Anda di halaman 1dari 6

Turunan Fungsi Trigonometri (Bagian 1) |

Moh Andi Bahtiar, S. Pd.


Turunan Fungsi Trigonometri

Satuan
Satuan Pendidikan
Pendidikan :: SMANSMAN 11 Cibinong
Cibinong
Mata Pelajaran
Mata Pelajaran :: Matematika
Matematika Peminatan
Peminatan
Kelas
Kelas :: XII
XII
Bab
Bab :: Turunan
Turunan Fungsi
Fungsi Trigonometri
Trigonometri (Bagian
(Bagian 1)
1)
Materi
Materi :: Turunan
Turunan Fungsi
Fungsi Trigonometri
Trigonometri
Syarat awal mempelajari Turunan Fungsi Trigonometri :
1. Turunan fungsi aljabar.
2. Trigonometri.

Apa saja yang akan kita pelajari pada modul kali ini :
1. Turunan fungsi trigonometri.

A. Turunan Fungsi Aljabar


Konsep dasar turunan fungsi aljabar :
f ( x )=konstanta → f ' ( x )=0
1.
Contoh :
Turunan pertama dari f ( x )=3 adalah ...
Jawab :
f ' ( x )=0

f ( x )=x n → f ' ( x )=n. x (n−1)


2.
Contoh :
Turunan pertama dari f ( x )=4 x 6adalah ...
Jawab :
f ' ( x )=6 . 4 x (6−1)
f ' ( x )=24 x 5

f ( x )=U ( x ) +V ( x ) → f ' ( x )=U ' +V '


3.
Contoh :
Turunan pertama dari f ( x )=2 x 2+ 5 x adalah ...
Jawab :
f ' ( x )=2. 2 x( 2−1 )+ 1. 5 x( 1−1)
f ' ( x )=4 x +5 x 0
f ' ( x )=4 x +5.1
f ' ( x )=4 x +5

f ( x )=U ( x )−V ( x ) → f ' ( x )=U ' −V '


4.
Contoh :
Turunan pertama dari f ( x )=3 x 3−4 x 2 adalah ...
Jawab :
f ' ( x )=3 .3 x (3−1)−2. 4 x ( 2−1 )
f ' ( x )=9 x2 −8 x

Turunan Fungsi Trigonometri (Bagian 1) |


Turunan Fungsi Trigonometri (Bagian 1) | Moh Andi Bahtiar, S. Pd.
Moh AndiTurunan
Bahtiar, Fungsi
S. Pd. Trigonometri
Turunan Fungsi Trigonometri
f ( x )=U ( x ) .V ( x ) → f ' ( x )=U ' . V +U . V '
5.
Contoh :
Turunan pertama dari f ( x )=2 x 2 . (−3 x 3 ) adalah ...
Jawab :
Misal :U =2 x2 →U ' =2.2 x (2−1)=4 x
V =−3 x 3 →V ' =3 .−3 x( 3−1)=−9 x 2
maka :f ' ( x ) =U ' . V +U .V '
f ' ( x )=4 x . ( −3 x 3 ) +2 x 2 . (−9 x 2 )
f ' ( x )=−12 x 4 −18 x 4
f ' ( x )=−30 x 4

U (x) U ' .V −U .V '


f ( x )= →f ' x =
( )
6. V (x) V2
Contoh :
2 x3
Turunan pertama dari f ( x )= adalah ...
x2
Jawab :
Misal :U =2 x3 →U ' =3 .2 x (3−1)=6 x 2
V =x 2 →V ' =2 . 1 x (2−1 )=2 x
' '
' ( x ) U . V −U . V
Maka : f =
V2
2 2 3
6 x . x −2 x . 2 x
f ' ( x )= 2
( x2 )
4 4
' ( x ) 6 x −4 x
f =
x4
'( x ) 2 x4
f = 4
x
f ' ( x ) =2

f ( x )=U n → f ' (x )=n . U (n−1 ) . U '


7.
Contoh :
3
Turunan pertama dari f ( x )=( 4 x 2 )
Jawab :
Misal :U =4 x2 →U ' =2. 4 x( 2−1)=8 x
( 3−1)
f ' ( x )=3 . ( 4 x 2 ) .8x
'( x ) 2 2
f =3 . ( 4 x ) . 8 x
f ' ( x )=3 .16 x 4 . 8 x
f ' ( x )=384 x 5

Turunan Fungsi Trigonometri (Bagian 1) |


Moh Andi Bahtiar, S. Pd.
Turunan Fungsi Trigonometri
B. Trigonometri
Identitas Trigonometri
1 1
1. sin A= atau Csc A=
Cosec A sin A
1 1
2. cos A= atau Sec A=
Sec A cos A
1 1
3. tan A= atau cot A=
cot A tan A
sin A 1=Si n2 A+ cos2 A
4. tan A=
cos A
atau
cos A
5. cot A= 1=Se c 2 A−Ta n2 A
sin A
atau

6. Si n2 A +cos 2 A=1 1=Cosec 2 A−Co t 2 A

7. 1+Ta n 2 A=Se c2 A
A. Penjumlahan sudut.
1. sin ( A+ B )=sin A . cos B+cos A . sin B
2. sin ( A−B )=sin A . cos B−cos A . sin B
3. cos ( A+ B ) =cos A . cos B−sin A . sin B
4. cos ( A−B )=cos A . cos B+sin A . sin B
tan A +tan B
5. tan ( A+ B ) =
1−tan A . tan B
tan A + tan B
6. tan ( A−B )=
1+tan A . tan B
B. Dua kali sudut.
7. sin 2 A=2 . sin A .cos A
8. cos 2 A=Co s2 A−Si n2 A
cos 2 A=2. Co s 2 A−1
cos 2 A=1−2 . Sin 2 A
2 . tan A
9. tan2 A=
1−Ta n2 A
C. Tiga kali sudut.
10. sin 3 A=3 . sin A−4 . Si n3 A

Turunan Fungsi Trigonometri (Bagian 1) |


Moh Andi Bahtiar, S. Pd.
Turunan Fungsi Trigonometri
D. Kuadrat perbandingan Trigonometri.
2 1 1
12. Si n A= − . cos 2 A
2 2
2 1 1
13. Co s A= + . cos 2 A
2 2
E. Perkalian perbandingan Trigonometri.
14. 2 .sin A . cos B=sin ( A+ B )+ sin ( A−B )
15. 2 . cos A .sin B=sin ( A+ B )−sin ( A−B )
16. 2 . cos A .cos B=cos ( A+ B ) +cos ( A−B )
17. −2 . sin A . cos B=cos ( A + B )−cos ( A−B )
F. Penjumlahan perbandingan Trigonometri.
1 1
18. sin A+sin B=2 . sin ( A +B ) . cos ( A−B )
2 2
1 1
19. sin A−sin B=2 .cos ( A+ B ) . sin ( A−B )
2 2
1 1
20. cos A+ cos B=2 . cos ( A +B ) . cos ( A−B )
2 2

C. Turunan Fungsi Trigonometri


Formula dasar Turunan Fungsi Trigonometri :
f ( x )=sin x → f ' ( x )=cos x
1.
1
Identitas Trigonometri → f ( x ) =sin x=
csc x

1 ' U ' V −U V '


f ( x )=csc x= → f ( x )=
sin x V2
Misal :U =1 →U ' =0
V =sin x →V ' =cos x
' U ' V −U V ' 0. sin x −1.cos x −cos x −cos x 1
f x=
( ) 2
= 2
= = .
V ( sin x ) sin x . sin x sin x sin x
¿−cot x . csc x
f ( x )=cos x → f ' ( x ) =−sin x
2.
1
f ( x )=cos x=
sec x

Turunan Fungsi Trigonometri (Bagian 1) |


Moh Andi Bahtiar, S. Pd.
Turunan Fungsi Trigonometri
1
f ( x )=sec x=
cos x
f ' ( x )=…
misal :U=1 → U ' =0
V =cos x → V ' =−sin x
' U ' V −U V ' 0. cos x−1. (−sin x ) sin x sin x 1
f ( x )= 2
= 2
= = .
V ( cos x ) cos x .cos x cos x cos x
¿ tan x . sec x

f ( x )=tan x → f ' ( x ) =se c 2 x


3.
sin x
f ( x )=tan x=
cos x
f ' ( x )=…
Misal :U =sin x → U ' =cos x
V =cos x → V ' =−sin x
' ' 2 2
' U V −U V cos x .cos x −sin x . (−sin x ) cos x +sin x 1
f ( x )= 2
= 2
= 2
=
V ( cos x ) cos x cos 2 x
1 1
¿ . =sec x . sec x=sec 2 x
cos x cos x

cos x
f ( x )=cot x=
sin x
f ' ( x )=…
misal :U=cos x → U ' =−sin x
V =sin x →V ' =cos x
U ' V −U V ' −sin x . sin x−cos x . cos x −sin 2 x−cos 2 x
f ' ( x )= = =
V2 ( sin x )2 sin 2 x
−( sin2 x+cos 2 x ) −1 −1 1
¿ 2
= 2 = . =−csc x . csc x=−csc 2 x
sin x sin x sin x sin x

f ( x )=sin ( U ) → f ' ( x ) =U ' . cos U


4.
Contoh :
f ( x )=sin ( 2 x 3 )
f ' ( x )=…
misal :U=2 x 3 → U ' =3.2 x (3−1)=6 x 2
f ' ( x )=U ' .cos U=6 x 2 . cos ( 2 x 3 )

5.
f ( x )=cos ( U ) → f ' ( x )=U ' . (−sin (U ) )=−U ' . sin (U ) ' n :

f ( x )=cos ( 5 x3 )
f ' ( x )=…

Turunan Fungsi Trigonometri (Bagian 1) |


Moh Andi Bahtiar, S. Pd.
Turunan Fungsi Trigonometri
misal :U=5 x 3 →U ' =15 x 2
f ' ( x )=U ' . ( −sin (U ) )=15 x 2 . (−sin ( 5 x 3 ) ) =−15 x2 . sin ( 5 x 3 )

3 x2
f ( x )=sin ( 5 x−1 )
f ' ( x )=…
3 x2 '
misal :U= → U =…
5 x−1
misal 2: A=3 x 2 → A ' =6 x
B=5 x−1 → B' =5
A' B−A B' 6 x . ( 5 x−1 )−3 x 2 .5
U '= =
B2 ( 5 x−1 )2
30 x2 −6 x−15 x2
U '=
( 5 x −1 )2
' 15 x2 −6 x
U=
( 5 x−1 )2
3 x . ( 5 x−2 )
U '=
( 5 x−1 )2

Jarak
Kecepatan
Percepatan
y=2 x 2−z 3 →
dy
=4 x −0
dx
dy
=0−3 z 2
dz

Turunan Fungsi Trigonometri (Bagian 1) |


Moh Andi Bahtiar, S. Pd.
Turunan Fungsi Trigonometri

Anda mungkin juga menyukai