Anda di halaman 1dari 23

Bahan Ajar

Matematika
Peminatan
Untuk Kelas XII Semester 1

BAB 1

LIMIT

Suratmi, S.Pd.
SMA Negeri 2 Salatiga
LIMIT FUNGSI TRIGONOMETRI DI SUATU TITIK
KOMPETENSI DASAR

3.1 Menjelaskan dan menentukan limit fungsi trigonometri


4.1 Menyelesaikan masalah yang berkaitan dengan limit fungsi
trigonometri

INDIKATOR PENCAPAIAN KOMPETENSI

3.1.1 Menentukan limit fungsi trigonometri secara intuitif

3.1.2 Menentukan limit fungsi trigonometri dengan substitusi

3.1.3 Menentukan limit fungsi trigonometri dengan menyederhanakan bentuk


fungsinya

3.1.4 Menentukan limit fungsi trigonometri dengan rumus dasar

4.1.1 Menyelesaikan masalah yang berkaitan dengan limit fungsi


trigonometri menggunakan substitusi
4.1.2 Menyelesaikan masalah yang berkaitan dengan limit fungsi
trigonometri menggunakan penyederhanaan fungsi
4.1.3 Menyelesaikan masalah yang berkaitan dengan limit fungsi
trigonometri menggunakan rumus dasar

A. Konsep Limit Fungsi Trigonometri


Limit Fungsi Aljabar Limit Fungsi Trigonometri
lim (2 x−1) lim sin x
x →0 x →0

( )
x 2−1 sin x
lim lim
x →1 x−1 x →0 x

π x sin x
sin lim ( x2 −1) lim
2 x→0 x→
π cos x
4

lim f ( x ) dikatakan limit fungsi trigonometri jika 𝑓(𝑥) pada limit tersebut
x →c

merupakan fungsi trigonometri.

B. Nilai Limit Fungsi Trigonometri


lim f ( x ) jika dan hanya jika lim ¿ dan lim ¿
−¿ +¿
x →c x→ c f (x)¿ x→ c f (x)¿

Suatu limit mempunyai nilai, dapat dibuktikan dengan cara berikut:


1. Pengamatan grafik
2. Perhitungan nilai-nilai fungsi

Contoh:
lim sin x
Apakah x→
π ada? Jika ada, berapa nilainya?
2

Penyelesaian:
1. Cara pengamatan grafik
2. Cara perhitungan nilai-nilai fungsi

C. Sifat-Sifat Limit Fungsi

1. lim
x →c
k=k

2. lim
x →c
x =c

3. lim ( k × f ( x ) ) =k × lim f ( x )
x →c x →c

( )
n n
4. lim ( f ( x ) ) = lim f ( x )
x →c x →c

5. lim √ f (x)=√ lim f (x)


x →c x→ c

6. lim ( f ( x ) ± g( x ) )=lim f ( x ) ± lim g ( x )


x →c x →c x→ c

7. lim ( f ( x ) × g ( x)) =lim f ( x ) × lim g ( x )


x →c x→ c x →c

lim f ( x )
8. lim
x →c ( )
f (x)
= x →c
g(x) lim g ( x )
x →c

D. Menentukan Nilai Limit Fungsi Trigonometri di Suatu titik


1. Menyelesaikan Limit Fungsi Trigonometri dengan Substitusi

Langkah menyelesaikan limit fungsi trigonometri lim


x →c
f (x )dengan substitusi:

a. Substitusikan nilai c pada fungsi f ( x)


0
b. Jika diperoleh nilai bukan , maka nilai tersebut merupakan nilai limitnya
0

Contoh
Hitunglah nilai limit di bawah ini!
π
1) lim sin
x→ π 2

2) lim
x→ π
cos x

3) lim
x→ π
2 cos 3 x

lim (sin x +cos x )


4) x→
π
4

5) lim
x →0
cos x−1

2
lim tan x
6) x→
π
4

7) lim √cos 3 x
x →0

lim ¿ ¿
8) x→
π
3

9) lim
x→ π
( cos2 sinx−1x )
Penyelesaian
1) π = 1
lim sin
x→ π 2
2) lim cos x = lim cos π π=180 °
x→ π x→ π

= −1
3) lim 2 cos 3 x = lim 2 cos 3 π 3 π=3 ∙ 180° =540°
x→ π x→ π
cos 540 °=cos(360+180)
= 2 ×(−1)
¿ cos 180 °
= −2
4) lim (sin x +cos x ) = π π
π lim sin + lim cos
x→
4 x→
π 4 x→ π 4
4 4

= 1 1
√ 2+ √2
2 2
= √2
5) lim cos x−1 = lim cos 0−1
x →0 x →0

= 1−1
= 0

( )
2 2
6) lim tan x = π
π lim tan
x→
4 x→
π 4
4
2
= 1
= 1
7) lim √cos 3 x
x →0
= √ lim cos 3∙ 0
x→ 0

= √1
= 1
8) lim ¿ ¿ = π π
π lim cos ∙ lim sin
x→
3 x→
π 3 x→ π 3
3 3

= 1 1
∙ √3
2 2
= 1
√3
4

( )
9) cos x−1 = lim cos π −lim 1
lim x→π x→ π
x→ π x
2sin π
2 2 lim sin
x→π 2
= −1−1
2∙ 1
= −2
2
= −1

2. Menyelesaiakan limit fungsi Trigonometri dengan Penyederhanaan Bentuk

Fungsi

Langkah menyelesaikan limit fungsi trigonomteri lim


x →c
f (x ) dengan penyederhanaan

bentuk fungsi:
a. Substitusikan nilai c pada fungsi f ( x)
0
b. Jika diperoleh nilai , maka nilai limit fungsi tersebut tak terdefinisi sehingga
0
perlu adanya penyederhanaan bentuk fungsi 𝑓(𝑥) menggunakan identitas
trigonometri
c. Substitusikan kembali nilai c pada fungsi 𝑓(𝑥) yang telah disederhanakan

Contoh:
Hitunglah nilai limit berikut!
1−sin x
1) limπ cos2 x
x→
2

cos 2 x
2) lim
x→ 45 ° cos x−sin x
cos 3 x−cos x
3) lim
x →0 1−cos x
Penyelesaian:
1) 1−sin x = π
lim 1−sin
π
2
cos x 2
x→
2 lim
π π π
x→
2 cos cos
2 2
= 1−1
0∙0
= 0
(tak terdefinisi, sehingga perlu dilakukan pengubahan ke
0
bentuk lain)
1−sin x = 1−sin x
lim 2
lim 2
x→
π cos x x→
π 1−sin x
2 2

Gunakan identitas = 1−sin x


lim ¿
trigonometri π ¿¿
x→
2
2 2
cos x +sin x=1
= 1
2 2 lim
cos x=1−sin x π 1+sin x
x→
2

= 1
lim
π π
x→
2 1+sin
2
= 1
1+ 1
= 1
2
2) cos 2 x = 2
cos x −sin x
2
lim lim
x→ 30° cos x+sin x x→ 30° cos x −sin x
Gunakan identitas = lim ¿ ¿ ¿
x→ 30°
trigonometri
2 2 = lim ¿ ¿
cos 2 x=cos x−sin x x→ 30°

= lim ¿ ¿
x→ 30°

= 1 1
√ 3+
2 2
3. Menyelesaikan Limit Fungsi Trigonometri Menggunakan Rumus Dasar Limit Fungsi
Trigonometri
x
a. lim =1
x →0 sin x
sin x
b. lim =1
x →0 x
ax a
c. lim =
x →0 sin bx b
sin ax a
d. lim =
x →0 bx b
x
e. lim =1
x →0 tan x
x
f. lim =1
x →0 tan x
ax a
g. lim =
x →0 tan bx b
tan ax a
h. lim =
x →0 bx b
sin ax a
i. lim =
x →0 tan bx b
tan ax a
j. lim =
x →0 sin bx b
sin ax a
k. lim =
x →0 tan bx b
tan ax a
l. lim =
x →0 sin bx b
Langkah menyelesaikan limit fungsi trigonometri dengan rumus dasar limit fungsi
trigonometri:
ax ax sin ax
a. Digunakan untuk menyelesaikan bentuk lim ; lim ; lim , dst.
x →0 sin bx x →0 tan bx x →0 tan bx
b. Jika terdapat bentuk cos maka terlebih dahulu diubah dalam bentuk sin atau tan
menggunakan aturan identitas trigonometri

Contoh:
Hitunglah nilai dari limit di bawah ini!
tan2 x
1) lim
x →0 6x
3 x−sin 2 x
2) lim
x →0 tan3 x−4 x
3 sin 2 6 x
lim
3) x →0 3
x sin 4 x
2
3 x sin 2 6 x
4) lim
x →0 tan3 2 x
cos 3 x−cos x
5) lim
x →0 1−cos x
(2 x+3)
6) lim3 tan(2 x+ 3)
x→−
2

sin( x+ 3)
7) lim
x→−3 ( 2 x +6)
2
x −16
8) lim
x→ 4 tan( x−4)
Penyelesaian:
1) tan2 x = 2
lim
x →0 6x 6
= 1
3
2)
lim
x →0
3 x−sin 2 x
tan3 x−4 x
=

lim
3 x−sin 2 x
×
( x)
1

x →0tan3 x−4 x
( 1x )
Pembilang dan penyebut masing-masing suku nya = lim 3 x lim sin 2 x
x →0
− x →0
dikali dengan ( 1x ) x x
lim tan 3 x lim 4 x
x →0 x →0

x x
= 3−2
3−4
= 1
−1
= −1
3) 2
3 sin 6 x = 3 sin 6 x sin 6 x
lim lim
3 x →0 3
x →0
x sin 4 x x sin 4 x
2 2
= 3 sin 6 x sin 6 x
lim lim
x →0 3 x→ 0 sin 4 x
x
2
= 3∙ 6 6

()
3 4
2
= 2 6
18 ∙ ∙
3 4
= 18
4) 3 x sin 2 6 x = lim 3 x lim sin 6 x lim sin 6 x
lim x→0
∙ x →0 ∙ x→ 0
x →0 tan 3 2 x tan 2 x tan 2 x tan2 x
= 3 6 6
∙ ∙
2 2 2
= 27
2
5)
lim
x →0
cos 3 x−cos x
1−cos x
=

lim
−2 sin ( 3 x+2 x )sin ( 3 x−x
2 )

1−(1−2sin x )
Gunakan identitas trigonometri: x →0 2 1
2
cos A−cos B=−2sin ( A+2 B )sin ( A−B
2 ) =
lim
−2sin 2 x sin x
2 2 x →0 1
cos 2 A=cos A−sin A 1−1+2 sin 2 x
2
2
cos 2 A=1−2 sin A
= −2 sin 2 x sin x
lim
x →0 21
2 sin x
2
= lim sin 2 x lim sin x
−2 x →0 x →0
∙ ∙
2 1 1
sin x sin x
2 2
= 2 1
−1 ∙ ∙
( )( )
1
2
1
2
= −1 ∙ 4 ∙ 2
= −8
6) (2 x+3) = 1
lim
x→−
3 tan(2 x+ 3)
2

7) sin(x+ 3) = lim sin( x+ 3)


lim x →−3
x→−3 ( 2 x +6)
2( x +3)
= lim sin(x +3)
1 x→−3

2 (x+ 3)
= 1
2
8) x 2−16 = ( x−4)(x + 4)
lim lim
x→ 4 tan( x−4) x→ 4 tan(x −4)
= ( x−4 )
lim ∙ lim ( x + 4)
x→ 4 tan( x−4) x → 4
= 1 ∙(4 +4)
= 8
IT DI KETAKHINGGAAN FUNGSI ALJABAR DAN TRIGONOMETRI

KOMPETENSI DASAR

3
3.1
3.2 Menjelaskan dan menentukan limit di ketakhinggaan fungsi aljabar dan fungsi
trigonometri

4.2 Menyelesaikan masalah berkaitan dengan limit fungsi aljabar dan limit fungsi
trigonometri

INDIKATOR PENCAPAIAN KOMPETENSI

3.2

3.3

3.2.1. Memahami konsep limit tak hingga suatu fungsi

3.2.2. Memahami konsep limit di ketakhinggaan suatu fungsi

3.2.3. Menentukan nilai limit di ketakhinggaan fungsi polinomial

3.2.4. Menentukan nilai limit di ketakhinggaan fungsi rasional

3.2.5. Menentukan nilai limit di ketakhinggaan fungsi irasional

3.2.6. Menentukan nilai limit di ketakhinggaan fungsi trigonometri

4.2.1. Menyelesaikan masalah yang berkaitan dengan limit di ketakhinggaan fungsi


polinomial

4.2.2. Menyelesaikan masalah yang berkaitan dengan limit di ketakhinggaan fungsi rasional

4.2.3. Menyelesaikan masalah yang berkaitan dengan limit di ketakhinggaan fungsi irasional

4.2.4. Menyelesaikan masalah berkaitan dengan limit di ketakhingaan fungsi trigonometri

4.2.5. Menyelesaikan masalah nyata berkaitan dengan limit di ketakhinggaan fungsi aljabar
dan trigonometri
A. Limit Tak Hingga
Dalam matematika terdapat simbol ∞ (dibaca tak hingga), digunakan untuk
menyatakan suatu bilangan yang sangat besar. Sedangkan simbol -∞ (dibaca negatif tak
hingga), digunakan untuk menyatakan suatu bilangan yang sangat kecil.
1 1
1. Perhatikan grafik fungsi f ( x )= 2 untuk menentukan nilai
lim ⁡
2 !
( x +2 ) x→−2 ( x +2 )

1
Berdasarkan grafik di atas, akan dibuktikan terlebih dahulu lim 2 memiliki
x→−2 ( x +2 )

nilai.
a. Pendekatan limit kiri
lim ¿
x→−2
1
−¿
2
¿ nilainya mendekati ∞ karena pada sumbu y menyatakan nilai yang
( x+2)

sangat besar.
b. Pendekatan limit kanan
lim ¿
x→−2
1
+¿
¿ nilainya mendekati ∞ karena pada sumbu y menyatakan nilai yang
( x+2) 2

sangat besar.
Karena limit kiri dan limit kanannya ada dan sama, yaitu sama-sama mendekati ∞
1 1
maka lim 2 ada yaitu
lim 2
=∞
x→−2 ( x +2 ) x→−2 ( x +2 )

1 1
2. Perhatikan grafik fungsi f ( x )= 2 untuk menentukan nilai
lim ⁡
2 !
( x +1 ) x→−2 ( x +2 )
lim ¿
Berdasarkan grafik di atas, akan dibuktikan terlebih dahulu x→−2−
1 memiliki
( x +2) 2

nilai.
a. Pendekatan limit kiri
lim ¿
−¿
x→−2 −
1
2
¿ nilainya mendekati −∞ karena pada sumbu y menyatakan nilai
( x+2)

yang sangat kecil.


b. Pendekatan limit kanan
lim ¿
+¿
x→−2 −
1
2
¿ nilainya mendekati −∞ karena pada sumbu y menyatakan nilai
( x+2)

yang sangat kecil.


Karena limit kiri dan limit kanannya ada dan sama, yaitu sama-sama mendekati −∞
1 1
maka lim 2 ada yaitu
lim 2
=−∞
x→−2 ( x +2 ) x→−2 ( x +2 )

Jika nilai fungsi f (x) makin membesar tak terbatas (mendekati ∞ ) untuk semua
nilai x mendekati c baik dari kiri maupun dari kanan, dikatakan limit fungsi f (x)
tersebut ∞ .
lim ¿ f ( x )=∞
−¿
x→ c f (x)= lim
+¿
¿¿ maka lim
x →c
x →c f ( x )=∞ ¿

Jika nilai fungsi f (x) makin mengecil tak terbatas (mendekati −∞ ) untuk semua
nilai x mendekati c baik dari kiri maupun dari kanan, dikatakan limit fungsi f (x)
tersebut −∞ .
lim ¿ f ( x )=−∞
−¿
x→ c f (x)= lim
+¿
¿¿ maka lim
x →c
x →c f ( x )=−∞ ¿
B. Limit di Ketak Hinggaan

1
Perhatikan grafik fungsi f ( x )= berikut!
( x +2 )2

c. Berdasarkan grafik di atas, untuk x yang makin membesar tak terbatas maka x disebut
sebagai menuju ∞.
d. Untuk x menuju tak hingga, nilai fungsi f ( x) makin mendekati nol atau dapat ditulis
1
secara matematika lim =0 . Untuk x yang makin mengecil tak terbatas maka x
x→ ∞ ( x+2 )2
disebut sebagai menuju −∞ .
e. Untuk x menuju negatif tak hingga, nilai fungsi f ( x) makin mendekati nol atau dapat
1
ditulis secara matematika lim =0 .
x→−∞ ( x+ 2 )2
lim f ( x )=L artinya untuk nilai-nilai x yang membesar tanpa batas maka berlaku
x→ ∞
f (x) mendekati L .

lim f ( x ) =Lartinya untuk nilai-nilai x yang membesar tanpa batas maka berlaku
x→−∞
f (x) mendekati L .

C. Menentukan Nilai Limit di ketakhinggaan


1. Sifat Limit di Ketakhinggaan
Sifat-sifat yang berlaku pada limit di ketakhinggaan sebagai berikut:
n n
a. lim
x→ ∞
x =∞ dan lim x =−∞; untuk n bilangan ganjil positif
x→−∞

n n
b. lim x =∞ dan lim x =∞; untuk n bilangan genap positif
x→ ∞ x→−∞
1 1
c. lim n
=0 dan lim n =0 ; untuk n bilangan asli
x→ ∞ x x→−∞ x

2. Menentukan limit fungsi polinomial di ketakhinggaan


Fungsi polinomial adalah fungsi dengan bentuk umum
f ( x ) ¿ a1 x n +a 2 x n−1+ a3 x n−2+ …+ an +1 x 2+ an x+ c
Dimana a , b , c , d , e , f bilangan nyata dengan a , b , c , d , e ≠ 0 .
Langkah menentukan limit fungsi polinomial di ketakhinggaan:
a. Tentukan variabel berpangkat tertinggi pada fungsi polinomial tersebut
b. Faktorkan fungsi polinomial dengan mengeluarkan variabel berpangkat tertinggi
c. Gunakan sifat-sifat limit fungsi aljabar di ketak hinggaan untuk menentukan limit
fungsi polinomial tesebut.
Contoh:
1 lim ( 2 x 2−x+ 1 ) 2 1 1
¿ lim x (2− + 2 )
x→ ∞
x→∞ x x
)
Cara Cepat: lim 1 lim 1 Pangkat
2 x →∞
Suku dengan pangkat ¿ xlim x ∙( lim 2− + x → ∞2 ) tertinggi
→∞ x →∞ x x
tertinggi adalah 2 x2 fungsi
¿ ∞ ∙(2−0+ 0)
adalah x 2
lim 2 x 2=∞ ¿∞
x→ ∞

¿ ∞ ∙2
2 lim (−2 x 4 −3 x +1 ) 4 3 1
¿ lim x (−2− + )
)
x→ ∞
x→∞ x3 x 4 Pangkat

Cara Cepat: lim 3 lim 1 tertinggi


4 x→ ∞ x→∞
Suku dengan pangkat ¿ xlim x ∙(lim (−2)− 3
+ 4
) fungsi
→∞ x →∞ x x
tertinggi adalah −2 x 4 adalah x 4
¿ ∞ ∙(−2−0+ 0)
4
lim x −
→∞
2 x =−∞ ¿ ∞ ∙(−2)
¿−∞

3. Menentukan limit fungsi rasional di ketakhinggaan


f (x)
Fungsi polinomial adalah fungsi bentuk , g( x )≠ 0 .
g (x)
Langkah menentukan limit fungsi rasional di ketakhinggaan:
a. Tentukan variabel berpangkat tertinggi pada fungsi rasional tersebut
b. Bagilah setiap suku pada fungsi rasional dengan variabel berpangkat tertinggi
c. Gunakan sifat-sifat limit fungsi aljabar di ketakhingga untuk menentukan limit
fungsi rasional tesebut.
Contoh:
1 2
lim 2 x +6 x +1 2 x2 6 x 1 Pangkat
x →∞ lim + 2+ 2 tertinggi fungsi
) x →∞ x
2
x x
x 2−2 x = 2 adalah x 2,
x 2x
2
− 2 sehingga setiap
x x suku dibagi
6 1 dengan x 2
lim 2+ + 2
x →∞ x x
¿
2
1+
x
lim 6 lim 1
x→ ∞ x→∞
lim 2+ + 2
x →∞ x x
¿
lim 2
x→ ∞
lim 1+ 2
x →∞ x
2+ 0+0
¿
1+0
2
¿
1
¿2
2 lim 2 x 2 +6 x +1 2 x2 6 x 1 Pangkat
x →∞ lim 2 + 2 + 2 tertinggi fungsi
) x →∞ x x x
−2 x +3 = adalah 2
x,
−2 x 3
2
+ 2 sehingga setiap
x x suku dibagi
6 1 dengan x 2
lim 2+ + 2
x →∞ x x
¿
−2 3
+
x x2
lim 6 lim 1
x→ ∞ x→∞
lim 2+ + 2
x →∞ x x
¿
lim 3
lim
x→ ∞
( )
−2 x→ ∞
x
+ 2
x
2+ 0+0
¿
0+ 0
2
¿
0
¿∞
3) lim 6 x+1 lim 6 x lim 1 Pangkat
x →∞ x→ ∞ x→ ∞ tertinggi fungsi
2
+
x −2 x x2 x 2
adalah x 2,
=
lim x 2 lim 2 x sehingga setiap
x→ ∞ x →∞
2
− 2
suku dibagi
x x dengan x 2

lim 6 lim 1
x→ ∞
+ x → ∞2
x x
=
lim 2
lim 1− x→ ∞
x→ ∞ x
0+0+0
¿
1+0
0
¿
1
¿0
4) lim 2 x−1 lim 2 x lim 1 Pangkat
x →∞ x→∞ x→∞ tertinggi fungsi:

√ x2 + x ¿
x x Pembilang ¿ x


lim x 2 lim x Penyebut
¿ √ x =x
x→∞ 2
2
+ x → ∞2
x x Sehingga setiap
2−0 suku dibagi
¿
√1+0 dengan x
2 (penyebut
¿
1 dibagi x 2)
¿2

√ √
5) lim x
2
lim 1 lim 4 x
2
lim 5
lim √ x −1+ √ 4 x +5
2 2 x→ ∞ x →∞ x →∞ x→ ∞
2
− 2
+ 2
+ 2
x →∞ x x x x
¿

√ √
√ 9 x −5+ √ 4 x −7
2 2
lim 9 x
2
lim 5 lim 4 x
2
lim 7
x→∞ x→ ∞ x →∞
2
− 2
+ 2
− x→ ∞2
x x x x
lim √ x 2−1+ √ 4 x 2+5
= x →∞

√ 9 x 2−5+ √ 4 x 2−7
¿√ 1−0+ √ 4+0
√ 9−0+ √ 4−0
¿√ √
1+ 4
√ 9+ √ 4
1+ 2
¿
3+2
3
¿
5

Cara cepat:
{
lim f (x )
a xn x →∞
jika n>m maka =∞
b xm g ( x)
lim f (x ) lim f (x)
n
x →∞
ax x→ ∞ a
g (x) b x m jika n=mmaka g(x) = b
lim f (x )
a xn x →∞
m
jika n<m maka =0
bx g( x)

Sebelum menggunakan cara cepat, terlebih dahulu tentukan suku berpangkat


tertinggi pada pembilang dan penyebutnya kemudian terapkan cara cepat di atas.
Contoh:
1) lim 2 x +6 x +1
2
lim 2 x
2 Suku dengan pangkat tertinggi
x →∞ = x →∞ pada fungsi adalah:
2 2
x −2 x x Pembilang ¿ 2 x2
2 Penyebut ¿ x 2
¿
1
¿2
2) lim 2 x 2 +6 x +1 lim 2 x 2 Suku dengan pangkat tertinggi
x →∞ = x →∞ pada fungsi adalah:
−2 x +3 −2 x Pembilang ¿ 2 x2
¿∞ Penyebut ¿−2 x
3) lim 6 x+1 lim 6 x Suku dengan pangkat tertinggi
x →∞
= x →∞ pada fungsi adalah:
2 2
x −2 x x Pembilang ¿ 6 x
=0 Penyebut ¿ x 2
4) lim 2 x−1 lim 2 x Suku dengan pangkat tertinggi
x →∞ x →∞ pada fungsi adalah:
¿
√ x2 + x √ x2 Pembilang ¿ 2 x
lim 2 x
x →∞

Penyebut ¿ x2
¿
x
¿2
5) lim √ x −1+ √ 4 x +5 lim √ x + √ 4 x Suku dengan pangkat tertinggi
2 2 2 2

x →∞ pada fungsi adalah:


¿ x →∞ 2
√ 9 x −5+ √ 4 x −7 √ 9 x + √ 4 x 2
2 2
Pembilang ¿ √ x2 dan √ 4 x 2
lim x+2 x Penyebut ¿ √ 9 x2 dan √ 4 x 2
x →∞
¿
3 x +2 x
lim 3 x
x →∞
¿
5x
3
¿
5
Fungsi irasional adalah fungsi bentuk √ f ( x)± √ g(x )
1 lim (5 x −√ 2 5 x 2−7 x) =
x→ ∞
) 5 x + √ 25 x −7 x
2
lim (5 x −√2 5 x −7 x)× 2

5 x + √ 25 x −7 x
2
x→ ∞

Akar sekawan dari 5 x−√ 25 x2−7 x lim 25 x 2−(25 x 2−7 x)


adalah 5 x+ √ 25 x 2−7 x ¿ x →∞
Variabel x pangkat tertinggi adalah 5 x + √ 25 x2 −7
x atau jika diubah dalam bentuk akar lim 7 x
x →∞
x=√ x 2 ¿
5 x + √ 25 x −7
2
Sehingga untuk pembilang, masing-
masing suku dibagi x dan untuk lim 7 x
x→ ∞
penyebut, masing–masing suku dibagi
x
√ x2 ¿


lim 5 x lim 25 x2 lim 7
x→ ∞ x →∞ x→∞
+ −
x x
2 2
x
7
¿
5+ √ 2 5−0
7
¿
5+ √ 25
7
¿
5+5
7
¿
10
2) lim ( √ 9 x−2− √ 4 x+ 1 ) ( √9 x−2+ √ 4 x+ 1 )
x→ ∞ ¿ lim ( √ 9 x−2− √ 4 x+ 1 ) ×
x→∞ ( √ 9 x−2−√ 4 x +1 )
Akar sekawan dari √ 9 x−2− √ 4 x+1 lim ( 9 x−2 )−(4 x +1)
adalah √ 9 x−2+ √ 4 x +1 ¿ x →∞

Variabel x pangkat tertinggi adalah ( √ 9 x−2−√ 4 x+1 )


x atau jika diubah dalam bentuk akar lim 5 x−3
x=√ x
x→∞
2 ¿
Sehingga untuk pembilang, masing- ( √ 9 x−2−√ 4 x +1 )
masing suku dibagi x dan untuk lim 5 x lim 3
x →∞ x→∞
penyebut, masing–masing suku dibagi −
x x
¿
√ x2
(√ lim 9 x
x →∞

x
2
lim 2


lim 4 x lim 1
− x → ∞2 − x →∞ 2 + x→ ∞2
x x x )
lim 3
x→∞
lim 5−
x →∞ x
¿

(√ lim 9
x →∞
x

lim 2
x →∞

x
2


lim 4
x→ ∞
x
+
lim 1
x→ ∞

x
2 )
5−0
¿
√0−0−√ 0+0
5
¿
0
¿∞
3) lim ( √ x 2 + x+5−√ x 2−2 x +3 ) ( √ x 2 + x+5+ √ x 2−2 x +3 )
x→ ∞ ¿ lim √ x + x+5−√ x −2 x +3 ×
( 2 2
)
x →∞ ( √ x 2 + x+5+ √ x 2−2 x +3 )
Akar sekawan dari lim ( x + x +5 ) −(x −2 x +3)
2 2

x →∞
√ x 2+ x +5−√ x 2−2 x +3 adalah ¿
√ x 2+ x+5+ √ x 2−2 x+ 3
√ x 2+ x +5+√ x 2−2 x+3 2
lim x + x +5−x +2 x−3
2
x →∞
Variabel x pangkat tertinggi adalah ¿
√ x 2 + x+ 5+√ x 2−2 x +3
x atau jika diubah dalam bentuk akar
lim 3 x−2
x=√ x 2 ¿
x →∞

Sehingga untuk pembilang, masing-


√ x 2 + x+ 5+√ x 2−2 x +3
3x 2
masing suku dibagi x dan untuk lim −
x →∞ x x
penyebut, masing–masing suku dibagi ¿

√ √
2 2
x x 5 x 2x 3
+ 2 + 2 + 2− 2 + 2
√ x2 2
x x x x x x
3−0
¿
√1+0+ 0+ √ 1−0+ 0
3
¿
√1+ √ 1
3
¿
2
Cara cepat:

{
−∞ untuk √ a−√ c< 0
lim ( √ ax +b−√ cx +d )= 0 untuk √ a− √ c=0
x→ ∞
∞ untuk √ a−√ c> 0

{
−∞untuk √ a−√ p<0
b−q
lim ( √ a x +bx +c−√ p x +qx +r ) = untuk √ a−√ p=0
2 2

x→ ∞ 2√ a
∞untuk √ a−√ p>0

Contoh:
1 lim ( √ 9 x−2− √ 4 x+ 1 ) ¿∞
) x→ ∞
2 lim ( √ x 2 + x+5−√ x 2−2 x +3 ) 1−(−2)
¿
) x→ ∞ 2 √1
1+ 2
¿
2∙1
3
¿
2
3 lim (5 x −√2 5 x 2−7 x) ¿ lim ( √ 2 5 x 2−0 x+ 0−√ 2 5 x 2−7 x +0)
x→ ∞ x →∞
)
0−(−7)
¿
2 √ 25
7
¿
2∙ 5
7
¿
10

Anda mungkin juga menyukai