Anda di halaman 1dari 13

3

LIMIT TRIGONOMETRI
A. LIMIT TRIGONOMETRI
Pengertian Limit Fungsi Trigonometri
Pada prinsipnya limit fungsi trigonometri sama dengan limit fungsi aljabar yang sudah
dipelajari sebelumnya, yaitu menghitung nilai suatu fungsi y = f(x) jika x mendekati sebuah
angka tertentu (𝑥 → 𝑎) ditulis 𝑙𝑖𝑚 𝑓(𝑥) = 𝐿, dimana L adalah nilai limitnya. Apabila fungsi
𝑥→𝑎
𝑓(𝑥) tersebut adalah merupakan fungsi trigonometri, maka disebut limit fungsi
trigonometri. Sama halnya pada limit fungsi aljabar, metode yang digunakan juga sama,
yaitu metode grafik, substitusi langsung, faktorisasi, kali sekawan dan lain sebagainya.
Untuk seterusnya kita akan memakai metode awal adalah substitusi langsung, jika hasilnya
tertentu maka langsung selesai, akan tetapi jika hasilnya bentuk tak tentu, misal bentuk
0 ∞
, , ∞ − ∞, maka akan dilanjutkan dengan metode lain.
0 ∞

Contoh 1 :
Pemantapan 1 :
Tentukan nilai dari :
1−cos2 𝑥 1. lim𝜋(cos 𝑥 − √3 sin 𝑥) = ⋯
a. lim (sin 𝑥 + cos 𝑥) c. lim 1− 𝑥→
3
𝑥→𝜋 𝑥→ 0 √cos 𝑥
cos2 𝑥 − sin2 𝑥 A. 1 D. −1
b. lim𝜋 ( ) 1 3
cos 𝑥−sin 𝑥
𝑥→
4 B. E. −
2 2
Jawab :
C. 0
a. Nilai dari lim (sin 𝑥 + cos 𝑥)
𝑥→𝜋
lim (sin 𝑥 + cos 𝑥) = sin 𝜋 + cos 𝜋 sin 2𝑥−√2 cos 2𝑥
𝑥→𝜋 2. lim𝜋 (√2cos2 2𝑥−sin2 2𝑥 ) = ⋯
= 0 + (−1) 𝑥→
8
=1 A. 2 D. −1
cos2 𝑥 − sin2 𝑥 B. 1 E. −2
b. Nilai dari lim𝜋 ( )
𝑥→ cos 𝑥−sin 𝑥 C. 0
4
Kita gunakan metode faktorisasi
cos2 𝑥 − sin2 𝑥 (cos 𝑥−sin 𝑥)(cos 𝑥+ sin 𝑥) cos2 𝑥
lim𝜋 ( ) = lim𝜋 3. lim𝜋 ( )=⋯
cos 𝑥−sin 𝑥 cos 𝑥−sin 𝑥 𝑥→ 1−√sin2 𝑥
𝑥→ 𝑥→ 2
4 4
= lim𝜋(cos 𝑥 + sin 𝑥) A. 1 D. 4
𝑥→
4 B. 2 E. 5
𝜋 𝜋
= cos 4 + sin 4 C. 3
1 1
= √2 + √2
2 2
= √2
1−cos2 𝑥
c. Nilai dari lim 1−
𝑥→ 0 √cos 𝑥
1−cos2 𝑥 1−cos2 𝑥 1+√cos 𝑥
lim = lim ×
𝑥→ 0 1−√cos 𝑥 𝑥→ 0 1−√cos 𝑥 1+√cos 𝑥
(1−cos 𝑥)(1+cos 𝑥)(1+√cos 𝑥)
= lim 1−cos 𝑥
𝑥→ 0
= lim (1 + cos 𝑥)(1 + √cos 𝑥)
𝑥→ 0
= (1 + cos 0)(1 + √cos 0)
= (1 + 1)(1 + √1)
=4
4
LIMIT TRIGONOMETRI
Dalam penyelesaian kasus limit fungsi trigonometri lanjut, seringkali kita menemukan
0
bentuk 0 yang tidak dapat diselesaikan dengan metode yang sudah dipelajari di atas,
𝑠𝑖𝑛𝑥
misal 𝑙𝑖𝑚 . Untuk menyelesaikan kasus seperti ini diperlukan rumus khusus yang
𝑥→0 𝑥
akan kita bahas berikut ini.

Rumus limit trigonometri :


sin 𝑥 𝑥 tan 𝑥 𝑥
1. lim = lim = 1 dan lim = lim =1
𝑥→0 𝑥 𝑥→0 sin 𝑥 𝑥→0 𝑥 𝑥→0 tan 𝑥
sin 𝑎𝑥 𝑎 𝑎𝑥 𝑎 tan 𝑎𝑥 𝑎 𝑎𝑥 𝑎
2. lim =𝑏 lim sin 𝑏𝑥 = 𝑏 lim =𝑏 lim tan 𝑏𝑥 = 𝑏
𝑥→0 𝑏𝑥 𝑥→0 𝑥→0 𝑏𝑥 𝑥→0

𝑌
𝐬𝐢𝐧 𝒙
Bukti dari 𝐥𝐢𝐦 =𝟏
𝒙→𝟎 𝒙 𝑁
1 𝑀
Luas ∆𝑂𝐴𝑀 = 𝑟 × 𝑟 × sin 𝜃
2
1 2 𝑟
= 𝑟 sin 𝜃
2 𝑟 tan 𝜃
1
Luas juring 𝑂𝐴𝑀 = 𝑟 2 𝜃
2

Luas ∆𝑂𝐴𝑁 =
1 2
𝑟 tan 𝜃 𝜃 𝑋
2 𝑂 𝐴
Luas ∆𝑂𝐴𝑀 ≤ Luas juring 𝑂𝐴𝑀 ≤ Luas ∆𝑂𝐴𝑁 𝑟
1 2 1 1 2
𝑟 sin 𝜃 ≤ 𝑟 2 𝜃 ≤ 𝑟 2 tan 𝜃 ketiga ruas kalikan dengan
2 2 2 𝑟 2 sin 𝜃
𝜃 1
1≤ ≤
sin 𝜃 cos 𝜃
1
Untuk 𝜃 → 0 diperoleh lim =1
𝜃→0 cos 𝜃
𝜃
1≤ ≤1
sin 𝜃
𝜃
Sehingga diperoleh : lim =1
𝜃→0 sin 𝜃
sin 𝜃 sin 𝑥 𝑥
Akibatnya : lim = 1, gunakan variabel lain : lim = lim =1
𝜃→0 𝜃 𝑥→0 𝑥 𝑥→0 sin 𝑥
𝐭𝐚𝐧 𝒙
Bukti dari 𝐥𝐢𝐦 =𝟏
𝒙→𝟎 𝒙
tan 𝑥 sin 𝑥
lim = lim
𝑥→0 𝑥 𝑥→0 𝑥 cos 𝑥
sin 𝑥 1
= lim × lim
𝑥→0 𝑥 𝑥→0 cos 𝑥
=1×1
=1 terbukti.

𝐬𝐢𝐧 𝒂𝒙 𝒂
Bukti dari 𝐥𝐢𝐦 =
𝒙→𝟎 𝒃𝒙 𝒃
sin 𝑎𝑥 sin 𝑎𝑥 𝑎 𝑎 sin 𝑎𝑥 𝑎 sin 𝑦 𝑎 𝑎
lim = lim ( × )= lim = lim = ×1= terbukti.
𝑥→0 𝑏𝑥 𝑎𝑥→0 𝑎𝑥 𝑏 𝑏 𝑎𝑥→0 𝑎𝑥 𝑏 𝑦→0 𝑦 𝑏 𝑏
5
LIMIT TRIGONOMETRI
Contoh 2 :
Pemantapan 2 :
Tentukan nilai dari :
sin 3𝑥
a. lim
sin 5𝑥
c. lim
tan 12𝑥 1. lim =⋯
4𝑥 𝑥→0 𝑥 cos 2𝑥
𝑥→0 𝑥→0 sin 3𝑥
tan 3𝑥 sin 2𝑥 A. 3
b. lim 𝑥 cot 2𝑥 d. lim
𝑥→0 𝑥→0 𝑥 2 cos 4𝑥 3
B.
2
Jawab : 1
sin 5𝑥 4 C.
a. lim = 2
𝑥→0 4𝑥 5 D. 0
𝑥
b. lim 𝑥 cot 2𝑥 = lim 3
𝑥→0 𝑥→0 tan 2𝑥 E. −
2
1
=
2
tan 12𝑥 tan 12𝑥 𝑥 sin 2𝑥 cos 2𝑥
c. lim = lim ( × ) 2. lim =⋯
𝑥→0 sin 3𝑥 𝑥→0 𝑥 sin 3𝑥 𝑥→0 𝑥 2 cot 4𝑥
1 A. 0
= 12 ×
3
B. 1
=4
tan 3𝑥 sin 2𝑥 tan 3𝑥 sin 2𝑥 1 C. 2
d. lim = lim ( × × )
𝑥→0 𝑥 2 cos 4𝑥 𝑥→0 𝑥 𝑥 cos 4𝑥 D. 4
1
= 3×2× E. 8
cos 0
=6

Contoh 3 :
Pemantapan 3 :
Tentukan nilai dari : sin 3𝑥 +tan 𝑥
sin 5𝑥 +sin 3𝑥 tan 2𝑥+sin2 𝑥 (𝑥+2) sin(2𝑥−4) 1. lim =⋯
a. lim b. lim c. lim 𝑥→0 tan 3𝑥−sin 𝑥
𝑥→0 𝑥 + tan 3𝑥 𝑥→0 2 sin2 2𝑥−tan 𝑥 𝑥→2 3𝑥 2 − 𝑥 − 10
A. 4 D. 0
Jawab :
sin 5𝑥 +sin 3𝑥 sin 5𝑥 +sin 3𝑥 𝑥 B. 3 E. −1
a. lim = lim ÷
𝑥→0 𝑥 + tan 3𝑥 𝑥→0 𝑥 + tan 3𝑥 𝑥 C. 2
sin 5𝑥 sin 3𝑥
+
𝑥 𝑥
= lim tan 3𝑥
𝑥→0 1 + 𝑥 𝑥 cos 2𝑥+sin 2𝑥
5+3
2. lim =⋯
𝑥→0 𝑥 tan 𝑥 − sin 𝑥
=
1+3 A. 4 D. −3
=2
tan 2𝑥 sin2 𝑥
B. 3 E. −4
tan 2𝑥+sin2 𝑥 2𝑥( 2𝑥 )+ 𝑥 2 ( 2 )
b. lim = lim 2
𝑥 C. −2
𝑥→0 2 sin2 2𝑥−tan 𝑥 𝑥→0 2(2𝑥)2 (sin 2𝑥)−𝑥(tan 𝑥)
2 (2𝑥) 𝑥
2𝑥+ 𝑥 2 (𝑥+1) tan(𝑥 2 − 9)
= lim 3. lim =⋯
𝑥→0 2(2𝑥)2 − 𝑥 𝑥→3 2𝑥 2 − 𝑥 − 15
𝑥(2+ 𝑥) 10 10
= lim A. D.
𝑥→0 𝑥(8𝑥 − 1) 11 6
2+𝑥 12
= lim B. E. 4
𝑥→0 8𝑥−1 11
2+0 24
= C.
0−1 11
= −2
sin(2𝑥−4)
(𝑥+2) sin(2𝑥−4) (𝑥+2) × (2𝑥−4)
2𝑥−4
c. lim = lim
𝑥→2 3𝑥 2 − 𝑥 − 10 𝑥→2 (𝑥−2)(3𝑥+5)
(𝑥+2) (2𝑥−4)
= lim (𝑥−2)(3𝑥+5)
𝑥→2
2(𝑥+2)
= lim
𝑥→2 3𝑥+5
2(2+2)
=
6+5
8
=
11
6
LIMIT TRIGONOMETRI

Analisis limit trigonometri :


Pada rumus perbandingan trigonometri sebuah sudut, untuk 𝜃 yang sangat
kecil nilai dari sin 𝜃 atau tan 𝜃 hampir sama dengan nilai sudutnya yaitu
𝑦
Jadi : 𝑟 = sin 𝜃 ≈ 𝜃
𝑦
𝒓
= tan 𝜃 ≈ 𝜃 𝒚
𝑑 𝜃
𝒅
Konsep ini dapat diterapkan pada limit trigonometri :
1. lim sin 𝑥 = lim 𝑥 dan lim tan 𝑥 = lim 𝑥
𝑥→0 𝑥→0 𝑥→0 𝑥→0
2. Jika 𝑓(𝑎) = 0 maka lim sin 𝑓(𝑥) = lim 𝑓(𝑥)
𝑥→𝑎 𝑥→𝑎
dan lim tan 𝑓(𝑥) = lim 𝑓(𝑥)
𝑥→𝑎 𝑥→𝑎

Ilustrasinya :
1. lim sin 8𝑥 = lim 8𝑥 4. lim𝜋 sin(2𝑥 − 𝜋) = lim𝜋(2𝑥 − 𝜋)
𝑥→0 𝑥→0 𝑥→ 𝑥→
2 2
2
2. lim tan 3𝑥 = lim (3𝑥)2 5. lim𝜋 tan(𝜋 − 3𝑥) = lim𝜋(𝜋 − 3𝑥)
𝑥→0 𝑥→0 𝑥→ 𝑥→
3 3
3 (𝑥
3. lim sin(3𝑥 − 6) = lim (3𝑥 − 6) 4. lim sin − 𝜋) = lim (𝑥 − 𝜋)3
𝑥→2 𝑥→2 𝑥→𝜋 𝑥→𝜋

Bukti lain dari : lim sin 8𝑥 = lim 8𝑥


𝑥→0 𝑥→0
Bukti :
sin 8𝑥
lim sin 8𝑥 = lim ( 8𝑥
× 8𝑥)
𝑥→0 𝑥→0
sin 8𝑥
= lim (
8𝑥
) × lim (8𝑥)
𝑥→0 𝑥→0
= 1 × lim (8𝑥)
𝑥→0
= lim (8𝑥)
𝑥→0

Contoh 4 :
Tentukan nilai dari : Pemantapan 4 :
sin 3𝑥+sin 2𝑥 sin2 2𝑥 tan 4𝑥 sin2 4𝑥 + tan 2𝑥
a. lim b. lim 1. lim =⋯
𝑥→0 tan 4𝑥 − sin 3𝑥 𝑥→0 𝑥 2 sin 8𝑥 cos 2𝑥 𝑥→0 tan2 7𝑥 − sin 𝑥
3
Jawab : A. D. −2
8
sin 3𝑥+sin 2𝑥 3𝑥+2𝑥
a. lim = lim B. 2 E. −3
𝑥→0 tan 4𝑥 − sin 3𝑥 𝑥→0 4𝑥−3𝑥
5𝑥 C. 3
= lim
𝑥→0 𝑥 sin3 2𝑥
=5 2. lim =⋯
𝑥→0 𝑥 tan 𝑥 sin 4𝑥 cos 8𝑥
sin2 2𝑥 tan 4𝑥 (2𝑥)2 (4𝑥) 1
b. lim = lim A. 8 D.
𝑥→0 𝑥 2 sin 8𝑥 cos 2𝑥 𝑥→0 𝑥 2 (8𝑥) cos 2𝑥 4
16𝑥3 1
= lim 8𝑥3 cos 2𝑥 B. 4 E.
16
𝑥→0
2 C. 2
=
cos 0
=2
7
LIMIT TRIGONOMETRI
Contoh 5 :
Tentukan hasil dari : Pemantapan 5 :
sin(5𝑥−5𝑎) +3𝑥−3𝑎
sin(2𝑥−2𝑚) sin(4𝑥+4𝑚) 𝑥+3 + sin(𝑥 2 −9) 1. lim =⋯
a. lim b. lim 2𝑥 2 −𝑥−21
𝑥→𝑎 2𝑥−2𝑎+tan(𝑎−𝑥)
𝑥→𝑚 tan(𝑚−𝑥) cos(2𝑥+2𝑚) 𝑥→−3
A. 8 D. −2
Jawab :
B. 3 E. −3
sin(2𝑥−2𝑚) sin(4𝑥+4𝑚) (2𝑥−2𝑚) sin(4𝑥+4𝑚)
a. lim = lim C. 2
𝑥→𝑚 tan(𝑚−𝑥) cos(2𝑥+2𝑚) 𝑥→𝑚 (𝑚−𝑥) cos(2𝑥+2𝑚)
11𝑥 tan(√𝑥+20−5)
2(𝑥−𝑚) sin(4𝑥+4𝑚) 2. lim =⋯
= lim 𝑥→5 sin(𝑥 2 +𝑥−30)
𝑥→𝑚 −(𝑥−𝑚) cos(2𝑥+2𝑚) 1
2 sin(4𝑥+4𝑚) A. 2 D.
= lim 4
𝑥→𝑚 − cos(2𝑥+2𝑚) 1
B. 1 E.
2 sin 8𝑚 16
= 1
− cos 4𝑚 C.
2(2 sin 4𝑚 cos 4𝑚) 2
= − cos 4𝑚
= 4 sin 4𝑚
𝑥+3 +sin(𝑥 2 −9) 𝑥+3+ (𝑥2 −9)
b. lim 2𝑥 2 −𝑥−21
= lim
𝑥→−3 𝑥→−3 2𝑥 2 −𝑥−21
(𝑥+3)(𝑥−2)
= lim
𝑥→−3 (𝑥+3)(2𝑥−7)
−3−2
= −6−7
5
=
13

Contoh 6 :
Tentukan hasil dari : Pemantapan 6 :
sin(3𝑥−𝜋) tan2 (𝜋−4𝑥) tan 𝑥 sin2(6𝑥−𝜋)
a. lim𝜋 (2𝜋−6𝑥) b. lim𝜋 1. lim𝜋 2 −12𝜋𝑥+𝜋2 ) tan 𝑥 =⋯
sin 𝑥 𝜋
𝑥→ (36𝑥
𝑥→ 𝑥→ (8𝑥−2𝜋) sin(2𝑥− 2 ) 6
3 4
2
Jawab : A.
3
√3 D. √3
sin(3𝑥−𝜋) 3𝑥−𝜋 1
a. lim𝜋 = lim𝜋 B. √3 E. −√3
𝑥→ (2𝜋−6𝑥) sin 𝑥 𝑥→ −2(3𝑥−𝜋) sin 𝑥 3
3 3
1 C. 0
= lim𝜋 sin2(3𝑥−𝜋) cos 𝑥
−2 sin 𝑥
𝑥→3 2. lim𝜋 =⋯
1 𝑥→ (9𝑥−3𝜋) tan(2𝜋−6𝑥)
= 𝜋
3
1 1
−2 sin
3 A. − D.
1 12 3
= 1 1 1
−2( √3)
2
B. − E.
6 6
1 1
= − 3 √3 C. −
3
tan2 (𝜋−4𝑥) tan 𝑥 (𝜋−4𝑥)2 tan 𝑥
b. lim𝜋 𝜋 = lim𝜋 𝜋
𝑥→ (8𝑥−2𝜋) sin(2𝑥− 2 ) 𝑥→ (8𝑥−2𝜋)(2𝑥− 2 )
4 4
(𝜋−4𝑥)2 tan 𝑥
= lim𝜋 (4𝑥−𝜋)(4𝑥−𝜋)
𝑥→ 4
= lim𝜋 tan 𝑥
𝑥→4
𝜋
= tan
4
=1
8
LIMIT TRIGONOMETRI
Dalam menyelesaikan limit trigonometri, banyak permasalahan yang harus diolah terlebih
dahulu ke bentuk lain dengan menggunakan rumus-rumus (identitas) trigonometri. Di
bawah ini diberikan rumus-rumus trigonometri yang bisa membantu memecahkan
permasalahan limit trigonometri.

IDENTITAS DAN RUMUS-RUMUS TRIGONOMETRI


1. Rumus identitas trigonometri dasar
a. sin2 𝑥 + cos 2 𝑥 = 1 b. tan2 𝑥 + 1 = sec 2 𝑥 c. 1 + cot 2 𝑥 = csc 2 𝑥
2. Rumus jumlah dan selisih sudut
Rumus jumlah sudut: Rumus selisih sudut :
a. cos(𝛼 + 𝛽) = cos 𝛼 cos 𝛽 − sin 𝛼 sin 𝛽 a. cos(𝛼 − 𝛽) = cos 𝛼 cos 𝛽 + sin 𝛼 sin 𝛽
b. sin(𝛼 + 𝛽) = sin 𝛼 cos 𝛽 + cos 𝛼 sin 𝛽 b. sin(𝛼 − 𝛽) = sin 𝛼 cos 𝛽 − cos 𝛼 sin 𝛽
tan 𝛼+tan 𝛽 tan 𝛼−tan 𝛽
c. tan(𝛼 + 𝛽) = c. tan(𝛼 − 𝛽) =
1−tan 𝛼 tan 𝛽 1+tan 𝛼 tan 𝛽

3. Rumus sudut rangkap


Rumus sudut rangkap : Rumus sudut rangkap tiga :
a. sin 2𝑥 = 2 sin 𝑥 cos 𝑥 a. sin 3𝑥 = 3 sin 𝑥 − 4 sin3 𝑥
b. cos 2𝑥 = cos 2 𝑥 − sin2 𝑥 b. cos 3𝑥 = 4 cos 3 𝑥 − 3 cos 𝑥
3 tan 𝑥−tan3 𝑥
cos 2𝑥 = 2 cos 2 𝑥 − 1 c. tan 3𝑥 =
1−3 tan2 𝑥
2
cos 2𝑥 = 1 − 2 sin 𝑥
2tan 𝑥
c. tan 2𝑥 = 1−tan2 𝑥

4. Rumus perkalian trigonometri


Untuk sembarang sudut 𝐴 dan 𝐵 berlaku :
a. 2 sin 𝐴 cos 𝐵 = sin(𝐴 + 𝐵) + sin(𝐴 − 𝐵) c. 2 cos 𝐴 cos 𝐵 = cos(𝐴 + 𝐵) + cos(𝐴 − 𝐵)
b. 2 cos 𝐴 sin 𝐵 = sin(𝐴 + 𝐵) − sin(𝐴 − 𝐵) d. 2 sin 𝐴 sin 𝐵 = − cos(𝐴 + 𝐵) + cos(𝐴 − 𝐵)
5. Rumus penjumlahan trigionometri
Untuk sembarang sudut 𝐴 dan 𝐵 berlaku :
𝐴+𝐵 𝐴−𝐵 𝐴+𝐵 𝐴−𝐵
a. sin 𝐴 + sin 𝐵 = 2 sin cos c cos 𝐴 + cos 𝐵 = 2 cos cos
2 2 2 2
𝐴+𝐵 𝐴−𝐵 𝐴+𝐵 𝐴−𝐵
b. sin 𝐴 − sin 𝐵 = 2 cos sin d cos 𝐴 − cos 𝐵 = −2 sin sin
2 2 2 2

Rumus-rumus yang sering di pakai :


1. 1 − cos2 𝑥 = sin2 𝑥
Contoh : 1 − cos2 4𝑥 = sin2 4𝑥 Bentuk : 1 − cos 2 𝐴 dan 1 − cos 𝐴
2. sin 2𝑥 = 2 sin 𝑥 cos 𝑥 1 − cos 2 𝐴 = sin2 𝐴
Contoh : sin 10𝑥 = 2 sin 5𝑥 cos 5𝑥 1 − cos 𝐴 = 2 sin2 ( 2 )
𝐴
3. 1 − cos 2𝑥 = 2 sin2 𝑥
Contoh : 1 − cos 10𝑥 = 2 sin2 5𝑥 1 − cos 2 100𝑥 = sin2 100𝑥
4. cos 𝐴 − cos 𝐵 = −2 sin
𝐴+𝐵
sin
𝐴−𝐵 1 − cos 100𝑥 = 2 sin2 50𝑥
2 2
Contoh : cos 3𝑥 − cos 𝑥 = −2 sin 2𝑥 sin 𝑥
9
LIMIT TRIGONOMETRI
Contoh 7 :
Tentukan hasil dari : Pemantapan 7 :
1−cos 6𝑥 −1+cos2 4𝑥 2−cos 2𝑥−cos 4𝑥 cos 11𝑥−cos 7𝑥
a. lim b. lim c. lim 2−cos2 3𝑥−cos2 𝑥 1. lim =⋯
𝑥→0 𝑥 tan 2𝑥 𝑥→0 1−cos 4𝑥 𝑥→0 𝑥→0 2𝑥 sin 5𝑥

Jawab : A. 3,6 D. −1,8


1−cos 6𝑥 2 sin2 3𝑥 B. 1,8 E. −3,6
a. lim = lim
𝑥→0 𝑥 tan 2𝑥 𝑥→0 𝑥 tan 2𝑥 C. 1,4
2(3𝑥)2 cos 4𝑥−cos 2𝑥
= lim 2. lim =⋯
𝑥→0 𝑥.2𝑥 𝑥→0 cos 𝑥−1
18𝑥 2 A. 12 D. 4
= lim
𝑥→0 2𝑥 2 B. 8 E. 3
=9 C. 6
−1+cos2 4𝑥 − sin2 4𝑥 4−3 cos 2𝑥−cos2 4𝑥
b. lim = lim 3. lim =⋯
𝑥→0 1−cos 4𝑥 𝑥→0 2 sin2 2𝑥 𝑥→0 7−5 cos 4𝑥−2 cos2 2𝑥
−(4𝑥)2 7 11
= lim A. 12
D. 24
𝑥→0 2(2𝑥)2
11 17
−16𝑥 2 B. E.
= lim 12 24
𝑥→0 8𝑥 2 7
C.
= −2 24

2−cos 2𝑥−cos 4𝑥 1−cos 2𝑥 + 1−cos 4𝑥


c. lim = lim
𝑥→0 2−cos2 3𝑥−cos2 𝑥 𝑥→0 1−cos2 3𝑥 + 1−cos2 𝑥
2 sin2 𝑥 + 2 sin2 2𝑥
= lim
𝑥→0 sin2 3𝑥 + sin2 𝑥
2(𝑥 2 ) + 2(2𝑥)2
= lim (3𝑥)2
𝑥→0 +(𝑥)2
10𝑥 2
= lim 10𝑥 2
𝑥→0
=1

Contoh 8 :
cos 2𝑥
Tentukan hasil dari lim𝜋 2cos2 𝑥−2 sin 2𝑥+1 Pemantapan 8 :
𝑥→ 4 3cos 𝑥−6 sin 𝑥 cos 𝑥
lim𝜋 =⋯
Jawab : 𝑥→ 6 cos2 𝑥−sin2 2𝑥
cos 2𝑥
lim A. 6
𝑥→𝜋 2cos2 𝑥−2 sin 2𝑥+1
4
cos2 𝑥−sin2 𝑥
B. 2√3
= lim𝜋 2cos2 𝑥−4 sin 𝑥 cos 𝑥+sin2 𝑥+cos2 𝑥 C. 2
𝑥→ 4
(cos 𝑥−sin 𝑥)(cos 𝑥+sin 𝑥) D. √3
= lim𝜋 (3 cos 𝑥−sin 𝑥)(cos 𝑥−sin 𝑥)
𝑥→ 4 E. 1
cos 𝑥+sin 𝑥
= lim𝜋 3 cos 𝑥−sin 𝑥
𝑥→ 4
𝜋 𝜋
cos +sin
4 4
= 𝜋 𝜋
3 cos −sin
4 4
1 1
2 √2+2 √2
= 3 1
2
√2−2√2

=1
10
LIMIT TRIGONOMETRI
Contoh 9 :
𝜋
cos( +𝑥)−cos( −𝑥)
𝜋 Pemantapan 9 :
3 3
Tentukan hasil dari lim ! 𝜋 𝜋
sin( +4𝑥)−sin( −4𝑥)
𝑥→0 tan 5𝑥 4 4
lim =⋯
Jawab : 𝑥→0 𝑥

Gunakan : cos 𝐴 − cos 𝐵 = −2 sin 𝐴+𝐵 sin


𝐴−𝐵 A. 8
2 2
𝜋
cos( +𝑥)−cos( −𝑥)
𝜋 𝜋
−2sin( ) sin(𝑥)
B. 4√2
3 3 3
lim = lim C. 4
𝑥→0 tan 5𝑥 𝑥→0 tan 5𝑥
𝜋
(−2sin )𝑥
D. 2√2
3
= lim 5𝑥
E. 2
𝑥→0
1
−2( √3)
2
= 5
1
= − 5 √3

Contoh 10 :
sin 2𝑥−2 sin 𝑥 Pemantapan 10 :
Tentukan hasil dari lim !
𝑥→0 𝑥3 2 sin 10𝑥−4 sin 5𝑥
lim 5𝑥 2 tan 2𝑥
=⋯
Jawab : 𝑥→0
sin 2𝑥−2 sin 𝑥 2sin 𝑥 cos 𝑥−2 sin 𝑥 A. 25
lim 𝑥3
= lim 𝑥3 B. 5
𝑥→0 𝑥→0
2 sin 𝑥(cos 𝑥−1) C. 1
= lim 𝑥3
𝑥→0
2 sin 𝑥(−2𝑠𝑖𝑛2 12𝑥)
D. −5
= lim 𝑥3 E. −25
𝑥→0
2
2𝑥(−2(12𝑥) )
= lim
𝑥→0 𝑥3
−𝑥 3
= lim
𝑥→0 𝑥 3
= −1

Contoh 11 :
𝑓(𝑥−3ℎ)−𝑓(ℎ−𝑥) Pemantapan 11 :
Jika 𝑓(𝑥) = cos 4𝑥 maka tentukan lim
ℎ→0 ℎ Jika 𝑓(𝑥) = sin 2𝑥 maka
Jawab : 𝑓(𝑥+ℎ)−𝑓(𝑥)
hasil lim ℎ
=⋯
ℎ→0
𝑓(𝑥 − 3ℎ) = cos 4(𝑥 − 3ℎ) = cos(4𝑥 − 12ℎ)
A. cos 2𝑥
𝑓(ℎ − 𝑥) = cos 4(ℎ − 𝑥) = cos(4ℎ − 4𝑥) B. − cos 2𝑥
𝑓(𝑥−3ℎ)−𝑓(ℎ−𝑥) cos(4𝑥−12ℎ)−cos(4ℎ−4𝑥) C. 2 cos 2𝑥
lim = lim
ℎ→0 ℎ ℎ→0 ℎ D. −2 cos 2𝑥
−2 sin(−4ℎ) sin(4𝑥−8ℎ) 1
= lim E. 2
cos 2𝑥
ℎ→0 ℎ
−2 (−4ℎ) sin(4𝑥−8ℎ)
= lim ℎ
ℎ→0
8ℎ sin(4𝑥−8ℎ)
= lim
ℎ→0 ℎ
= lim 8 sin(4𝑥 − 8ℎ)
ℎ→0
= 8 sin(4𝑥 + 0)
= 8 sin 4𝑥
11
LIMIT TRIGONOMETRI

Selain rumus-rumus trigonometri di atas, ada beberapa permasalahan di limit trigonometri


yang harus diselesaikan dengan rumus sudut berelasi.

Sudut berelasi di berbagai kuadran


KUADRAN I KUADRAN II KUADRAN III KUADRAN IV
𝝅 𝟑
𝐬𝐢𝐧(𝟐𝝅 + 𝒙) = 𝐬𝐢𝐧 𝒙 𝐬𝐢𝐧 ( + 𝒙) = 𝐜𝐨𝐬 𝒙 𝐬𝐢𝐧(𝝅 + 𝒙) = −𝐬𝐢𝐧 𝒙 𝐬𝐢𝐧 ( 𝝅 + 𝒙) = −𝐜𝐨𝐬 𝒙
𝟐 𝟐
𝝅 𝟑
𝐜𝐨𝐬(𝟐𝝅 + 𝒙) = 𝐜𝐨𝐬 𝒙 𝐜𝐨𝐬 ( + 𝒙) = −𝐬𝐢𝐧 𝒙 𝐜𝐨𝐬(𝝅 + 𝒙) = −𝐜𝐨𝐬 𝒙 𝐜𝐨𝐬 ( 𝝅 + 𝒙) = 𝐬𝐢𝐧 𝒙
𝟐 𝟐
𝝅 𝟑
𝐭𝐚𝐧(𝟐𝝅 + 𝒙) = 𝐭𝐚𝐧 𝒙 𝐭𝐚𝐧 ( + 𝒙) = −𝐜𝐨𝐭 𝒙 𝐭𝐚𝐧(𝝅 + 𝒙) = 𝐭𝐚𝐧 𝒙 𝐭𝐚𝐧 ( 𝝅 + 𝒙) = −𝐜𝐨𝐭 𝒙
𝟐 𝟐
𝝅 𝟑
𝐬𝐢𝐧 ( − 𝒙) = 𝐜𝐨𝐬 𝒙 𝐬𝐢𝐧(𝝅 − 𝒙) = 𝐬𝐢𝐧 𝒙 𝐬𝐢𝐧 ( 𝝅 − 𝒙) = −𝐜𝐨𝐬 𝒙 𝐬𝐢𝐧(𝟐𝝅 − 𝒙) = −𝐬𝐢𝐧 𝒙
𝟐 𝟐
𝝅 𝟑
𝐜𝐨𝐬 ( − 𝒙) = 𝐬𝐢𝐧 𝒙 𝐜𝐨𝐬(𝝅 − 𝒙) = −𝐜𝐨𝐬 𝒙 𝐜𝐨𝐬 ( 𝝅 − 𝒙) = −𝐬𝐢𝐧 𝒙 𝐜𝐨𝐬(𝟐𝝅 − 𝒙) = 𝐜𝐨𝐬 𝒙
𝟐 𝟐
𝝅 𝟑
𝐭𝐚𝐧 ( − 𝒙) = 𝐜𝐨𝐭 𝒙 𝐭𝐚𝐧(𝝅 − 𝒙) = −𝐭𝐚𝐧 𝒙 𝐭𝐚𝐧 ( 𝝅 − 𝒙) = 𝐜𝐨𝐭 𝒙 𝐭𝐚𝐧(𝟐𝝅 − 𝒙) = −𝐭𝐚𝐧 𝒙
𝟐 𝟐
Catatan : Berlaku juga untuk kebalikannya
𝝅 𝝅
misal : 𝐬𝐢𝐧 ( − 𝒙) = 𝐜𝐨𝐬 𝒙 → 𝐜𝐬𝐜 ( − 𝒙) = 𝐬𝐞𝐜 𝒙
𝟐 𝟐

Contoh 12 :
Pemantapan 12 :
Tentukan hasil dari cot(9𝑥)
cos 𝑥 𝜋−2𝑥 1. lim𝜋 𝜋 =⋯
a. lim𝜋 b. lim𝜋(2𝑥 − 𝜋) sec 3𝑥 c. lim𝜋 𝑥→
6
𝑥−
6
𝑥→ 4𝑥−2𝜋 𝑥→ 𝑥→ cot 𝑥
2 2 2
A. 9 D. −9
Jawab : 9 9
B. E. −
𝜋
cos( +𝑦) 2 2
cos 𝑥 2
a. lim𝜋 = lim C. 3
𝑥→ 4𝑥−2𝜋 𝑦→0 4𝑦
cos 𝑥 +cos 3𝑥
2
− sin 𝑦 2. lim𝜋 cos 5𝑥
=⋯
= lim 4𝑦
𝑥→−
2
𝑦→0 4 2
= −4
1 A.
5
D. − 5
𝜋 2 4
Dengan permisalan 𝑦 = 𝑥 − 2 B.
5
E. − 5
𝜋 𝜋 1
maka 𝑥 = + 𝑦 dan 𝑥 → menjadi 𝑦 → 0 C.
2 2 5
cot 2𝑥 +cot 6𝑥
3. lim𝜋 ( cot 10𝑥
)=⋯
(2𝑥−𝜋) 𝜋 𝑥→
b. lim𝜋(2𝑥 − 𝜋) sec 3𝑥 = lim𝜋 Misal 𝑦 = 𝑥 − 2 4
𝑥→ 𝑥→ cos 3𝑥 4 2
2 2 A.
5
D. − 5
2𝑦 2 4
= lim 3 B. E. − 5
𝑦→0 cos( 𝜋+3𝑦) 5
2
2𝑦 1
= lim sin 3𝑦 C.
𝑦→0 5
2
=3
𝜋−2𝑥 −2𝑦 𝜋 𝜋
c. lim𝜋 cot 𝑥 = lim cot( 𝜋+𝑦) Misal 𝑦 = 𝑥 − 2 maka 𝑥 = 2 + 𝑦
𝑥→ 𝑦→0 2
2
−2𝑦
= lim
𝑦→0 − tan 𝑦
=2
12
LIMIT TRIGONOMETRI
UJI LATIH A 1: MENJODOHKAN

Pasangkanlah soal-soal di bawah ini dengan pilihan sebelah kanannya


1
1. Nilai dari lim𝜋 (cos 2𝑥 − 2 sin 𝑥 + tan 2 𝑥) = ⋯ -
𝑥→
2
A. −3
sin 6𝑥
2. Nilai dari lim tan 2𝑥 = ⋯
𝑥→0 B. −2
sin2 2𝑥 C. −1
3. Nilai dari lim =⋯
𝑥→0 sin 𝑥 cos 4𝑥
D. 0
sin 2𝑥+tan 4𝑥
4. Nilai dari lim =⋯
𝑥→0 sin 4𝑥−tan 𝑥 E. 1

5. Nilai dari lim


sin(2𝑥−4)
=⋯ F. 2
𝑥→2 x tan(2−𝑥)
G. 3

UJI LATIH A2 : BENTUK OBYEKTIF


sin 5𝑥 + cos 𝑥 2
1. lim =⋯ B. 3
E. 0
𝑥→0 sin 2𝑥−cos 𝑥
A. 12 D. 1 C. tidak punya limit
B. 6 E. −1 2 sin 𝑥+ 10 tan 𝑥 2
5 7. lim =⋯
𝑥→0 sin 2𝑥−sin2 𝑥
C. 2
A. 12 D. 3
sin 4𝑥+2 sin 𝑥
2. Hasil dari lim =⋯ B. 6 E. 1
𝑥→0 tan 2𝑥 cos 3𝑥
A. 0 D. 3 C. 5
B. 1 E. tidak ada 8. lim
12𝑥−sin 2𝑥
=⋯
C. 2 𝑥→0 tan 6𝑥−4𝑥
A. −1 D. 3
sin(2𝑥−4)
3. lim tan(𝑥 2 −2𝑥) = ⋯ B. 1 E. 5
𝑥→2
A. 1 D. 4 C. 2
sin 9𝑥 + sin 𝑥
B. 2 E. 5 9. lim =⋯
𝑥→0 tan 3𝑥−tan 𝑥
C. 3 A. 2 D. 10
sin 3𝑥 + sin 2𝑥 + sin 𝑥
4. lim =⋯ B. 3 E. 12
𝑥→0 𝑥+ tan 2𝑥
C. 5
A. 3 D. 0
5𝑥−5𝑎+sin(𝑥−𝑎)
B. 2 E. −1 10. lim
𝑥→𝑎 3𝑎−3𝑥+tan(𝑥−𝑎)
C. 1
A. 3 D. −2
sin2 3𝑥 tan 4𝑥 B. 2 E. −3
5. lim =⋯
𝑥→0 𝑥 3 cos 2𝑥
C. 0
A. 0 D. 18 4𝑥−2𝜋
B. 6 E. 36 11. lim𝜋 =⋯
𝑥→ cos 𝑥
2
C. 12 1
A. − 2 D. −4
cot 2𝑥 1
6. lim =⋯ B. − 4 E. −8
𝑥→0 csc 3𝑥
3 C. −2
A. D. ∞
2
13
LIMIT TRIGONOMETRI
7𝑥−14+sin(𝑥−2) 3 3
12. lim =⋯ B. 2
E. − 2
𝑥→2 𝑥−2+tan(3𝑥−6)
A. 8 D. 3 C. 1
B. 7 E. 2 1 cos2 𝑥
21. Hasil dari lim ( − 𝑥 sin 2𝑥) = ⋯
C. 4 𝑥→0 𝑥 tan 2𝑥

1 1
A. 2 D. 0
13. lim { − }=⋯ 1
𝑥→0 (1−cos 𝑥)(1+cos 𝑥) tan2 𝑥 B. 1 E. − 2
A. 2 D. −1 1
C.
B. 1 E. −2 2
cos 7𝑥−cos 5𝑥
C. 0 22. Hasil dari lim =⋯
𝑥→0 1−cos 6𝑥
𝜋
cos2 ( −𝑥) 2 1
14. Hasil dari lim 2
=⋯ A. 3
D. − 12
𝑥→0 𝑥 sin 2𝑥 1 2
A.
1
D. 0 B. E. −
3 3
2 1
B. 1 E. − 2
1 C.
12
1−cos 2𝑥
C. tidak punya limit 23. lim =⋯
𝑥→0 2 sin2 2𝑥
1
15. Hasil dari lim
√2−√1+cos 2𝑥
=⋯ A. 2 D.
4
𝑥→0 1−cos 𝑥
1
A. −2√2 D. √2 B. 1 E. 8
1
B. −√2 E. 2√2 C. 2
C. 0 2 sin 6𝑥 tan 4𝑥
24. lim cos2 4𝑥−1
=⋯
8(𝑥 2 −4) sin(𝑥 2 −4𝑥+4) 𝑥→0
16. lim =⋯ A. −6 D. 3
𝑥→2 (𝑥 2 −2𝑥) tan2 (2𝑥−4)
1 B. −3 E. 6
A. 4 D. 2
1 C. 1
B. 2 E. 4 1−sin2 𝑥
25. lim𝜋 2 2 =⋯
C. 1 𝑥→ 2 𝜋 −4𝜋𝑥+4𝑥
1 1
2 sin 6𝑥 tan 12𝑥 A. D. − 4
17. lim =⋯ 4
𝑥→0 cos 6𝑥 − 1 1
A. −16 D. 8 B. E. −1
2
1
B. −12 E. 12 C. − 2
C. −8 𝜋
cos( +𝑥)−cos( −𝑥)
𝜋
3 3
𝜋2 −8𝜋𝑥+16𝑥 2
26. lim tan 5𝑥
=⋯
𝑥→0
18. lim𝜋 =⋯ 1 1
sin2 2𝑥 − 1
𝑥→ 4 A. 5
D. − 5 √3
1
A. − 2 D. −2 B.
1
E. −
1
√3
1 10 10
B. − 4 E. −1 C. − 5
1

C. −4 27. lim𝜋 sec 𝑥 cot 3𝑥 = ⋯


𝜋 𝜋
cos( +3𝑥)−cos( −3𝑥) 𝑥→
3 3 2
19. lim =⋯ 1
𝑥→0 tan 6𝑥 A. 9 D. 9
A. 1 D. −√3 1
1 B. 3 E. 3
B. √3 E. − √3
2
C. 1
C. −1 tan 2𝑥+tan 8𝑥−tan 10𝑥
√1+sin 3𝑥−√1−sin 3𝑥
28. lim sin 2𝑥−tan 2𝑥
=⋯
𝑥→0
20. Hasil dari lim =⋯
𝑥→0 2 sin 𝑥 A. 80 D. −20
A. 3 D. −1 B. 40 E. −40
14
LIMIT TRIGONOMETRI
C. 20 B. −0,4
432𝑥 3 C. −0,16
29. lim sin 6𝑥−2 sin 3𝑥 = ⋯
𝑥→0 D. −0,32
A. 24 D. −16 E. −0,64
B. 12 E. −12 36. Jika 𝑓(𝑥) = cos 6𝑥 maka nilai dari
C. 8 𝑓(𝑥)−𝑓( )
𝜋
6
1−sin 2𝑥 lim𝜋 =⋯
30. Hasil dari lim𝜋 (4𝑥−𝜋) =⋯ 𝑥→ 6𝑥−𝜋
𝑥→ sin 4𝑥 6
4 1
1 1 A. −1 D.
A. − D. 2
8 8 1
B. −
1
E.
3 B. − 2 E. 1
4 8
1 C. 0
C. (1+tan 𝑦)(sin 𝑦−cos 𝑦 )
4
(2𝑥+4) sin(𝑥 2 −4) 37. Hasil dari lim𝜋 1−tan 𝑦
=⋯
31. Hasil dari lim =⋯ 𝑦→
𝑥→−2 tan(𝑥 2 +4𝑥+4) 4

A. 2 A. 2√2 D. −√2
1
B. 4 B. √2 E. − 2 √2
C. 6 1
C. 2
√2
D. −8
𝑥−𝑥 𝑐𝑜𝑠2 4𝑥
E. −10 38. lim =⋯
𝑥→0 sin 10𝑥−2 sin 5𝑥
5−5 cos(2𝑥−6)
32. Hasil dari lim =⋯ A. 0,064 D. −0,128
𝑥→3 (𝑥−3) sin(𝑥−√𝑥+6)
A. −12 D. 6 B. 0,128 E. −0,162
B. −6 E. 12 C. 0,162
(𝑥 2 −2𝑥+1) cos(𝜋𝑥−𝜋)
C. 3 39. Hasil dari lim =⋯
sin 8𝑥−2 sin 4𝑥 𝑥→1 sin(𝜋−𝜋𝑥)
33. Hasil dari lim =⋯ A. 0 D. −
1
𝑥→0 sin 3𝑥−3 sin 𝑥
64 𝜋
A. − D. 8 1 1
3 B. E.
𝜋 𝜋2
32 1
B. − E. 16 C.
9 𝜋2
8 tan 𝑥−tan 𝑦
C. − 40. lim 𝑥 𝑥 =⋯
3 𝑥→𝑦 1 + (1− ) tan 𝑥 tan 𝑦 −
𝑦 𝑦
sin 6𝑥 2
34. Hasil dari lim {𝑥 2 tan 3𝑥 − 𝑥 2 } = ⋯ 1 1
𝑥→0 A. − 𝑦 D. 𝑦
A. 1 D. 18
B. – 𝑦 E. 1
B. 6 E. −18
C. 𝑦
C. −6
tan 5𝑦−tan 4𝑦−tan 𝑦
35. Hasil dari lim sin 10𝑦−2 sin 5𝑦
=⋯
𝑦→0
A. −0,2
UJI LATIH A3 : BENTUK SUBJEKTIF
1. Tentukan hasil dari :
sin 6𝑥 sin 5𝑥−sin 𝑥 sin2 5𝑥 cos 𝑥
a. lim c. lim e. lim
𝑥→0 9𝑥 𝑥→0 sin 2𝑥−𝑥 cos 𝑥 𝑥→0 𝑥 tan 2𝑥
sin2 6𝑥 sin 5𝑥+2 sin 𝑥 sin2 3𝑥+ sin2 4𝑥
b. lim tan 2𝑥 cos 3𝑥 d. lim f. lim tan2 13𝑥 − tan2 12𝑥
𝑥→0 𝑥→0 𝑥+tan 2𝑥 𝑥→0
15
LIMIT TRIGONOMETRI
2. Tentukan hasil dari :
sin3 𝑥 sec2 𝑥 − 2
a. lim𝜋 cos 𝑥−cos2 𝑥 c. lim𝜋 tan3 𝑥− tan2 𝑥
𝑥→ 𝑥→
3 4
sin 2𝑥−cos 2𝑥 4 sin2 𝑥−sin 2𝑥−2 cos2 𝑥
b. lim𝜋 cos 8𝑥 d. lim𝜋 2sin2 𝑥−sin 2𝑥
𝑥→ 𝑥→
8 4

3. Tentukan hasil dari :


sin(3𝑥−𝜋) 3 sin(𝑥+𝑎) sin(𝑥−𝑎) 2𝑥−2𝑐−sin(3𝑐−3𝑥)
a. lim𝜋 (2𝜋−6𝑥) sin 𝑥 c. lim sin 𝑥 tan(6𝑥−6𝑎) cos 𝑎 e. lim sin(𝑐−𝑥)−tan(𝑥−𝑐)
𝑥→ 𝑥→𝑎 𝑥→𝑐
3

3𝑥−3𝑎+sin(𝑎−𝑥) sin(𝑏2 −2𝑏𝑥+𝑥 2 ) 𝑥 sin(𝑥 2 −4𝑚𝑥+4𝑚2 )


b. lim 2𝑎−2𝑥−tan(𝑥−𝑎) d. lim (𝑏𝑥−𝑏2 ) tan(𝑏𝑥−𝑥2 ) f. lim
𝑥→𝑎 𝑥→𝑏 𝑥→2𝑚 (𝑥+2𝑚) tan2 (𝑥−2𝑚)

4. Tentukan hasil dari :


sin2(2𝑥−4) sin2(𝑥 3 −4𝑥 2 +4𝑥) sin2(𝑥 3 −2𝑥 2 +𝑥) cos(𝑥−1)
a. lim (𝑥 2 −2𝑥) tan(2−𝑥) c. lim (𝑥 2 −4) tan3(𝑥 2 −𝑥−2) e. lim
𝑥→2 𝑥→2 𝑥→1 (𝑥 2 +1) tan2 (𝑥 2 +𝑥−2)
(𝑥−3) tan2 (4𝑥−12) (𝑥 2 −9) sin2(2𝑥+6) sin2(2𝑥+2)+tan2(𝑥+1)
b. lim (𝑥2 d. lim f. lim
𝑥→3 −6𝑥+9) sin(𝑥−3) 𝑥→−3 (𝑥 2 −3𝑥) tan3 (𝑥+3) 𝑥→−1 (𝑥 2 +2𝑥+1)+tan2(3𝑥+3)
5. Tentukan hasil dari :
1−cos 4𝑥 cos 6𝑥−cos 4𝑥 2−cos2 3𝑥−cos2 𝑥
a. lim c. lim e. lim
𝑥→0 cos 5𝑥−cos 3𝑥 𝑥→0 cos 7𝑥−cos 3𝑥 𝑥→0 2−cos 5𝑥−cos 𝑥
cos 7𝑥−cos 𝑥 2−cos 2𝑥−cos2 4𝑥 cos 2𝑥+cos 4𝑥−2 cos 𝑥
b. lim d. lim 4−3 cos 4𝑥−cos 2𝑥 f. lim cos 3𝑥+2 cos 5𝑥−3 cos 𝑥
𝑥→0 1−cos2 4𝑥 𝑥→0 𝑥→0
6. Tentukan hasil dari :
sin(𝑥 2 −4) 1−cos(2𝑥−4) 1−cos2(𝑥−√𝑥+12)
a. lim c. lim e. lim
𝑥→2 𝑥−2+tan(𝑥−√𝑥+2) 𝑥→2 1−cos2(𝑥−2) 𝑥→4 (𝑥−4) sin(𝑥 2 −16)
sin2(𝑥−√𝑥+20) cos(6𝑥−18)−cos(2𝑥−6) cos(3𝑥−3)+2 cos(5𝑥−5)−3
b. lim (𝑥 2 d. lim f. lim (𝑥−1) tan(2−√𝑥−1)
𝑥→5 +𝑥−30) sin(2−√𝑥−1) 𝑥→3 1−cos(4−4√𝑥−2) 𝑥→1
7. Tentukan hasil dari :
sin 2𝑥−2 sin 𝑥 sin(6𝑥−6𝑎)−2 sin(3𝑥−3𝑎) tan 10𝑦−tan 8𝑦−tan 2𝑦
a. lim c. lim e. lim
𝑥→0 𝑥 3 cos 5𝑥 𝑥→𝑎 (𝑥 2 −2𝑎𝑥+𝑎2 ) tan(𝑎−𝑥) 𝑦→0 sin 8𝑦−2 sin 4𝑦
𝑎
2 sin 3𝑥−sin 6𝑥 𝑥 3 −6𝑥 2 +12𝑥−8 (1− )(1+tan 𝑎 tan 𝑏)
𝑏
b. lim d. lim f. lim
𝑥→0 𝑥−𝑥 cos 𝑥 𝑥→2 sin(2𝑥−4)+2 sin(2−𝑥) 𝑎→𝑏 tan 𝑎−tan 𝑏
8. Tentukan hasil dari :
6𝑥 2 −𝜋𝑥 1−sin2 𝑥
a. lim𝜋 c. lim𝜋 (2𝑥−𝜋)
𝑥→ cos 3𝑥 𝑥→ cot 𝑥
6 2
16𝑥 2 −8𝜋𝑥+𝜋2 cos 15𝑥+cos 5𝑥
b. lim𝜋 cos2 6𝑥
d. lim𝜋 𝜋−10𝑥
𝑥→ 𝑥→
4 10
𝑓(𝑥+ℎ)−𝑓(𝑥)
9. a. Jika 𝑓(𝑥) = cos 7𝑥 maka tentukan lim !
ℎ→0 ℎ
𝜋
𝑓(𝑥)−𝑓( )
4
b. Jika 𝑓(𝑥) = sin 5𝑥 maka tentukan lim𝜋 !
𝑥→ 2𝜋−8𝑥
4
10.Tentukan nilai 𝑎 dan 𝑏 jika :
sin((3𝑥−1)(𝑎𝑥−1)+𝑏) 29 𝑎−cos 6𝑥−cos 8𝑥 5
a. lim (𝑥+3)2 −1
= − 2
c. lim = −2
𝑥→−2 𝑥→0 cos 7𝑥−cos 𝑏𝑥
2 2
sin (𝑥 +𝑎𝑥+𝑏) 1 sin(2𝑥2 +𝑎𝑥+𝑏)
b. lim =3 d. lim =3
𝑥→3 (𝑥−3)2 +tan2(3𝑥−9) 𝑥→2 tan(√𝑥−1−1)

Anda mungkin juga menyukai