PRAKTIS 6

Praktis
Bentuk Geometri Tiga
6 Dimensi

P FROARKTI S FOR
M ATI V E MATIF
PRACTICE

Sifat geometri bentuk tiga (b) A Dua muka bertentangan adalah

6.1
dimensi berbentuk bulatan yang kongruen
dan selari.
B Satu muka melengkung.
1 Padankan pepejal dengan namanya.
C Paksi bersudut tegak dengan tapak.
(a)
D Paksi bukan bersudut tegak dengan
tapak.
Kon

Isikan bulatan-bulatan dengan A, B, C

(b) atau D untuk menunjukkan sifat bagi
bentuk geometri I dan II.
Piramid

(c)
Bentuk I Bentuk II

Kuboid

(d)

Silinder 3
A Satu bucu.
B Tapak berbentuk bulatan.
C Tapak berbentuk poligon.
D Muka melengkung.
2 Rajah menunjukkan dua bentuk geometri tiga E Muka-muka lain berbentuk segi tiga.
dimensi I dan II.
Isikan bulatan-bulatan berikut untuk
menunjukkan sifat-sifat bagi sebuah piramid
dan kon.

I II Piramid Kon

(a) Padankan berikut.

Bentuk I Silinder serong

Bentuk II Silinder tegak

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 30

 PRA KTI S 6

Bentuk I, II dan III dilukis pada grid segi empat

Bentangan bentuk tiga
6.2 sama dengan panjang sisi 1 unit.
dimensi
4 Tandakan ‘✓’ bagi jawapan betul dan ‘✗’ bagi
I II
jawapan salah untuk bentangan sebuah kubus.
(a) (c)

III

(b) (d)

Antara berikut, yang manakah ialah bentangan

bagi kuboid yang ditunjukkan?
A I sahaja
B I dan II
C I dan III
5 Diberi bentuk I, II dan III, tandakan ‘✓’ jika D II dan III
sesuatu bentuk itu ialah bentangan bagi
sebuah piramid.
7 Dalam rajah, P, Q, R dan S ialah bentangan
I III
bagi empat buah pepejal.

P R
II

Q S

Padankan yang berikut.

6 P Silinder

Q Piramid
3 unit

R Kuboid

1 unit
S Prisma
2 unit

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 31

PRAKTIS 6

10 Rajah menunjukkan
Luas permukaan bentuk tiga 6 cm 8 cm
6.3 sebuah prisma tegak
dimensi dengan segi tiga
sebagai keratan rentas
8 Rajah menunjukkan sebuah kuboid. 12 cm
seragamnya.
c cm (a) Lukis bentangan 6 cm 8 cm
bagi prisma tegak 4.8 cm
b cm
itu. Label panjang 10 cm
sisinya.
a cm
(a) Lengkapkan lukisan bentangan bagi
kuboid itu.
c cm b cm

a cm

(b) Seterusnya, tentukan luas permukaan bagi

c cm prisma itu.

(b) Seterusnya, lengkapkan langkah kerja

untuk menerbitkan rumus bagi luas
permukaan kuboid itu.
Luas permukaan kuboid
= ac + ab + bc + + + 11 Padankan setiap pepejal berikut dengan luas
permukaan yang sepadan.
= ac + ab + bc (a) 6 cm

= (ac + ab + bc) cm2 6 cm

84 cm2
9 Rajah menunjukkan sebuah 6 cm
silinder tegak dengan jejari
j cm dan tinggi t cm. (b) 2 cm
(a) Dalam rajah, segi empat
tepat yang ditunjukkan 7 cm
204 cm2
ialah sebahagian 4 cm
daripada bentangan bagi (c) 4 cm
silinder itu. Lengkapkan bentangan itu.
5 cm 8 cm
100 cm2
4 cm

7 cm

(b) Lengkapkan langkah kerja penerbitan (d)

rumus bagi luas permukaan silinder itu. 5 cm

Panjang segi empat tepat = bulatan 216 cm2

6 cm
= cm 6 cm

Lebar segi empat tepat = silinder 12 Rajah menunjukkan sebuah silinder pepejal.
Lengkapkan pengiraan yang berikut.
= cm
Luas permukaan silinder
= luas segi empat tepat + × luas 8 cm
bulatan
= ×t+ x πj2
10 cm

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 32

 PRA KTI S 6

Luas permukaan = ×π× ²+ (b) Luas permukaan melengkung

2π × × 942 cm2 1884 cm2

= π+ π
(c) Luas permukaan kon
= π cm²

1256 cm2 2158 cm2
13 Rajah menunjukkan sebuah piramid dengan
tapak berbentuk segi empat sama ABCD.
Diberi AE = BE = CE = DE = 10 cm.
15 Sebuah belon berbentuk sfera mempunyai
E diameter 4 m. Lengkapkan pengiraan yang
berikut.
Jejari belon, j = m
C
Luas permukaan belon = π× ²
B
D = π m²
12 cm
12 cm

A 16 Gunakan π = 22 untuk melengkapkan rajah

7
Bulatkan jawapan yang betul. berikut.
(a) Jarak E dari AB
Jejari = 7 cm
8 cm 12 cm Luas
permukaan
sfera
(b) Luas segi empat sama ABCD Jejari = 14 cm

120 cm2 144 cm2

17 Rajah menunjukkan sebuah kuboid.
(c) Luas segi tiga ABE

48 cm2 96 cm2

(d) Luas permukaan piramid 11 cm

312 cm2 336 cm2

8 cm

Luas permukaan kuboid itu ialah 366 cm2. Cari

14 Rajah menunjukkan sebuah kon membulat.
tinggi, dalam cm, kuboid itu.
A 3 C 5
30 cm B 4 D 6

18 Luas permukaan sebuah silinder pepejal

dengan jejari 6 cm dan tinggi y cm ialah
20 cm
216π cm2. Lengkapkan pengiraan yang berikut.
2
Tandakan ‘✓’ bagi jawapan yang betul. ×π× + 2π × × y = 216π
Gunakan π = 3.14.
+ y = 216
(a) Luas bulatan
y=
314 cm2 1256 cm2 y=

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 33

 PRAKTIS 6

19 Jejari sebuah kon membulat tegak ialah

KBATj cm. Jika luas permukaan melengkung kon 6.4 Isi padu bentuk tiga dimensi
itu adalah sama dengan luas tapaknya, maka
tinggi sendeng, dalam cm, bagi kon itu ialah
1 1 22 Rajah menunjukkan dua buah prisma tegak
A j C j kongruen yang dihasilkan daripada sebuah
4 2
1 kuboid.
B j D j a cm
3
b cm c cm
c cm
20 Rajah menunjukkan
suatu pepejal c cm
gabungan yang terdiri b cm
daripada sebuah
8 cm b cm
silinder dan sebuah
8 cm a cm
kon.
a cm
Luas permukaan melengkung silinder itu ialah
80p cm2. Lengkapkan berikut.
(a) Cari jejari bagi silinder itu. (a) Isi padu prisma
(b) Seterusnya, hitung luas permukaan bagi = 1 × isi padu
2
pepejal gabungan itu. Gunakan π = 22
7 = 1 × ×b×
dan nyatakan jawapan anda betul kepada 2
empat angka bererti. = luas ×
21 Rajah menunjukkan suatu pepejal gabungan
yang terdiri daripada sebuah kuboid dan
sebuah prisma tegak.
M 4 cm L t
5 cm 1
H _
G 2
j
J K 12 cm (b) Seterusnya, bentukkan rumus bagi isi
E F padu sebuah silinder.
C Isi padu silinder
16 cm D
= isi padu prisma
16 cm
= luas ×
A 10 cm B

(a) Padankan muka dengan luas permukaannya. =

ABCD 28 cm2 23 Rajah menunjukkan sebuah kuboid dan

sebuah piramid tegak yang mempunyai luas
ABFE 64 cm2 tapak dan tinggi yang sama.

BCGF 80 cm2

EFKJ 120 cm2

FGLK 160 cm2

Tandakan ‘✓’ bagi jawapan yang betul.
JKLM 192 cm2
(a) Isi padu kuboid =

(b) Seterusnya, bulatkan luas permukaan 1 × isi padu piramid

pepejal gabungan yang betul. 3

3 × isi padu piramid
106400 mm2 122400 mm2

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 34

 PRA KTI S 6

(b) Isi padu piramid = Namakan silinder yang mempunyai isi padu
yang sama.
1 × luas tapak × tinggi
3
3 × luas tapak × tinggi
27 Lengkapkan jadual berikut.

24 Padankan prisma tegak berikut dengan isi Luas Isi

Pepejal Tinggi
padunya. tapak padu
(a) (a)

120 cm3 21 cm2 4 cm

5 cm

7 cm2
(b) (b)

4 cm 5 cm 20 cm3
60 cm3

12 cm2
(c) (c)

30 cm2 80 cm3
48 cm3
8 cm

15 cm2
(d) 28 Lengkapkan jadual berikut. Guna p = 22 .
7
6 cm
35 cm3 Objek Diameter Isi padu
(a) Bola tenis
10 cm2
25 Rajah menunjukkan sebuah prisma tegak. 7 cm

6 cm
8 cm
(b) Bola lisut
4 cm
9.8 cm
10 cm

Bulatkan isi padu yang betul bagi prisma itu.

(c) Bola sepak
96 cm3 120 cm3 160 cm3
21.7 cm

26 Rajah menunjukkan empat buah silinder I, II,

III dan IV.
I III 29 Isi padu sebuah belon berbentuk sfera ialah
4 cm
5
18 cm 20 π m3.
24 cm 6
Bulatkan jejari yang betul bagi belon itu.
8 cm
II IV 1 1 1 3
4 1 cm 1 m 2 m 2 m 2 m
8 cm 2 2 4 2 4
16 cm
12 cm

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 35

 PRAKTIS 6

30 Rajah menunjukkan sebuah prisma tegak dan Lengkapkan pengiraan yang berikut.
sebuah silinder dengan isi padu yang sama. Isi padu gabungan pepejal

+ 2π×
2 3
=π× ×
3
14 cm
8 cm 11 cm = π+ π
16 cm
Lengkapkan langkah kerja pengiraan yang = π cm3
berikut.
(a) Isi padu prisma = ×8× × 34 Rajah menunjukkan sebuah pepejal gabungan
KBATyang mempunyai isi padu 1 500 cm3.
= cm3
3 cm
22
(b) × j2 × =
7

j2 =
15 cm
j = cm
8 cm
31
KBAT
x cm
13 cm

K J Pepejal itu terdiri daripada dua buah kuboid

H I
Seketul logam berbentuk kubus dengan
panjang sisi 8 cm dileburkan untuk
membentuk satu pepejal berbentuk prisma
tegak seperti yang ditunjukkan dalam rajah.
Keratan rentas prisma itu ialah sebuah
trapezium HIJK dengan tinggi 4 cm, HI = 9 cm
dan JK = 7 cm. Bulatkan panjang prisma itu.
yang dicantumkan pada satu muka. Hitung
(a) nilai x,
(b) luas permukaan bagi pepejal gabungan
itu.
35 Rajah menunjukkan suatu simpanan cecair
bahan kimia tosik bawah tanah yang terdiri
daripada sebuah prisma tegak dan sebuah
kon tegak.

8 cm 12 cm 14 cm 16 cm
13 m
8m
32 Nisbah tinggi kepada jejari tapak bagi sebuah
KBATkon ialah 3 : 4. Jika isi padu kon itu ialah 6m
2 000π cm3, maka jejarinya, dalam cm, ialah
A 14 C 20
B 18 D 21
15 m

33 Rajah menunjukkan sebuah gabungan pepejal

KBATyang terdiri daripada sebuah silinder dan
sebuah hemisfera. Kon itu mempunyai jejari 3 m dan tinggi 7 m.
(a) Hitung isi padu simpanan cecair bahan
kimia tosik itu.

7 cm
(b) Simpanan cecair bahan kimia tosik itu diisi
penuh dengan bahan kimia tosik. Bahan
kimia tosik itu kemudian dipindah ke
sebuah tangki berbentuk sfera sehingga
6 cm penuh. Berapakah jejari sfera itu?

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 36

 PRA KTI S 6

P R AK TI S S UM ATIF

1 Rajah menunjukkan sebuah prisma tegak. 4 Dalam rajah, H dan S ialah dua buah kubus
KBAT KBATdengan keadaan nisbah panjang sisi kubus H
kepada kubus S ialah 1 : 3.
S

H
(a) Huraikan sifat-sifat geometri bagi prisma itu.
(b) Antara berikut, yang manakah ialah
bentangan yang mungkin bagi prisma itu? Hitung
A C (a) luas permukaan kubus H, diberi bahawa isi
padu kubus S ialah 1 728 cm3,
(b) nisbah luas permukaan kubus H kepada
kubus S.

Jawapan:
B D (a)

(b)

Jawapan:
5 Rajah menunjukkan E
(a)
KBATsebuah piramid tegak
dengan tapak berbentuk
2. Rajah menunjukkan sebahagian daripada segi empat tepat ABCD
bentangan sebuah kon tegak. dengan keadaan AB =
(a) Lengkapkan bentangan kon itu. 10 cm dan BC = 8 cm. D
C
Diberi bahawa AE = BE
8 cm
= CE = DE dan tinggi A 10 cm B
piramid itu ialah 12 cm.
Hitung luas permukaan bagi piramid itu.

(b) Sektor bulatan di (a) mempunyai jejari Jawapan:

25 cm dan panjang lengkok 44 cm.
(i) Hitung saiz sudut sektor bulatan itu.
(ii) Seterusnya, tentukan luas permukaan 6 Rajah menunjukkan suatu
bagi kon itu. Gunakan π = 22 . KBATgabungan pepejal yang
7 terdiri daripada sebuah 12 cm
Jawapan: silinder dan sebuah kon
(b) (i) membulat tegak. Luas
permukaan melengkung 14 cm
(ii) bagi silinder ialah 440 cm2.
Hitung
(a) jejari bagi silinder itu,
3 Rajah menunjukkan 24 cm (b) luas permukaan bagi gabungan pepejal itu.
sebuah prisma tegak
dengan segi tiga bersudut
tegak sebagai keratan 20 cm
(
Guna π = 22
7 )
rentas seragamnya. Jawapan:
Luas rantau berlorek ialah (a)
200 cm2. Hitung luas permukaan prisma itu.
Jawapan: (b)

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 37
PRAKTIS 6

7 Rajah menunjukkan suatu gabungan pepejal Tiga biji bola getah berbentuk sfera yang
KBATyang terdiri daripada dua buah silinder, X serupa dengan jejari 4.2 cm diletakkan ke
dan Y. Luas permukaan melengkung bagi dalam silinder itu. Dengan menggunakan
kedua-dua silinder itu adalah sama. π = 22 , hitung isi padu bagi ruang kosong
7 cm 7
dalam silinder itu.

Jawapan:
X

8 cm 10 Rajah menunjukkan sebuah pepejal kuboid

Y dengan sebuah kon tegak dikeluarkan daripada
KBAT
bahagian atasnya.
28 cm
Hitung
(a) tinggi bagi silinder X, 15 cm
(b) luas permukaan bagi gabungan pepejal itu.

(
Guna π = 22
7 ) 20 cm
Jawapan:
(a) 20 cm

Jejari kon itu ialah 7 cm dan isi padu bagi

pepejal yang tinggal itu ialah 5 384 cm3.
(b)
Dengan menggunakan π = 22 , hitung tinggi
7
bagi kon itu.

8 Dalam rajah, trapezium ABCD ialah tapak bagi Jawapan:

piramid VABCD.
V

A 5 cm D
11 Rajah menunjukkan H 5 cm G
D
6 cm C
sebuah pepejal
KBAT

A yang terdiri daripada N M

E F 5 cm
sebuah kuboid dan
B 10 cm C S
sebuah prisma tegak. R
L
B K
Tinggi bagi piramid itu ialah 13 cm. Hitung isi Trapezium KLQP ialah 12 cm
padu bagi piramid itu. keratan rentas P 8 cm Q
seragam bagi prisma
Jawapan: itu. EKP dan HNS ialah garis lurus. Jika LQ =
MR = 5 cm, hitung
(a) tinggi KP,
(b) isi padu pepejal itu.

9 Rajah menunjukkan sebuah silinder dengan Jawapan:

jejari 4.2 cm.
KBAT (a)

25.2 cm
(b)

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 38