Diketahui :
Waktu aktif produksi = 330 hari
Kapasitas produksi aktual = 60.000 Ton / tahun
Kapasitas bahan baku basis = 1.000 kg / jam
Kapasitas produksi hasil basis = 878 kg / jam
A-1
A-2
Diketahui :
Kapasitas bahan baku aktual, F Aktual = 8.628,43 kg / jam
Komposisi
Bahan Baku Nama Bahan Baku
(%)
Monomer Styrene 80,00
Rubber Polybutadiene 7,00
Co-solvent Ethylbenzene 10,00
Free radical initiator Benzoyl peroxide 0,05
Chain transfer agent T-dodecyl mercaptan 0,07
Stabilizer Distearyl pentaerythriol diphospite 0,68
Internal lubricant White mineral oil 2,00
Mould release agent Zinc stearate 0,20
Total 100,00
A.3.1 Aliran 1, F 1
Aliran 1 merupakan aliran styrene. Kemurnian styrene yang digunakan
adalah 99,7 %. Kebutuhan pure styrene berdasarkan komposisi bahan baku
adalah 6.902,74 kg / jam.
Diketahui :
Laju alir styrene, F S = 6.902,74 kg / jam
Komposisi aliran 1 :
Styrene, W S = 99,7 %
Ethylbenzene, W EB = 0,3 %
A-5
Ethylbenzene, F EB 1
F EB 1 = F 1 × W EB
= 6.923,51 kg / jam × 0,3 %
= 6.923,51 kg / jam × 0,03
= 20,77 kg / jam
A.3.2 Aliran 2, F 2
Aliran 2 merupakan aliran polybutadiene. Kebutuhan polybutadiene
berdasarkan komposisi bahan baku adalah 603,99 kg / jam.
Diketahui :
Laju alir polybutadine, F PB = 603,99 kg / jam
Komposisi aliran 2 :
Polybutadine, W PB = 100 %
A-6
A.3.3 Aliran 3, F 3
Aliran 3 merupakan aliran ethylbenzene. Kebutuhan ethylbenzene
berdasarkan komposisi bahan baku adalah 862,84 kg / jam.
Diketahui :
Laju alir ethylbenzene, F EB = 862,84 kg / jam
Komposisi aliran 3 :
Ethylbenzene, W EB = 100 %
A.3.4 Aliran 4, F 4
Aliran 4 merupakan aliran white mineral oil. Kebutuhan white mineral oil
berdasarkan komposisi bahan baku adalah 172,57 kg / jam.
A-7
Diketahui :
Laju alir white mineral oil, F WMO = 172,57 kg / jam
Komposisi aliran 4 :
White mineral oil, W WMO = 100 %
A.3.5 Aliran 5, F 5
Aliran 5 merupakan aliran benzoyl peroxide, t-dodecyl mercaptan, distearyl
pentaerythriol disphospite dan zinc stearate.
Diketahui :
Komponen aliran F 5 :
Benzoyl peroxide, F BP 5 = 4,31 kg / jam
T-dodecyl mercaptan, F TDM 5 = 6,04 kg / jam
Distearyl pentaerythriol disphospite, F DPD 5 = 58,67 kg / jam
Zinc stearate, F ZS 5 = 17,26 kg / jam
A-8
Total aliran 5, F 5 :
F5 = F BP 5 + F DPD 5 + F DPD 5 + F ZS 5
= 4,31 kg / jam + 6,04 kg / jam + 58,67 kg / jam + 17,26 kg / jam
= 86,28 kg / jam
F5
BP
TDM
DPD
F4
ZS WMO
F3
EB
F2
PB
F1
S
EB
DISSOLVER F6
S
PB
EB
BP
TDM
DPD
WMO
ZS
Diketahui :
Total aliran 1, F1 = 6.923,51 kg / jam
Komponen aliran F 1 :
Styrene, F S 1 = 6.902,74 kg / jam
Ethylbenzene, F EB 1 = 20,77 kg / jam
Kondisi operasi :
Temperatur, T = 80 – 120 °C
Tekanan, P = 1 atm
F6 = F in
= 8.628,43 kg / jam
A-10
Komponen aliran 6, F 6 :
Styrene, F S 6
F S6 = F S1
= 6.902,74 kg / jam
Polybutadiene, F PB 6
F PB 6 = F PB 2
= 603,99 kg / jam
Ethylbenzene, F EB 6
F EB 6 = F EB 1 + F EB 3
= 20,77 kg / jam + 842,07 kg / jam
= 862,84 kg / jam
Benzoyl peroxide, F BP 6
F BP 6 = F BP 5
= 4,31 kg / jam
Zinc stearate, F ZS 6
F ZS 6 = F ZS 5
= 17,26 kg / jam
F6 REACTOR F7
S S
PB PB
EB EB
BP BP
TDM TDM
DPD DPD
WMO WMO
ZS ZS
PS
HIPS
Diketahui :
Laju alir massa pada aliran 6, F 6 = 8.628,43 kg / jam
Komponen aliran 6, F 6 :
Styrene, F S 6 = 6.902,74 kg / jam
Polybutadiene, F PB 6 = 603,99 kg / jam
Ethylbenzene, F EB 6 = 862,84 kg / jam
Benzoyl peroxide, F BP 6 = 4,31 kg / jam
T-dedocyl mercaptan, F TDM 6 = 6,04 kg / jam
Distearyl pentaerythriol diphospite, F DPD 6 = 58,67 kg / jam
White mineral oil, F WMO 6 = 172,57 kg / jam
Zinc stearate, F ZS 6 = 17,26 kg / jam
172,57 kg / jam
=
350 kg / kgmol
= 0,49305 kgmol / jam
N PS
Lr PS =
– σ PS 2
N PB 6
Lr PB =
– σ PB 2
N PS 7 = N PS 6 + ( σ PS 1 × r 1 ) + ( σ PS 2 × r 2 )
= 0 + ( 1 × 0,00994 kgmol / jam ) + ( – 2 × 0,00224 kgmol / jam )
= 0,00547 kgmol / jam
N PB 7 = N PB 6 + ( σ PB 2 × r 2 )
= 0,01117 kg / jam + ( – 1 × 0,00224 kgmol / jam )
= 0,00893 kgmol / jam
F7 REACTOR F8
S S
PB PB
EB EB
BP BP
TDM TDM
DPD DPD
WMO WMO
ZS ZS
PS PS
HIPS HIPS
Diketahui :
Laju alir massa pada aliran 7, F 7 = 8.628,43 kg / jam
Komponen aliran 7, F 7 :
Styrene, F S 7 = 3.796,51 kg / jam
Polybutadiene, F PB 7 = 483,00 kg / jam
A-22
172,57 kg / jam
=
350 kg / kgmol
= 0,49305 kgmol / jam
N PS
Lr PS =
– σ PS 2
N PB 6
Lr PB =
– σ PB 2
N PS 8 = N PS 7 + ( σ PS 1 × r 1 ) + ( σ PS 2 × r 2 )
= 0,00547 + ( 1 × 0,01154 ) + ( – 2 × 0,00808 ) kgmol / jam
= 0,00085 kgmol / jam
N PB 8 = N PB 7 + ( σ PB 2 × r 2 )
= 0,00893 kg / jam + ( – 1 × 0,00808 kgmol / jam )
= 0,00085 kgmol / jam
F9
S
EB
F8 DEVOLATILIZER
S
PB
EB
BP
F10
TDM PB
DPD BP
WMO TDM
ZS DPD
PS WMO
HIPS ZS
PS
HIPS
Diketahui :
Laju alir massa pada aliran 8, F 8 = 8628,43 kg / jam
Komponen aliran 8, F 8 :
Styrene, F S 8 = 189,83 kg / jam
Polybutadiene, F PB 8 = 45,92 kg / jam
Ethylbenzene, F EB 8 = 862,84 kg / jam
Benzoyl peroxide, F BP 8 = 4,31 kg / jam
T-dedocyl mercaptan, F TDM 8 = 6,04 kg / jam
Distearyl pentaerythriol diphospite, F DPD 8 = 58,67 kg / jam
White mineral oil, F WMO 8 = 172,57 kg / jam
Zinc stearate, F ZS 8 = 17,26 kg / jam
Polystyrene, F PS 8 = 265,76 kg / jam
High impact polystyrene, F HIPS 8 = 7005,23 kg / jam
Komposisi styrene, z S
N S8
zS =
N8
1,82262 kgmol / jam
=
9,94961 kgmol / jam
= 0,183 atau 18,3 %
Komposisi ethylbenzene, z EB
N EB 8
z EB =
N8
8,12699 kgmol / jam
=
9,94961 kgmol / jam
= 0,817 atau 81,7 %
3516,43
Ln P sat S = 14,3284 –
( 150 °C + ( – 56,1529 ) )
= 1,133 atm
3257,17
Ln P sat EB = 13,9698 –
( 150 °C + ( – 61,0096 ) )
= 1,424 atm
= 0,162 atm-1
= 0,735 atm-1
1
=
( y S / P sat ) + ( y EB / P sat )
S EB
1
=
P dew S + P dew EB
1
=
0,162 atm-1 + 0,574 atm-1
= 1,360 atm
A-38
0,183 × 2,265
=
( 1 + 0,2 × ( 2,265 – 1 )
= 0,331
Vapor phase, y
y = Σ y trial
= y S + y EB
= 0,331 + 1,699
= 2,030 ( not match, Σ y trial ≠ 1 )
= 1,338
A-40
Vapor phase, y
y = Σ y trial
= y S + y EB
= 0,276 + 1,338
= 1,613 ( not match, Σ y trial ≠ 1 )
= 0,236
Vapor phase, y
y = Σ y trial
= y S + y EB
= 0,236 + 1,103
= 1,339 ( not match, Σ y trial ≠ 1 )
0,183 × 2,265
=
( 1 + 0,8 × ( 2,265 – 1 )
= 0,206
Vapor phase, y
y = Σ y trial
= y S + y EB
= 0,206 + 0,939
= 1,145 ( not match, Σ y trial ≠ 1 )
= 0,817
A-42
Vapor phase, y
y = Σ y trial
= y S + y EB
= 0,183 + 0,817
= 1,000 ( match, Σ y trial = 1 )
Dari hasil trial and error diperoleh mol vapor phase, V yaitu 1 mol
0,183 × 2,265
=
( 1 + 1 × ( 2,265 – 1 )
= 0,183
Vapor phase, y
y = Σy
= y S + y EB
= 0,183 + 0,817
= 1,000
= 0
Liquid phase, x
x = Σx
= x S + x EB
= 0+0
= 0
F13
S
EB
U
F12 EJECTOR
U
F9
S
EB
Diketahui :
Laju alir massa pada aliran 9, F 9 = 1.052,67 kg / jam
Komponen aliran 9 :
Styrene, F S 9 = 189,83 kg / jam
Ethylbenzene, F EB 9 = 862,84 kg / jam
Desitas komponen :
Styrene, ρ S = 909 kg / m3
Ethylbenzene, ρ EB = 866 kg / m3
189,83 kg / jam
=
909 kg / m3
= 0,2088 m3 / jam
862,84 kg / jam
=
866 kg / m3
= 0,9964 m3 / jam
Ejector design :
Type = Air Ejector
A-50
Model = ZH10B
Body type = Box type ( built-in silincer )
Size type = S ( Standard )
Max. Suction flow rate = 24 L / min
Air consumption = 46 L / min
Operating temperature = 5 to 150 °C
Max. operating pressure = 0,60 MPa
Standard supply pressure = 0,45 Mpa
Air ejector tersebut dipilih karena maximum suction flow rate air ejector
tersebut sebesar 24 L / menit, dimana dapat digunakan untuk menghisap
campuran gas pada aliran 9, F 9 dengan suction flow rate, Q Suction sebesar
20,0864 L / menit.
Keterangan :
Penentuan tekanan dan temperatur inlet compressor merupakan keadaan
udara luar (atmosfer). Sedangkan tekanan outlet compressor ditentukan
berdasarkan standard supply pressure pada vacuum ejector yaitu 0,45 Mpa.
44,40 °C – 29 °C
= 29 °C +
0,8
= 48,25 °C
m
P×V = ×R×T
Mr
m
P × Mr = ×R×T
V
m
Dimana, = ρ , maka :
V
m
P × Mr = ×R×T
V
P × Mr = ρ × R × T
P × Mr
ρ =
R×T
P outlet compressor × Mr U
ρ outlet compressor =
R × T outlet compressor
F14
U
Gambar A.8 Aliran neraca massa knock out drum ( KOD – 101 )
Diketahui :
Laju alir massa pada aliran 13, F 13 = 1.066,14 kg / jam
Komponen aliran 13 :
A-55
Kondisi operasi :
Temperatur, T = 30 °C
Tekanan, P = 1 atm
Ethylbenzene, l EB 13 = F EB 13
= 862,84 kg / jam
Tabel A.10 Rangkuman neraca massa knock out drum ( KOD – 101 )
Aliran Massa ( kg / jam )
Komponen Masuk Keluar
F 13 F 14 F 15
Styrene 189,83 0,00 189,83
Ethylbenzene 862,84 0,00 862,84
Udara 13,47 13,47 0,00
1.066,14 13,47 1.052,67
Total
1.066,14 1.066,14
Diketahui :
Laju alir massa pada aliran 10, F 10 = 7.575,76 kg / jam
Komponen aliran 10, F 10 :
Polybutadiene, F PB 10 = 45,92 kg / jam
Benzoyl peroxide, F BP 10 = 4,31 kg / jam
T-dedocyl mercaptan, F TDM 10 = 6,04 kg / jam
Distearyl pentaerythriol diphospite, F DPD 10 = 58,67 kg / jam
White mineral oil, F WMO 10 = 172,57 kg / jam
Zinc stearate, F ZS 10 = 17,26 kg / jam
A-58
F 11 = F 10
= 7.575,76 kg / jam
Polybutadiene, F PB 11
F PB 11 = F PB 10
= 45,92 kg / jam
Benzoyl peroxide, F BP 11
F BP 11 = F BP 10
= 4,31 kg / jam
Zinc stearate, F ZS 11
F ZS 11 = F ZS 10
= 17,26 kg / jam
Polystyrene, F PS 11
F PS 11 = F PS 10
= 265,76 kg / jam
Pure product :
High impact polystyrene, F HIPS 11 = 7.005,23 kg / jam
Unreacted polymer :
Polybutadiene, F PB 11 = 45,92 kg / jam
Polystyrene, F PS 11 = 265,76 kg / jam
A-61
Additive component :
Benzoyl peroxide, F BP 11 = 4,31 kg / jam
T-dedocyl mercaptan, F TDM 11 = 6,04 kg / jam
Distearyl pentaerythriol diphospite, F DPD 11 = 58,67 kg / jam
White mineral oil, F WMO 11 = 172,57 kg / jam
Zinc stearate, F ZS 11 = 17,26 kg / jam
F pure product
Kemurnian produk = × 100 %
F actual product
7.005,23 kg / jam
= × 100 %
7.575,76 kg / jam
= 92,47 %