Anda di halaman 1dari 6

PENGARUH PENAMBAHAN SILICA NANO PARTICLE DAN

SURFAKTAN SLS (SODIUM LIGNOSULFONATE) TERHADAP


RECOVERY FACTOR PADA PROSES ENHANCED OIL RECOVERY

Usulan Penelitian untuk Tesis S-2


Kelompok Bidang Keahlian-Energy and Environment

Diajukan Oleh :
Destias Selly Handayani
(21/485986/PTK/14127)

PROGRAM STUDI MAGISTER TEKNIK KIMIA


DEPARTEMEN TEKNIK KIMIA
FAKULTAS TEKNIK
UNIVERSITAS GADJAH MADA
YOGYAKARTA
2021
LEMBAR PENGESAHAN

Naskah Seminar Proposal Penelitian

PENGARUH PENAMBAHAN SILICA NANO PARTICLE DAN KONSENTRASI


SURFAKTAN SLS TERHADAP RECOVERY FACTOR DENGAN METODE
COREFLOODING

Yang diajukan oleh:

Destias Selly Handayani


21/485986/PTK/14127

Telah disetujui oleh :

Pembimbing 1

Prof.Ir. Suryo Purwono, M.A.Sc.,Ph.D., Tanggal…………………2022


IPU.,ASEAN.Eng.,ACPE.

Pembimbing 2

Ahmad Tawfiequrrahman Y, S.T.,M.T.,D.Eng.,IPM Tanggal…………………..2022

ii
DAFTAR ISI
HALAMAN JUDUL.........................................................................................................................i
LEMBAR PENGESAHAN.............................................................................................................ii
DAFTAR ISI...................................................................................................................................iii
DAFTAR GAMBAR......................................................................................................................iv
DAFTAR TABEL............................................................................................................................v
DAFTAR NOTASI.........................................................................................................................vi
BAB I PENDAHULUAN
1.1 Latar Belakang......................................................................................................................1
1.2 Rumusan dan Batasan Masalah............................................................................................3
1.3 Keaslian Penelitian...............................................................................................................3
1.4 Tujuan Penelitian..................................................................................................................6
1.5 Manfaat Penelitian................................................................................................................7
BAB II TINJAUAN PUSTAKA
2.1 Tinjauan Pustaka..................................................................................................................8
2.1.1 Tandan Kosong Kelapa Sawit (TKKS).........................................................................8
2.1.2 Surfaktan.......................................................................................................................8
2.1.3 Enhanced Oil Recovery (EOR)....................................................................................10
2.1.4 Sodium Lignosulfonate (SLS).....................................................................................12
2.1.5 Silica Nano Particle (SNP).........................................................................................12
2.1.6 Critical Micelle Concentration (CMC).......................................................................13
2.1.7 Sandstone....................................................................................................................13
2.1.8 Tegangan Antarmuka (Interfacial Tension).................................................................14
2.2 Landasan Teori...................................................................................................................14
2.2.1 Pengaruh Konsentrasi Surfaktan.................................................................................14
2.2.2 Pengaruh Penambahan Silica Nano Particle (SNP).....................................................16
2.3 Hipotesis.............................................................................................................................16
BAB III METODOLOGI PENELITIAN
3.1 Bahan Penelitian.................................................................................................................17
3.2 Alat Penelitian....................................................................................................................17
3.3 Prosedur Penelitian.............................................................................................................18
3.3.1 Tahap Persiapan Pembuatan Surfaktan........................................................................18
3.3.2 Tahap Pembuatan Sabun.............................................................................................18
3.3.3 Tahap Pembuatan Air Formasi....................................................................................18
3.3.4 Tahap Pre-treatment Adsorben....................................................................................18
3.3.5 Tahap Persiapan Silica Nano Particle.........................................................................18
3.3.6 Tahap Pembuatan Mix Surfaktan................................................................................19
3.3.7 Tahap Penentuan Critical Micelle Concentration (CMC)...........................................19
3.3.8 Tahap Coreflooding.....................................................................................................19
3.4 Analisis...............................................................................................................................21
3.4.1 Analisis Interfacial Tension (IFT)...............................................................................21
3.4.2 Analisis Coreflooding.................................................................................................21
3.5 Variabel Penelitian..............................................................................................................22
3.5.1 Variabel Terikat..........................................................................................................22
3.5.2 Variabel Bebas............................................................................................................22
3.5.3 Variabel Kontrol..........................................................................................................22
3.6 Jadwal Kegiatan Penelitian.................................................................................................23
DAFTAR PUSTAKA....................................................................................................................24

iii
DAFTAR GAMBAR
Gambar 2.1. Klasifikasi Surfaktan Berdasarkan Muatannya............................................................9
Gambar 2.2. Distribusi Molekul Surfaktan dalam Larutan.............................................................10
Gambar 2.3. Macam-macam Metode Enhanced Oil Recovery (EOR)...........................................11
Gambar 2.4. Struktur Sodium Lignosulfonate (SLS)......................................................................12
Gambar 2.5. Proses Adsorpsi Isotherm Surfaktan..........................................................................14
Gambar 3.1. Skema Umum Penelitian...........................................................................................22

iv
DAFTAR TABEL
Tabel 1.1. Karakteristik Surfaktan Menurut Standard SKK Migas...................................................2
Tabel 1.2. Penelitian Terdahulu terkait Surfaktan SLS dengan Penambahan Silica Nano Particle
untuk EOR.......................................................................................................................4
Tabel 2.1 Komposisi Kimiawi Tandan Kosong Kelapa Sawit (TKKS)............................................8
Tabel 3.1. Komposisi pada Pembuatan Air Formasi/Brine.............................................................18
Tabel 3.2. Jadwal dan Susunan Kegiatan Penelitian.......................................................................23

v
DAFTAR NOTASI
SOI = Saturation Oil Initial (%)
SOR = Saturation Oil Residual (%)
RF = Recovery factor (%)
OOIP = Original oil in place
PV = Pore volume

vi

Anda mungkin juga menyukai