1.

BMM 3104PENGAJARAN KEMAHIRAN BAHASA MELAYU TAJUK : KEMAHIRAN MENDENGAR & BERTUTUR UNIT : PISMP PENDIDIKAN KHAS 5 JANUARI 2010 Pensyarah : Encik Mohd Rafi bin Ghazali Pelajar : Azliza binti Mohamed Nurhaimi binti Abdul Rahman Nur Hafizah binti Bachok Ramizah binti Mahmood

2. Kemahiran Mendengar dan Kemahiran Bertutur Penyed iaan rancangan pengajaran aktiviti m end engar d an bertutur O bjektif, langkah-langkah sebelum , sem asa d an selepas aktiviti Prinsip pem binaan d an penggunaan bahan pengajaran d an pem belajaran Prinsip d an prosed ur pem binaan instrum en penilaian kem ahiran m end engar d an bertutur.

3. PENYEDIAAN RANCANGAN PENGAJARAN AKTIVITIMENDENGAR DAN BERTUTUR

4. Komponen Persediaan Mengajar Set Induksi Perkembangan Persediaan Penutup o K em ahiran Peneguhan oK esim pulan oM aklum at Am o K em ahiran m enerangkan Ilustrasi oPenilaianoPengetahuan Sed ia Ad a o K em ahiran M enggunakan Papan oTugasan oO bjektif Pengajaran Tulis o K em ahiran Variasi oU lasan K end iri oIsi Pelajaran Rangsangan o K em ahiran M enyoal

5. Menulis Rancangan MengajarKemahiran Lisan: Mendengar dan Bertutur

6. K em ahiran lisan m erupakan asas kepad a penguasaan kem ahiran berbahasa yang lain iaitu m em baca d an m enulis Justeru, d alam usaha m erancang aktiviti pengajaran d an pem belajaran kem ahiran m end engar d an bertutur, guru perlu lebih berhati-hati m em ilih d an m enyed iakanaktiviti pengajaran yang lebih sesuai, tepat d an berkesan. M aknanya, guru perlu m enentukan m atlam at / objektif pengajarannya secara tepat m eliputi aspek pengetahuan (menyenaraikan, menyatakan, menghuraikan, mengenali) kemahiran intelek (menjelaskan, menggunakan dan menyelesaikan), psikomotor (menyampaikan dan melaksanakan) dan afektif (memilih).

7. Perancangan aktiviti lisanmelibatkan tiga peringkatberikut:Peringkat persed iaan (sebelum m elaksanakan proses P & P)Peringkat pelaksanaan aktiviti (sem asa m elaksanakan proses P & P)Peringkat susulan d an penilaian

8. Peringkat persediaan (sebelum melaksanakan proses P & P) Pad a peringkat ini, guru sekurang-kurangnya perlu m elakukan tiga perkara asas, iaitu: a. Guru m enerangkan tugasan atau d engan m em beri contoh-contoh yang sesuai m em buat tunjuk cara m engenai apa yang akan d ilakukan oleh m urid d alam proses pengajarannya b. Guru m enyed ia d an m enged arkan bahan-bahan (kad im basan, bahan stensilan, gam bar, alat tulis d an seum pam anya) yang akan d igunakan d alam proses P & P c. Guru perlu m em astikan sem ua alat d an bahan yang d ised iakan itu berad a d alam kead aan baik, m encukupi, boleh d igunakan d an m urid tahu m enggunakannya, sem asa m ereka m em buat atau m elaksanakan tugasan sebagaim ana d iarahkan.

9. Peringkat pelaksanaan aktiviti (semasa melaksanakan proses P & P) Terd apat sekurang kurangnya d ua perkara penting, iaitu : a. M urid -m urid m elaksanakan tugasan sebagaim ana d iarahkan b. Guru m enyelia d an m em beri bim bingan secara kelas, kum pulan atau berpasangan, bahkan secara ind ivid u sekiranya perlu.

10. Peringkat susulan dan penilaian D alam proses pengajaran d an pem belajaran, peringkat m em buat tind akan susulan d an penilaian d ianggap paling penting kerana pad a peringkat ini guru boleh m enentukan sam a ad a : a. O bjektif pengajarannya tercapai atau tid ak b. M urid m urid boleh atau tid ak m elaksanakan tugasan yang d iberikan d alam tem poh m asa yang d itetapkan c. Apakah kekuatan atau kekurangan yang terd apat d alam proses pengajaran d an pem belajaran berkenaan d . Berd asarkan m aklum balas yang d iperolehnya d alam perkara (a c), guru boleh m em buat penam bahbaikan m engenainya

11. Paling penting sebagai tind akan susulan, guru boleh m em inta m urid m elaksanakan tind akan susulan sam a ad a aktiviti pem ulihan (untuk m urid -m urid yang lem ah) d an aktiviti pengayaan (untuk m urid -m urid yang berpotensi cem erlang).

12. OBJEKTIF,LANGKAH-LANGKAH SEBELUM,SEMASA DAN SELEPAS AKTIVITI

13. K ed ua-d ua kem ahiran m end engar d an bertutur m em punyai objektif d an langkahlangkah sebelum , sem asa d an selepas aktiviti yang perlu d ipatuhi oleh guru yang m engajar. Secara um um nya, pengajaran d an pem belajaran kem ahiran m end engar d an bertutur d alam Sukatan Pelajaran Bahasa M elayu K BSR ad alah untuk m em bolehkan m urid -m urid :

14. i. M end engar d an m em aham i pertuturan d an siaran yang terd apat d alam kehid upan sehari- hari sam a ad a d i d alam atau d i luar sekolah;ii. Bertutur d an m engeluarkan buah fikiran d engan m enggunakan bahasa yang sesuai d alam pelbagai kead aan perhubungan seperti perbualan d engan rakan-rakan, guru, ibu bapa d an sebagainya serta d alam m ajlis bahas, syarahan d an lain-lain (Sukatan Pelajaran Bahasa M elayu Sekolah Rend ah, 1 983 :3)

15. O bjektif pengajaran kem ahiran m end engar d an bertutur yang terkand ung d alam Sukatan Pelajaran Bahasa M elayu K BSM ad alah untuk m em bolehkan m urid -m urid :ii. M end engar, m em aham i d an m enilai pertuturan d alam siaran am d an m ed ia m assa;iii. Bertutur d engan fasih d an lancar serta m em beri pend apat d an hujah-hujah yang kritis d an analitis d alam pelbagai situasi.

16. Berd asarkan K SSR, objektif stand ard pem belajaran yang perlu d ikuasai oleh m urid - m urid tahun 1 m ulai tahun 201 1 (Bahagian Perkem bangan K urikulum K em enterian Pelajaran M alaysia, 201 0) ad alah seperti berikut:ii. M end engar, m engecam , m engajuk d an m enentukan arah bunyi d alam persekitaran d engan teliti d an betul;

17. i. M end engar, m engecam d an m enyebut bunyi bahasa d engan betul;ii. M end engar, m em aham i, m enyebut d an m engeja perkataan yang m engand ungi d ua atau tiga suku kata, d iftong, vokal bergand ing,d iagraf d an konsonan bergabung d engan betul d an tepat;iii. M end engar, m em aham i d an m enyebut frasa d an ayat tunggal d engan betul d an tepat;

18. i. M end engar, m em aham i d an m em berikan respon secara lisan atau gerak laku berd asarkan arahan, pesanan, d an pertanyaan d engan betul;ii. Bertutur d an berbual serta m enyatakan perm intaan m enggunakan ayat yang m engand ungi d iksi, kata panggilan, kata ganti nam a d iri pertam a d an ked ua d engan betul d alam situasi tid ak form al secara bertatasusila;

19. i. Bercerita tentang sesuatu perkara d an m enceritakan sem ula perkara yang d i d engar m enggunakan ayat tunggal d engan tepat, sebutan yang jelas d an intonasi yang betul; d anii. Berbicara untuk m enyam paikan m aklum at tentang sesuatu perkara d engan tepat m enggunakan perkataan yang sesuai secara bertatasusila.

20. Sehubungan itu, penyed iaan langkah-langkah sebelum , sem asa d an selepas aktiviti pengajaran d an pem belajaran am at penting d alam pengajaran d an pem belajaran kem ahiran m end engar d an bertutur. Perbincangan seterusnya d itum pukan kepad a ketiga-tiga langkah tersebut ketika pengajaran d an pem belajaran kem ahiran m end engar d an bertutur.

21. LANGKAH-LANGKAHSEBELUM,SEMASA DAN SELEPAS AKTIVITI MENDENGAR

22. K etika m elaksanakan aktiviti m end engar, guru perlu m erancang aktiviti pengajaran d an pem belajaran untuk m em astikan kelicinan d an keberkesanannya ( Zuariah Yusoff, Zainon Zainalabid in, Fatim ah Abd . Rahm an, 1 992:21 -22) Perancangan boleh d ijalankan berd asarkan tiga peringkat, iaitu:iii. Peringkat pram end engar (sebelum )iv.Peringkat sem asa m end engar (sem asa)v. Peringkat selepas m end engar (selepas)

23. Peringkat Pramendengariii. guru m em beri tugasan atau soalan kepad a m urid terlebih d ahulu sebelum m ereka m ula m end engar.iv. Seterusnya , guru m em beri gam baran yang m enyeluruh tentang apa yang hend ak d iperd engarkan .v. Guru turut m em beri arahan yang jelas tentang tugasan d an m em astikan bahan ransangan d alam kead aan baik serta m encukupi.vi. Akhirnya, guru m em astikan m urid d alam kead aan sed ia untuk m engikut aktiviti.

24. Peringkat Semasa Mendengariii. Guru m em astikan m urid d apat m enum pukan sepenuh perhatian terhad ap bahan ransangan.iv.Guru juga perlu m engatasi sebarang gangguan yang m ungkin tim bul ketika aktiviti m end engar d ijalankan.

25. Peringkat Selepas Mendengariii. Guru m enghuraikan tentang apa yang d itim bulkan oleh m urid d alam bahan rakam an yang m ungkin m enyulitkan pem aham an m ereka.iv.Guru turut m em beri penekanan kepad a aspek-aspek penting d alam bahan itu.v. Guru juga m em astikan m urid m enyem purnakan tugasan d an m elakukan pengukuhan .vi.Setelah itu, guru m enjalankan aktiviti tind akan susulan.

26. Pengajaran kem ahiran m end engar hend aklah d igabungjalin d engan satu atau lebih kem ahiran bahasa yang lain m isalnya, kem ahiran m end engar d igabungjalinkan d engan kem ahiran bertutur atau d igabungjalinkan d engan kem ahiran m em baca d an m enulis. Pelbagai teknik yang m enarik m inat m urid -m urid boleh d ijalankan oleh guru m isalnya, teknik bercerita, soal jawab, perbincangan, lakonan, latih tubi d an nyanyian.

27. LANGKAH-LANGKAH SEBELUM, SEMASADAN SELEPAS AKTIVITI BERTUTUR

28. Aktiviti bertutur d ilaksanakan d alam tiga peringkat yang berbeza ( Rad iah N ord in d an M aim unah Sam at, 1 992 : 48-49, iaitu :b)Peringkat persed iaan ( sebelum )c)Peringkat pelaksanaan aktiviti ( sem asa)d)Peringkat susulan d an penilaian ( selepas)

29. Pada peringkat persediaan,terdapat tiga perkara yang bolehdilakukan oleh guru, iaitu:i. Guru m enerangkan tugasan yang akan d ilakukan oleh m urid atau m elakukan tunjuk cara serta m em beri contoh.ii. Guru m enged arkan bahan-bahan yang d iperlukan untuk m enjalankan aktiviti contohnya, kad kiu, kertas ed aran d an peralatan lain yang m ungkin d iperlukan,iii. Guru m em astikan sem ua alat d an bahan m encukupi d an m urid m em aham i tugasan.

30. Pada peringkat pelaksanaanaktiviti, terdapat dua perkarayang dilaksanakan iaitu :i. M urid m enjalankan tugasan seperti yang d iarahkanii. Guru m enyelia d an m em bim bing kelas, kum pulan atau pasangan yang m enjalankan aktiviti.

31. Pada peringkat susulan dan penilaiani. Penilaian d ijalankan secara berterusan contohnya m engad akan perbincangan d an guru m em beri m aklum balas tentang prestasi d an pencapaian m urid .ii. Sebagai pengukuhan, guru m em beri kerja rum ah yang berkaitan d engan aktiviti bertutur yang d ijalankan.

32. PRINSIP PEMBINAAN DAN PENGGUNAANBAHAN PENGAJARANDAN PEMBELAJARAN

33. Secara um um nya, bahan pelajaran yang d igunakan untuk pengajaran d an pem belajaran terd iri d aripad a d ua jenis, iaitu2) Bahan pengajaran- Bahan yang digunakan oleh guru ( carta,graf,peta,m od el,gam bar,slaid ,rad io, d sb)2) Bahan pembelajaran- Bahan yang digunakan oleh murid-murid d alam aktiviti pem belajaran ( buku teks, kad kerja, bahan bercetak, rad as, d sb)

34. Prinsip Pembinaan dan Penggunaan BahanPengajaran dan Pembelajaran(a) Bahan yang sesuai K riteria pem ilihan bahan berkenaan hend aklah sesuai d engan : - objektif d an m atlam at pengajaran bahasa M elayu (secara khusus kem ahiran lisan), - pend ekatan - kaed ah d an teknik pengajaran - kead aan d an keselam atan m urid -m urid - suasana d an kecend erungan pem belajaran m urid

35. (b) Bahan yang dipilih mesti mencabar - Tiga perkara penting d alam proses pengajaran iaitu aspek rangsangan, pem ikiran d an tingkah laku. - D alam hal ini, aspek rangsangan akan m enggerakkan akal (pem ikiran), kem ud iannya m em pengaruh tind akan (tingkah laku) seseorang. - Antara prinsip yang perlu d ipatuhi d alam penyed iaan bahan ialah m ud ah kepad a sukar, konkrit kepad a abstrak, khusus kepad a um um .

36. (c) Bahan yang menepati objektif pengajaran - bahan yang d ipilih m estilah m em punyai potensi untuk m em perkukuh kem ahiran berbahasa. - Selain itu, bahan P & P yang d ipilih itu perlu m engand ungi m aklum at (fakta) yang tepat.

37. (d ) Bahan yang menarik minat murid-murid. - reka letak, saiz, ilustrasi d an grafik, kualiti kulit d an cara buku itu d ijilid m erupakan antara faktor yang m m epengaruhi m inat m urid d alam m engikuti sesi p& p. - bahan bantu m engajar berkenaan juga perlu m engand ungi arahan yang jelas

38. (e) Bahan yang praktikal - sebaiknya bahan yang d igunakan boleh d igunapakai berulang kali d an boleh d isim pan d alam kead aan yang m asih baik.

39. PRINSIP PEMBINAANINSTRUMEN PENILAIAN KEMAHIRAN MENDENGAR DAN BERTUTUR

40. KONSEPM engesan perkem bangan, kebolehan, kem ajuand an pencapaian pelajarM enentukan hasil pem belajaran yanghend ak d inilai, m erancang d an m em bina instrum enpenilaian,M elaksanakan penilaian, m erekod hasilpenilaian, m enganalisis m aklum at penilaian,m elapor d an m em buat tind akan susulan.

41. PENILAIAN KEMAHIRAN MENDENGARDAN BERTUTURD ibuat untuk m end apatkan m aklum at hasil interaksiantara pelajar d engan pend id ik, pelajar d engan pelajar d anpelajar d engan bahan pem belajaran.ASPEK YANG DINILAI :K efaham an konsepPengetahuan faktaPem ikiran peringkat tinggiK ecekapan m end engarPenggunaan bahasa yang tepatGaya persem bahan / K elancaran bahasa

42. Jenis PenilaianPenilaian formatif Penilaian d ijalankan secara berterusan d alam proses pengajaran d an pem belajaran. M aklum at yang d iperoleh d apat m em beri maklum balas tentang sejauh m ana sesuatu hasil pem belajaran telah d ikuasai D apat m engetahui tentang kelem ahan d an kekuatan serta potensi seseorang m urid d an m engam bil tind akan susulan yang sewajarnya.Penilaian sumatif Penilaian sum atif d ikaitkan d engan penilaian pad a akhir sem ester atau tahun. Penilaian ini m em berikan nilai yang membezakan pencapaian seorang p d engan p lain d an seringkali d igunakan untuk m em buat pem ilihan/ pengred an.

43. MERANCANGPEMBINAAN INSTRUMEN PENILAIAN M enentukan hasil pem belajaran yang hend ak d inilai, kaed ah penilaian d an instrum en penilaian Penggunaan Jad ual Penentuan U jian (JPU ) boleh m em bantu m em bina soalan m engikut hasil pem belajaran yang d itentukan. JPU - d apat m erangkakan: - tajuk/ kem ahiran yang hend ak d iuji d an peringkatnya d alam taksonom i kognitif Bloom . - bilangan serta peratus soalan untuk setiap peringkat kognitif juga d itunjukkan - untuk sesuatu tajuk d an peringkat taksonom i,hasil pem belajaran d icatatkan secara spesifik.

44. Penentuan hasil pembelajaran ataupun aras-aras kemahiran bergantung kepada:M ata pelajaranTajuk -tajuk yang d inilaiPeringkat keboleahan m urid yang d inilaiWajaran aras kesukaran - m ud ah, sed erhana, sukar

45. LANGKAH-LANGKAH MENYEDIA JPU Pilih tajuk yang hend ak d inilai. Tentukan H asil Pem belajaran. Tentukan bilangan soalan m engikut aras. Tulis bilangan soalan d alam petak berkenaan. Sem ak jum lah d an peratus sem ua soalan d alam lajur m enegak d an m end atar.

46. KAEDAH PENILAIAN L isan Penulisan Pem erhatian

47. Ketiga-tiga kaedah ini boleh digunakan untuk : Mengesan serta-merta - m engesan penguasaan hasil pem belajaran d engan serta-m erta d alam pengajaran harian - tid ak m em erlukan instrum en yang khusus Mengesan kemajuan - m engesan kekuatan d an kelem ahan selepas beberapa pem belajaran - perlu d irancang secara ind ivid u atau kum pulan - m enggunakan instrum en tertentu seperti senarai sem ak, lem baran kerja, ujian bertulis Mengesan pencapaian - m engesan pencapaian selepas beberapa pem belajaran atau pad a akhir program - perlu d irancang secara ind ivid u - d ijalankan d engan m enggunakan senarai sem ak, skala kad ar, ujian bertulis d an ujian lisan

Kemahiran mendengar merujuk keupayaan murid mendengar dengan teliti, memahami dan menghayati secara lisan perkara yang didengar dalam pelbagai situasi pengucapan serta dapat memberikan respons.

Perkembangan kanak-kanak menunjukkan bahawa kanak-kanak mula mendengar, selepas itu mengajuk dan seterusnya bercakap. Proses penguasaan bahasa ini perlu diutamakan dalam pengajaran bahasa. Kanak-kanak menguasai bahasa daripada apa yang didengar dan dialaminya, dan dia cuba meniru dan menuturnya berulangkali apa yang didengar daripada orang yang berada di sekelilingnya. Mereka ( ibu bapa , ahli keluarga dan guru-guru serta) adalah model pembelajaran bagi kanak-kanak. Jika model ini menggunakan bahasa yang sama atau hampir-hampir sama dengan bahasa matlamat ( bahasa yang digunakan di sekolah) maka keadaan ini menguntungkan kanak-kanak itu. Jika sebaliknya akan menyulitkan mereka dalam pembelajaran seterusnya. Menguntungkan guru-guru SK Menyulitkan guru-guru SJK (menggunakan bahasa ibunda untuk mengajar bahasa Melayu) Kita belajar bercakap melalui pendengaran. Dalam komunikasi lisan, kedua-dua kemahiran mendengar dan bertutur adalah terlibat. Walaupun kemahiran ini berhubung rapat namun, ia merupakan kemahiran yang berbeza. Kemahiran mendengar hendaklah dijalankan bersama-sama kemahiran lain. Murid-murid tidaklah diminta untuk mendengar sahaja sepanjang masa tanpa bertindak balas daripada apa yang didengar. ( Kamarudin Hj. Husin. 1999) Peringkat Awal 1. mengecam, mengajuk dan memilih bunyi 2.mendengar dan mengecam makna perkataan, rangkai kata dan ayat-ayat 3.melakukan sesuatu yang disuruh 4.menjalankan perintah dan permintaan 5.bertindak terhadap soalan-soalan mudah 6.mengingat dan memadankan perkataan dan ayat-ayat mudah secara tepat. Peringkat Pertengahan 1. mengecam dan mengingat fakta 2.mengenal maklumat khusus 3.mengesan urutan maklumat 4.mengenal sebab dan akibat 5.mengenal perhubungan orang yang berinteraksi

6.mengenal sikap dan perasan orang yang bercakap KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM Peringkat Maju 1.mengenal isi-isi penting 2.mengenal peranan dan perhubungan orang yang bercakap 3.mentafsir maksud orang yang bercakap 4.memberitahu fungsi tekanan dan intonasi 5.mencari jalan mengatasi masalah yang didengar 6.mengikut aliran dalam dialog atau perbualan 7.mentafsir tujuan penutur menggunakan berbagai-bagai struktur nahu Kemahiran Lisan aspek kemahiran bahasa yang penting dan utama serta merupakan kemahiran asas yang perlu dikuasai oleh kanak-kanak sebelum mempelajari kemahiran-kemahiran lain seperti kemahiran membaca dan menulis. Lisan adalah percakapan atau pertuturan iaitu kegiatan melahirakan bahasa melalui suara atau sebutan. Kita akan bercakap apabila hendak belajar sesuatu bahasa. KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM Kita akan mengucapkan sesuatu jika hendak membuat perhubungan atau interaksi dengan orang lain. Oleh itu, jelaslah bahasa tujuan kita mempelajari lisan bukan hanya setakat mempelajari bahasa itu tetapi untuk mencapai tahap kompetensi dalam komunikasi. KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM Kemahiran Bertutur merujuk keupayaan murid berkomunikasi untuk menjalin hubungan , menyampaikan maklumat, pendapat, perasaan serta idea yang kreatif dan kritis dengan sebuta n yang betul secara sopan dan bertatasusila. Penekanan juga diberi kepada penggunaan tatabahasa yang betul. KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM Kemahiran Bertutur merujuk keupayaan murid berkomunikasi untuk menjalin hubungan , menyampaikan maklumat, pendapat, perasaan serta idea yang kreatif dan kritis dengan sebuta n

yang betul secara sopan dan bertatasusila. Penekanan juga diberi kepada penggunaan tatabahasa yang betul. KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM Peringkat Awal 1. melafazkan , mengajuk, perkataan dan ayat yang yang didengar. 2. menyoal untuk mendapatkan maklumat. bertindak terhadap soalan mudah 3. membuat ayat mengenai diri sendiri dan membuat ayat daripada gambar KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM Peringkat Pertengahan 1. membuat diskripsi tentang objek atau gambar. 2. bercerita berdasarkan gambar , pengalam 3. menyoal dan menjawab soalan 4. memberi ucapan pendek 5. perbualan mudah 6. memberi komen mudah 7. memberi ulasan, pendapat atau pandangan mudah KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM Peringkat Maju 1. Mendeskripsi sesuatu peristiwa, kejadian, pengalaman,objek dan lain-lain. 2. Bercerita dengan menggunakan alat pandang atau tanpa menggunakannya. 3. Mengambil bahagian dalam perbincangan, perbualan atau dialog. 4. mengambil bahagian alam drama atau lakonan. 5. Mendeklamasi puisi. 6. Menyampaikan komen, laporan atau ulasan. KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM Peringkat Maju 1. Mendeskripsi sesuatu peristiwa, kejadian, pengalaman,objek dan lain-lain. 2. Bercerita dengan menggunakan alat pandang atau tanpa menggunakannya. 3. Mengambil bahagian dalam perbincangan, perbualan atau dialog. 4. mengambil bahagian alam drama atau lakonan. 5. Mendeklamasi puisi. 6. Menyampaikan komen, laporan atau ulasan.

KEMAHIRAN MENDENGAR DAN BERTUTUR HABIBU MORSILI JPM KEMAHIRAN LISAN Kemahiran lisan melibatkan dua komponen, iaitu kemahiran mendengar dan kemahiran bertutur. Kemahiran mendengar ialah kemahiran yang melibatkan aktiviti penerimaan mesej atau maklumat. Kemahiran bertutur pula merupakan kemahiran yang melibatkan aktiviti penghasilan maklumat. Seseorang yang dapat memahami dan memproses maklumat yang didengar serta boleh pula bertutur dengan lancar, pastinya dia dapat mengembangkan daya pemikiran dan pengertiannya terhadap sesuatu perkara atau situasi yang dialaminya ketika itu. Kemahiran Mendengar Mendengar merupakan kemahiran utama dan pertama dikuasai oleh kanak-kanak. Kanak-kanak menguasai bahasa daripada apa-apa yang didengar dan dialaminya daripada orang-orang yang berada di sekitarnya kemudian cuba meniru serta menuturkannya berulang kali. Persekitaran merupakan model kepada kanak-kanak. Persekitaran yang baik akan membentuk kebiasaan berbahasa yang baik dalam kalangan kanak-kanak dan sebaliknya. Konsep-konsep Penting Pendengaran Proses Mendengar Proses mendengar memerlukan seseorang pendengar menggunakan alat pendengaran dan otaknya. Proses mendengar merupakan proses yang kompleks. Proses mendengar melibatkan proses memaham, menghurai dan menilai apa-apa yang dedengar sebelum sesuatu gerak balas yang sewajarnya dapat dilakukan. Peringkat-peringkat Proses Mendengar Kesimpulannya: Pengajaran dan pembelajaran kemahiran mendengar membolehkan murid-murid:

Menguasai kemahiran mendengar dengan teliti terhadap bunyi-bunyi bahasa. Memahami mesej yang dibawa oleh bunyi-bunyi bahasa tersebut supaya boleh bertindak dengan betul dan tepat bersesuaian dengan mesej yang diterimanya. Prinsip Pengajaran Kemahiran Mendengar Guru perlu tahu ciri-ciri yang terangkum dalam kemahiran mendengar sebelum menentukan tujuan-tujuan pelajaran. Guru perlu mengetahui faktor-faktor persekitaran fizikal dan sosial murid, keadaan fizikal serta psikologi murid dan pengalaman murid yang boleh mempengaruhi murid dapat mendengar dengan berkesan. Kemahiran mendengar tidak diajar secara terpisah atau bersendirian. Sebaliknya kemahiran mendengar hendaklah diajar secara bergabungjalin dengan kemahiran bahasa yang lain, iaitu bertutur, membaca dan menulis. Bahan-bahan yang dipilih dalam aktiviti kemahiran mendengar mestilah dipelbagaikan supaya dapat menarik minat murid-murid untuk belajar. 5 Guru perlu merancang pelbagai aktiviti kemahiran mendengar untuk mendorong murid menguasai kemahiran ini. 6 Guru perlu memandu dan melatih murid mendengar dengan betul dan aktiviti ini perlu dijalankan secara berterusan. Peringkat Pengajaran Kemahiran Mendengar Peringkat Awal Mengecam, mengajuk dan memilih bunyi. Mendengar dan mengecam makna perkataan, rangkai kata dan ayat. Melakukan sesuatu yang disuruh. Menjalankan perintah dan permintaan. Bertindak terhadap soalan-salan mudah Mengingat dan memadan ayat-ayat mudah dengan tepat. Peringkat Pertengahan Mengecam dan mengingat fakta serta butiran secara tepat dan terperinci. Mengenal maklumat khusus. Mengesan urutan.

Mengenal sebab dan akibat. Mengenal perhubungan orang-orang yang berinteraksi. Mengenal sikap dan perasaan orang yang bercakap. Peringkat Maju Mengenal isi-isi penting. Mengenal peranan dan perhubungan yang bercakap. Mentafsirkan maksud orang yang bercakap. Memberitahu fungsi tekanan dan intonasi. Mencari jalan mengatasi masalah yang didengar. Mengikut aliran dalam dialog atau perbualan. Mentafsirkan tujuan penutur menggunakan pelbagai bentuk struktur tatabahasa. Teknik Penilaian Mengenal pasti bunyi bahasa Mengenal pasti bunyi-bunyi fonem berdasarkan perkataan-perkataan berpasangan minimal. tari dari, karam garam, lali - lari b) Mengenal pasti perbezaan bunyi berdasarkan gambar. c) Mengenal pasti frasa atau ayat-ayat yang mengandungi perkataan-perkataan yang bunyinya hampir-hampir sama. d) Mengenal pasti jenis-jenis ayat mengikut intonasi. Memadankan frasa atau ayat dengan gambar. Memberi arahan-arahan yang mudah dan murid memberi grak balas. Mengarahkan murid melakukan atau membuat tugas-tugas tertentu. Mengemukakan soalan berdasarkan petikan yang dibaca.

TAJUK 2-KEMAHIRAN MENDENGAR DAN BERTUTUR Peringkat-Peringkat Penguasaan Kemahiran Lisan

Peringkat-peringkat kemahiran mendengar

Peringat awal Mengecam, mengajuk dan memilih bunyi; Mendengar dan mengecam makna perkataan, rangkai kata dan ayat-ayat; Melakukan sesuatu yang disuruh; Menjalankan perintah dan permintaan; Bertindak terhadap soalan-soalan mudah; Mengingat dan memadankan perkataan dan ayat-ayat mudah secara tepat.

Peringkat pertengahan Mengecam dan mengingat fakta dan butiran secara tepat dan terperinci; Mengenal maklumat khusus; Mengesan urutan; Mengenal sebab dan akibat; Mengenal perhubungan orang-orang yang berinteraksi; Mengenal sikap dan perasaan orang yang bercakap.

Peringkat maju Mengenal isi-isi penting; Mengetahui peranan dan perhubungan orang yang bercakap; Memberitahu fungsi tekanan dan intonasi; Mentafsirkan maksud orang yang bercakap; Mengikut aliran dialog atau perbualan; Mencari jalan mengatasi masalah yang didengar, Mentafsirkan tujuan penutur menggunakan berbagai-bagai bentuk tatabahasa. Peringkat Peringkat Kemahiran Bertutur Peringkat awal (a) Melafazkan pengucapan bertatasusila; (b) Mengajuk perkataan dan ayat yang didengar; (c) Menyoal untuk mendapatkan maklumat;

(d) Membuat teguran atau kenyataan mengenai sesuatu situasi; (e) Menyoal soalan-soalan mudah berdasarkan situasi-situasi tertentu; (f) Bertindak terhadap soalan-soalan mudah; (g) Memberi arahan; (h) Membuat ayat tentang diri, rakan, ibu dan bapa; dan (i) Membuat ayat daripada gambar.

Peringkat pertengahan (a) Membuat deskripsi tentang objek atau gambar; (b) Bercerita berdasarkan satu siri gambar atau gambar-gambar bersiri; (c) Mendeskripsi pengalaman atau sesuatu peristiwa; (d) Memberi satu siri arahan untuk membuat sesuatu; (e) Menyoal dan menjawab soalan-soalan misalnya, berhubung dengan peribadi seseorang, masa bersekolah, persekitaran dan di rumah; (f) Membaca iklan, peraturan-peraturan; (g) Memberi ucapan pendek dan mudah; (h) Mengambil bahagian dalam perbualan mudah; (i) Memberi komen secara mudah; (j) Membuat ulasan, memberi pendapat atau pandangan secara mudah.

Peringkat maju (a) Mendeskripsi sesuatu peristiwa, kejadian, pengalaman, objek, permainan, proses dan sebagainya; (b) Bercerita dengan menggunakan alat pandang atau tanpa menggunakannya; (c) Mengambil bahagian dalam perbincangan, perbualan atau dialog; (d) Bertanya untuk mendapatkan maklumat; (e) Menerangkan proses, kejadian, prosedur dan peraturan;

(f) Memberitahu arah atau hala sesuatu tempat; (g) Memberi ceramah, syarahan (yang disediakan); (h) Mengambil bahagian dalam perbahasan, diskusi, forum, perbincangan, seminar dan sebagainya; (i) Mengambil bahagian dalam drama dan lakonan; (j) Mendeklamasi puisi; (k) Menyampaikan komen, laporan atau ulasan; dan (l) Mengkritik cerpen, pendapat, puisi, novel dan sebagainya.

Unsur-unsur keberkesanan pengajaran kemahiran lisan Suara terbentuk dalam tiga komponen iaitu pic (pitch) - tinggi rendah nada suara kekuatan, atau kenyaringan suara kualiti suara Bunyi atau respons adalah aspek bunyi-bunyi pertuturan dan ada kalanya dianggap sebagai sebahagian daripada suara. Ada individu yang mempunyai suara yang kuat dan ada pula yang suaranya lemah atau pun terlalu nyaring. Artikulasi melibatkan gigi, lelangit, bibir, lelangit, dan pergerakan lidah untuk mengeluarkan bunyi-bunyi bahasa. Kelancaran adalah keupayaan bertutur tanpa teragak-agak atau tersekat-sekat yang boleh mengganggu komunikasi.

a) Kecerdasan: -Tahap kecerdasan otak yang menentukan keupayaan berfikir dalam proses memperoleh, menyampai dan memproses maklumat ; -Aspek penting dalam pertumbuhan dan perkembangan bahasa.

b) Kesihatan: -Tahap kesihatan yang cukup menentukan tahap dan keupayaan berbahasa dalam kalangan murid-murid; -Murid yang tidak sihat atau sakit berpanjangan akan mengalami gangguan dalam proses pemerolehan bahasa, bahkan gagal berfikir dan berkomunikasi secara berkesan. (c) Fizikal: -Berkaitan dengan aspek tubuh badan yang berhubung langsung dengan proses mendengar seperti telinga dan alat artikulasi yang boleh menjejaskan proses penglahiran bunyi-bunyi bahasa, makna dan tahap pemahaman maklumat yang hendak disampaikan; -Kanak-kanak yang pekak atau menghadapi masalah pendengaran, terencat anggota badan dan seumpamanya akan mengehadkan pergaulan dan kerap kali menghadapi masalah kosa kata dalam proses pertuturan.

(d) Persekitaran: -melibatkan ahli keluarga, jiran tetangga, tahap pendidikan, lokasi petempatan (bandar atau luar bandar), tahap dan status sosioekonomi; -Kanak-kanak yang hidup dalam kalangan masyarakat petani dan nelayan mempunyai kosa kata terhad berbanding dengan kanak-kanak yang hidup dan membesar dalam kalangan masyarakat di bandar.

(e) Jantina: -Menentukan tahap pertumbuhan dan perkembangan kanak-kanak yang berbeza-beza. -Kajian menunjukkan kadar pertumbuhan kanak-kanak perempuan jauh lebih cepat berbanding dengan kadar pertumbuhan dan perkembangan kanak-kanak lelaki. -Urat saraf pertuturan dalam kalangan kanak-kanak perempuan berkembang jauh lebih cepat berbanding kanak-kanak lelaki.

(f) Dwibahasa:

-Kajian mendapati kanak-kanak ekabahasa biasanya boleh bertutur jauh lebih baik berbanding dangan kanak-kanak dwibahasa kerana dalam proses pertuturan kanak-kanak dwibahasa kerap kali mengalami gangguan daripada bahasa ibundanya.

Prinsip pengajaran kemahiran lisan (a)Penuturan yang dihasilkan hendaklah secara spontan, bernas dan mudah. (b)Pengajaran hendaklah jelas dan lantang, tersusun rapi dan cukup untuk didengari oleh pendengar yang lain. (c)Pilih, susun dan gunakan topik-topik yang ada dalam pengetahuan murid. (d)Adakan rangsangan yang membolehka murid-murid bercakap mengenai perkara-perkara tertentu. (e)Semua pengajaran lisan hendaklah dibuat secara formal. (f)Galakkan murid-murid mengeluarkan idea-idea baru serta memilih bahan-bahan mereka sendiri. (g)Peniruan sebutan oleh murid-murid mestilah kerap dan bukan hanya untuk sekali dua sahaja. (h)Ulang pelajaran (latih tubi) yang terdahulu dalam pelajaran-pelajaran yang berikutnya untuk memperkukuhkan ingatan murid-murid. (i)Semasa murid-murid meniru sebutan, guru hendaklah membimbing mereka dan jika terdapat kesalahan, pembetulan hendaklah dibuat secara spontan.