--------~
MtK~
DEWAN SYARIAH NASIONAL MUI
National Shari a Board - Indonesian Council of Ulama
Sekretariat :JI. Dempo No.19 Pegangsaan-JakartaPusat 10320 Telp.: (021)3904146 Fax.:(021)31903288
FATWA
DEW AN SY ARIAH NASIONAL-MAJELIS ULAMA INDONESIA
NO: l07/DSN-MUIIX/2016
Tentang
~ L>..
~
.
~:.1"
,< \:J~1i'~" ~ ~~i\ill \ ~\;::.J \:J~1i 'I~. ! ~~i\11\ i·\~
i?) c:::-:- u- '-' !J' u; (;:7 ~ 'Y o,t ~;.
r+';
II v.j-' ~\....i..:;,
~ 0
,J
~
J _
~ 01'~1i ~
J"
,,/,", Lr:
J~'"J
Ij-'-'
.,.J •••
~~IWWI
~I
; - r:l~ 1\1J )'-"
0~'"
J' ,JiI' ~'Yj)
'r") ~.r--')
J" r--
'~ illI ,t:'~
'-"~- ~ 1';"1'-f)
1. Ii'
J~ p~~ ~)4-~.I~
~ I::'. ('j
J
' ,) ~'.., r::-'
':'(',) ~ )II~.
J ~/;::;
c:~ u-- -' -;.
-,k:'k') 4J"),:J
II ,1('1 ~'.., ~ .•
J
II' ;;,)~"
- 'r""'') .T~~
ii'
'" J '" 0 J..-) 0
,5:.:,~.
r-- iJ~<--:
')r-' J..,JJI If'''':J.
»:> ~
' r: "'II rr- .:;.'~g
-.;r--;;
'5:J~C~~~L
r--, j ;
i~ ~ , > 7 0\' .., ;
~I
....~?... ?"i
/- ;'f'j) ~~~
? 01""
~I) r--~ r--~~r--'-J
~I
0 0 ~
f~1
0
~p~
~? ~
00;: .... .•..
• ~ jy>-
~j •. , WIJ\.; .)I.....Q.;~
~ (~ «> j-:? _
~I-"·-I·'·
_,.r-+' ~
L,~')\.:..)lIJAJ
-, > r r--
.JT'4~1
//~ ,- f'-.&IJ'J'01B-~I'·'
~,Y) C?f'J ·'~~\Ij'. Y J. ~~ '~'.y-
l}r
"&. ~ ~ .••• 0':::; 0 0,"'.... ;:;:;
~I" ~I~I ~'I 'J~
7'" cr: ,~, ~
i? 'JI~~
<. I, Jq <"
l.f.:-!
~'\..>.. L~
f- !.\~",I\ :Jt.; r--~
~\~.'
~ ~~... ~ .•. .:::; J '" __ 0
c. Hadis Nabi saw. riwayat Ibnu Majah dari 'Ubadah bin al-Shamit
r.a., riwayat Ahmad dari Ibnu 'Abbas r.a., riwayat Malik dari
bapaknya Yahya al-Mazini r.a., dan riwayat aI-Hakim dan al-
Daruquthni dari Abu Sa'id al-Khudriy r.a.:
:JL; ~<Sjl..G ~I c ~I J
...", ~ \ ".,
YJ l:.i : y~~1
~ " •••.",.
sJL; : ?-I ~
_ 0 .....•
l))
\.t>-I' ~I)
, "
11
~
c ~I')
'-' j
'I ~\1..::,
,
~ »>,
~j
, 11
~
~I) ".,
~
01 iill
\
J~ 1"1:0 ~I
~ "j ,
)~
"
::;; 0..... 0.; .•.. \ .•• J. ••.•
. (( ~j.JI ~j
~I~ .)1 J\
o';'
.,;l>.-
»>
Y-
JW ~I S';~Es; ~1.lJI~~)
Dari Jabir, bahwa Nabi saw. bersabda: "Bagi setiap penyakit ada
obatnya. Apabila suatu obat cocok untuk suatu penyakit, maka
orang itu pun sembuh dengan seizin Allah Ta 'ala".
I. Hadis riwayat Imam Ahmad, lbn Majah, dan al-Tirmidzi:
••.• •••
(jJ
0
~~I
~ '" \
,~I J
•••
YJ l:.i :
OJ
::..ll : JL; ~17 ~I
.•.. '" .•• '"
Y-
(( ~I ).:ti ~ ~- »
'"
:JIj ~~ ~I ).:ti ~ ~;; ~ ,\~/;
"..
~LiJj,~ ....
lill ~ I~~:'\IJ'L
L>." ~ ;!~I~'J
_-r" J. ~','.t10\
Vj
/'·AI .f>.'->"
c..s"~ '.J.' J. IW~'
If~ If
-,... - -".. t:... '"
« ~b ~<Jj ,~~~
Dari Wa'il ibn Hujr al-Hadhrami, Thariq ibn Suwaid al-Ju'fi
bertanya kepada Nabi saw .. tentang khamr, maka Rasulullah saw.
melarang (untuk menggunakannya). Thariq berkata: "Aku
menggunakannya hanya sebagai obat", Nabi saw. pun
menjawab: "Sesungguhnya khamr bukan obat, tetapi penyakit",
k. Hadis Nabi saw. riwayat Abu Dawud:
;::; ,... o~ J "",..."" ,... ;:;:; ~
.,"~;LI~~llll}-
;::;
rJ 1
~..:ill ~
\,.
~I Jy5 ~ »
..-
:Jl:;
,..
0;'; ~I:.i-
/ '&
ce r-fJ1 ~
Dari Abu Hurairah, "Rasulullah saw. melarang berobat dengan
benda yang menjijikkan (al-khabits), yaitu yang dapat mematikan
(al-summ) ".
n. Riwayat al-Bukhari:
"Pohon yang ditanam pada tanah orang lain tanpa izin tidak
menghasilkan sesuatu hak apapun "
q. Hadis riwayat Thabrani, Abu Ya'la, al-Thabrani, al-Baihaqi, Ibn
'Adi, dan Abu Nu'aim:
3. Kaidah fikih :
~)j;a.J1~?J? ~l;ll
••.•. ..-/ 0 J 0 .•.•. J 0
.Q
4. Aqwal ulama:
a. Pendapat al-Syathibi:
..k;L. ~
,
~J.'
~
JI aJ,)
,)
..1I:'~1
~,
.1t.A.:..1.'~ t3~1 ~':
~~:.r. J') ~~J.~')
~:II I~. JG;W
__ 0 •.•• J ,..., 0
J"
,Y J.,'4;':. ~ll, ~' 1(:::11 J.;.J ~w,I' ,~I
) ,t..J:".r' ,.' . ~ x :«:
~ , ,~
r. 1.)~1 , '
o,~
).r
~
-: wlb
e r> ;
4':. ~'..I 01 .hJ' -- .)
~ '." il ~'
C?f'.r-,,"),
..11 J,Y J c..r:
I!. ~ G-,G~'
~ z-:
J,
J ')
aJ,) ~ .•. ••
')t;~~:::;'
~"'..1
~
l'
~\':::"I
U-
Ju~ l' ...•
~\:.s'1
u;:; r 1,)1 .
:::- ...• ~ 0.... .... ¥i 0 l' '"
. :r'.)y- yo
~':..~..:. ,J 'I
oJ )
' ..h>J.J, 11t.A.:..1
~
MEMUTUSKAN:
11. Rumah Sakit wajib mengikuti dan merujuk fatwa Majelis Ulama
Indonesia terkait dengan masalah hukum Islam kontemporer bidang
kedokteran (al-masa'il al-fiqhiyah al-waqi 'iyah al-thibbiyah).
12. Rumah Sakit wajib memiliki panduan terkait tatacara ibadah yang
wajib dilakukan pasien muslim (antara lain terkait ketentuan tata
cara bersuci dan shalat bagi yang sakit).
13. Rumah Sakit wajib memiliki panduan terkait standar kebersihan
Rumah Sakit.
Ditetapkan di : Jakarta
Pada Tanggal : 29 Dzulhijjah 1436 H
1 Oktober 2016 M
~
DR. K.H. MA'RUF AM