p log a - p
log b 1 1
b d. log 5  4
 25
 log 510 log 4100 log 25
log10 log100
p
4. log an = n. p
log a
= log 5 + log 4 + log 5 Contoh :
= log 100 Sederhanakanlah!
= 10 a. 2
log 16 – 2 log 8

b. log 1.000 – log 100


2. Diketahui 2log 3 = a dan 3
log 5 = b 3
c. log 18 – 3log 6
Nyatakan dengan a dan b bentuk-bentuk berikut :
Jawab :
16 1 1
a. log 3 = 24
log 3  .2 log 3  a
4 4 2 16
a. log 16 – 2 log 8 = 2log = 2log 2 = 1
5 5 1 5 8
b. 9log 32 = 32
log 2 5  .3 log 2  . 2 
2 2 log 3 2a 1000
b. log 1.000 – log 100 = log = log 10 = 1
100

3 18
Contoh : c. log 18 – 3log 6 = 3log =1
6
Sederhanakanlah !
2
a. log 4 + 2log 8 Contoh :
1
b. 3log + 3log 81 Sederhanakan!
9 a. 2 log 3 + 4 log 3
2
c. log 2 2 + 2log 4 2 b. 2 log a + 2 log b
Jawab : Jawab:
2 a. 2 log 3 + 4 log 3 = log 32 + log 34
a. log 4 + 2log 8 = 2log 4 . 8 = 2log 32 = 5
= log 9 + log 81
3 1 1
b. log + 3log 81= 3log . 81 = 3log 9 = 2
9 9 = log 9 . 81

c. 2
log 2 2 + 2log 4 2 = 2log 2 2 . 4 2 = 2log 16 = 4 = log 729
b. 2 log a + 2 log b = log a2 + log b2 Contoh :

= log a2 . b2  
2
log 5
a. 4  22
2
log 5

= log (ab)2
3
log 2
  3 2 
3
log 2 1
b. 3
2 2  
Ingat : 1. log x = log x . log x = (log x)
Jawab :
log x2 = 2 log x a. 4
2
log 5
 
 22
2
log 5
=2  2
 = 5 = 25
log 5
2
2

= 3  =3 =
Jadi log 2x ≠ log x2
3 1 1
log 2
  3 2 
3
log 2 1
b
3
log 2 2 2
3 3
1  
2. Log -1x =
log x
Perhatikan uraian berikut untuk menunjukkan sifat 6 logaritma ini :
1 log a m m. log a m p
Log x-1 = log = -log x a. a log a 
pn m
  log a
x log p n n. log p n
Jadi log -1x ≠ log x-1
b. Jika m = n maka diperoleh :
log a n n. log a
Contoh :
pn
log a m    p log a
log p n n. log p
3 7
log 7 x log 81
Sehingga dapat disimpulkan bahwa :
Jawab : Untuk p dan a bilangan real positif p ≠ 1 maka :
3 7 m p
a. log 7 x log 81 = 3 log 7 x 7 log 81 pn
log a m  log a
log 7 log 81 n
= x pn
log a n  p log a
log 3 log 7
log 3 4 Jika numerus dan bilangan pokok dipangkatkan dengan bilangan
= yang sama maka hasilnya tetap.
log 3
4 log 3 Contoh :
= =4
log 3
1 Hitunglah !
b. 3log 7 x 7log 81 = 7 x 7 log 81 1. 8log 16
log 3
8
7
log 34 log 34 2. log 64
= 7

log 3 log 3
3. Jika 3log 5 = a hitunglah 25
log 27
= 3
log 3 = 4
4
Jawab :
c. =
8 4 2 4 4
1. log 16 = log 2 4 = log 2 = .1 =
3
2

3 3 3
=
8 6 6
2. log 64 = 23
log 2  .2 log 2  .1  2
6

3 3
3 =
3. log 5 = a, maka :

25 3 3 1 3 1 3
log 27 = 52
log 33  .5 log 3  . 3  . 
2 2 log 5 2 a 2a = =2x

= =
Perhatikan uraian dibawah ini!

Misalkan n = plog a, maka a = pn, oleh karena n = plog a, maka pn = sifat 7


= p log a = a (karena a = pn) sehingga disimpulkan :
p

= mengubah eksponen ke akar


p
log a
Untuk p dan a bilangan real p ≠ 1 maka p =a

Contoh :

Sederhanakan !

a.
2
10 log x

b.

c.
Jawab :
a. = = x2

b. = = = a2
LATIHAN SOAL
1. Tentukan nilai dari :
a. 3log1/27
1
b. 9 log
3
2. Sederhanakan :
1
a. 6 log 84 6 log 7  6 log
2
1
b. 2 log 8  16 log  4 log 64
4
c. 3
log 25.36 log 27.5 log 6

3. Sederhanakan :

log 2 2  log 3  log18


a.
log 6

b. log(2 3  2 )  log(2 3  3 )

4. Diketahui 2log 3 = x dan 5log 2= y


Nyatakan dengan xdan y bentuk-bentuk berikut :
5
a. log 15
b. 2log 45
18
c. log 20

Anda mungkin juga menyukai